توافق هسته ای

سرویس جهان مشرق – دولت آمریکا تحریم‌های یک‌جانبه‌ی اقتصادی خود علیه کشورهای دیگر را ابزار دیپلماسی و جایگزینی برای جنگ معرفی می‌کند. این در حالی است که این تحریم‌ها نه‌تنها در بعضی موارد، مانند قطع دسترسی کشورهای هدف به داروهای ضروری، تبعات مرگ‌بارتری از جنگ دارند، بلکه اکنون به جای «ابزار» تبدیل به «هدف» شده‌اند. به عبارت دیگر، واشینگتن به جای آن‌که با تحریم کشورهای دیگر به دنبال تغییر رفتار آن‌ها (صرف‌نظر از درستی یا نادرستی قضاوتش) باشد، صرفاً به دنبال وضع تحریم‌های بیش‌تر و بیش‌تر علیه این کشورهاست.

بایدن هم می‌تواند (مانند ترامپ که با یک امضا از برجام خارج شد) با امضای یک «فرمان اجرایی» تحریم‌های ضدایرانی را لغو کند و عملاً گام بلندی در جهت احیای برجام بردارد، اما واقعیت این است که دولت‌های آمریکایی یکی پس از دیگری به تحریم دشمنان آمریکا اعتیاد پیدا می‌کنند؛ تا جایی که وضع تحریم‌ها برایشان از «وسیله» تبدیل به «هدف» می‌شود. (+)

در همین‌باره بخوانید:

›› چرا با آمریکا مذاکره کردیم و چرا دیگر نمی‌کنیم؟

›› آیا آمریکا مدل «امتیاز صفر» تهران را روی پکن هم پیاده می‌کند؟

«رَند پال[۱]» سناتور جمهوری‌خواه ایالت کنتاکی و عضو کمیته‌های «روابط خارجی» و «امنیت داخلی و امور دولتی» مجلس سنا، اخیراً طی گزارشی تحت عنوان «در رد دیپلماسی غیردیپلماتیک[۲]» در نشریه‌ی آمریکایی «امریکن کنسروتیو» ضمن انتقاد از اعتیاد دولت‌های پیاپی آمریکا به تحریم دشمنان این کشور، تأکید می‌کند که چهره‌های برجسته در مجلس سنای این کشور نیز از راهبردهایی دفاع می‌کنند که مذاکره و صلح با دشمنان را دشوارتر می‌کند. آن‌چه در ادامه می‌خوانید، ترجمه‌ی گزارش امریکن کنسروتیو است.

«رند پال» چشم‌پزشک و سیاستمدار آمریکایی و سناتور جمهوری‌خواه ایالت کنتاکی است. پال معتقد است دولت آمریکا به جای آن‌که از تحریم به عنوان وسیله‌ای برای مجاب کردن کشورهای دیگر به نشستن پشت میز مذاکره و دستیابی به توافق با واشینگتن استفاده کند، صرفاً تحریم‌های بیش‌تر و بیش‌تری علیه دشمنانش وضع می‌کند، بدون آن‌که این تحریم‌ها تأثیری در رفتار یا سیاست‌های کشورهای هدف داشته باشند. (+)

در همین‌باره بخوانید:

›› علت اعتیاد ۴۰ ساله واشینگتن به دشمنی با ایران چیست؟

›› آن‌چه باید درباره مذاکرات لغو تحریم‌ها بدانید

›› آیا برجام احیا می‌شود؟ / «تصمیم سیاسی» مورد نظر ایران چیست؟

---

لازم به ذکر است که مشرق صرفاً جهت اطلاع نخبگان و تصمیم‌گیران عرصه سیاسی کشور از رویکردها و دیدگاه‌های محافل رسانه‌ای-اندیشکده‌ای بین‌المللی این گزارش را منتشر می‌کند و دیدگاه‌ها، ادعاها و القائات این گزارش‌ لزوماً مورد تأیید مشرق نیست.

---

وقتی سفرا یا وزرای خارجه [ی آمریکا] به نشست کمیته‌ی روابط خارجی سنا می‌آیند، از آن‌ها می‌خواهم توضیح بدهند که روسیه، چین، ایران، یا کره‌ی شمالی در نتیجه‌ی تحریم‌های آمریکا چه تغییراتی در سیاست‌هایشان ایجاد کرده‌اند. تا امروز هیچ‌کدام از مقامات دولت‌مان نتوانسته تغییرات رفتاری‌ای را توصیف کند که ناشی از تحریم‌هایی باشند که ما اعمال می‌کنیم. تنها حرفی که به من زده‌اند، و بیش‌ترین شباهت را به یک «جواب» برای سؤال من داشته، این بوده که تحریم‌ها در دوران ریاست‌جمهوری باراک اوباما، باعث شدند ایران پای میز مذاکره بیاید و توافق «برنامه‌ی جامع اقدام مشترک» (برجام) شکل بگیرد. شاید این‌طور باشد؛ اما می‌توان استدلال کرد که اتفاقاً انگیزه‌ی حذف تحریم‌ها بود که ایران را پای میز مذاکره آورد. اغلب به نظر می‌رسد صداهای بلند [و شخصیت‌های تأثیرگذار] در هر دو حزب [دموکرات و جمهوری‌خواه] معتقدند اعمال تحریم‌های بیش‌تر و بیش‌تر است که سیاست‌های دشمن را تغییر می‌دهد. این در حالی است که این افراد باید درک کنند در واقع عرضه‌ی گزینه‌ی حذف تحریم‌هاست که می‌تواند دشمنان ما را تغییر دهد.

در همین‌باره بخوانید:

›› به‌رغم تحریم‌ها، حال و روز ایران خوب است

›› نه فشار و تحریم، نه جنگ نظامی/ آمریکا باید با برجام به جنگ جمهوری اسلامی برود

›› تک‌تک تحریم‌های آمریکا را می‌توان دور زد

›› چگونه تحریم‌ها صادرات نفت را حتی یک قطره کم نمی‌کند؟

پس از پایان مذاکرات بر سر توافق‌نامه‌ی [هسته‌ای با] ایران، خود من درباره‌ی این توافق تردیدهایی داشتم. احساس می‌کردم آمریکا می‌توانسته بیش‌تر پافشاری کند تا پول‌های توقیف‌شده‌ی ایران به‌تدریج و بر اساس تداوم پایبندی این کشور به توافق، آزاد شوند. با این حال، به مرور زمان، بازرسان تأیید کردند که ایران به محدودیت‌های غنی‌سازی اورانیوم پایبند مانده است. در واقع، برجسته‌ترین انتقاد از ایران این نبود که ایرانی‌ها دارند برجام را نقض می‌کنند، بلکه اعتراض به این بود که چرا همچنان دارند موشک‌های بالستیک‌شان را توسعه می‌دهند؛ در حالی که برجام محدودیتی برای این موشک‌ها قائل نشده بود. نهایتاً نیز دولت ترامپ از برجام خارج شد؛ اما نه به این دلیل که ایران از این پیمان تخطی کرده بود، بلکه به خاطر این‌که تهران در حال ساخت و ارتقای تسلیحاتی بود که این پیمان چارچوبی برای آن‌ها وضع نکرده بود. اما نه کارزار فشار حداکثری ترامپ و مایک پمپئو، وزیر خارجه‌ی وقت آمریکا، و نه ترک توافق، در حقیقت با کم‌ترین تأثیر یا تغییری در رفتار ایران همراه نشد.

در همین‌باره بخوانید:

›› ایران در تولید موشک‌های بالستیک به نهایت تخصص رسیده است

›› نگرانی اندیشکده آمریکایی از قدرت موشکی ایران

›› هیاهوی ترامپ برای هیچ؛ چرا «شدیدترین تحریم‌های تاریخ» علیه ایران بی‌فایده خواهد بود؟

به جای این اقدامات، اگر به دنبال یک معاهده با ایران بر سر موشک‌های بالستیک این کشور هستیم، اولین کاری که باید بکنیم این است که از خودمان بپرسیم چرا ایران موشک بالستیک می‌سازد. ایرانی‌ها در جهانی تحت سلطه‌ی قدرت‌های هسته‌ای زندگی می‌کنند: اروپا، آمریکا، روسیه، چین، اسرائیل، پاکستان، و هند همگی دارای سلاح هسته‌ای هستند. علاوه بر این، ایران شیخ‌نشین‌های سُنی را نیز دشمن خود می‌داند. بنابراین نباید انتظار داشت این کشور موشک‌های بالستیک خود را محدود کند، در حالی که شیخ‌نشین‌های سنی اطرافش موشک‌های خودشان را تقویت، و از سربازان آمریکایی میزبانی می‌کنند. هر کس واقعاً خواهان یک پیمان بر سر موشک‌های بالستیک با ایران است باید بداند که چنین توافقی هرگز میان آمریکا و ایران رخ نخواهد داد؛ مگر این‌که شامل شیخ‌نشین‌های سنی نیز بشود. بنابراین، یک هدف دیپلماتیک مفید، برقراری گفت‌وگوی منطقه‌ای میان کشورهایی است که واقعاً [از نظر جغرافیایی] در خاورمیانه هستند.

صدالبته، ممکن است برخی این استدلال منطقی را پیش بکشند که آمریکا تنها در صورتی می‌تواند از حذف تحریم‌ها به عنوان یک ابزار مذاکره استفاده کند که در وهله‌ی اول تحریم‌ها را اعمال کرده باشد. این استدلال، کاملاً درست است. با این حال، اگرچه ما دهه‌هاست ایران، روسیه، چین، و کره‌ی شمالی را تحریم کرده‌ایم، اما تا کنون گفت‌وگوهای اندکی به رهبری آمریکا بر سر تبادل «کاهش تحریم‌های تجاری» در ازای «تغییر سیاست» اتفاق افتاده است. جنگ روسیه و اوکراین باید چنین فرصتی را فراهم کند؛ اما بلندترین صداهای سنا، به جای این کار، همچنان بر زدنِ برچسب «نسل‌کشی» روی کشتار غیرنظامیان در اوکراین پافشاری می‌کنند؛ انگار که این کار به شکلی معجزه‌وار روس‌ها را پای میز مذاکره می‌آورد. بر خلاف آن‌چه که این سناتورهای پرسروصدا ادعا می‌کنند، تبلیغ روایتی که در نهایت ایجاب می‌کند رهبران روسیه به دلیل جنایات جنگی در لاهه محاکمه شوند و برای همیشه در زندان بمانند، بعید است روند مذاکرات را تسهیل کند.

در همین‌باره بخوانید:

›› هزینه‌های کوچ از خاورمیانه/ متحدان آمریکا در بحران اوکراین طرف روسیه هستند

›› جوزف نای پاسخ می‌دهد: جنگ اوکراین چرا اتفاق افتاد؟

›› «جان میرشایمر» پاسخ می‌دهد: چرا بحران اوکراین تقصیر غرب است؟

›› «جان میرشایمر» پاسخ می‌دهد: آیا پوتین به دنبال ایجاد «روسیه بزرگ» است؟

هیچ‌کس شک ندارد که این جنگ باعث کشته شدن غیرنظامیان شده، و می‌شود، یا این‌که روسیه جنگ را شروع کرده و کشور متجاوزی است که تمام هنجارهای بین‌المللی را زیر پا گذاشته است. با این وجود، نسل‌کشی تعریف دارد: کشتار دسته‌جمعی گروهی از مردم که متعلق به یک نژاد یا مذهب خاص هستند. آن‌هایی که سر از پا نمی‌شناسند تا کشتار غیرنظامیان توسط روسیه را نسل‌کشی بنامند، چه جوابی داشتند اگر ژاپنی‌ها می‌گفتند بمباران اتمی هیروشیما و ناگاساکی [یا ناگازاکی یا ناگازاکی] نیز نسل‌کشی بوده؟ البته در این مورد بخت با آمریکایی‌ها یار بود، چون ژاپن در موقعیتی نبود که چنین ادعایی بکند. شکست ژاپن، تسلیم بی‌قیدوشرط بود. اما این در حالی است که اکثر جنگ‌ها به تسلیم بی‌قیدوشرط ختم نمی‌شوند، بلکه از طریق مذاکره به پایان می‌رسند.

تصاویر قبل (بالا) و بعد از بمباران اتمی شهر «ناگاساکی» ژاپن توسط آمریکا در پایان جنگ جهانی دوم. در تصویر پایین، که پس از خاموش شدن آتش‌ها گرفته شده، نقطه‌ی اصابت بمب و دایره‌هایی به شعاع هزار کیلومتر و دو هزار کیلومتر ترسیم شده‌اند. (+)

پیکر کودک ژاپنی که در اثر بمباران اتمی «ناگاساکی» سوخته است. این تصویر یک روز پس از بمباران و فروکش کردن آتش ساختمان‌ها گرفته شده است. ارتش آمریکا به‌محض به دست گرفتن کنترل ژاپن، جلوی انتشار این تصاویر را گرفتند. این ممنوعیت تا سال ۱۹۵۲ (حدود هفت سال بعد) ادامه داشت. اگر کشتار غیرنظامیان در اوکراین نسل‌کشی است، آیا قتل‌عام ۱۲۹,۰۰۰ تا ۲۲۶,۰۰۰ نفر تنها در دو شهر ژاپن، نسل‌کشی نبود؟ (+)

در همین‌باره بخوانید:

›› دیپلمات سابق آمریکایی: تحریم‌های آمریکا علیه روسیه نتیجه عکس خواهد داد

›› معیارهای دوگانه کنگره آمریکا: مخالفان تحریم اسرائیل برای تحریم روسیه سرودست می‌شکنند

افرادی که می‌خواهند کشتار غیرنظامیان در اوکراین را نسل‌کشی معرفی کنند نیز با مذاکره درباره‌ی اوکراین مخالف هستند؛ می‌گویند تا وقتی تک‌تک روس‌ها از تمام خاک اوکراین خارج نشوند، نباید [با روسیه] مذاکره کرد. من در صداقت آن‌هایی که قائل به «عدم مذاکره تا پیروزی» هستند، شکی ندارم، اما باید این را هم در نظر گرفت که اگر این جنگ بی‌وقفه ادامه پیدا کند، اوکراین در نهایت چه شکل‌وشمایلی پیدا خواهد کرد. علاوه بر ۱۰۰ میلیارد دلاری که پیشاپیش از جیب مالیات‌دهندگان آمریکایی به اوکراین ارسال شده، صداهای بلندِ مخالف مذاکره، از همین الآن دارند درباره‌ی یک طرح تریلیون دلاری برای بازسازی اوکراین صحبت می‌کنند. فکر می‌کنم تصورشان این است که چین همچنان به اعطای وام به ما ادامه خواهد داد. با این حال، یک چیز مسلم است: نرخ این وام، احتمالاً دو برابرِ بهره‌ی ۱ تا ۲ درصدی پولِ قرضی‌ای خواهد بود که ما به حساب اوکراین واریز می‌کنیم.

آن دسته از سیاستمداران آمریکایی که بر عدم مذاکره با مسکو تا تسلیم بی‌قیدوشرط روسیه در اوکراین اصرار دارند، به تبعات تداوم این جنگ بر اوکراین در درازمدت توجهی ندارند. (+)

سال گذشته، سود پرداختی آمریکا برای بدهی‌هایش حدود ۴۰۰ میلیارد دلار بود. انتظار می‌رود این رقم طی یک دهه‌ی آینده به بیش از یک تریلیون دلار در سال افزایش یابد و در نهایت از مبلغی که برای ارتش خود هزینه می‌کنیم، بیش‌تر شود. کسانی که از مداخله‌ی بی‌پایان در همه‌ی جنگ‌های خارجی روی کره‌ی زمین حمایت می‌کنند، باید از خودشان بپرسند آیا امنیت ملی ما با رفتن زیر بار بدهی‌هایی که بیش از هزینه‌های دفاعی‌مان است، تقویت می‌شود؟ «عدم مذاکره تا پیروزی» شبیه همان موضع «عدم صلح تا تسلیم بی‌قیدوشرط» است. راهبرد وضع تحریم‌های بیش‌تر و بیش‌تر، بارها و بارها ناکارآمدی خود را اثبات کرده است. آن‌هایی که در کنگره صدایشان را بلند می‌کنند و مشت به سینه‌یشان می‌کوبند ممکن است خودشان را انسان‌های درستکاری بدانند [که دارند از حق مظلوم دفاع می‌کنند]، اما با ادامه‌ی تخریب اوکراین، ممکن است قضاوت تاریخ، در نهایت نام آن‌ها را ساده‌لوح بگذارد.

یک مرد اوکراینی، ماه مارس سال ۲۰۲۲، مقابل ایستگاه مرکزی قطار شهر «تروستیانتس» در شمال شرقی اوکراین دوچرخه‌اش را از میان گل‌ولای و آوار و از کنار یک تانک تخریب‌شده‌ی روس عبور می‌دهد. روس‌ها پیش‌تر از این ایستگاه قطار به عنوان پایگاه نظامی خود استفاده می‌کردند. بخشی از سیاستمداران آمریکایی که به دنبال تسلیم کامل روسیه هستند، در حقیقت هزینه‌ی پافشاریشان بر دشمنی علیه روسیه را از جیب مردم اوکراین می‌پردازند. (+)

در همین‌باره بخوانید:

›› کشتار غیرنظامیان «وحشیانه» است؛ مگر توسط آمریکایی‌ها

›› جنگ اوکراین محکوم است؛ اما جنگ‌ها و جنایات آمریکا چه‌طور؟