توپخانه

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از سرویس دفاع و امنیت مشرق، رسته توپخانه صحرایی یکی از مهم ترین بخش ها در هر نیروی زمینی به حساب می آید و بار اصلی پشتیبانی آتش از نیروهای پیاده و زرهی در میدان نبرد بر عهده این بخش قرار گرفته است. زمانی که به صورت کلی از توپخانه صحبت می کنیم، بسیاری صرفا به یاد توپ های گلوله زنی در کالیبرهای مختلف می افتند اما باید گفت که راکت ها و موشک نیز بخش مهمی از این رسته به حساب می آیند.

در اصل نام کامل این رسته ” توپخانه صحرایی و موشک ها” است. در نیروی زمینی ارتش نیز در اصل، در کنار واحد های توپخانه گلوله زنی، واحد های راکت و موشک انداز زمین به زمین وجود دارد و در اصل اولین واحدهای پرتابگر راکت و آنچه در نهایت به موشک های بالستیک ختم شد، در نیروی زمینی ارتش کار خود را آغاز کرد.

بیشتر بخوانید:

خانواده راکت‌های هدایت شونده ایران با «فجر F۴CL» کامل شد/ پهپادها به کمک یگانهای توپخانه سپاه و ارتش می‌آیند +عکس

آغاز شارژ راکت‌ها و موشک‌های ایرانی با کارت سوخت جدید/ اکسیر مرکب به کمک سلاح‌های ضدزره سپاه و ارتش می‌آید +عکس

اما به نظر می رسد در این بخش نیز با جهش و ارتقاء چشمگیر  قدرت نیروی زمینی ارتش مواجه هستیم و این نیرو، اخیرا یک موشک جدید با برد ۳۰۰ کیلومتر را آزمایش کرده است. امیر حیدری فرمانده نیروی زمینی ارتش در خصوص این سلاح جدید گفته است: ” یگان موشکی نزاجا در یکی از مناطق کشور در حال تست موشک با برد ۳۰۰ کیلومتر است. این موشک در رده برد متوسط نزاجا است که امروز به لحاظ دقت و قدرت،  اندازه‌گیری می‌شود.

امیر حیدری در خصوص مختصات عملیاتی این موشک نیز گفته است: “این موشک از قابلیت‌های نقطه زنی، هوشمندی و اتوماسیون برخوردار و آماده دفاع از مرز و بوم جمهوری اسلامی ایران را در شرایط جوی مختلف دارا می باشد و تلاش می‌کنیم تا تسلیحاتمان در این حوزه اولا هوشمند و ثانیا از قابلیت اتوماسیون برخوردار باشند و ثالثا نقطه زن باشند. “

روایتی از راکت های نزاجا؛ از گراد تا زلزال

شروع بحث راکت های توپخانه ای در ایران با سامانه BM-۲۱ گراد ساخت شوروی سابق بوده که بیشتر مردم از ایام جنگ آن را به اسم سامانه قدیمی ساخت شوروی سابق یعنی کاتیوشا می شناسند. این راکت انداز ۱۲۲ میلی متری هنوز هم در بسیاری از ارتش های جهان مشغول خدمت بوده و طرح های ارتقایی زیادی نیز در نقاط مختلف جهان برای آن عرضه شده است.

راکت انداز گراد متعلق به نیروی زمینی ارتش

این راکت انداز در حجم بالایی در زمان جنگ تحمیلی توسط ایران مورد استفاده قرار گرفته است و هم اکنون نیز در داخل کشور همچنان تولید و مورد استفاده قرار می گیرد. بحث بعدی مربوط نسل بعدی راکت های سنگین تر است که وارد خدمت نزاجا شده است. راکت های سری فجر، نازعات و زلزال به ترتیب سه عضو دیگر خانواده راکت انداز ها در اختیار رسته توپخانه نزاجا هستند.

سری جدید توپخانه راکتی ایران که با عنوان “فجر” وارد میدان شده، چند مدل دارد اما دو سری از راکت فجر از جمله معروف ترین این راکت‌ها هستند که فجر ۳ و فجر ۵ نام دارند. راکت فجر ۳ یک پرتابه تک مرحله با کالیبر ۲۴۰ میلیمتر، طول ۵.۲ متر و جرم ۴۰۷ کیلوگرم بوده و به برد ۴۳ کیلومتر می‌رسد. سرجنگی ۹۰ کیلوگرمی این سلاح که ۴۵ کیلوگرم آن ماده منفجره است قدرت تخریبی خوبی برای انهدام اهدافی چون مراکز فرماندهی و پشتیبانی، مراکز تجمع، پادگان‌ها، فرودگاه‌های نزدیک خطوط رزمی و سایر اهداف دارد.

راکت انداز فجر ۳

پرتابگرهای این راکت با تحرک بالا برای اجرای حجم آتش بالا و نسبتاً دقیق روی مواضع دشمن نقش مفیدی ایفا می‌کنند. تجهیز یگان‌های توپخانه ای به این راکت اندازها امکان پوشش منطقه‌ای نسبتاً وسیع را در مدت کوتاهی بوجود آورده و با توجه به سرعت مناسب خودروی حامل قدرت تحرک یگان‌های عملیاتی را به میزان زیادی افزایش داده و در عین حال آسیب پذیری واحدها در برابر آتش متقابل دشمن را کاهش می‌دهند.

مدل اولیه راکت انداز فجر ۵

راکت فجر ۵ هدایت شونده

روی سقف کابین این پرتابگرها آنتن‌های مخابراتی دیده می‌شود که نشان دهنده وجود امکان عملکرد شبکه ای این یگان‌ها است که به نوبه خود دقت آتش کلی را افزایش داده و می‌تواند برای توزیع بهتر اهداف در منطقه بین آتشبارهای موجود به کار رود. فجر ۵ نوع دوربردتر و مؤثرتری از خانواده فجر بوده که دارای کالیبر ۳۳۳ میلیمتر، جرم ۹۱۵ کیلوگرم که ۱۷۵ آن مربوط به سرجنگی و ۹۰ کیلوگرم آن ماده منفجره است. این راکت ۶۴۸۵ میلیمتری در بیشترین برد، به ۷۵ کیلومتر می‌رسد. خودروی پرتابگر این راکت از همان نوع مربوط به راکت فجر ۳ است ولی با پرتابگر ۴ لوله‌ای است.

در سالهای دهه ۹۰ شمسی و با توجه به حرکت بخش موشکی به سمت حوزه افزایش دقت این بحث در راکت ها نیز مورد توجه قرار گرفته و چندین مدل از راکت های هدایت شونده برای خانواده فجر ۵ نیز توسعه پیدا کرد.

راکت های نازعات یکی از اولین راکت های تولید شده سنگین ایران است که می توان از آنها به عنوان پاسخی به راکت های فراگ در اختیار رژیم بعثی عراق یاد کرد. راکت های نازعات بردی بین ۱۰۰ الی ۱۲۰ کیلومتر دارند. وزن آنها در حدود ۱۸۳۰ کیلومتر بوده و وزن سر جنگی آنها نیز ۲۳۰ کیلوگرم است. راکت های این سری نیز از سوخت جامد بهره می برند. نیروی زمینی ارتش در طی پروژه ای به اسم لبیک ۱ این راکت ها را ارتقاء داده و پیش از این در تمرین ها و رزمایش های خود مورد آزمایش و استفاده نیز قرار داده است. در طرح «لبیک-۱»، برای راکت های نازعات یک بلوک هدایت، کنترل و ناوبری دارای ۴ بالک آیرودینامیکی به شکل مثلثی با نوک بریده به بخش جلویی راکت اضافه شده بود.

در رونمایی نیروی زمینی ارتش، این بالک ها بر خلاف طرح های قبلی مشاهده شده در موشک های خانواده فاتح و سایر انواع راکت های هدایت شونده ساخت داخل که عموماً به شکل مثلثی ساده یا مثلثی با نوک بریده شده بودند، از طرح ظاهری متفاوتی بهره می برند. بر اساس تصاویر در این مجموعه هدایتی از سیستم های هدایت اینرسیایی و ماهواره ای جی پی اس یا گلوناس بهره گرفته می شود و همچنین تصویر مربوط به آزمایش این راکت جدید نشان می دهد که خطای راکت سری نازعات در ارتقاء جدید برای علیه یک هدف ثابت تقریبا صفر است.

اصابت دقیق مدل هدایت شونده راکت نازعات به هدف ثابت

راکت بعدی نزاجا زلزال است که در حقیقت ریشه و اساس خانواده معروف فاتح ۱۱۰ است. برد این راکت نیز بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ کیلومتر است و با قطر ۶۱۰ میلی متری از سر جنگی به وزن ۶۰۰ کیلوگرم بهره می برد. در سالهای اخیر برنامه هایی برای افزایش دقت این راکت نیز انجام شده و اخیرا در جریان رزمایش پیامبر اعظم (ص) ۱۵ سپاه مشخص شد که دقت این راکت ها شدیدا افزایش پیدا کرده و به مرحله نقطه زنی بر علیه اهداف ثابت رسیده اند.

راکت زلزال هدایت شونده و اصابت دقیق در جریان رزمایش اخیر سپاه

چرا موشک ۳۰۰ کیلومتری مهم است؟

تا به این جا تقریبا تمامی موجودی راکتی و موشکی نزاجا بردی کمتر از ۳۰۰ کیلومتر داشته اند. بنا به یک استاندارد عمده، واحدهای راکت انداز توپخانه ای جهان در برد ۳۰۰ کیلومتر حضور دارند. برای نمونه می توان به موشک های سری ATACMS ساخت آمریکا، موشک های سری Predator Hawk ساخت رژیم صهیونیستی و همچنین نسل جدید راکت های در توسعه برای پرتابگرهای سری Polonez ساخت بلاروس اشاره کرد.

تمامی این راکت های هدایت شونده یا موشک های بالستیک کوتاه برد (در زمینه تعریف این کلاس از پرتابه ها بین کارشناسان روایت های مختلفی وجود دارد) از دقت بالایی برخوردار بوده و به نوعی در حال حاضر نهایت دسترسی یگان های توپخانه راکتی هستند.

موشک آمریکایی ATACMS در حال پرتاب از سامانه M۲۷۰

اما اگر نگاهی به تعاریف امیر حیدری داشته باشیم شاید بتوانیم یک تصویر از موشک جدید نزاجا ترسیم کنیم. با سلاحی رو به رو هستیم که ۳۰۰ کیلومتر برد داشته، متحرک بوده و قابلیت نقطه زنی را دارد و از سیستم های بارگذاری و هدف گیری دیجیتالی نیز بهره می برد.

تمامی کارکترهای لازم برای رسیدن به این کلاس سالهاست که در کشور ما وجود دارد می توان چندین گزینه را برای این سیستم تسلیحاتی ناشناخته مطرح کرد. توسعه یک مدل بر اساس سری زلزال با برد بیشتر، به خدمت گیری یک مدل از موشک های خانواده فاتح ۱۱۰ (در سال ۱۳۹۲، امیر پوردستان فرمانده وقت نزاجا اشاره ای به افزایش طرح افزایش برد موشک فاتح ۱۱۰ داشتند که احتمال در اختیار داشتن این موشک توسط نزاجا را تقویت می کند) یا داشتن یک طراحی به کلی جدید را شاید بتوان سه گزینه قابل طرح در حال حاضر برای سلاح جدید توپخانه نزاجا طرح کرد.

موشک فاتح ۱۱۰

هر آنچه که مصداق این ارتقاء مهم و قابل توجه باشد، با وارد شدن این سیستم سلاح به خدمت یگان های توپخانه ای نیروی زمینی ارتش در حوزه راکتی، این نیرو به استاندارهای مهمی در حوزه برد خواهد رسید و دقت بدست آماده در موشک ها و راکت های ایرانی نیز پیش از این امری ثابت شده بوده است که ترکیبی از این برد و دقت بالا، بخش راکتی رسته توپخانه ارتش را در کنار قدرت های جهانی قرار خواهد داد.

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از سرویس دفاع و امنیت مشرق، نیروی زمینی ارتش آمریکا مدتی است که به دنبال خرید سیستم توپخانه ای خود کششی نصب شده بر روی شاسی چرخ دار به منظور تجهیز یگان های مکانیزه خود است. واحدهای مورد نظر معمولا از زره پوش های استرایکر بهره برده و در حال حاضر سیستم توپخانه گلوله زنی مورد استفاده آنها توپ کششی M777 است. به جهت افزایش توان تحرک در میدان رزم مدتی است که آمریکا به دنبال گزینه های مختلفی در این خصوص است. در حاضر چندین گزینه مطرح در این بخش وارد میدان شده و احتمالا به زودی رقابت بین آنها برای کسب این قرارداد آغاز می شود.

بر اساس اخبار موجود سیستم های توپخانه ای سزار از فرانسه ، آرچر از سوئد ، B-52 از صربستان و  ATMOS Iron Sabre از رژیم صهیونیستی در این رقابت حضور دارند. رسانه ها همچنین به این مسئله اشاره کردند که یک تیم مشترک آمریکایی متشکل از شرکت های AM General و Mandus Group طرحی به اسم Brutus را برای این رقابت ارائه داده اند. ارتش آمریکا به صورت سنتی بر استفاده از توپ های خودکششی سوار بر شاسی شنی دار مثل ام 109 یا نمونه های کششی مثل ام 777 تاکید داشته است و بحث سیستم های توپخانه ای کامیون سوار تا به الان آنچنان مورد توجه ارتش این کشور و شرکت های اسلحه سازی داخلی آن نبوده است. در بحث سیستم های وارد شده به این رقابت شاید بتوان گفت که سزار فرانسه با فروش های خوب در چند سال اخیر به کشورهای مختلف مثل عربستان سعودی ، دانمارک، اندونزی ، دانمارک ، لبنان ، مراکش و جمهوری چک یکی از موفق ترین فروشنده های این گونه سیستم ها در حال حاضر در جهان است.

سیستم توپخانه ای سزار ساخت فرانسه

سیستم توپخانه ای آرچر ساخت سوئد

ATMOS Iron Sabre از رژیم صهیونیستی و B-52 از صربستان از جمله انتخاب های مورد علاقه در کشورهای جهان سوم یا در حال توسعه است. در لیست دارندگان این دو سیستم توپخانه ای نام هایی مثل آذربایجان ، رومانی ، کامرون ، روآندا و اوگاندا برای سیستم اسراییلی و الجزایر ، قبرس ، کنیا ، میانمار و الجزایر برای سیستم ساخت صربستان دیده می شود. آرچر سوئدی هم البته از جمله سیستم های بسیار با کیفیت در این رقابت است که البته در این سالها به دلیل قیمت بالا و البته سخت گیری های خاص سوئد در حوزه صادرات سلاح موفق به کسب مشتری نشده است.

سیستم توپخانه ای B-52 ساخت صربستان

سیستم توپخانه ای ATMOS Iron Sabre ساخت رژیم صهیونیستی

تمام این سیستم های توپخانه از کالیبر 155 میلی متری بهره برده و توان شلیک طیف مختلفی از گلوله های این کالیبر خصوصا از نمونه های با پیشران کمکی و هدایت شونده را نیز دارند. گزینه های مختلفی در بحث سیستم های بارگذاری اتوماتیک یا نیمه اتوماتیک ، شاسی های مختلف برای حمل ( خصوصا کامیون های ساخت آمریکا ) در این برنامه وجود دارد. قرار است که رقابت ها برای تعیین برنده این رقابت در اوایل سال 2021 برگزار شده و اولین سیستم های تولید شده برای این سفارش در اوایل سال 2023 میلادی به ارتش آمریکا تحویل شود.

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از مشرق، بسیج و ظرفیتی که با پیروزی انقلاب اسلامی ایجاد شد کمک کرد تا بسیاری از جوانان و نوجوانانی که دلبسته انقلاب اسلامی و خدمت به مردم و کشورشان بودند بتوانند در این عرصه ظهور کرده و خدماتشان را عرضه کنند. یکی دیگر از عرصه هایی که این نیروهای مردمی توانستند به مردم کمک کنند ساماندهی و آموزش نیروهای مردمی تحت سازمان بسیج بود که کشورمان توانست با استفاده از همین ظرفیت در عرصه میدانی جنگ تحولات بسیاری را ایجاد کنند.