تغذیه

به گزارش مجاهدت از مشرق، دکتر احمد اسماعیل‌زاده درباره ضرورت تغذیه سالم در مدارس اظهار کرد: تغذیه سالم در سنین مدرسه نه تنها به سالم‌سازی جامعه و پیشگیری از بروز بیماری‌های مزمن در سال‌های بعدی زندگی کمک می‌کند، بلکه می‌تواند نقش بسزایی در یادگیری، رشد و تکامل کودکان داشته باشد.

وضعیت چاقی و لاغری در میان دانش‌آموزان

وی درباره وضعیت اضافه‌وزن و چاقی دانش‌آموزان توضیح داد: متاسفانه، آمار و ارقام بیانگر این است که شیوع اضافه‌وزن و چاقی در میان دانش‌آموزان به دلیل دریافت‌های غذایی نامناسب، کم‌تحرکی و عدم‌تحرک که در میان آنها شایع است و این موضوع هشداردهنده است. نه تنها با چاقی و اضافه‌وزن دانش‌آموزان مواجه هستیم، بلکه شیوع لاغری در برخی دانش‌آموزان وجود دارد. چنین شرایطی از اهمیت تغذیه و نقش این مولفه بر سلامت کودکان حکایت می‌کند.

آموزش تغذیه در مدارس

مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت با بیان اینکه برنامه‌های متعددی به منظور بهبود وضعیت تغذیه دانش‌آموزان مدارس داریم، گفت: آموزش تغذیه در سنین مدارس، یکی از اقدامات اساسی دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت است. دانش‌آموزان، کتاب درباره سلامت شامل مباحث مختلف مانند تغذیه دارند و همچنین مباحث مربوط به تغذیه با همکاری وزارت آموزش و پرورش در کتب آنها گنجانده شده تا در ارتباط با تغذیه فرهنگسازی کنیم.

اسماعیل‌زاده ادامه داد: همچنین کارشناسان تغذیه که در مراکز بهداشتی کشور حضور دارند، موظف هستند حداقل یک جلسه آموزشی در هر هفته در یکی از مدارس برگزار کنند و مباحث مربوط به تغذیه سالم را برای دانش‌آموزان یا والدین یا معلمان و مربیان یا انجم اولیا مربیان ارائه دهند. اگرچه فرهنگسازی تغذیه را عملیاتی کرده‌ایم اما با کمبود کارشناس تغذیه در مراکز بهداشتی و درمانی مواجه هستیم و به همین دلیل این احتمال وجود دارد که آموزش در برخی مناطق آن چنان که باید باشد، نیست. استفاده از ظرفیت بخش خصوصی را به منظور حل این مشکل در دستور کار قرار داده‌ایم تا علاوه بر آموزش در بخش دولتی برای آموزش از بخش خصوصی با تعرفه مناسب استفاده می‌کنیم تا خدمات خود در زمینه فرهنگسازی تغذیه را گسترش دهیم.

دستورالعمل پایگاه تغذیه سالم در مدارس

او با بیان اینکه محدودسازی غذاهای ناسالم از دیگر برنامه‌های دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت است، تصریح کرد: آموزش صرف و داشتن سواد تغذیه نمی‌تواند تضمین‌کننده سالم غذا خوردن باشد. محدودسازی موادغذایی ناسالم را در محیط مدارس را در کانون توجه قرار داده‌ایم و والدین نیز می‌بایست به محدودسازی غذای ناسالم در محیط خانه توجه کنند و موادغذایی ناسالم را خیلی در اختیار فرزندان خود قرار ندهند.

وی درباره وضعیت نظارت بر توزیع موادغذایی در بوفه مدارس تضیح داد: بوفه‌ها که پایگاه تغذیه مدارس قلمداد می‌شوند، انواع موادغذایی مفید و غیرمفید را ارائه داده و در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌دهند. چندین سال است دفتر بهبود تغذیه، دستورالعمل پایگاه تغذیه سالم را از طریق وزارت بهداشت با همکاری وزارت آموزش و پرورش تدوین می‌کند و لیست موادغذایی و غذاهای مجاز و غیرمجاز را از طریق این دستورالعمل اعلام می‌کنیم.

اسماعیل‌زاده ادامه داد: دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت از معاونت‌های بهداشت دانشگاه‌های علوم‌پزشکی خواسته است که با همکاری ادارات آموزش و پرورش نسبت به تهیه بنرهایی به منظور معرفی لیست غذاهای غیرمجاز اقدام کنند تا دانش‌آموزان بر ارائه موادغذایی در بوفه‌ها اقدام کنند تا غذای ناسالم و غیرمجاز در مدارس وجود نداشته باشد.

چالش رغبت کودکان برای مصرف مواد غذایی ناسالم

چگونگی برخورد با متخلفان عرضه مواد غذایی ناسالم در بوفه مدارس

مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت درباره چالش‌های تغذیه‌ای گفت: متاسفانه، رغبت کودکان برای مصرف موادغذایی ناسالم بیشتر است و تمایل کمتری برای مصرف غذای سالم دارند. دفتر بهبود تغذیه، دستورالعمل چگونگی ارائه موادغذایی در پایگاه‌های تغذیه مدارس را تنظیم می‌کند اما چگونگی نظارت بر اجرای این دستورالعمل برعهده کارشناسان بهداشت محیط مراکز جامع خدمات سلامت است و از عهده دفتر بهبود تغذیه خارج است. کارشناسان بهداشت محیط به مدارس مراجعه می‌کنند و اگر غذاهای غیرمجاز را در بوفه مدارس مشاهده کنند، در نوبت اول و دوم نسبت به صدور تذکر کتبی اقدام می‌کنند و در مراحل بعدی نسبت به پلمب و معرفی به مراجع غذایی اقدام می‌کنند.

چالش‌های اجرای دستورالعمل پایگاه تغذیه سالم

وی ادامه داد: اگرچه روال چگونگی مواجهه با افراد متخلف در قانون آمده اما در مرحله اجرا با مشکلاتی مواجه می‌شود. مدارس با کمبود اعتبار مواجه هستند و برخی مدیران مدارس نیز پایگاه‌های تغذیه مدارس یعنی بوفه‌ها را یک منبع درآمد برای مدرسه قلمداد می‌کنند. مدیران مدارس، بوفه‌ها را به یک فرد اجاره می‌دهد و چندان نمی‌توانند به مستاجر بوفه بگویند قوانین وزارت بهداشت را رعایت کنند. همچنین فردی که نسبت به اجاره بوفه مدرسه اقدام کرده، اگر بدانند که تصمیم مدرسه بر فروش غذای سالم است و در نتیجه سبب کاهش رغبت دانش‌آموزان برای خرید می‌شود و به همین دلیل از اجاره بوفه خوددداری می‌کند.

اسماعیل‌زاده با بیان اینکه باز هم تاکید می‌کنم که اجرای دستورالعمل پایگاه تغذیه سالم با مشکلاتی مواجه است، توضیح داد: مدیران مدارس به دلیل اینکه به بوفه مدارس به عنوان منبع درآمد نگاه می‌کنند، چندان همکاری نمی‌کنند. همچنین با توجه به اینکه فردی که بوفه مدرسه را اجاره می‌کند به دنبال سود مالی بیشتر و در نتیجه خواهان عرضه موادغذایی است که فروش بیشتری دارند. همچنین هنگامی که ماموران وزارت بهداشت برای پلمب یک بوفه به یک مدرسه مراجعه می‌کنند به طور طبیعی با اعتراض دانش‌آموزان و والدین آنها مواجهه می‌شوند و این موضوع سبب یک جو اجتماعی می‌شود و دامن‌زدن به این تنش سبب بدتر شدن شرایط می‌شود.

چگونگی اجرای دستورالعمل بوفه مدارس در سال گذشته

مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت گفت: اگرچه دستورالعمل پایگاه تغذیه سالم در مدارس در دسترس است اما بررسی‌هایی که در سال ۱۴۰۳ انجام داده‌ایم، بیانگر این است که ۲۵ درصد مدارس نسبت به رعایت دستورالعمل پایگاه تغذیه سالم متعهد هستند و آن را رعایت می‌کنند. به عبارت دیگر، سه‌چهارم مدارس کشور، برنامه‌ بوفه‌های سالم را چندان رعایت نمی‌کنند و وزارت بهداشت نیز ابزار آنچنانی در اختیار ندارد تا بوفه‌های مدارس را نسبت به رعایت دستورالعمل پایگاه تغذیه سالم مجاب کند. گاهی‌اوقات، مسئولان مدارس نیز حرف‌های به حقی می‌زنند و نمی‌توان موجب تنش در محیط مدارس شد.

به گزارش مجاهدت از مشرق، فرشته فزونی، به بیماران دیابتی توصیه کرد که از مصرف مواد غذایی با سدیم بالا مانند غذاهای شور، کالباس، سوسیس، چیپس، پفک و غذاهای کنسروی، سس کچاپ، سس‌های سالاد، ترشی و انواع شورها پرهیز کنند.

وی گفت: این افراد باید از مصرف مواد غذایی پرچرب حاوی کلسترول بالا و یا اسیدهای چرب ترانس مانند لبنیات پرچرب، کره، خامه، غذاهای سرخ شده، گوشت‌های قرمز پرچرب، روغن جامد، کله پاچه و مغز نیز اجتناب کنند.

فزونی، از بیماران دیابتی خواست از مصرف مواد غذایی حاوی قندهای ساده مانند قند و شکر، عسل، مربا، انواع شیرینی‌ها، کیک، کلوچه، بیسکویت، نوشابه‌های گازدار، شربت‌ها و نوشیدنی‌های شیرین، انواع بستنی و آبمیوه‌های تجاری که دارای قند افزوده هستند نیز خودداری کنند.