تنگه هرمز

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از سرویس دفاع و امنیت مشرق، مین های دریایی را می توان یکی از قدیمی ترین اما مرسوم ترین تسلیحات در رزم دریایی به حساب آورد که همچنان در خدمت بسیاری از نیروهای دریایی جهان بوده و با توجه به فناوری های روز، ارتقاء نیز پیدا کرده اند. اولین موارد ثبت شده استفاده از مین های دریایی به قرن ۱۴ میلادی و چین قدیم بر می گردد و موارد استفاده از آن در جنگ داخلی آمریکا و در قرن نوزده و پس از آن نیز در نقاط مختلف جهان ثبت شده است. مین ها با توجه به نوع و نحوه استفاده و کار گذاشتن آنها می توانند در مناطقی مثل آب های بسیار کم عمق ساحلی تا آب های عمیق اقیانوس ها مورد استفاده قرار گرفته و هم برای حمله به شناورهای سطحی و هم زیر سطحی مورد استفاده قرار بگیرند.

بیشتر بخوانید:

ابتکار مهم سپاه برای صیانت از منافع ایران در آبهای بین‌المللی/ امکان اجرای حملات فوجی پهپادی در اقیانوس فراهم شد +عکس

«ابابیل» سپاه این بار در دریا به دنبال یاران ابرهه می‌رود/ ترکیب دو کابوس آمریکا برای تکمیل حملات فوجی ندسا +عکس

کابوس «اگزوست» دوران جنگ تحمیلی تبدیل به تحولی بزرگ شد/ ورود نیروی دریایی سپاه به باشگاه دارندگان «بالگرد با موشک ۱۲۰ کیلومتری» +عکس

ارتش آمریکا از ترساندن ایران با «B-۵۲» به پز دادن با یک فروند زیردریایی رسید/ مرور اتفاقات خنده‌داری که خواهران «USS Georgia» در خلیج‌فارس خلق کردند +عکس

در طول سالها مین های دریایی از سلاح هایی ساده با قابلیت شناوری و رها شدن در آب و ماندن برای مدت طولانی روی سطح، تبدیل به سلاح هایی پیشرفته و هوشمند شده اند و اگر بخواهیم به صورت ساده و کلی نحوه عملکرد یک مین دریایی عادی علیه شناورهای سطحی را مطرح کنیم باید بگوییم که مین مورد نظر بر اساس هدف و مسیر حدودی مورد نظر و در عین حال با محاسبه مسائلی مثل جریان های آبی در منطقه و بحث جز و مد دریا، رها و با برخورد به بدنه هر کشتی منفجر میشد. این روش ساده ترین ابتدایی ترین شکل عملکرد مین های دریایی است.

انواع مختلف مین های دریایی – نمونه سمت راست از گونه پرتاب کننده راکت به سمت هدف است

با پیشرفت علم و توان صنعتی، سیستم های مختلف و متفاوتی برای مین ها در نظر گرفته شد. برای نمونه و در بحث جنگ ضد زیردریایی، مین ها به یک لنگر یا نوعی وزنه سنگین زنجیر شده و در آب رها می شدند. آن وزنه یا لنگر سنگین به عمق مشخصی رسیده و با رسیدن به کف آب، مین در عمق مشخصی قرار می گیرد. برای نمونه در جنگ جهانی دوم برخی از مین های دریایی به همین شکل در فاصله کمی از سطح آب قرار می گرفتند و سیستم فعال سازی صوتی برای آنها تعریف شده بود. معمولا این مین ها با نزدیک شدن شناورهای سنگین با موتورهای قدرتمند و ایجاد سطح بالایی از صدا در زیر آب فعال می شدند.

نمایه ای از وضعیت کار گذاشتن مین ها در عمق های مختلف

در سالهای جنگ سرد و توسعه شدید بحث زیرسطحی ها و جنگ زیر آب، یک شکل جدید از مین های ضد زیردریایی نیز توسعه پیدا کرد. این مدل از مین های دریایی در حقیقت نوعی پرتابه همانند راکت یا اژدر هستند که درون یک محفظه قرار گرفته و معمولا از درون پرتابگر اژدر زیردریایی شلیک شده و در عمق مشخصی از دریا مستقر می شوند و در صورت نزدیک شدن زیردریایی دشمن و بهم ریختن فشار آب و یا دریافت سیگنال صوتی مخصوص زیر سطحی ها، از درون پوشش مورد نظر راکت یا موشک به سمت هدف شلیک می شود.

در حال حاضر مین ها در مدل های مختلف و با مکانیزم های عملکرد گوناگون با قیمت هایی از ۲ الی ۵ هزار دلار تا حتی یک میلیون دلار (!) بسته به نوع طراحی و سیستم های به کار رفته در آنها، قیمت رسمی دارند. نکته مهم در خصوص مین ها این است که با یک سرمایه گذاری بسیار ارزان و در عین حال با یک طراحی ساده و قابلیت تولید انبوه و سریع، ممکن است سطح بسیار گسترده ای از یک منطقه دریایی را برای شناورهای سطحی و زیر سطحی شدیدا نا امن کرد. در مقابل، پروسه شناسایی و پاکسازی مین های دریایی مسئله ای بسیار سخت، خطرناک، زمان و هزینه بر است.

یک مثال ساده، تلاش های نیروی دریایی استرالیا در زمان جنگ اول خلیج فارس در سال ۱۹۹۱ است. عراقی ها در آن زمان حجم زیادی از مین های دریایی را در مناطق ساحلی کویت و در نزدیکی خطوط ساحلی خود، به آب انداختند و استرالیایی ها برای پاکسازی تنها منطقه ای به مساحت دو کیلومتر مربع، به مدت ۵ ماه درگیر بوده و در این زمان با ۶۰ مین دریایی رو به رو شدند.

ایران و تجربه استفاده از مین های دریایی

دو مورد بسیار شاخص در حوزه استفاده از مین های دریایی توسط نیروی دریایی سپاه در جنگ تحمیلی رخ داد. مورد اول مربوط به روز جمعه، دوم مرداد ماه سال ۱۳۶۶ است. در این روز سوپرتانکر آمریکایی اس‌اس بریجتون در نزدیکی جزیره فارسی با مین برخورد کرد. این شناور که تحت اسکورت شدید نیروی دریایی آمریکا بود، بعد از برخورد با مین دریایی که توسط نیروی دریایی سپاه در منطقه قرار داده شده بود، دچار آسیب جدی شد. این حادثه در آن زمان بازتاب خبری گسترده ای در جهان داشت و عدم توانایی نیروی دریایی آمریکا برای مراقبت از نفتکش ها آن هم در برابر این طیف از تهدید ها را به نمایش گذاشت.

بخش آسیب دیده شناور اس‌اس بریجتون به دلیل برخورد مین

سوراخ ایجاد شده در ناو محافظ آمریکایی ساموئل بی رابرتز به دلیل برخورد مین دریایی

مورد بعدی نیز مربوط به ۲۵ فروردین سال ۱۳۶۷ است. در این روز ناو محافظ آمریکایی ساموئل بی رابرتز در مرکز خلیج فارس با یک مین دریایی برخورد کرد. این انفجار، شکافی به قطر ۵ متر را در بدنه این شناور ایجاد کرد و باعث شد تا به مدت تقریبا یک سال برای تعمیر و آزمایش های مجدد از خدمت خارج شود. اصابت مین مذکور، آسیب شدید خصوصا به بخش موتورخانه این کشتی وارد کرد و در آن زمان هزینه تعمیر این شناور چیزی در حدود ۹۰ میلیون دلار برای ارتش آمریکا خرج تراشید.

مین و استراتژی ضد دسترسی ایران در خلیج فارس

در سالهای بعد از جنگ تحمیلی و با توسعه قدرت بازدارندگی نیروی دریایی سپاه و بحث افزایش حضور نیروهای فرا منطقه ای در خلیج فارس، استراتژی ایجاد محدودیت برای تعرض و مانور قدرت نیروهای بیگانه که به عنوان دکترین ضد دسترسی نیز مطرح می شود در دستور کار نیروی دریایی سپاه قرار گرفت. سیستم های پدافندی، موشک های بالستیک و کروز ضد کشتی، پرنده های بدون سرنشین و البته مین های دریایی بخش های مختلف از پازل این استراتژی در خلیج فارس هستند. اگر به منطقه خلیج فارس دقت کنیم مشاهده می کنیم که وضعیت جغرافیایی این منطقه آنرا به یک محیط مناسب برای مین های دریایی می کند. خلیج فارس یک پهنه دریایی نه چندان بزرگ با یک ورودی و خروجی بسیار کوچک به نام تنگه هرمز است که البته بخش های بسیار کوچکتری از این تنگه برای عبور و مرور شناورهای سنگین، امکانپذیر است.

در خود منطقه خلیج فارس نیز مسیرهای مشخصی برای عبور و مرور کشتی ها قرار دارند و رفتار امواج و بحث جزر و مد دریا نیز به خوبی می تواند برای قرار دادن مین های دریایی در مسیر مناسب به کار برود. در روزهای اخیر سرلشکر سلامی فرمانده کل سپاه پاسداران در سفری به جزیره بوموسی، از وضعیت آمادگی و یگان های حاضر در این منطقه مهم بازدید کرده و پس از آن، در گفتگو با رسانه ملی ضمن تشریح این آمادگی همیشگی، از برخی ابزار قدرت موجود در نیروی دریایی سپاه یاد می کند که یکی از آنها “وجود مین های ضد زیردریایی” در نیروی دریایی سپاه است.

هرچند سرلشکر سلامی به نوع این مین ها و نحوه عملکرد آنها اشاره نکرده اما وقتی به بحث زیر سطحی ها در خلیج فارس نگاهی داشته باشیم متوجه می شویم که با نصب مین های زیر آبی، کار برای زیردریایی های دشمن بسیار مشکل تر می شود. اصولا محیط زیر آبی خلیج فارس به خاطر جغرافیای خاص و عمق کم آن، محیط خوشایندی برای عملیات و تردد زیر دریایی ها نیست و این مسئله برای زیردریایی های بزرگ اتمی آمریکایی که مدت هاست به این منطقه رفت و آمد دارند مشکل سازتر است و حالا با اضافه شدن مین ها، فضای مانور و عملکرد این شناورها کمتر نیز خواهد شد.

 اگر به اطلاعات مربوط به مین های دریایی موجود در کشور نگاهی داشته باشیم، به اسم های مختلفی خواهیم رسید. مین های دریایی سری صدف، سری لنگردار، مین سری MDM-۶ و EM-۵۲ است. سری EM-۵۲ مدلی است که غربی ها ادعا کرده اند ایران در سالهای قبل تهیه کرده و از نوع مین هایی است که در زیر آب قرار گرفته و با نزدیک شدن شناور مورد نظر و تنظیم حساسیت به نوع خاصی از امواج صوتی یا مغناطیسی فعال شده و به سمت هدف، راکت خود را پرتاب می کند.

مین دریایی سری EM-۵۲

مین های دریایی سری MDM ساخت روسیه

مین سری MDM-۶ نیز از گونه های ساخت روسیه است که منابع غربی ادعا کرده اند که توسط ایران تهیه شده و از زیردریایی ها قابلیت پرتاب و مستقر شدن در زیر آب را داشته و می تواند پس از اطلاع از شناور هدف، پرتابه خود را به سمت آنها شلیک کند. سری صدف یکی از مین های ساخت ایران است. ماموریت اصلی دریایی صدف۲، انجام عملیات پدافندی علیه شناورهای سطحی و زیر سطحی دشمن است. این مین، از جمله مین‌های تماسی بوده و در عمق کم و آب‌های عمیق در پایین تر از سطح آب قرار می گیرد. مین صدف ۲ دارای دو نیمکره آهنی بوده و دارای چهار شاخک بر روی نیم دایره بالایی و موارد منفجره به وزن ۱۲۰ کیلوگرم در نیمکره پایینی است. حداکثر عمق قابل استفاده مین صدف ۲ در دریا ۱۰۰ متر است ضمن اینکه ماسوره این مین مکانیکی است.

مین دریایی صدف ۲

مین لنگردار نیز توان عملیات در عمق های ۳ تا ۵۰ متری را داشته و دارای بیست کیلوگرم مواد منفجره است. این مین بیشتر از حسگرهای ضربه ای بهره می برد و در صورت برخورد و بروز فشار بر روی مین فعال می شود. البته این مسئله نیز ممکن است که آنچه نیروی دریایی سپاه برای منطقه خلیج فارس آماده کرده باشد به صورت کلی سلاحی متفاوت باشد.

مین لنگردار

با این اوصاف، چه این مین ها از نوع مستقر شونده به صورت ثابت و چه از نوع مین های مجهز به پرتاب راکتی باشند، می توانند یک لایه دفاعی مناسب برای جزایر و سواحل ما در منطقه خلیج فارس ایجاد کنند. فراموش نکنیم که دکترین اصلی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران جلوگیری از بروز درگیری بر پایه بازدارندگی دفاعی است و طبیعتا مین های پنهان نیروی دریایی سپاه در زیر آب های خلیج فارس و البته اشاره سرلشکر سلامی به وجود آنها، صرفا یک سیگنال و اخطار به بیگانگان است چرا که در روزهای اخیر و با حضور زیردریایی اتمی آمریکا در منطقه خلیج فارس یا شایعه حضور زیرسطحی اسراییلی، ارتش و دولت در حال اخراج آمریکا به دنبال ارسال سیگنالی به ایران بود و حالا نیز فرمانده کل سپاه با ارسال سیگنال متقابل به آمریکا، به طور مستقیم اعلام کرده که نیروی دریایی سپاه هم به سیستم های سونار برای کشف اهداف زیر آبی و هم به مین هایی برای نابود کردن زیر سطحی ها دست پیدا کرده است.

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از سرویس دفاع و امنیت مشرق، در روزهای اخیر و با نزدیک شدن به زمان خروج ترامپ از کاخ سفید که نشانه ای از شکست راهبرد فشار حداکثری چه در عرصه های اقتصادی و چه در جبهه های نظامی علیه جمهوری اسلامی ایران است، شاهد برخی اظهار نظرها و تحرکات عملیات روانی از طرف دولت و ارتش آمریکا به کمک رسانه ها و شبکه های اجتماعی، علیه کشورمان هستیم که البته بحثی جدید نیست و دهه ها سابقه دارد. این دور عملیات روانی، از اوایل هفته اخیر وارد فاز جدیدی شده و بر این اساس، نیروی دریایی آمریکا اعلام کرده یک فروند زیردریایی اتمی از کلاس اوهایو با حمل دهها موشک کروز را به خلیج فارس فرستاده تا در کنار دو رزم نام کلاس تیکاندروگا به منطقه وارد شود.

قبل از پرداختن به حضور این میهمان های ناخوانده جدید در منطقه و چرایی رسانه ای شدن آن در این زمان بهتر است نگاهی به کارنامه اخیر آمریکا در زمینه ارسال تجهیزات و جنگ افزارهای مختلف به منطقه و حوالی مرزهای کشورمان داشته باشیم.

بیشتر بخوانید:

امارات برای اشغال جزایر ایرانی دست به دامن ارتش آمریکا شد/ تزریق روحیه به نظامیان عرب با شناور مستأصل آمریکایی! +عکس

ناو ۱.۵ میلیارد دلاری ارتش آمریکا در آتش سوخت/ شناور استراتژیک ایالات متحده قربانی سوء مدیریت و کمبود امکانات آتش‌نشانی+ عکس و فیلم

تذکر مهم موشکی سپاه به آمریکا با حمله به رادار «AN/TPY-۲» / چشم و گوش پدافندی ایالات متحده در تیررس نسل جدید خانواده فاتح +عکس

تابستان گرم مجازی برای ایران به وسیله بمب افکن ۷۰ ساله !

تقریبا بهار سال گذشته بود که ارتش آمریکا کرد تعدادی از بمب افکن های بی ۵۲ و یک ناو گروه رزمی هواپیمابر را به منطقه خلیج فارس اعزام می کند و هدف از این کار، مقابله با تهدیدات ایران است. بعد از اعلام این خبر مرسوم، به ناگهان یک طوفان رسانه ای در شبکه های اجتماعی و رسانه های خصوصا فارسی زبان خارجی آغاز شد که تقریبا تا اواخر تابستان سال گذشته نیز ادامه داشت و در نهایت نیز همچون سنوات و دفعات قبل، بدون وقوع رفتار خاصی به پایان رسید. رسانه های منطقه ای و بعضا داخلی به گونه ای این خبر را اعلام می کردند که گویی، این اولین بار است که بمب افکن های آمریکایی در اطراف ایران مستقر شده اند و قرار است اتفاقات خاصی بیفتد.

بمب افکن بی ۵۲ آمریکا در قطر

بمب افکن های بی ۵۲ که از اوایل دهه ۱۹۵۰ میلادی وارد خدمت ارتش آمریکا شده اند به صورت مرتب در سالهای اخیر برای مدت های مختلفی در پایگاه های نزدیک ایران چه در قطر چه در دیگوگارسیا مستقر می شدند و از آن زمان به این طرف نیز همچنان این پروسه چندین بار تکرار شده است. حضور ناوهای هواپیمابر آمریکا نیز در منطقه خلیج فارس یا شمال اقیانوس هند تقریبا یک امر روتین و همیشگی است که حتی از قبل از پیروزی انقلاب اسلامی نیز در جریان بوده و صرفا در موارد مختلف ممکن است بیش از یک ناوهواپیمابر به منطقه آمده یا مدت زمان حضور آنها کم و زیاد شود.

از این بحث تکراری نیز باید گذر کنیم که اصولا ورود یک ناو هواپیمابر به منطقه خلیج فارس برای فرماندهان و نظامیان ایرانی، حتی با فرض محال بروز درگیری، کار را راحت تر کرده و شناور مورد نظر در تیرس حجم بسیار بیشتری از تسلیحات ایرانی قرار خواهد داشت. رفتن این شناورها نیز ضمن سخت تر کردن هر نوع عملیات هوایی، کشورهایی که نقش گاو شیرده را برای آمریکا ایفا می کردند، در مقابل قدرت کشورمان تنها خواهد گذاشت که این هم با سیاست های ایالات متحده برای پول گرفتن از این کشورها همخوانی ندارد و این رودخانه جاری باج دادن را خشک می کند.

قبل از پرداختن به چرایی اینکه اصولا حرکت آغاز شده از طرف آمریکا، یک شانتاژ رسانه ای بیش نیست بهتر است در ابتدا کمی با این شناور جدید زیرسطحی آشنا شویم. زیردریایی یو اس اس جورجیا از کلاس اوهایو با شماره بدنه SSGN-۷۲۹ یک زیردریایی مجهز به پیشران اتمی ( نه موشک اتمی) و مجهز به موشک های کروز سری تاماهاوک است. شاید برای برخی از علاقمندان به این حوزه این سوال پیش بیاید که کلاس اوهایو به عنوان یک زیردریایی حامل موشک های قاره پیمای اتمی ساخته شده و ماجرای حمل موشک های کروز چیست؟

زیردریایی هسته ای یو اس اس جورجیا در حال عبور از تنگه هرمز

در پاسخ به این سوال باید گفت که بعد از تمام شدن جنگ سرد و از بین رفتن تهدید شوروی سابق ، در سال ۱۹۹۴ آمریکا برآورد جدیدی از نیازهای مربوط به بازدارندگی هسته ای خود داشت و بر آن اساس به این نتیجه رسید که ۱۸ فروند زیردریایی موجود در این کلاس ۱۴ فروند از آنها برای بحث انجام گشت های بازدارندگی اتمی کافی است. ذکر این نکته نیز مهم است که برنامه اصلی آمریکا برای این کلاس تولید ۲۴ فروند از آنها بود که اصولا به دلیل اتمام جنگ سرد ۶ زیردریایی آخر نیز هرگز ساخته نشد. در کنار بحث حمل موشک های کروز این زیردریایی ها توان حمل بیش از ۶۰ نفر نیروی ویژه برای انجام عملیات را نیز دارند.

با این تصمیم گیری فرماندهان آمریکایی به این فکر افتادند که با قراردادن مخزن های موشک های کروز سری تاماهاوک در داخل سیلوهای موشک بالستیک ترایدنت، این شناورها را بدل به یک حامل موشک کروز کنند. چهار فروند زیردریایی اول این کلاس به نام های اوهایو ، میشیگان ، فلوریدا و جورجیا به این منظور انتخاب شده و بین سالهای ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۸ میلادی به گونه حامل موشک کروز بدل شدند.

 زیردریایی یو اس اس جورجیا به صورت رسمی در ۱۱ فوریه ۱۹۸۴ میلادی وارد خدمت نیروی دریایی آمریکا شده و توسط شرکت General Dynamics Electric Boat از زیرمجموعه های شرکت جنرال دینامیکز ساخته شده است که وزنی در حدود نوزده هزار تن داشته و طول آن نیز ۱۷۰ متر است. این زیردریایی از یک راکتور هسته ای و دو موتور کمکی نیرو گرفته و می تواند به عمق بیش از ۲۵۰ متری دریا برود. این زیردریایی می تواند ۱۵۴ تیر موشک تاماهاوک را در پرتابگرهای عمودی خود حمل کند و سلاح دیگر آن نیز ۴ پرتابگر اژدر ۵۳۳ میلی متری است. مقر اصلی حضور این شناور نیز پایگاه دریایی کینگ بی در ایالت جورجیای آمریکا است.

زیردریایی یو اس اس جورجیا در روز ورود به خدمت – ۱۱ فوریه ۱۹۸۴ میلادی

چرا حرکت آمریکا یک نمایش تبلیغاتی است ؟

اولا باید گفت که مسئله حضور زیردریایی های هسته ای آمریکا در منطقه خلیج فارس مسئله تازه ای نیست و سابقه تقریبا طولانی و البته پر حاشیه دارد. دو مورد قابل توجه آن در ادامه خواهد آمد. در ۸ ژانویه ۲۰۰۷ میلادی زیردریایی اتمی تهاجمی USS Newport News از کلاس لس آنجلس با یک نفت کش ژاپنی به اسم Mogamigawa در جنوب تنگه هرمز برخورد کرد. مقامات آمریکایی اعلام کردند که به دلیل عبور شناور ژاپنی از بالای سر زیردریایی آمریکایی، پدیده اثر ونتوری رخ داده که نوعی مکش ایجاد کرده و باعث شده است که زیردریایی آمریکایی به سمت بالا کشیده شده و به شناور ژاپنی برخورد کند. افسر فرمانده این زیردریایی پس از این حادثه برکنار شد. این زیردریایی پس از تعمیرات به خدمت بازگشت و البته نیروی دریایی آمریکا مبلغ نامشخصی را نیز به شرکت صاحب شناور ژاپنی به دلیل آسیب پرداخت کرد.

در ۲۰ مارس ۲۰۰۹ میلادی نیز زیردریایی اتمی تهاجمی USS Hartford و شناور USS New Orleans با یک دیگر در تنگه هرمز برخورد کردند. این برخورد آسیب شدیدی به برجک زیردریایی آمریکایی وارد کرد و بر اساس تحقیقات به عمل آمده در زمان برخورد، زیردریایی مذکور ۸۵ درجه چرخیده است. ۱۵ نفر از خدمه این زیردریایی مجروح شدند اما کسی از خدمه دو شناور کشته نشد.

زیردریایی USS Hartford بعد از برخورد در بحرین

بر اساس تحقیقات به عمل آمده توسط نیروی دریایی آمریکا کل این حادثه به دلیل قصور خدمه زیردریایی بوده و فرماندهان این شناور فاقد طرح صحیح برای عبور از منطقه تنگه هرمز بودند، افسر فرمانده در زمان عبور از تنگه در محل پست خود حضور نداشته و مسیریاب زیردریایی نیز در آن زمان در حال گوش دادن به موسیقی بوده است. بر اساس آمار رسمی ۱۲۰ میلیون دلار صرف بازسازی این زیردریایی شد و در سال ۲۰۱۱ میلادی به خدمت بازگشت. شناور USS New Orleans نیز با صرف هزینه ۲ میلیون و سیصد هزار دلار در بحرین تعمیر شده و به خدمت بازگشت. افسر فرمانده زیردریایی مذکور نیز پس از این حادثه از خدمت برکنار شد.

در خصوص زیردریایی اتمی جورجیا نیز باید گفت که اولا این نخستین حضور زیردریایی های کلاس اوهایو در منطقه نبوده و منابع غربی اعلام کرده اند که ۸ سال پیش و قبل از آن نیز شناورهای این کلاس سابقه حضور در این منطقه را داشته اند. اما نکته جالب دیگر توسط تصاویر ماهواره ای افشاء می شود و آن هم جایی که بر اساس تصاویر تهیه شده از منطقه خلیج فارس، مربوط به ماه اکتبر (اوایل مهر تا اوایل آبان) سال جاری است که حضور یک زیردریایی بزرگ را در منطقه خلیج فارس نشان می دهد. برآورد ها در بحث اندازه گیری مشخص می کند که زیردریایی مشخص شده در این تصویر از کلاس اوهایو بوده و به احتمال فراوان همین شناور یو اس اس جورجیا است که از اوایل مهرماه در حوالی ایران به سر می برد.

تصویر ماهواره ای از حضور یک زیردریایی در ماه اکتبر در خلیج فارس

تفاوت این روزها و آن روزها در ماه اکتبر و عدم اعلام رسمی و مانور رسانه ای بر روی این خبر، چه بسا آن باشد که در آن زمان هنوز انتخابات ریاست جمهوری آمریکا برگزار نشده بود و تاجر نیویورکی خود را برای ۴ سال دیگر ساکن کاخ سفید می دانست اما حالا دنبال آخرین عرض اندام ها برای تحقق آرزوی تماس مسئولا ایرانی با کاخ سفید است. مشخص است از ماجرای سال گذشته بی ۵۲ و ناو هواپیمابر تا پروپاگاندای زیردریایی یو اس اس جورجیا در روزهای اخیر، آمریکا نه به دنبال یک آزایش نظامی متفاوت یا حرکت خاص نیست و صرفا به دنبال دور کردن اذهان از مسائل فعلی داخلی کشور خود است و گرنه هر کس با اندک اطلاعی از مسائل نظامی می داند که بزرگترین نقطه ضعف یک زیردریایی، شکسته شدن اصل غافلگیری و پنهانکاری تحرکات آن است .

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از سرویس دفاع و امنیت مشرق، حضور در آب های بین الملی و در اختیار داشتن یک نیروی دریایی با شعاع عملیاتی فراوان، یکی از مباحث حیاتی برای هر قدرت نظامی آنهم در فضای دور از خانه محسوب می شود. در جهان امروز برای رفتن به سمت این مفهوم نیاز به ترکیبی از شناورهای مختلف برای این منظور است که بتوانند عملیات های مختلف رزمی و پشتیبانی رزمی را انجام دهند. در سالهای اخیر نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی با مهیا کردن گروه های رزمی، حضور موثر و تاثیرگذار در آب های دور از خانه به منظور حفاظت از ناوگان کشتی های تجاری کشور در مقابل دزدهای دریایی را آغاز کرده و شروع کننده بحث حضور موثر و دائم ایران در آب های آزاد بوده است.

اما در ادامه رشد توان کمی و کیفی نیروهای مسلح کشورمان برای حضور در آبهای آزاد و بین المللی، این بار نیروی دریایی سپاه مهیای حضور و نقش آفرینی در این عرصه مهم شده و در اقدامی که سرویس های اطلاعاتی و رسانه های دنیا، کمترین اطلاعی از آن داشتند یک دستاورد مهم و قابل توجه را رونمایی کرد.

بیشتر بخوانید:

«ابابیل» سپاه این بار در دریا به دنبال یاران ابرهه می‌رود/ ترکیب دو کابوس آمریکا برای تکمیل حملات فوجی ندسا +عکس

چتر پدافندی سپاه روی خلیج‌فارس و دریای عمان با «سوم خرداد دریاپایه» / شکارچی گلوبال هاوک مجهز به موشک جدید با جستجوگر ویژه شد +عکس

البته نیروی دریایی سپاه، در شهریور ماه سال ۱۳۹۵ با رونمایی از شناور شهید ناظری اولین قدم برای حضور در آب های دور از خانه را برداشت و در حالی که در سالهای قبل از آن، در بحث شناوری متکی بر قایق های تندرو بوده و عمدتا ماموریت خود را در منطقه خلیج فارس و تنگه هرمز تعریف کرده بود، با ورود آن شناور جدید به خدمت عملا اولین قدم برای حضور در آب های دوردست و با تجاربی متفاوت را فراهم کرد.

سپاه با ترکیب چند ماموریت به آبهای دوردست می رود

اما با رونمایی از ناو شهید رودکی و اعلام فرمانده ندسا مبنی بر حضور این ناو در اقیانوس هند در ماموریت اول، مشخص شد که برنامه ریزی ها در خصوص حضور سپاه در آب های آزاد بسیار جدی بوده و گام دوم سپاه در این زمینه بسیار محکم تر از گام اول بوده و نتیجه آن یک شناور مهم و ترکیبی شده است. برای شروع بهتر است با مشخصات کلی این ناو آغاز کنیم.

مراسم رونمایی از ناو شهید رودکی

این ناو با تناژ ۱۲ هزار تن و طول ۱۵۰ متر و عرض ۲۲ متر سنگین ترین ناو و شناور موجود در خدمت سپاه بوده و احتمالا بعد از ناو خارک نداجا، یکی از بزرگترین شناورهای نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران محسوب می شود. نگاهی به ظاهر این شناور مشخص می کند که این ناو از نوع شناورهای ترابری و تجاری بوده که با ابتکاری مهم و موثر، حالا در نقش جدید تغییر کاربری داده است. اگر نگاهی به تصاویر پخش شده از این شناور داشته باشیم یک درب بزرگ با قابلیت باز شدن و بارگیری از عقب شناور مشخص می شود که در نتیجه می تواند این شناور را در نقش انجام عملیات های آبی خاکی یاری کند.

شناور شهید رودکی از نمای عقب – به درب بارگیری ناو که در تصویر مشخص شده دقت کنید

فلش مشکی موشک های کروز ضد کشتی- دایره قرمز بالگرد و پهپادها – فلش قهوه ای قایق های تندرو و سبز سامانه سوم خرداد

بر این اساس، انواع کامیون های مجهز به سامانه های راداری و موشکی یا نفربرها، تانک ها و شناورهای حامل نیرو را می توان از این طریق وارد دریا کرده یا به کشتی سوار کرد. تا به اینجای کار شناور سپاه صرفا یک ناو نیروبر سنگین با قابلیت حمل مقدار قابل توجهی از نیروها و تجهیزات همراه آنهاست ولی از این جا به بعد است که تفاوت های محسوسی مشاهده می شود.

با دیدن اولین تصاویر از عرشه این شناور، با پرتابگر ۸ تیر موشک کروز ضد کشتی رو به رو می شویم که به نظر از سری نور یا قدیر هستند. تصویر نوع پرتابگر این احتمال را تقویت می کند که با موشک های سری قدیر در این جا رو به رو هستیم که بردی در حدود ۳۰۰ کیلومتر دارند.

ناو شهید رودکی از نمای دیگر- موشک های ضد کشتی و سامانه سوم خرداد در تصویر مشخص هستند

در بخش دیگر این شناور دوربرد، شاهد حضور سامانه پدافندی سوم خرداد و یک خودروی پشتیبانی در پشت سر آن روی عرشه هستیم. اگر مخاطبان به خاطر داشته باشند مدتی پیش تصاویری از آزمایش سامانه موشکی سوم خرداد روی یکی از شناورهای لجستیکی سپاه منتشر و توانایی شلیک از روی شناور برای این سامانه به اثبات رسید. حالا هم سپاه به جای هزینه کرد اضافی برای توسعه یک سیستم کامل پرتاب مجزا از روی شناور، با استفاده از تجربه قبلی و اعمال تغییرات لازم، سوم خرداد را به روی عرشه ناو شهید رودکی منتقل کرده تا پوشش دفاع هوایی و موشکی را برای شناور بزرگ خود ایجاد کند.

البته در تصویر منتشر شده از عرشه این ناو، با قایق های تندرو رو به رو هستیم که به نظر می رسد از طریق همان درب خروجی پشتی شناور به آب انداخته و در نهایت نیز از همان جا بازیابی خواهند شد. این شناورها می توانند در ماموریت هایی مثل اسکورت شناورها یا سایر عملیات ویژه برای انتقال نیروهای مخصوص به نقاط مختلف و دور نگاه داشتن شناور مادر از برخی نقاط خاص، بسیار موثر باشند. در حقیقت توان آفندی و پدافندی این ناو بزرگ، به سلاح های موجود روی عرشه آن خلاصه نمی شود و انواعی از تسلیحات روی شناورهای تندرو، مکمل آن خواهند بود.

اما بخش بسیار مهم تر در خصوص این ناو، مسئله توان هوادریا روی آن است. یک بخش از این توان، بالگردی است که شاهد حضور آن روی عرشه شناور بودیم که از نوع بل بوده و البته با تخلیه عرشه می توان انتظار داشت که این عرشه بزرگ توان پذیرش بالگردهای بزرگتر مثل میل ۱۷ را نیز داشته باشد. اما مهمتر از بالگردها، پهپادهایی بودند که روی عرشه نصب شده و به نظر از نوع پرتابی و شبیه به گونه ابابیل هستند.

نصب انبوه پهپادهای ابابیل ۲ مدتی پیش روی قایق های تندرو سپاه رونمایی و رسما وارد خدمت یگان های عملیاتی ندسا در خلیج فارس شده بود. این پهپاد صرفا نیاز به یک شتاب دهنده اولیه دارد که بتواند به ارتفاع مشخصی رسیده و پرواز خود را آغاز کند. استفاده از این پهپادها یا انواع کوادکوپترها که در این ناو موجود بوده و فرمانده نیروی دریایی سپاه نیز به آن اشاره کرده  در حقیقت یکی از نکات کلیدی و مهم در بحث شناسایی ماورای افق برای موشک های ضد کشتی نصب شده روی ناو است که در بالا نیز به آن اشاره شد. در عین حال این ناوها از نظر اندازه، توان حمل تعداد قابل توجهی از پهپادهایی مثل سری ابابیل ۲ را داشته و می تواند به عنوان یک کشتی مادر برای به پرواز درآوردن یک موج بزرگ از پهپادهای شناسایی یا انتحاری استفاده شوند.

پهپاد ابابیل روی شناور شهید رودکی – سامانه سوم خرداد نیز در پشت سر دیده می شود

در نهایت باید گفت شناور شهید رودکی یک آزمایش مهم و یک گام مهم و به نوعی حتی یک مبدا تاریخی برای نیروی دریایی سپاه به حساب می آید چراکه شناور مورد نظر مشخصا توان دریانوردی های چندین ماهه در آبهای دوردست را داشته و می تواند نقش های مختلفی را که تاکنون اجرای آن صرفا در آبهای نزدیک ممکن بود، ایفا کند. سپاه با توجه به برنامه جدید خود جهت در اختیار داشتن شناورهای سنگین، تلاش کرده است چندین نقش را در یک شناور سنگین ترکیب کرده و ناوی چند منظوره را به وضعیت عملیاتی برساند. بر این اساس، در آینده می توان اضافه شدن موشک های ضدکشتی برد بلندتر یا حتی پرتاب موشک های کروز حمله به اهداف زمینی و دریایی برد بلند مثل سری ابومهدی یا سومار را نیز از این شناور انتظار داشت.

با توجه به تجارب گذشته که نشان می دهد نیروهای مسلح، با یک طراحی و برنامه آینده نگرانه حرکت کرده و نسخه های موفق فعلی، در آینده تکثیر می شوند باید گفت حرکتی که در سالهای اخیر در نیروهای دریایی کشورمان آغاز شده، در سالهای آینده تبدیل به موجی خواهد شد که در بسیاری از آبهای بین المللی شاهد حضور ناوگان مشترک ارتش و سپاه باشیم؛ انشاء الله.