توافق

به گزارش مجاهدت از مشرق، در این گزارش که به قلم «استیو بل» کارشناس مسائل سیاسی نوشته شده، آمده است: توافق بین ایران و عربستان سعودی برای احیای روابط دیپلماتیک بسیار مایه خرسندی است. روابط دیپلماتیک دو کشور در ژانویه ۲۰۱۶ قطع شده بود. این رویداد به دنبال اعدام شیخ نمر باقر النمر روحانی برجسته شیعه توسط رژیم سعودی صورت گرفت.

تلاش‌های جدی برای حل رفع اختلاف فی‌مابین صورت گرفت. دولت عراق از آوریل ۲۰۲۱ پنج دور مذاکرات را میزبانی و عمان نیز در این زمینه مساعدت کرد. توافق دو طرف در پکن اتفاق افتاد، جایی که پنج روز مذاکره با میزبانی و کمک دولت چین به موفقیت منجر شد.

به موجب این توافق روابط دیپلماتیک از سر گرفته می‌شود و سفارت‌ها و نمایندگی‌های دو طرف ظرف دو ماه آینده بازگشایی می‌شوند. توافق یادشده به حاکمیت دولت‌ها احترام می‌گذارد و تعهداتی را درباره عدم مداخله در امور ملی کشورها شامل می‌شود همچنین هر دو طرف توافق کردند که توافقنامه همکاری امضا شده قبلی در سال ۱۹۹۸ و توافقنامه همکاری امنیتی امضا شده در سال ۲۰۰۱ را اجرا کنند.

نادیده گرفتن امپریالیسم ایالات متحده

در ادامه این گزارش می‌خوانیم: این توافق و نقش موفق دیپلماسی چین از اهمیت بالایی برخوردار است. تا سال ۱۹۷۹، ایران و عربستان سعودی «ستون‌های دوقلوی» استراتژی آمریکا در غرب آسیا و شمال آفریقا بودند.

انقلاب ایران به قیمت از دست رفتن یکی از ستون‌های آمریکا تمام شد. از آن زمان، ایالات متحده عربستان سعودی را به عنوان یک قدرت نظامی و دیپلماتیک از جمله به عنوان نیروی مسلط در شورای همکاری خلیج فارس (GCC) ساخته است.

اما در سال جاری، عربستان سعودی از همکاری با دولت آمریکا در خصوص تحریم‌ها علیه روسیه خودداری کرد. این کشور تلاش‌های آمریکا برای افزایش تولید نفت توسط سازمان کشورهای صادرکننده نفت را هم رد کرد.

بنابراین حل و فصل یک مناقشه کلیدی دیپلماتیک (میان ایران و عربستان) بدون در نظر گرفتن ایالات متحده مسلما بی‌محلی به واشنگتن تلقی می‌شود. این درحالیست که میانجی گری چین هم نشانگر کاهش نسبی نفوذ ایالات متحده و ظهور سیاست چندقطبی در منطقه غرب آسیا است.

این توافق در سطح منطقه‌ای مورد استقبال گسترده قرار گرفته است. دولت بغداد اکنون به دنبال تنش زدایی عمومی در منطقه است که امکان بازسازی عراق را فراهم می‌کند.

رئیس پارلمان لبنان می‌گوید که اخبار مثبت درباره توافق ایران و عربستان باید سیاستمداران این کشور را وادار کند تا به سرعت رئیس جمهور لبنان را پس از ماه‌ها بن بست انتخاب کنند.

وزارت خارجه سوریه هم از این توافق به عنوان گامی مهم که ثبات منطقه را تقویت می‌کند، استقبال کرد. خالد القدومی نماینده جنبش حماس در ایران گفت: این وحدت بدست آمده خواست ملت‌های منطقه است و کاری که رهبران سیاسی باید انجام دهند گوش دادن به خواسته‌های مردم است.

نگرانی برای امپریالیسم

مورنینگ استار در ادامه می‌افزاید: البته این توافق مخالفانی هم دارد. هم رژیم اسرائیل و هم مخالفان آن وحشت زده‌اند. نفتالی بنت نخست‌وزیر سابق رژیم صهیونیستی گفت: این یک تحول جدی و خطرناک و ضربه مهلکی به تلاش برای ایجاد اتحاد منطقه‌ای علیه جمهوری اسلامی است.

بنیامین نتانیاهو نخست وزیر (رژیم) اسرائیل هم دولت قبل را مقصر دانست. هاآرتص به نقل از او نوشت: کسانی که ما را متهم می‌کنند باید از خود بپرسند که چگونه این اتفاق در زمان سکان‌دری آنها رخ داده و چگونه اوضاع تا اینجا پیش رفته است.

دولت‌های امپریالیستی در واکنش به توافق ایران و عربستان چهره شجاعانه‌ای نشان داده‌اند. کاخ سفید از این توافق استقبال اما ابراز تردید کرده است. جان کربی سخنگوی شورای امنیت ملی، گفت: «واقعاً باید دید که آیا ایرانی‌ها به این توافق احترام می‌گذارند یا خیر. ایرانی دولتی نیست که به طور معمول به قول خود احترام بگذارد.». این را نماینده کشوری مطرح کرد که به طور یکجانبه تعهد خود به توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ (برجام) با ایران را زیر پا گذاشت.

دولت فرانسه نیز از این توافق استقبال کرد اما از ایران خواست از اقدامات بی‌ثبات‌کننده صرف نظر کند اما شاید بهتر باشد دولت فرانسه به یاد بیاورد که پس از تحریم‌های غیرقانونی آمریکا علیه ایران، در حمایت از تجارت مشروع با ایران خودداری کرد.

“همسویی” در غرب آسیا؟

استیو بل در ادامه این گزارش، بحث همسویی بین کشورهای غرب آسیا را مطرح کرده و نوشته است: هر چقدر هم که قدرت‌های امپریالیستی خشمگین باشند، اما چیزی از اهمیت توافق ایران و عربستان کم نمی‌کند. نیویورک تایمز دهم مارس نوشت که توافق به دست آمده «می‌تواند به یک تغییر آرایش و همسویی بزرگ در خاورمیانه منجر شود. این توافق همچنین نشان دهنده یک چالش ژئوپلیتیکی برای ایالات متحده و یک پیروزی برای چین است.»

گمانه زنی‌هایی در مورد تأثیر این توافق بر درگیری‌های منطقه‌ای که دو کشور از اطراف مختلف مانند لبنان، سوریه و یمن حمایت کرده‌اند، آغاز شده است. حوزه‌های مهم دیگری نیز وجود دارند که در آن دو کشور سیاست‌های متفاوت، اگر نگوییم متضاد، دنبال می‌کنند؛ مانند فلسطین. اگر ثباتی وجود داشته باشد، مطمئناً پیشرفت در این زمینه‌ها حاصل می‌شود.

در ادامه این گزارش مورنینگ استار به موضوع یمن اشاره شده و آمده است: برخی ابتکارات فوری به بحث پایان جنگ در این کشور دامن می‌زنند. گفت وگوهای بین انصارالله (حوثی‌ها) و شورای رهبری ریاست جمهوری مورد حمایت عربستان سعودی در ژنو از سر گرفته شده که تحت نظارت سازمان ملل و کمیته بین المللی صلیب سرخ است.

پیش از این انصارالله ۱۱۷ زندانی را پیش از ماه رمضان آزاد کرد. مذاکرات ژنو بر اجرای یک طرح بسیار بزرگتر مبادله زندانیان متمرکز است که برای اولین بار در مذاکرات استکهلم پنج سال پیش مورد توافق قرار گرفت. تحولات امیدوارکننده‌ای جریان دارد، اما هنوز پیشرفتی حاصل نشده است.

پیروزی برای دیپلماسی چین

در بخش پایانی گزارش می‌خوانیم: کمک چین به توافق ایران و عربستان یک تحول مهم است. این کشور روابط بسیار خوبی با هر دو طرف ایجاد کرده است – سیاست‌های اقتصادی “برد – برد” به آن اجازه داده است که به بزرگترین شریک تجاری برای هر دو کشور تبدیل شود. سیاست‌های دیپلماتیک مبتنی بر احترام و عدم مداخله باعث اطمینان در نیات پکن شده است.

دیپلماسی چین به توافقی دست یافته است که دوره جدیدی از تاریخ جهان را نشان می‌دهد، دنیایی که در آن جهان چندقطبی یک واقعیت غیرقابل انکار است که به نفع کره زمین خواهد بود.

به گزارش مجاهدت از مشرق، شیخ «نعیم قاسم» معاون دبیرکل حزب‌الله لبنان، توافق ازسرگیری روابط ریاض و تهران را بارقه امیدی برای همکاری کشورهای منطقه و ضربه به پروژه دشمنی با ایران‌ توصیف کرد.

وی افزود: « در خصوص پرونده ایرانی – سعودی، ما از این توافق ابراز خرسندی و خوشحالی کرده‌ایم چرا که بارقه‌ی امیدی برای همکاری و امنیت کشورهای منطقه، توسعه اقتصاد و تقویت استقلال آن‌ها است.

شیخ نعیم قاسم تصریح کرد: «این توافق ضربه مهلکی به پروژه خصمانه‌ای است که رژیم صهیونیستی با همکاری آمریکا علیه ایران به راه انداخته بودند. آن‌ها می‌خواستند کشورهای منطقه و در راس آنها کشورهای خلیج [فارس] را دور هم جمع کرده و ایران را به جای اسرائیل، دشمن واقعی آن‌ها نشان دهند. اما اکنون با این توافق میان تهران و ریاض، رژیم صهیونیستی همچنان به عنوان دشمن کشورهای عربی و اسلامی باقی خواهد ماند و ما همه جهان را علیه اسرائیل بسیج می‌کنیم و به کسی که وجدان دارد می‌گوییم نگاه کنید که این رژیم خطری برای انسانیت و بشریت است.

به گزارش مجاهدت از مشرق، در این مطلب که به قلم «پتریک وینتور» دبیر سیاسی گاردین نوشته شده، آمده است که توافق یادشده، به‌طور بالقوه پیامدهای گسترده ای برای برجام و پایان دادن به جنگ یمن دارد.

گاردین افزود که بر اساس توافق بدست آمده «دو کشور توافق کرده اند به حاکمیت دولت احترام بگذارند و در امور داخلی یکدیگر دخالت نکنند. همچنین ریاض و تهران برای فعال کردن توافقنامه همکاری امنیتی که در سال ۲۰۰۱ امضا شده بود، توافق کردند.»

این نشریه انگلیسی ادامه داد: مذاکرات برای مصالحه بین عربستان سعودی و ایران سال‌هاست که عمدتاً در عراق ادامه دارد؛ بنابراین عقد قرارداد در چین شگفت‌انگیز است. در همین پیوند فیصل بن فرحان آل سعود، وزیر امور خارجه عربستان اوایل این هفته در لندن، از مناسبات عربستان سعودی با چین دفاع کرد و گفت: «چین بزرگترین شریک تجاری ما است. همچنین بزرگترین شریک تجاری اکثر کشورهاست. و این واقعیتی است که ما باید با آن کنار بیاییم. چین برای ما شریک مهم و ارزشمندی در بسیاری از زمینه ها است. ما روابط کاری عالی در بسیاری از بخش ها داریم. اما این را گفته ایم و تکرار می کنیم، ما به دنبال منافع خودمان در شرق و غرب خواهیم بود»

بر اساس گزارش گاردین، عربستان سعودی در یمن، از دولت مستعفی منصور هادی حمایت می کند، اما به دنبال راهی برای پایان دادن به جنگ با انجام گفتگوهای خصوصی در عمان با حوثی ها است. این گزارش می‌افزاید که توافق میان دو کشور می‌تواند پیامدهای مثبتی برای پایان دادن به این جنگ داشته باشد.

جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی برای از سرگیری روابط دو جانبه و آغاز به کار دوباره سفارتخانه‌های دو کشور توافق کردند. به‌دنبال سفر بهمن‌ ماه آیت‌الله «سید ابراهیم رئیسی» به پکن، امیر دریابان «علی شمخانی» از روز دوشنبه ۱۵ اسفند با هدف پیگیری توافقات سفر رئیس جمهور، مذاکرات فشرده‌ای را به‌منظور حل‌وفصل نهایی موضوعات فیمابین تهران – ریاض با همتای سعودی خود در چین آغاز کرد.

در پایان این مذاکرات، روز ۱۹ اسفندماه ۱۴۰۱، بیانیه سه‌جانبه‌ای در پکن با امضای «شمخانی» نماینده مقام معظم رهبری و دبیر شورای عالی امنیت ملی، «مساعد بن‌محمد العیبان» وزیر مشاور و عضو شورای وزیران و مشاور امنیت ملی عربستان سعودی و «وانگ ئی» عضو دفتر سیاسی کمیته مرکزی حزب کمونیست و رئیس دفتر کمیسیون مرکزی امور خارجی حزب و عضو شورای دولتی جمهوری خلق چین صادر شد.

در متن این بیانیه‌ سه‌جانبه آمده است: در پاسخ به ابتکار شایسته جناب شی جین‌پینگ رئیس جمهوری خلق چین در حمایت از گسترش روابط جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی عربستان سعودی، بر اساس اصل حسن هم‌جواری و با توجه به توافق ایشان با سران دو کشور در میزبانی و حمایت از انجام گفتگو بین جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی عربستان سعودی و همچنین تمایل دو کشور به حل و فصل اختلافات از طریق گفت‌وگو و دیپلماسی بر اساس پیوندهای برادرانه و با تأکید بر پای‌بندی دو کشور به اصول و اهداف منشور سازمان ملل متحد و منشور سازمان همکاری اسلامی و اصول و رویه‌های بین‌المللی، هیأت‌های جمهوری اسلامی ایران به ریاست امیر دریابان علی شمخانی نماینده مقام معظم رهبری و دبیر شورای عالی امنیت ملی و پادشاهی عربستان سعودی به ریاست مساعد بن محمد العیبان وزیر مشاور و عضو شورای وزیران و مشاور امنیت ملی از تاریخ ۱۵ تا ۱۹ اسفندماه ۱۴۰۱ خورشیدی برابر با ۶ تا ۱۰ مارس ۲۰۲۳ میلادی در پکن با یکدیگر دیدار و گفت‌ؤگو کردند.

خبر توافق نهایی ایران و عربستان برای احیای روابط دوجانبه پس از ۷ سال قطع رابطه، روایت پشت پرده آن نشان‌دهنده تغییراتی بزرگ در مناسبات منطقه و رویدادهای جهانی است.

به گزارش مجاهدت از مشرق، «الیاس بوصعب» معاون رئیس پارلمان لبنان و رئیس هیأإت مذاکره کننده لبنانی با میانجی‌گر آمریکا در ترسیم مرزهای دریایی با رژیم صهیونیستی گفت که توافق به دست آمده یک پیروزی برای لبنان است.

او به شبکه الجزیره گفت که مذاکرات انجام شده در نهایت دشواری بود و تیم لبنانی اهمیتی به تبلیغات و ارعاب رسانه‌ای نداد.

بو صعب تأکید کرد که این توافق یک پیروزی برای لبنان بود اما به معنای عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی نیست.

معاون رئیس پارلمان لبنان، افزود: «منافع لبنان در حفظ امنیت و آرامش برای استخراج گاز است و بایدن تضمین داده است که توافق ترسیم مرز دریایی محترم شمرده شود. اما بزرگترین تضمین برای این توافق نیاز اقتصادی دو طرف و نیاز به ثبات و امنیت است.»

یائیر لاپید نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی نیز امشب در سخنانی مدعی شد که توافق با لبنان یک پیروزی برای  این رژیم بود و خطر درگیری با حزب الله را به شکل قابل توجهی کاهش می‌دهد.

«جو بایدن» رئیس‌جمهور آمریکا نیز که کشورش میانجی مذاکرات بود، روز گذشته گفت: «امروز من خرسند هستم که توافق تاریخی را در خاورمیانه اعلام کنم.پس از ماه‌ها میانجی‌گری آمریکا، دولت‌های لبنان و اسرائیل به طور رسمی موافقت کردند که نزاع مرز دریایی خود را پایان داده و مرز دریایی دائمی میان آنها ایجاد شود».

 دفتر ریاست‌جمهوری لبنان، روز سه‌شنبه (دیروز) با انتشار بیانیه‌ای در خصوص پیش‌نویس نهایی ترسیم مرزهای دریایی با رژیم صهیونیستی به میانجیگری آمریکا گفت که نسخه رسمی، نهایی و اصلاح شده ارائه شده از سوی «آموس هوچشتاین» میانجیگر آمریکایی درباره توافق ترسیم مرزهای دریایی در جنوب را از «الیاس بوصعب» معاون رئیس‌ پارلمان دریافت کرده است و «نسخه نهایی این پیشنهاد، برای لبنان رضایت بخش است، خواسته‌های آن را برآورده و از حقوق آن در ثروت طبیعی محافظت می‌کند».

ریاست جمهوری لبنان در ادامه ابراز امیدواری کرد در «نزدیک‌ترین زمان ممکن» توافق درباره ترسیم مرزهای دریایی اعلام شود.