به گزارش مجاهدت از مشرق، چند روز پیش بود که انگین فیرات، دستیار سابق علی دایی در تیم ملی فوتبال ایران و سرمربی سابق سایپا، با پیروزی برابر شاگردان کی‌روش در قطر خبرساز شد.
این مربی در فروردین ماه نیز در قامت سرمربی تیم ملی کنیا مقابل ایران عملکرد خوبی در ورزشگاه آزادی به نمایش گذاشته بود و البته در پایان با نتیجه ۲ بر یک بازی را واگذار کرد.
به همین بهانه گفت‌وگویی مفصل با این مربی درباره دوران حضورش در ایران، مصاف فروردین ماه برابر شاگردان امیر قلعه‌نویی، کنایه‌هایش به داور آن مسابقه و همین‌طور شکست قطر که در روز درگیری او با نیمکت قطری‌ها رقم خورد، داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
*چطور شد که از مربیگری در تیم ملی فوتبال کنیا سر درآوردید؟
دلیل اینکه مربیگری تیم ملی فوتبال کنیا را قبول کردم، این است که من سفر را خیلی دوست دارم و به همین دلیل است که در این سن تجربه خیلی زیادی دارم. من در تیم‌های اروپایی سرمربی بوده‌ام. حتی تنها سرمربی مسلمانی هستم که در کشورهای مسیحیِ اروپا مربیگری کرده است. در ایران بوده‌ام و الان در آفریقا کار می‌کنم، تا در سه قاره جهان تجربه مربیگری داشته باشم. علاوه بر این من در ذهنم دلیل خاصی برای قبول سرمربیگری تیم ملی فوتبال کنیا دارم، چرا که در بچگی من همواره آرزوی سافاری را در ذهن داشتم و این مهم‌ترین دلیلی است که این چالش را انتخاب کردم.»
-فاصله کنیا و قطر مثل این است که به ماه سفر کنی
فیرات البته فاصله فوتبال در کنیا با فوتبال در دنیا را بسیار زیاد توصیف می‌کند: «علاوه بر این استعدادهای زیادی در فوتبال کنیا وجود دارند و فقط نباید درباره اولونگا صحبت کرد. این مهم‌ترین دلیلی است که من این کار را آغاز کردم، اما باید صادق هم باشم. بعد از اینکه به کنیا آمدم، متوجه شدم که فوتبال کنیا از فوتبال حرفهای دنیا عقب است. شرایط واقعا خیلی فاصله دارد. فکر می‌کنم شرایط فوتبال در کنیا ۲۰ سال با ایران فاصله داشته باشد و در واقع درباره فاصله با کشوری مثل قطر اصلا نمی‌توان صحبت کرد. این مقایسه مثل این است که بخواهی به ماه سفر کنی.»
*شما هم در رده ملی کار کرده‌اید و هم در رده باشگاهی. کدامشان ساده‌تر است؟ کار کردن در رده ملی یا باشگاهی؟
این سوال متفاوتی است. در باشگاه شما می‌توانید از بازیکنانی از سرتاسر دنیا استفاده کنید. اگر در پستی به بازیکن نیاز داشته باشید، می‌توانید اقدام به خرید از خارج کنید. ضمن اینکه شما هر روز وقت دارید که با بازیکنان کار کنید و آنها را بهبود ببخشید و استراتژی خود را جا بیندازید. علاوه بر این‌ها اگر شما در تیم باشگاهی روز یا مسابقه بدی داشته باشید، هفته بعد هم بازی دارید و می‌توانید جبران کنید، اما در تیم ملی اگر مسابقه یا روز بدی داشته باشید، برای سه ماه منتقدان مغزتان را با انتقادهایشان ویران می‌کنند. چه خوب (باخنده).
*در تیم ملی زمانی که در باشگاه دارید را در اختیار ندارید
دستیار علی دایی در تیم ملی فوتبال ایران سپس به برشمردن دلایل بهتر بودن مربیگری در رده ملی می‌پردازد و اضافه می‌کند: «اما مربیگری در تیم ملی هم مزایای خاص خودش را دارد. به نظرم مهم‌ترین مزیت آن این است که اگر در تیم باشگاهی پنجره نقل و انتقالات تمام شود و یا بودجه مورد نیاز را نداشته باشید، نمی‌توانید بازیکنان مورد نظرتان را جذب کنید، اما در تیم ملی شما می‌توانید از میان تعداد زیادی از بازیکنان که در دسترس شما هستند تا برای تیم ملی کشورشان بازی کنند، انتخاب کنید. بنابراین این یک نوع متفاوت از کار مربیگری است. همچنین در تیم ملی شما زمان کمی دارید. در تیم ملی تمرینات شما باید صرفا روی تمرینات تاکتیکی متمرکز باشد و زمان برای کارهای دیگر وجود ندارد. در باشگاه شما کارهای فیزیکی و چیزهای زیاد دیگری را انجام می‌دهید، اما این وقت در فوتبال ملی وجود ندارد. این تفاوت‌هایش است. اگر از من بپرسید که کدام نوع را بیشتر دوست داری باید بگویم که من واقعا نمی‌دانم. هر دو موقعیت را دوست دارم و می‌توانم شرایط را کنترل کنم. اما خیلی برایم مهم است که آیا پتانسیل کار وجود دارد و چطور می‌توانم در این شرایط کار کنم.»
*شما دستیار علی دایی در تیم ملی فوتبال ایران بودید، ولی پیشنهاد سپاهان را قبول کردید. چرا تصمیم به ترک تیم ملی ایران گرفتید؟
زمانی زیادی گذشته است، اما در آن برهه افرادی وجود داشتند؛ به ویژه در فدراسیون فوتبال که فیرات را دوست نداشتند. با این حال من سعی کردم خیلی چیزها را تغییر بدهم. برخی از افراد اما همچنان علیه من بودند و برای من مشکل ایجاد میکردند. برای همین به خاطر اینکه اتحاد تیم از بین نرود، تصمیم گرفتم تیم را ترک کنم. زیرا من می‌دیدم چه چیزهایی به سمتم می‌آید. اگر شما امتیازاتی به دست بیاورید که برخی دوست ندارند آن افراد قدرت بیشتری از شما داشته باشند، بهتر است باشگاه را ترک کنید تا بمانید و بجنگید. در این زمان فقط سپاهان نبود. ۵ باشگاه در ایران به من پیشنهاد دادند، اما آقای ساکت (مدیرعامل سپاهان) فردی بود که برنامه کاملا مشخصی داشت. برنامه این بود که در سال اول تیم را با بازیکنان جوان شکل بدهیم. ما هم سعی کردیم با چند جوان همین کار را انجام بدهیم.
*درباره تجربه‌ات در فوتبال ایران صحبت کنیم و درباره نقشی که در مسیر حرفهای زندگی‌ات ایجاد کرد.
از زمان‌هایی که در ایران بوده‌ام، خیلی لذت بردم. همه این را می‌دانند و مثل خانه دوم من بود. ببینید وقتی شما از کشورهایی کاملا سازمان یافته مثل آلمان، ترکیه و… به ایران می‌روید و با مشکلاتی در سازماندهی باشگاه‌ها مواجه می‌شوید که خیلی برایتان قابل درک نیست. در ایران نباید عصبانی شوید و باید مدام به دنبال راهکارها برای حل مسائل در هر شرایطی بگردید. شرایط در کشوری مثل ایران با کشوری مثل آلمان متفاوت است، چرا که در آلمان استعدادها مشخص هستند، ولی در ایران استعدادهای زیادی وجود دارند که دیده نشده یا پرورش داده نشده‌اند. در واقع مربیان در ایران فرصت و شانس زیادی به بازیکنان جوان نمی‌دهند. جالب این است که بیش از ۱۰ سال از حضور من در ایران می‌گذرد، اما بازیکنانی را می‌شناسم که هنوز بازی می‌کنند. زمانی که من در سایپا بودم، بازیکنان زیادی را در طول یکسال معرفی کرد.
-کاری که من در سایپا کردم، از قهرمانی مهم‌تر بود
فیرات برای اینکه به این سوال پاسخ بدهد، به دوران گذشته بازمی‌گردد و با نام بردن از برخی بازیکنان مطرح سال‌های اخیر فوتبال ایران اضافه می‌کند: «به نظرم در ایران باید بین مربیانی که به دنبال قهرمانی هستند و مربیانی که به دنبال پرورش بازیکنان هستند، تفاوت قائل شد. من کار متفاوتی در ایران انجام دادم و به نظرم این اقدام برای فوتبال ایران بسیار مهم‌تر از قهرمانی بوده است. قبل از اینکه من بیایم کسی علی قلی‌زاده، کاوه رضایی، مهدی ترابی، علیرضا علیزاده، محمد اکبری، رضا اسدی، سجاد شهباززاده و… را نمی‌شناخت. البته بازیکنان خیلی بیشتری بودند که من در حال حاضر اسامی آنها را به یاد نمی‌آورم؛ بازیکنانی که هنوز بازی می‌کنند و در تیم ملی هستند. فکر می‌کنم من کار بزرگی نه تنها برای سایپا که برای فوتبال ایران انجام دادم، زیرا من بودم که به این بازیکنان جوان فرصت بازی و دیده شدن دادم. ریسک این کار را من پذیرفتم. حالا اینکه مردم ایران قدردان این اقدام من هستند یا خیر را نمی‌دانم. بعد از اینکه من از سایپا جدا شدم هم مربی‌ای آمد که به بازیکنان ۳۴ و ۳۵ ساله بازی داد. او هیچ کاری انجام نداد. تاکید می‌کنم هیچ کاری. او شروع به شکایت کردن کرد و این کار باعث ناامیدی من شد. می‌خواهم مردم فراموش نکنند که من چه کارهایی برای فوتبال ایران انجام دادم و به بازیکنان جوان فرصت رشد دادم. هیچ‌کس در تاریخ فوتبال ایران نتوانسته در عرض یک سال کاری را انجام بدهد که من انجام دادم.»
*شما در تیم‌های مختلفی طی سال‌های اخیر کار کرده‌اید. آیا در حال حاضر پیشنهاداتی از سایر تیم‌های ملی یا باشگاهی دریافت کرده‌اید؟
بله من در تیم‌های زیادی کار کرده‌ام. مردم کار من را تشخیص می‌دهند. در باشگاه‌هایی با ساختار مالی بسیار خوب و قدرتمند هم کار کرده‌ام. تصمیم خواهم گرفت که در زمستان چه کاری انجام خواهم داد، چون به هر حال اگرچه من کنیا را دوست دارم و بهترین عملکردم را برای موفقیت آنها ارائه می‌کنم، اما مشکلاتی هم وجود دارد که من دوست ندارم. چند پیشنهاد خیلی خوب دارم. اگر شما کار خوب انجام بدهید، مردم متوجه این اتفاق می‌شوند. لازم نیست منتظر پیشنهادات جدیدی بمانم و همین حالا پیشنهادات بسیار خوبی دارم. زمستان با خانواده‌ام درباره آنها تصمیم می‌گیرم.
*ما تیم ملی کنیا را با مایکل اولونگا می‌شناسیم. شما در کنفرانس خبری پس از بازی با ایران گفتید که هیچ‌یک از بازیکنان تیم ملی کنیا به اندازه مهدی طارمی ارزشمند نیستند. در واقع سوال این است که آیا در حال حاضر هم چنین حسی دارید یا الان اولونگا را بهتر از طارمی می‌دانید؟
درباره مهدی طارمی و مایکل اولونگا. شاید آن چیزی که من در کنفرانس خبری پس از بازی با ایران گفتم، درست انتقال داده نشده باشد. من درباره ارزش بازار صحبت کردم. مهدی طارمی فکر می‌کنم الان ۱۵ میلیون دلار در بازار قیمت‌گذاری می‌شود و این ارزشگذاری برای اولونگا ۱۰ میلیون دلار است. من گفتم ارزش مهدی طارمی ۳ برابر ارزش کل تیم ماست. بنابراین من درباره کیفیت بازیکنان صحبت نمی‌کنم. در این مورد من باید روشن صحبت کنم. مهدی بازیکن فوق‌العاده‌ای است و همین‌طور مایکل هم بازیکنی فوق‌العاده است. به نظرم هر دوی آنها بازیکنانی در کلاس جهانی هستند و می‌توانند برای بهترین تیم‌های دنیا بازی کنند. من نگفتم که مهدی از مایکل بهتر است. این را گفتم که هر دوی آنها خاص هستند. ضمن اینکه هر دوی آنها رهبران خیلی خوبی در تیم هستند و مثال‌های خیلی خوبی هستند. به نظرم ایران خیلی خوش شانس است که مهدی را دارد و کنیا هم بابت داشتن مایکل اولونگا باید خیلی خوشحال باشد.
*تیم ملی کنیا مقابل ایران بازی را واگذار کرد، اما موفق به شکست قطر شد. در هر دو مسابقه شما انتقاد زیادی به عملکرد داوران مسابقه داشته‌اید. آیا معتقدید که داوران در رقم خوردن نتیجه تاثیر داشته‌اند؟
درباره داوری بازی با ایران می‌توانم خیلی واضح و روشن صحبت کنم. ما هرگز نباید آن بازی را می‌باختیم. گل اول ایران از هر چیز ممکنی دورتر قرار داشت. نه تنها یک بازیکن که ۳ بازیکن تیم ملی فوتبال ایران در آفساید قرار داشتند. اما نکته این بود که ما قرمز پوشیده بودیم و تیم ایران سفید؛ بنابراین اصلا داوران مسابقه نباید به خاطر رنگ لباس گیج می‌شدند. شرایط خیلی واضح بود. برای اینکه واضح شود که در مسابقه با ایران چه اتفاقی افتاد، آنجا در کنفرانس خبری پس از مسابقه گفتم و الان هم می‌گویم، مردم هم تماشا کردند و می‌توانند دوباره ببینند؛ در واقع داور بعد از گلی که ما به ثمر رساندیم، ما را کشت. آنها (تیم داوری) ما را کشتند. ما هرگز نباید در ایران می‌باختیم. درباره گل دوم البته که ما خواب بودیم، اما هیچ‌کس مهدی ترابی را دنبال نکرد. همه چیز به وسیله داوری انجام شد. پس طبیعی است که من از داوری شکایت کنم، چون داوران آنجا نیستند که نتیجه مسابقه را تغییر بدهند، آنها باید صادق باشند.»
*بازی پرتنشی و پرشدتی با قطر داشتید و موفق شدید در خانه خودشان آنها را شکست دهید. توضیح بدهید که چه اتفاقی میان شما و کارلوس کی‌روش رخ داد. آیا شما درباره داوری و درگیری بازیکنان صحبت می‌کردید؟ شما چه چیزی به کی‌روش گفتید و او به شما چه چیزی گفت؟
من در بازی با قطر درباره برخی شرایط که به واقعیت بدل شد، خشمگین بودم. چرا عصبانی بودم؟ موقعیت‌های زیادی وجود دارد که من متوجه آنها نمی‌شوم. قطر اصلا شانسی برای گلزنی نداشت. البته آنها در نیمه اول موقعیتی داشتند که بازیکن آنها گلزنی نکرد. اما قبل از آن خطای واضحی روی بازیکن ما رخ داد. داور اصلا توجهی به این صحنه نداشت و کارت زرد هم نداد. ضمن اینکه بازیکنی که موقعیت را از دست داد، حداقل ۲ متر در آفساید بود. کمک داور کاری نکرد، اما VAR در مسابقه وجود داشت. به نظرم نتیجه بازی در قطر تغییر داده نشد، چون داور وسط خوب بود، اما کمک داوران لطف و محبت زیادی به قطر داشتند.
-مهم است که داور زحماتتان را به باد ندهد
او درباره شرایط هیجانی خود در طول مسابقه هم گفت: «من در مسابقات زندگی می‌کنم. احساساتی می‌شوم و مردم این را می‌بینند. در این شرایط اگر شما تیمی مثل کنیا را رهبری کنید که در حال پیشرفت با دسته‌ای از بازیکنان جوان است، مهم است که نتیجه کار و زحماتتان را ببینید و داور نتیجه مسابقات را تغییر ندهد.»
*داوران دوست ندارند با کشورهای بزرگ دربیفتند!
فیرات در بخش دیگری از صحبت‌هایش پا را فراتر می‌گذارد و از یک نگاه کلی میان داوران حرف می‌زند: «همچنین باید صادقانه این دیدگاه را بگویم که در مسابقات بین‌المللی شرایط داوری خاص است. مثلا اگر شما مقابل کشوری مثل ایران یا قطر بازی داشته باشید که لابی‌های بین المللی دارند، داوران بیشتر دوست دارند و برایشان بهتر است که ریسک تصمیماتشان درباره کشورهای بزرگ را نپذیرند و این را به تیم‌های کوچک‌تر منتقل کنند، تا اینکه دردسر مقابله با کشورهای بزرگ را بپذیرند. این چیزی است که من با تجربه‌ام تشخیص داده‌ام و در ذهنم قابل تغییر نیست.»
-در طول بازی همواره خط پرس قطر را شکستیم
بخش بعدی صحبت‌های فیرات درباره جریان فنی مسابقه کنیا برابر قطر بود: «ما بازی با شدت بالایی مقابل قطر داشتیم، اما همه دیدند که چطور بازی کردیم. چطور بازی را باز کردیم و منطقه بازی را عوض کردیم. این واقعا یک فوتبال مدرن بود. قطر تلاش کرد ما را پرس کند، اما هیچ شانسی نداشتند، چون ما همواره در طول بازی خط پرس آنها را شکستیم.»
-به کی‌روش گفتم دستیارانت باید کارشان را عوض کنند
سرمربی تیم ملی کنیا در بخش دیگری از حرف‌هایش به درگیری‌های ایجاد شده در جریان مسابقه می‌پردازد و به گفت‌وگوی خود و کی‌روش اضافه می‌کند: «اما بعد از بازی یک بازیکن تیم ملی قطر حرفهای بدی علیه بازیکنان ما به زبان آورد. زمانی هم که من قصد تعویض داشتم، به وسیله دو عضو کادر فنی تیم ملی فوتبال قطر مورد حمله قرار گرفتم. البته قطری نبودند و خارجی بودند. درباره کی‌روش اما اینطور نبود. او مربی جنتلمنی است و من هم مربی جنتلمنی هستم. ما اصلا درباره این موضوع بحثی نداشتیم و برای یکدیگر احترام زیادی قائل هستیم. او فقط به من نزدیک شد و پرسید که چرا اینقدر عصبانی هستی و من ماجرا را به او گفتم که یکی از دستیارانش به من حمله کرد و حتی قصد داشت که من را بزند. من به او گفتم که برخی از افراد نمی‌توانند فشار را تحمل کنند و اگر نمی‌توانند این کار را انجام بدهند، باید کارشان را عوض کنند. اما بین من و کی‌روش چیزی نبود. ما این کار را سال‌هاست که می‌شناسیم، افراد آرامی هستیم، می‌دانیم بعد از بازی همه چیز تمام می‌شود. ما احترام نشان دادیم و هر چه بود از سمت دستیارانش بود، نه چیز دیگر.»
*درباره ارزیابی خود از فوتبال ایران و قطر و تفاوت‌هایش صحبت کنید.
ایران و قطر کاملا فوتبال‌های متفاوتی دارند. بازیکنان ایرانی فیزیکی و تهاجمی هستند و البته تکنیک هم دارند. این‌ها ویژگی‌هایی هستند که بازی کردن مقابل ایران را سخت می‌کند. چالش برانگیز است و بسیار پسرهای قوی‌ای هستند. از سوی دیگر قطری‌ها بازیکنانی دارند که خیلی سریع پاس می‌دهند و دریبل می‌زنند. آنها سعی می‌کنند بازی را از کناره‌ها پیش ببرند و در موقعیت یک در مقابل یک بسیار خوب و سریع عمل می‌کنند. بنابراین ایران و قطر دو نوع کاملا متفاوت از فوتبال را بازی می‌کنند، اما معتقدم متوقف کردن ایران بسیار سخت‌تر از قطر است؛ چرا که در وهله اول ایران بازیکنانی در اختیار دارد که ظرفیت بالایی دارند و می‌توانند در عرض یک ثانیه نتیجه مسابقه را تغییر بدهند. البته قطر هم بازیکنانی نظیر اکرم عفیف، الهیدوس و… را دارد. به ویژه اکرم عفیف که کیفیت بسیار خوبی دارد، اما هیچ‌کدام از آنها نزدیک به کیفیت بازیکنی نظیر مهدی طارمی هم نیستند.
*ایران به احتمال زیاد قهرمان آسیا می‌شود
بخش پایانی صحبت‌های فیرات درباره این بود که با توجه به نمایش تیم ملی فوتبال ایران مقابل کنیا، اعتقاد دارد که شاگردان امیر قلعه‌نویی می‌توانند قهرمان آسیا شوند. او در این باره اینطور توضیح داد: «از دیدگاه خودم بعد از مسابقه با ایران این احساس را دارم که احتمال زیادی وجود دارد که ایران قهرمان آسیا شود. ضمن اینکه مسابقات در قطر برگزار می‌شود که نزدیک ایران است و هواداران زیاد می‌توانند حضور داشته باشند. من برای ایران آرزوی موفقیت دارم و امیدوارم جام قهرمانی را بگیرند.»
