به گزارش مجاهدت از مشرق، بازگشت دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده به کاخ سفید پس از یک وقفه چهارساله دوباره نام هایی را در رسانه ها مطرح می کند که در ابتدای دولت اول او (از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱ ) با این نامزد جمهوری خواهان پا به کاخ سفید گذاشتند اما پیش از پایان این دوره چهار ساله از ادامه همراهی با او بازماندند.
شاید یکی از نام آشناترین این چهره ها برای مخاطب ایرانی، جان بولتون، دیپلمات و سیاست‌مدار آمریکایی که به عنوان مشاور امنیت ملی ایالات متحده در دولت نخست ترامپ در فاصله آوریل ۲۰۱۸ تا سپتامبر ۲۰۱۹ خدمت کرد. همراهی بولتون با ترامپ در همان سال ۲۰۱۹ تمام شد و گفته می شود که این جدایی به دلیل اختلافات عمده‌ای بود که در مورد سیاست‌های خارجی و رویکردهای نظامی وجود داشت. بولتون به شدت طرفدار اقدام نظامی علیه کشورهایی مانند ایران و کره شمالی بود، در حالی که ترامپ به دنبال رویکردهای دیپلماتیک و یا کم هزینه تر بود. این اختلافات باعث شد که ترامپ در سپتامبر ۲۰۱۹ بولتون را از سمت خود برکنار کند. بولتون پس از جدایی از دولت ترامپ، انتقادات تندی نسبت به سیاست‌های ترامپ و رویکردهای او در زمینه امنیت ملی مطرح کرد.
ادعای جدید و متفاوت جان بولتون از حضور ظریف در بیاریتز
در چند روز اخیر، جان بولتون در یک مصاحبه ویدئویی ادعاهایی را درباره آنچه در تابستان ۱۳۹۸ در حاشیه نشست سران گروه ۷ در یکی از شهرهای فرانسه به نام بیاریتز با هدف دیدار میان مقام های ایرانی و آمریکایی با وساطت امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه شکل گرفت مطرح کرده است. بولتون در این مصاحبه ویدئویی ادعا می‌کند که «سال ۲۰۱۹ در بیاریتز در حاشیه اجلاس سران گروه هفت، امانوئل مکرون، جواد ظریف وزیر وقت خارجه ایران را در یک ویلا مخفی کرده بود و خیلی تلاش کرد ترامپ را متقاعد کند تا با او دیدار کند. وقتی من و دیگران با ترامپ درباره این موضوع صحبت کردیم، من به او اصرار کردم که ملاقات نکند اما وقتی اتاق را ترک کردم مطمئن نبودم این کار را خواهد کرد؛ در نهایت ترامپ قبول نکرد اما خیلی نزدیک بود!»
نکته قابل توجه درباره این سخنان جان بولتون این است که این نخستین بار نیست که او خاطره خود از این اتفاق را بیان می کند اما شاید نخستین باری باشد که روایت پیشین ثبت شده در کتاب خاطرات خود را تغییر می دهد!
جلسه سران گروه هفت شهریور ۱۳۹۸/ بیاریتز، فرانسه
روایت بولتون در کتاب خاطراتش: مکرون از ترامپ خواست تا با ظریف دیدار کند/ ترامپ موافق این دیدار بود
کتاب «اتاقی که در آن اتفاق افتاد» ، خاطرات کاخ سفید از زبان جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا در دوران ترامپ است که در تیرماه ۱۳۹۹ منتشر شد. او در بخش هایی از این کتاب به آنچه در بیاریتز در حاشیه اجلاس سران گروه هفت گذشت اشاره می کند و می نویسد:
«نشست‌های گروه هفت تا ناهار روز یکشنبه ادامه پیدا کرد تا این که بمب خبری منفجر شد و در سراسر مرکز کنفرانس بلویو شایعه شد که ظریف سوار هواپیمایی است که به زودی در بیاریتز فرود می‌آید. وقتی سعی کردیم اطلاعات به دست بیاوریم، ایمیلی از پومپئو دریافت کردم که می‌خواست فوراً به او زنگ بزنم و من ساعت ۳: ۴۰ به او زنگ زدم.
او گفت همین الان نتانیاهو به او زنگ‌زده تا خبر حمله هوایی اسرائیل در سوریه در شب گذشته در پاسخ به تهدیدهای ایران علیه اسرائیل را بدهد و این اصلاً اتفاق تازه‌ای نبود چون بر خلاف دولت ترامپ اسرائیل کوچکترین تردیدی برای نابود کردن پیشاپیش تهدیدها به خود راه نمیداد. با هم درباره این بحث کردیم که چطور باید با توجه به حمله اسرائیل پیش برویم و بعد من خبر آمدن ظریف به بیاریتز را به پومپئو دادم.
جان بولتون: مقام همراه ترامپ در بیاریتز یادداشتی برایم فرستاد و گفت ترامپ یادداشت مرا خواند و گفت مکرون از او دعوت کرده تا امروز با ظریف دیدار کند. او نوشت «رئیس جمهور آمریکا دقیقاً می‌خواهد این کار را انجام دهد. او هم چیزی درباره‌اش نمی‌دانست برایش توضیح دادم که باید به بلویو برگردم و قول دادم که او را در جریان تازه‌ترین خبرها قرار می‌دهم در بلویو مالوینی را پیدا کردم و او گفت از هر گونه تماس و برخوردی با ظریف بی اطلاع است، هر چند او هم شایعاتی را که من شنیده بودم شنیده بود.
یادداشتی برای یکی از اعضای تیم آمریکا در نشست رهبران گروه هفت فرستادم تا آن را به دست ترامپ برساند و در آن اطلاعاتمان درباره موقعیت مکانی ظریف را توضیح دادم. این مقام یادداشتی برایم فرستاد و گفت ترامپ یادداشت مرا خواند و گفت مکرون از او دعوت کرده تا امروز با ظریف دیدار کند. او نوشت «رئیس جمهور آمریکا دقیقاً می‌خواهد این کار را انجام دهد.»
تنها در یک اتاق جلسه نشستم تا افکارم را جمع وجور کنم؛ به کارکنان شورای امنیت ملی گفتم با خلبان‌های ما در تماس باشند تا یک برنامه پرواز جایگزین برای همان روز یا دوشنبه تهیه کنند به جای سفر به کی یف و چند توقف دیگر قبل از ورشو میخواستم مستقیم به پایگاه مشترک اندروز برگردم.
دلیلش را به آنها نگفتم اما اگر ترامپ با ظریف دیدار میکرد ترجیح می‌دادم به خانه برگردم و استعفا بدهم. دیگر هدفی برای ادامه آن سفر نمی‌دیدم.
سپس یک جلسه دوجانبه با نخست وزیر استرالیا اسکات موریسون داشتیم که موضوع ایران اندکی در آن مطرح شد و من همراه اسکورت خودرویی ترامپ به هتل دوپله برگشتم تا خصوصی با او درباره دیدارش با ظریف صحبت کنم. تا آن زمان ایمیلی از پومپئو دریافت کرده بودم که دوباره با نتانیاهو حرف‌زده بود. نتانیاهو خبر دیدار احتمالی ظریف با ترامپ را شنیده بود و اصرار داشت که ساعت ۵:۳۰ به وقت بیاریتز با ترامپ صحبت کند که چیز زیادی به آن ساعت نمانده بود.
بعد از رسیدن به، هتل دوباره با پومپئو صحبت کردم و همزمان منتظر دیدار با ترامپ در محل اقامتش بودم به پومپئو گفتم هر کاری از دستم ساخته است برای برقرار کردن تماس نتانیاهو می‌کنم چون میخواستم یک بار دیگر شانسم را برای منصرف کردن ترامپ از دیدار با ظریف امتحان کنم. نتانیاهو و سفیر اسرائیل در آمریکا نیز به من زنگ می‌زدند. در طبقه مخصوص اقامت ترامپ به مالوینی و کوشنر برخوردم.
کوشنر تلفنی با دیوید فریدمن، سفیر آمریکا در اسرائیل صحبت می کرد و به او می گفت اجازه نمی‌دهد تماس نتانیاهو با ترامپ برقرار شود. حالا می‌دانستیم چه کسی اجازه نمیداد آن تماسها با ترامپ برقرار شوند. وقتی گوشی را قطع کرد کوشنر توضیح داد که مانع این تماس و تلاش قبل تر نتانیاهو برای گفتگو با رئیس جمهور شده چون فکر نمی کرده درست باشد که یک رهبر خارجی با ترامپ درباره این گفتگو کند که با چه کسی باید صحبت کند یا نکند.»
تصویری از کتاب خاطرات جان بولتون: اتاقی که در آن اتفاق افتاد
روایت وزیر خارجه وقت ایران: پس از تعهد مکرون مبنی بر عدم دیدار ولو تصادفی با ترامپ به بیاریتز رفتم
جان بولتون تنها فردی نیست که روایت آنچه در بیاریتز میان وزیر خارجه ایران و روسای جمهور فرانسه و ایالات متحده گذشت را مستند کرده است. محمد جواد ظریف، وزیر خارجه وقت در کتاب خاطرات خود از دوره هشت ساله وزارت با عنوان «پایاب شکیبایی» به این ماجرا پرداخته و می نویسد:
از آغاز سال ۱۳۹۸ دولت ترامپ تلاش برای گفتگو (با ایران)، البته بر پایه دیدگاه و شرایط خود را افزایش داد. دعوت از اینجانب برای گفتگو با ترامپ به وسیله سناتور رند پال، تحریم رهبری و اینجانب با هدف وادارسازی ایران به گفتگو، پیگیری پیوسته درخواست گفتگو با دکتر روحانی و بهره برداری از هم پیمانان آمریکا همچون رئیس جمهور فرانسه و نخست وزیر ژاپن برای ترغیب ایشان به پذیرش گفتگو و تلاش برای دیدار با نگارنده در بیاریتز فرانسه نمونه هایی از این تلاش ترامپ به حساب می آیند. باید یادآوری شود که گرچه رئیس جمهور و وزیر امور خارجه مجوز دیدار با ترامپ را نداشتند ولی همزمان دیدار با وی پیش از پذیرش بازگشت به برجام از سوی ترامپ را تنها یک بازی آوازه گرایانه رسانه ای برای پیشبرد انگیزه های ترامپ میدیدیم.
ظریف در ادامه این بخش به مصداق هایی برای نشان دادن تمایل ترامپ برای دیدار با مقام های ایرانی وقت اشاره کرده و می نویسد: برای نمونه آقای رند پال، سناتور جمهوری خواه آمریکا که دوستی نزدیک با ترامپ داشت اما در گروه بولتون و تندروهای پیرامون ترامپ نبود روز ۲۴ تیر ۱۳۹۸ به درخواست خود در محل اقامتگاه نماینده دائم کشورمان در نیویورک با من دیدار کرد. در این دیدار وی با اشاره به دیدارش با ترامپ در بامداد همان روز، ابراز تمایل ترامپ برای دیدار با اینجانب در کاخ سفید را بازگو کرد. به او گفتم که از تهران میپرسم اما یقین دارم که پاسخ تهران منفی خواهد بود.
محمدجواد ظریف: نکته جالب در کتاب خاطرات بولتون (اتاقی که در آن اتفاق افتاد) این است که برای جلوگیری از ملاقات خیالی ترامپ و اینجانب در بیاریتز حتی نتانیاهو نیز درخواست گفتگوی تلفنی با ترامپ کرده بود و بولتون استعفای خود را نوشته بود.
همچنین در تابستان ۱۳۹۸ گفتگوهای پرشماری میان رؤسای جمهور و وزرای امور خارجه و معاونین وزارت امور خارجه ایران و فرانسه برای یافتن راه حلی برای بازگشت آبرومندانه ترامپ به برجام صورت گرفت. اوج این کوشش ها در سفر اینجانب به فرانسه در اول و سوم شهریور ماه ۱۳۹۸ به دعوت رئیس جمهور فرانسه بود.
در دیدار با مکرون در کاخ الیزه در روز اول شهریور روشهای گوناگونی پیرامون بازگشت مرحله ای ایران به تعهدات برجامی در برابر برداشتن موانع فروش نفت ایران و بازگشت بدون مزاحمت در آمدهای آن پیشنهاد و بررسی شد. قرار شد آقای مکرون که از فردای آن روز میزبان نشست سران گروه ۷ در یکی از شهرهای فرانسه به نام بیاریتز، پیشنهادها را با ترامپ دنبال کند.
پس از بازگشت به تهران در شامگاه دوم شهریور و در حالی که برای سفر رسمی به چین آماده می شدم آقای لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه تماس گرفت و از طرف آقای مکرون دعوت کرد که به محل نشست سران گروه ۷ در بیاریتز بروم تا پیامدهای گفتگوهای مثبت مکرون با ترامپ را پیگیری کنیم.
طرف فرانسوی بر دیدار با ترامپ و منوچین، وزیر خزانه داری آمریکا در بیاریتز پافشاری میکرد. بر پایه سیاست کشور برای سفر و دیدار با آقای مکرون و وزرای امور خارجه و خزانه داری فرانسه برای مدت کوتاهی – که برنامه سفرم به چین را برهم نریزد – ابراز آمادگی کردم. پس از تعهد وزیر امور خارجه فرانسه که هیچ دیدار و رویارویی ناخواسته نیز با ترامپ و دیگر آمریکایی ها نخواهد بود. بامداد یکشنبه سوم شهریور ۱۳۹۸ راهی فرانسه شده و در یک توقف ۵ ساعته در شهر بیاریتز با مکرون رئیس جمهور، لودریان وزیر امور خارجه و لمار وزیر اقتصاد فرانسه دیدار کردم. با پافشاری ما دیدار با مکرون در خارج از هتل محل اقامت مکرون و ترامپ صورت گرفت تا حتی تصادفی نیز دیداری صورت نگیرد. آقای مکرون در زمان ورود به اتاق شهردار بیاریتز گفت: هم اکنون با ترامپ بودم زمانی که میخواستم از هتل خارج شوم و به سمت شهرداری بیایم ترامپ پرسید میشود من هم با شما بیایم.
با وجود اشتیاق ترامپ و دستیابی به راهکارهای سازنده در دیدار اینجانب با آقای مکرون، بولتون و پمپئو از هر گونه گام مثبتی جلوگیری کردند. نکته جالب در کتاب خاطرات بولتون (اتاقی که در آن اتفاق افتاد) این است که برای جلوگیری از ملاقات خیالی ترامپ و اینجانب در بیاریتز حتی نتانیاهو نیز درخواست گفتگوی تلفنی با ترامپ کرده بود و بولتون استعفای خود را نوشته بود.
دیدار هیات ایرانی با هیات فرانسوی در بیاریتز، شهریور ۱۳۹۸
نگاهی به سه روایت قید شده درباره آنچه در تابستان ۱۳۹۹ تحت عنوان تلاش فرانسه برای بازگشت آمریکا به برجام گذشت نشان می دهد که تازه ترین ادعای جان بولتون مبنی بر تمایل وزیر خارجه وقت جمهوری اسلامی ایران برای دیدار آنهم مخفیانه و با وساطت رئیس جمهور فرانسه حتی با استناد به آنچه شخص بولتون پیش از این در کتاب خاطرات خود نوشته نیز در تضاد است.
