به گزارش مجاهدت از مشرق، در این گزارش که به قلم «استیو بل» کارشناس مسائل سیاسی نوشته شده، آمده است: توافق بین ایران و عربستان سعودی برای احیای روابط دیپلماتیک بسیار مایه خرسندی است. روابط دیپلماتیک دو کشور در ژانویه ۲۰۱۶ قطع شده بود. این رویداد به دنبال اعدام شیخ نمر باقر النمر روحانی برجسته شیعه توسط رژیم سعودی صورت گرفت.
تلاشهای جدی برای حل رفع اختلاف فیمابین صورت گرفت. دولت عراق از آوریل ۲۰۲۱ پنج دور مذاکرات را میزبانی و عمان نیز در این زمینه مساعدت کرد. توافق دو طرف در پکن اتفاق افتاد، جایی که پنج روز مذاکره با میزبانی و کمک دولت چین به موفقیت منجر شد.
به موجب این توافق روابط دیپلماتیک از سر گرفته میشود و سفارتها و نمایندگیهای دو طرف ظرف دو ماه آینده بازگشایی میشوند. توافق یادشده به حاکمیت دولتها احترام میگذارد و تعهداتی را درباره عدم مداخله در امور ملی کشورها شامل میشود همچنین هر دو طرف توافق کردند که توافقنامه همکاری امضا شده قبلی در سال ۱۹۹۸ و توافقنامه همکاری امنیتی امضا شده در سال ۲۰۰۱ را اجرا کنند.
نادیده گرفتن امپریالیسم ایالات متحده
در ادامه این گزارش میخوانیم: این توافق و نقش موفق دیپلماسی چین از اهمیت بالایی برخوردار است. تا سال ۱۹۷۹، ایران و عربستان سعودی «ستونهای دوقلوی» استراتژی آمریکا در غرب آسیا و شمال آفریقا بودند.
انقلاب ایران به قیمت از دست رفتن یکی از ستونهای آمریکا تمام شد. از آن زمان، ایالات متحده عربستان سعودی را به عنوان یک قدرت نظامی و دیپلماتیک از جمله به عنوان نیروی مسلط در شورای همکاری خلیج فارس (GCC) ساخته است.
اما در سال جاری، عربستان سعودی از همکاری با دولت آمریکا در خصوص تحریمها علیه روسیه خودداری کرد. این کشور تلاشهای آمریکا برای افزایش تولید نفت توسط سازمان کشورهای صادرکننده نفت را هم رد کرد.
بنابراین حل و فصل یک مناقشه کلیدی دیپلماتیک (میان ایران و عربستان) بدون در نظر گرفتن ایالات متحده مسلما بیمحلی به واشنگتن تلقی میشود. این درحالیست که میانجی گری چین هم نشانگر کاهش نسبی نفوذ ایالات متحده و ظهور سیاست چندقطبی در منطقه غرب آسیا است.
این توافق در سطح منطقهای مورد استقبال گسترده قرار گرفته است. دولت بغداد اکنون به دنبال تنش زدایی عمومی در منطقه است که امکان بازسازی عراق را فراهم میکند.
رئیس پارلمان لبنان میگوید که اخبار مثبت درباره توافق ایران و عربستان باید سیاستمداران این کشور را وادار کند تا به سرعت رئیس جمهور لبنان را پس از ماهها بن بست انتخاب کنند.
وزارت خارجه سوریه هم از این توافق به عنوان گامی مهم که ثبات منطقه را تقویت میکند، استقبال کرد. خالد القدومی نماینده جنبش حماس در ایران گفت: این وحدت بدست آمده خواست ملتهای منطقه است و کاری که رهبران سیاسی باید انجام دهند گوش دادن به خواستههای مردم است.
نگرانی برای امپریالیسم
مورنینگ استار در ادامه میافزاید: البته این توافق مخالفانی هم دارد. هم رژیم اسرائیل و هم مخالفان آن وحشت زدهاند. نفتالی بنت نخستوزیر سابق رژیم صهیونیستی گفت: این یک تحول جدی و خطرناک و ضربه مهلکی به تلاش برای ایجاد اتحاد منطقهای علیه جمهوری اسلامی است.
بنیامین نتانیاهو نخست وزیر (رژیم) اسرائیل هم دولت قبل را مقصر دانست. هاآرتص به نقل از او نوشت: کسانی که ما را متهم میکنند باید از خود بپرسند که چگونه این اتفاق در زمان سکاندری آنها رخ داده و چگونه اوضاع تا اینجا پیش رفته است.
دولتهای امپریالیستی در واکنش به توافق ایران و عربستان چهره شجاعانهای نشان دادهاند. کاخ سفید از این توافق استقبال اما ابراز تردید کرده است. جان کربی سخنگوی شورای امنیت ملی، گفت: «واقعاً باید دید که آیا ایرانیها به این توافق احترام میگذارند یا خیر. ایرانی دولتی نیست که به طور معمول به قول خود احترام بگذارد.». این را نماینده کشوری مطرح کرد که به طور یکجانبه تعهد خود به توافق هستهای ۲۰۱۵ (برجام) با ایران را زیر پا گذاشت.
دولت فرانسه نیز از این توافق استقبال کرد اما از ایران خواست از اقدامات بیثباتکننده صرف نظر کند اما شاید بهتر باشد دولت فرانسه به یاد بیاورد که پس از تحریمهای غیرقانونی آمریکا علیه ایران، در حمایت از تجارت مشروع با ایران خودداری کرد.
“همسویی” در غرب آسیا؟
استیو بل در ادامه این گزارش، بحث همسویی بین کشورهای غرب آسیا را مطرح کرده و نوشته است: هر چقدر هم که قدرتهای امپریالیستی خشمگین باشند، اما چیزی از اهمیت توافق ایران و عربستان کم نمیکند. نیویورک تایمز دهم مارس نوشت که توافق به دست آمده «میتواند به یک تغییر آرایش و همسویی بزرگ در خاورمیانه منجر شود. این توافق همچنین نشان دهنده یک چالش ژئوپلیتیکی برای ایالات متحده و یک پیروزی برای چین است.»
گمانه زنیهایی در مورد تأثیر این توافق بر درگیریهای منطقهای که دو کشور از اطراف مختلف مانند لبنان، سوریه و یمن حمایت کردهاند، آغاز شده است. حوزههای مهم دیگری نیز وجود دارند که در آن دو کشور سیاستهای متفاوت، اگر نگوییم متضاد، دنبال میکنند؛ مانند فلسطین. اگر ثباتی وجود داشته باشد، مطمئناً پیشرفت در این زمینهها حاصل میشود.
در ادامه این گزارش مورنینگ استار به موضوع یمن اشاره شده و آمده است: برخی ابتکارات فوری به بحث پایان جنگ در این کشور دامن میزنند. گفت وگوهای بین انصارالله (حوثیها) و شورای رهبری ریاست جمهوری مورد حمایت عربستان سعودی در ژنو از سر گرفته شده که تحت نظارت سازمان ملل و کمیته بین المللی صلیب سرخ است.
پیش از این انصارالله ۱۱۷ زندانی را پیش از ماه رمضان آزاد کرد. مذاکرات ژنو بر اجرای یک طرح بسیار بزرگتر مبادله زندانیان متمرکز است که برای اولین بار در مذاکرات استکهلم پنج سال پیش مورد توافق قرار گرفت. تحولات امیدوارکنندهای جریان دارد، اما هنوز پیشرفتی حاصل نشده است.
پیروزی برای دیپلماسی چین
در بخش پایانی گزارش میخوانیم: کمک چین به توافق ایران و عربستان یک تحول مهم است. این کشور روابط بسیار خوبی با هر دو طرف ایجاد کرده است – سیاستهای اقتصادی “برد – برد” به آن اجازه داده است که به بزرگترین شریک تجاری برای هر دو کشور تبدیل شود. سیاستهای دیپلماتیک مبتنی بر احترام و عدم مداخله باعث اطمینان در نیات پکن شده است.
دیپلماسی چین به توافقی دست یافته است که دوره جدیدی از تاریخ جهان را نشان میدهد، دنیایی که در آن جهان چندقطبی یک واقعیت غیرقابل انکار است که به نفع کره زمین خواهد بود.
