تفسیر المیزان

گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس؛ نقل قولی عجیبی از مرحوم علامه طباطبایی نویسنده تفسیر «المیزان» وجود دارد که ایشان به این سروده ایرج میرزا شاعر مشهور عصر مشروطه برای اباعبدالله الحسین (ع) «بعد از پسر دل پدر آماج تیر شد/ آتش زدند لانه مرغ پریده را» اشاره می‌کنند و فرموده‌اند: «ای کاش ایرج میرزا ثواب آن شعر را با ثواب تفسیر المیزان معاوضه می‌کرد!».

مرحوم علامه طباطبایی این آرزو نسبت به یک بیت شعر را درحالی مطرح می‌کنند که ایشان به عنوان فیلسوف، حکیم و مفسر، جامع‌ترین و مفصل‌ترین تفسیر شیعی قرآن را نگارش کرده‌اند لذا با تاملی در این بیان می‌توان به جایگاه هنر و تاثیرگذاری آن پی‌برد.

نهضت مردمی ایران اسلامی حقیقتاً با ایده و پشتوانه مهم فقهی ولایت فقیه، طی 43 سال گذشته دریچه جدیدی از زیست بشری را ارائه کرده است که موجب شگفتی اندیشمندان آزاده بسیاری از سراسر جهان شد. توجه به تمام ابعاد زندگی و بهره‌گیری از ابزارهای متعدد در این نهضت از ویژگی‌های آن است.

لذا در این مسیر است که هنر از دیدگاه امام خمینی (ره) تعریفی گسترده با گستره‌ای کاملاً اجتماعی و نگاه به تمام ابعاد زندگی بشر پیدا می‌کند. «هنر دمیدن روح تعهد در کالبد انسان هاست»؛ این جمله یکی از معروف ترین جملات ایشان درباره هنر است. تعریفی عمیق از هنر که بسیاری از تعاریف موجود از هنر را در خود قرار می‌دهد. نگاه همیشگی امام (ره) به هنر سبب شده که در بسیاری از فرمایشات ایشان واژه «هنر» کلیدی برای ارتباط مبحثی ارزشمند به جهانی فراتر از آنچه که می‌بینیم باشد.

در جلد ۱۴ صحیفه امام آمده است: ‎‏ «هنر آن است که بی هیاهوهای سیاسی و خودنمایی‌های شیطانی، برای خدا به جهاد برخیزد و خود را فدای هدف کند نه هوی، و این هنر مردان خداست…» ‏‏ با این تعریف نیز می‌توان دریافت که هنر در دیدگاه بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی ایران، هنر و عرفان به موازات یکدیگر و با اهدافی یکسان در مسیر خدمت به جامعه قرار دارند.

اما نقطه مقابل تعاریف مطرح شده از هنر مربوط به هنر سطحی‌‎نگر است؛ هنری که با نگاه سطحی در آثار و قالب‌های مختلف می‌تواند در جنگ و مقابله با مفاهیم عمیق و ارزش‌ها قرار گیرد و جایگاه ضدتبلیغ داشته باشد لذا هنر متعهد با نگاه عمیق به ارتقا مفاهیم خواهد پرداخت و اما اگر به‌دلیل ضعف در فرم یا محتوا با تولیدات سطحی‌نگر روبرو باشیم، حتماً تاثیرات مثبت به‌همراه نخواهند داشت.

انتهای پیام/ 121