توافق ایران و عربستان

به گزارش مجاهدت از مشرق، وزارت خارجه کره جنوبی امروز (دوشنبه) با صدور بیانیه‌ای در خصوص احیای روابط دیپلماتیک میان عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران که به صلح و ثبات در خاورمیانه از طریق اعتمادسازی و کاهش تنش‌ها بین دو کشور کمک می‌کند، ابراز امیدواری کرد.

جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی روز جمعه توافق برای احیای روابط دوجانبه را اعلام کردند. دو کشور بعد از قطعی روابط دیپلماتیک دو کشور در دی ماه ۱۳۹۴ که یکجانبه از سوی عربستان سعودی قطع شد از فروردین ۱۴۰۰ گفت‌وگوهایی را در سطح امنیتی آغاز کردند که چهار دور آن در سال گذشته برگزار شد، مذاکراتی که چارچوب آن به گفته فؤاد حسین وزیر خارجه عراق بین دستگاه‌های امنیتی دو کشور بوده و دور پنجم هم در نخستین روز دومین ماه سال ۱۴۰۱ برگزار شد.

توافق میان تهران و ریاض واکنش‌های زیادی را در سراسر منطقه و جهان به همراه داشت و علی‌رغم آن‌که اکثر کشورها از آن استقبال کردند اما این توافق موجب عصبانیت و خشم آمریکایی‌ها و صهیونیست‌ها شد.

بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که از سرگیری روابط میان عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران نمایانگر افول قدرت ایالات متحده آمریکا در منطقه غرب آسیا است.

به گزارش مجاهدت از مشرق، «فیصل بن فرحان» وزیر امور خارجه عربستان سعودی گفت که توافق ایران و عربستان سعودی برای از سرگرفته شدن روابط دیپلماتیک بر تمایل مشترک دو طرف برای حل تمامی اختلافات از طریق گفت‌وگو و ارتباطات تاکید دارد اما این توافق به معنای حل شدن تمامی اختلافات موجود میان دو کشور نیست.

وی که این سخنان را در مصاحبه با الشرق الاوسط مطرح می‌کرد با ابراز تمایل برای دیدار هر چه سریعتر با همتای ایرانی خود گفت: «ما در حال آماده شدن برای از سرگیری روابط دیپلماتیک میان دو کشور طی دو ماه آینده هستیم و طبیعی است که در آینده با یکدیگر دیدار کنیم».

در حالی که روابط تهران و ریاض از سال ۲۰۱۶ قطع شده است، روز جمعه گذشته و با میانجی‌گری پکن، ایران و عربستان سعودی برای بازگشایی سفارت‌ها در پایتخت‌های دو کشور به توافق رسیدند.

ایران و عربستان روابط متعدد دینی، فرهنگی، تاریخی و تمدنی مشترک دارند

وزیر امور خارجه عربستان سعودی در پاسخ به سوال خبرنگار الشرق الاوسط درباره منافع مستقیم عربستان سعودی از بازگشایی سفارتش در ایران و از سرگیری روابط با تهران گفت: «اصل در روابط بین‌المللی وجود ارتباط دیپلماتیک میان کشورهاست و این روابط زمانی که دو کشور همسایه به وسعت عربستان سعودی و ایران باشد تقویت می‌شود و حال آنکه این دو کشور روابط متعدد دینی، فرهنگی، تاریخی و تمدنی مشترک دارند».

وزیر خارجه عربستان سعودی اضافه کرد: «این توافق تحت نظر و با میانجی‌گری جمهوری خلق چین حاصل شده است. پیش از آن نیز دیدارهای متعددی طی دو سال در جمهوری عراق و سلطنت عمان برگزار شده بود. عربستان سعودی در مسیر آرامش و کاهش تنش و تقویت امنیت و ثبات منطقه‌ای و بین‌المللی پیش خواهد رفت».

توافق با تهران به معنای حل تمامی اختلافات میان دو کشور نیست اما برای حل آنها تلاش میکنیم

بن فرحان افزود: «رسیدن به این توافق که به از سرگیری روابط سیاسی منجر خواهد شد به معنای حل تمامی اختلافات میان دو کشور نیست اما دلیلی بر تمایل مشترک برای حل این اختلافات از طریق ارتباط و مذاکرات از راه‌های مسالمت‌آمیز و ابزارهای دیپلماتیک است».

وی ادامه داد: «ما در عربستان سعودی امیدواریم که صفحه جدیدی در روابط با ایران و تقویت افق‌های همکاری را ایجاد کنیم که بازتاب مثبتی بر تقویت امنیت و ثبات و پیشبرد رشد و شکوفایی نه فقط در دو کشور بلکه در کل منطقه داشته باشد».

فیصل بن فرحان، وزیر خارجه عربستان سعودی

خبرنگار الشرق الاوسط در ادامه از بن فرحان پرسید که چه زمانی با وزیر امور خارجه ایران برای فعال سازی توافق و هماهنگی تبادل سفرا دیدار خواهید کرد و آیا به زودی شما را در تهران خواهیم دید؟

مشتاقانه در انتظار دیدار با وزیر خارجه ایران در آینده نزدیک هستم

وزیر خارجه عربستان سعودی پاسخ داد: «بر اساس توافقی که حاصل شده مشتاقانه در انتظار دیدار با وزیر خارجه ایران در آینده نزدیک هستم و از سرگیری روابط دیپلماتیک میان دو کشور طی دو ماه آینده صورت خواهد گرفت و طبیعی است که در آینده به کشورهای دو طرف سفر کنیم».

خبرنگار الشرق الاوسط در ادامه پرسید: با وجود تاکید ریاض و تهران در بیانیه سه جانبه امضا شده با پکن که به موضوع احترام به حق حاکمیت کشورها و عدم مداخله در امور داخلی اشاره دارد اما واشنگتن به پایبندی تهران به این موضوع ابراز تردید کرده است. آیا این توافق شامل شروطی درباره موضوع عدم مداخله در امور داخلی کشورها دارد و آیا اعتقاد دارید که ایران به این بند پایبند خواهد بود؟

بن فرحان پاسخ داد: «از مهمترین الزامات ایجاد صفحه جدید با ایران، پایبندی به آن چیزی است که دو طرف به آن رسیده‌اند و طبق تاکیدی که بیانیه سه جانبه سعودی- ایرانی- چینی داشته، بدون تردید منافع کشورهایمان و منطقه در فعال سازی مسیرهای همکاری و هماهنگی مشترک و تمرکز بر اولویت‌های توسعه به جای ملاحظات هژمونیک است. امیدواریم که طرف ایرانی نیز آرزوها و اهداف مشابهی با ما داشته باشد و مشتاقانه منتظر همکاری با تهران برای تحقق این موضوع هستیم».

خبرنگار الشرق الاوسط در ادامه این مصاحبه پرسید: «ایران از مدت‌ها با بحران‌های متعددی مواجه است، که سر آغاز آن فروپاشی مذاکرات پرونده هسته‌ای و این اواخر نیز اوضاع داخلی بوده که این بحران‌ها یکی پس از دیگری و با توجه به نگرانی‌های اقتصادی و اجتماعی روی داده است اما برخی به خصوص در غرب معتقدند که توافق جدید ایران با عربستان چه بسا طناب نجات نظام ایران در زمانی بحرانی به شمار می‌آید، نظر شما چیست؟

رویدادهای اخیر در ایران موضوعی داخلی است و عربستان جز خوبی برای ایران آرزویی ندارد

بن فرحان در پاسخ به این سوال گفت: «در مورد بخش عمده‌ای از این سوال صحبت نخواهم کرد چون این موضوع داخلی ایران است اما چیزی که می‌توانم بگویم این است که ایران کشوری همسایه است که ثبات و شکوفایی این کشور در راستای ثبات و شکوفایی کل منطقه خواهد بود و ما در عربستان جز خوبی برای ایران آرزویی نداریم».

وزیر خارجه عربستان سعودی در ادامه گفت: «اما در مورد ادامه توسعه توانایی‌های هسته‌ای ایران،‌ این چیزی است که بدون تردید باعث نگرانی ما می‌شود و بار دیگر بر درخواستمان درباره منطقه خلیج (فارس)‌ و خاورمیانه خالی از تسلیحات کشتار جمعی تاکید می‌کنیم و ایران را فرا می‌خوانیم که به تعهدات هسته‌ای خود پایبند بوده و همکاری خود با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را افزایش داده و همکاری با همپیمانان و دوستان در این راستا را ادامه خواهیم داد».

الشرق الاوسط در ادامه از بن فرحان پرسید چین عادت ندارد وزن دیپلماتیک خود را در ابتکارات حل بحران‌های منطقه‌ای استفاده کند اما سوالی که مطرح می‌شود چرا چین و نه کشور دیگری در این توافق میانجی نبوده است؟

صلح و ثبات در منطقه به نفع ایران، چین و عربستان است

وزیر خارجه عربستان سعودی پاسخ داد: «همانطور که در بیانیه مشترک به آن اشاره شده، عربستان سعودی از ابتکاری که آقای “شی جین‌پینگ” رئیس جمهور چین مطرح کرده بود استقبال کرده و به عنوان ادامه مذاکراتی که طی دو سال گذشته با طرف ایرانی در جریان بوده تعامل کرد و همانطور که پنهان نیست چین از روابط مثبتی با هر دو طرف بهره می‌برد که همین موضوع در نزدیک کردن دیدگاه‌ها و ابراز دغدغه‌های مشروع عربستان سعودی نقش داشته است. امیدواریم که نقش چین در این توافق به تقویت همزیستی و امنیت مشترک در منطقه و روابط حسن همجواری میان کشورهای این منطقه بیانجامد. هر سه کشور (ایران، عربستان و چین) منافع مشترکی در فراهم شدن زمینه منطقه‌ای که بر آن صلح، ثبات و امنیت حکمفرما باشد، دارند.

بن فرحان در پایان این مصاحبه به سوالی درباره تلاش‌های ریاض برای پایان یافتن جنگ اوکراین پاسخ داد و گفت که ریاض همچنان تلاش می‌کند که با تعامل و همکاری میان دو کشور به راه حلی برای پایان یافتن این بحران و توقف درگیری‌ها پیدا کند.

وی همچنین به موفقیت آمیز بودن تلاشهای «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی برای به سرانجام رسیدن توافق تبادل اسرا میان دو کشور و همچنین کمک‌های بشردوستانه ریاض به اوکراین اشاره کرد.

به گزارش مجاهدت از مشرق، «تزپی بارئیل» تحلیلگر امور امنیتی و اطلاعاتی رژیم صهیونیستی در مقاله خود که روز شنبه در روزنامه عبری زبان هاآرتص منتشر شد نوشت: توافق امضا شده میان ایران و عربستان آرزوهای اسرائیل برای ایجاد یک ائتلاف عربی-بین المللی علیه تهران را بر باد داد.

وی در ادامه نوشت: این توافق باعث می‌شود روند مذاکرات هسته‌ای میان ایران و کشورهای غربی از سر گرفته شود. هم چنین توافق مذکور به قدرت چین در منطقه اشاره دارد که این مسأله کاملاً به ضرر آمریکا است.

بارئیل اضافه کرد: این توافقنامه یک نقشه جدید در عرصه روابط میان کشورها در خاورمیانه و خارج از آن را ترسیم می‌کند.

وی نوشت: توافق میان عربستان و ایران باعث می‌شود روابط این کشور با کشورهای عربی بهبود یافته و چه بسا در آینده به روابط دیپلماتیک با دیگر کشورها از جمله مصر بیانجامد.

پیش از این «احمد فهمی» سخنگوی رسمی ریاست جمهوری مصر در بیانیه‌ای اعلام کرده بود: مصر این گام مهم و جهت گیری عربستان سعودی برای رفع تنش در روابط منطقه‌ای را می‌ستاید.

وی افزود: این اقدام عربستان و ایران تأییدی بر اتکای آنها به اصول و اهداف منشور سازمان ملل در زمینه احترام به حاکمیت کشورها، عدم مداخله در امور داخلی، تحکیم مفاهیم حسن همجواری و ارتقای امنیت و ثبات در منطقه است.

سخنگوی ریاست جمهوری مصر اعلام کرد: مصر امیدوار است که این تحول بازتاب مثبتی داشته باشد و فرصت همکاری را به وجود آورد وموجبات تحکیم ارتباط مثبت شود تا روند روابطی ترسیم گردد که آمال ملت‌های منطقه در شکوفایی و پیشرفت را محقق سازد.

به گزارش مجاهدت از مشرق، حسین شریعتمداری طی یادداشتی در روزنامه کیهان نوشت:

۱- برقراری دوباره روابط سیاسی ایران و عربستان به یک بمب خبری شبیه بود که روز جمعه با سر و صدای زیاد در جهان منفجر شد و بلافاصله پس از انفجار به خبر اول تمامی رسانه‌های دنیا تبدیل شد و مقامات رسمی و مطرح جهان سیاست را به اولویت اظهارنظر درباره آن ملزم کرد. نگرانی همراه با خشم و عصبانیت آمریکا، رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای اروپایی از این رخداد به‌اندازه‌ای گسترده و فراگیر بود که به سختی می‌توان نمونه مشابهی از آن را آدرس داد. تیتر اول کیهان دیروز به این موضوع اختصاص یافته و در آن به مواردی از این اظهارنظرها پرداخته‌ایم که نه فقط خواندنی است، بلکه شگفتی‌آفرین و عبرت‌انگیز نیز هست.

در وجیزه پیش‌روی اما، به نکته‌ای اشاره داریم که در سیاست خارجی دولت سیزدهم بر آن تاکید شده است و توجه به آن می‌تواند در آینده نیز گره‌گشا باشد. بخوانید!

۲- دولت آقای روحانی و تمامی دولت‌هایی که مدعیان اصلاحات در رأس آن بودند، هر اقدام و حرکتی در سیاست خارجی را به جلب نظر آمریکا و متحدان اروپایی آن گره می‌زدند و بارها به صراحت اعلام کرده بودند که بدون جلب موافقت «کدخدا»! (لقبی که جناب روحانی به رئیس‌جمهور آمریکا داده بود) انجام هیچ حرکتی در منطقه امکان‌پذیر نخواهد بود! توافق اخیر ایران و عربستان نه فقط بدون جلب رضایت و نظر آمریکا صورت پذیرفت بلکه در این توافق، آمریکا و متحدانش از صحنه نیز حذف شده‌اند.

واقعیتی که آمریکا و اروپا و رژیم صهیونیستی با عنوان ضربه‌ای بزرگ بر موقعیت و حیثیت خود در منطقه از آن یاد می‌کنند و تقریباً هیچ یک از مقامات کنونی و سابق آمریکا و رژیم صهیونیستی را نمی‌توان یافت که از چرخش عربستان به سوی ایران و حذف آمریکا از مناسبات منطقه عصبانی نشده باشند. کافی است نیم‌نگاهی به انبوه گزارش‌هایی که خبرگزاری‌های معتبر دنیا در این خصوص مخابره کرده‌اند بیندازید تا از شدت ضربه‌ای که توافق اخیر بر موقعیت و جایگاه آمریکا در منطقه وارد کرده است، آگاهی بیشتری داشته باشید.

۳- برخی از مدعیان اصلاحات که در عصبانیت از توافق اخیر با دشمنان تابلودار ایران شانه‌به‌ شانه می‌سایند، استقبال کیهان از این توافق را با مخالفت‌های قبلی در دوران دولت آقای روحانی کنار هم نهاده و نتیجه گرفته‌اند که کیهان در اصول پیشین خود تغییراتی داده است!

این برداشت اگرچه بسیار ابتدایی و در خوشبینانه‌ترین حالت، ناشی از کم‌فهمی آنها نسبت به واقعیت ماجرا و مقایسه کودکانه صورت‌مسئله به جای نگاه به مفهوم مسئله است ولی با این وجود اشاره به نکاتی در این باره خالی از فایده نیست؛

مدعیان اصلاحات توافق با عربستان را اولاً در بستر موافقت آمریکا و ثانیاً با پذیرش شروط عربستان پیشنهاد می‌کردند! به بیان دیگر، محدودیت توان موشکی کشورمان، دست‌کشیدن از حمایت نیروهای مقاومت منطقه و از جمله، پذیرش سلطه عربستان و امارات بر یمن! کنار نهادن حق حاکمیت ایران بر سه جزیره تنب‌بزرگ و کوچک و ابوموسی! پیوستن به دیدگاه کشورهای دست‌نشانده عربی درباره موجودیت رژیم صهیونیستی و… پیشنهاد می‌کردند. در این حالت به همان ‌اندازه که مخالفت سرسختانه کیهان با توافق پیشنهادی عربستان (بخوانید آمریکا و اسرائیل) بسیار طبیعی، منطقی و وطن‌دوستانه بود، موافقت مدعیان اصلاحات با شرایط یاد شده فاجعه بوده است.

در توافق اخیر اولاً آمریکا از مناسبات منطقه حذف شده است، ثانیاً، عربستان به این واقعیت پی برده که نمی‌تواند روی دیوار آمریکا یادگاری بنویسد و برخلاف روال گذشته به حذف آمریکا از مناسبات منطقه تن داده است و ثالثاً (مهم‌تر از همه) آن که از پیش‌شرط‌های دیکته شده آمریکا برای رابطه با ایران دست کشیده و با ایران روی خواسته‌های مشترک و منطقی به توافق رسیده است و رابعاً به طرح اسرائیلی موسوم به «آبراهام» برای پیوند با اسرائیل در مقابل ایران، پشت پا زده است تا آنجا که دیروز روزنامه صهیونیستی «آحارونوت» نوشت: «عربستان در توافق با ایران به صورت اسرائیل تُف‌انداخته است»! و سایت خبری ووکس «VOX‌» با کنایه نوشت: «به لحظه پساآمریکایی در خاورمیانه خوش آمدید» اکنون این سؤال مطرح است که مدعیان اصلاحات چرا باید از توافق یاد شده عصبانی باشند و چرا باید کیهان را به دلیل موافقت با آن مورد حمله قرار بدهند!؟

۴- حالا به این دو نمونه از سخنان یکی از مسئولان سابق جمهوری اسلامی ایران درباره رابطه با عربستان نگاهی بیندازید: «دولت عربستان برای این که بر جنایتش نسبت به سربریدن یک رهبر دینی در کشور خود سرپوش بگذارد، دست به اقدام عجیبی زده و رابطه سیاسی خود را با جمهوری اسلامی ایران قطع کرده است در حالی که بی‌تردید هیچ‌گاه این‌گونه اقدامات نمی‌تواند آن جنایت بزرگ را بپوشاند» ۱۵ دی ماه ۱۳۹۴.

«روند سیاست‌های منطقه‌ای دولت عربستان سعودی در مسیر ظلم، تجاوز، توسعه تروریزم و از بین بردن ثبات و امنیت در منطقه بوده است. از دولت عربستان می‌خواهیم که خطاها و اشتباهات گذشته را جبران نموده و از این مسیر اشتباه و بی‌نتیجه دست بردارد» ۱۶ دی ماه ۱۳۹۴.

این سخنان از کیست!؟ باور می‌کنید که گوینده آن جناب آقای روحانی رئیس‌جمهور سابق کشورمان است!؟ ما اظهارات آن روز آقای روحانی را برخاسته از واقعیت‌های آن روز می‌دانیم و تعجب می‌کنیم که چرا بی‌آن‌که در مسیر حرکت عربستان تغییری حاصل شده باشد، داعیه برقراری رابطه با عربستان را داشتند و مخالفان رابطه را ملامت می‌کردند!؟ و تعجب دیگرمان این است که چرا اکنون که با قبول شروط ایران از سوی عربستان، رابطه دو کشور برقرار شده، کیهان را به خاطر استقبال از این رابطه به باد ناسزا گرفته‌اند!؟ فاعتبروا یا اولی‌الابصار!

۵- برخی از مدعیان اصلاحات توئیت کرده‌اند که دولت کنونی بالاخره پذیرفت باید به مذاکره روی آورد! و در واکنش به تیتر کیهان که «مدعیان اصلاحات مذاکره را یاد بگیرند» نوشته‌اند «ما که خیلی وقت پیش اینها (ضرورت مذاکره) را گفته بودیم. خوشحالیم، بالاخره شما هم یاد گرفتید»! و توضیح نداده بودند منظورشان کدام مذاکره است که دولت سیزدهم باید یاد بگیرد!؟ نزدیک به ۸سال همه امکانات و بودجه و ظرفیت‌های کشور را پای مذاکره با آمریکا هزینه کردند که تحریم‌ها را لغو کنند ولی نه فقط هیچ تحریمی را لغو نکردند بلکه صدها تحریم دیگر هم به تحریم‌های قبلی اضافه کردند! و بعد از آن‌همه امتیازات نقدی که به حریف دادند، به قول خودشان تنها دستاوردشان «تقریباً هیچ» بود! اگر منظور آقایان از مذاکره، امتیاز دادن است که این‌گونه مذاکره‌کردن افتخاری ندارد تا قابل یادگرفتن! باشد و چنانچه منظورشان مذاکره‌ای است که مانند مذاکرات اخیر، نتیجه آن تامین منافع ملی و سیلی زدن به آمریکا و اسرائیل باشد، که حضرات بارها نشان داده‌اند اهل این‌گونه مذاکرات نیستند!

گفتنی است که موافقت و مخالفت با یک موضوع به متن و محتوای آن باز می‌گردد و نه عناوین و نام‌ها. به قول ملای رومی؛

«کار نیکان را قیاس از خود مگیر
گرچه باشد در نوشتن شیر، شیر»

۶ – اگرچه هنوز متن توافق ایران و عربستان که با وساطت اولیه عراق و عمان و نهایتاً چین صورت پذیرفت، منتشر نشده است ولی شواهد موجود به وضوح حکایت از آن دارند که ایران اسلامی کماکان به اصول و مبانی خود وفادار مانده است. به عنوان مثال یکی از مسائل فیمابین، حمایت ایران از جبهه مقاومت بود که واکنش جبهه‌های مقاومت نسبت به توافق یاد شده نشان از پایبندی جمهوری اسلامی ایران به ادامه حمایت از آنان دارد. سید حسن نصرالله دبیرکل حزب‌الله لبنان در این خصوص می‌گوید «تحول به‌وجود آمده درخصوص روابط ایران و عربستان به سود ملت‌های منطقه است و افق‌های جدیدی در منطقه و لبنان ایجاد می‌کند» و محمد عبدالسلام سخنگوی جنبش انصارالله یمن اظهار می‌دارد: منطقه به بازگشت روابط طبیعی میان کشورهایش نیاز دارد به‌گونه‌ای که امت اسلامی امنیت مفقود شده‌اش به سبب دخالت‌های خارجی و در رأس آن دخالت‌های صهیونیستی- آمریکایی را پس بگیرد».
گفتنی است شیخ نعیم قاسم، معاون دبیرکل حزب‌الله لبنان می‌گوید «توافق ایران و عربستان ضربه‌ای دردناک به پروژه صهیونیستی- آمریکایی است» و این دقیقاً تکرار همان تیتر اول کیهان روز شنبه – ۲۰ دیماه – است.

۷- و بالاخره این پرسش اساسی از مدعیان اصلاحات در میان است که چرا هرگاه – مانند توافق اخیر- آمریکا و متحدانش به خشم می‌آیند، شما ابراز نگرانی می‌کنید!؟ ضمن آنکه اشارات ما در این یادداشت دربرگیرنده تمامی هواداران جبهه اصلاحات نیست اگرچه هواداری افراد متعهد از این جبهه را با توجه به کارنامه و مواضع دست‌اندرکاران اصلی جبهه اصلاحات تعجب‌آور تلقی می‌کنیم!