جمال خاشقجی

سرویس جهان مشرق – روابط میان برخی کشورهای منطقه با رژیم صهیونیستی لایه‌های عمیقی دارد که ریشه در توهمِ وجودِ منافع مشترک و البته عوامل نفوذی اسرائیل در نقاط مختلف خاورمیانه دارند. یکی از این عوامل، «دیوید مِیدان» مقام ارشد سابق موساد است که در گزارش پیش رو به معرفی او خواهیم پرداخت.

«دیوید مِیدان» مقام عالی‌رتبه‌ی سابق موساد و مأمور اسرائیل برای نفوذ در کشورهای منطقه است (+)

دیوید میدان کیست؟

«دیوید مِیدان[۱]» سال ۱۹۵۵ در مصر متولد شد و سال ۱۹۵۷ به همراه والدینش به سرزمین‌های اشغالی فلسطین مهاجرت کرد. میدان ابتدا در تشکیلات اطلاعاتی ارتش اسرائیل، موسوم به یگان ۸۲۰۰، خدمت کرد. سپس در سال ۱۹۷۷ به موساد منتقل شد و در بخش «تزومت» (به معنای تقاطع) مسئولیت جذب و فعال کردن عوامل اطلاعاتی را بر عهده گرفت. همچنین در مدت فعالیت خود در موساد مسئولیت چندین یگان عملیاتی این سازمان در خارج از کشور را به عهده داشت. سال ۲۰۰۶ به عنوان رئیس بخش «تِوِل» انتخاب شد که مسئول روابط خارجی موساد با سازمان‌های همتایش در سراسر جهان است. یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های میدان در این سِمت، برقراری روابط غیررسمی با کشورهای خاورمیانه بود که هیچ رابطه‌ی دیپلماتیکی با اسرائیل نداشتند. نام وی بعدها، در همین جایگاه، با ماجرای آزادی گیلعاد شلیط[۲] گره خورد؛ سرباز اسرائیلی‌ای که سال ۲۰۰۶ به دست نیروهای فلسطینی اسیر شد و نزد حماس در حبس ماند تا این‌که سال ۲۰۱۱ در جریان تبادل اسرا میان حماس و اسرائیل، آزاد شد. دوران فعالیت میدان در موساد نیز همان سال ۲۰۱۱ به صورت رسمی پایان یافت.

استقبال «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر سابق اسرائیل (چپ، پشت به تصویر)، ساعاتی پس از آزادی «گیلعاد شلیط» (در حال ادای احترام نظامی به «نتانیاهو») در جریان مبادله‌ی اسرا میان اسرائیل و حماس؛ «دیوید میدان» (پشت سر شلیط سمت چپ تصویر) نیز که نقش اصلی را در تضمین آزادی شلیط ایفا کرده بود، در تصویر مشخص است (+)

ماه آوریل سال ۲۰۱۱، میدان توسط نخست‌وزیر وقت رژیم صهیونیستی، بنیامین نتانیاهو، به عنوان جانشین هاگای هاداس (عضو موساد که نتانیاهو او را نماینده‌ی ویژه‌ی اسرائیل در پرونده‌ی آزادی شلیط کرده بود[۳]) در مذاکرات مربوط به آزادی گیلعاد شلیط انتخاب شد و یکی از اعضای کلیدی هیأت اسرائیلی بود که با مقامات دولتی در مصر ارتباط داشت و مقدمات آزادی شلیط را فراهم کرد. در این سمت، با افراد مختلفی گفت‌وگو کرد و ارتباطات فراوانی با افراد بانفوذ در کشورهای منطقه برقرار نمود. در نهایت، ماه اکتبر سال ۲۰۱۱، قراردادی میان صهیونیست‌ها و حماس امضا، و شلیط در ازای آزادی ۱۰۲۷ فلسطینی در بند رژیم صهیونیستی، آزاد شد. میدان، سال ۲۰۱۱، از سوی نتانیاهو به عنوان مسئول امور اسرا و مفقودین جنگی منصوب شد.

با کنار رفتن نتانیاهو، میدان نیز از فعالیت رسمی دولتی کنار رفت؛ اما از یک سو، ارتباط نزدیکش با مقامات امنیتی-اطلاعاتی اسرائیل، و از سوی دیگر، روابط گسترده‌اش در منطقه، سبب شد تا به یک گزینه‌ی غیرقابل‌حذف برای تمام سرمایه‌داران اسرائیلی‌ای تبدیل شود که می‌خواستند فرصت‌های پرمنفعت اقتصادی در خاورمیانه را از آن خود کنند. از این رو، می‌توان دیوید میدان را یک عامل تجاری و یک دلال برجسته در عرصه‌ی تمام فناوری‌های پیشرفته‌ای تلقی کرد که اسرائیل به اشکال مختلف در آن‌ها صاحب دانش و تخصص است؛ از جمله تسلیحات، فضای سایبری (اطلاعات و ارتباطات)، و تصفیه‌ی آب. میدان در هر سه‌ی این بخش‌ها به صاحبان صنایع خصوصی و بازیگران وابسته به رژیم صهیونیستی کمک کرده تا در کشورهای منطقه‌ی خاورمیانه رخنه کنند.

«دیوید مِیدان» را می‌توان یک عامل تجاری و یک دلال کاربلد با مأموریت گسترش نفوذ اسرائیل در کشورهای منطقه دانست (+)

وی همچنین در برخی کشورها به عنوان عامل تثبیت‌کننده عمل کرده است. به این معنا که پیش از او دیگر چهره‌های اسرائیلی، که عمدتاً کهنه‌کاران تشکیلات امنیتی-اطلاعاتی اسرائیل هستند، بستر لازم برای فعالیت کمپانی‌های اسرائیلی را فراهم کرده‌اند و بنا به دلایلی از صحنه خارج شده‌اند و سپس دیوید میدان مسیر ایشان را ادامه داده و این روابط را تثبیت کرده و گسترش داده است. برای مثال، در بخش سایبری و تسلیحاتی در امارات می‌توان به ماتی کوچاوی (یا کوخاوی) اشاره کرد. کوچاوی را می‌توان پدرخوانده‌ی فناوری سایبری امارات دانست، اما او پس از مدتی با خاندان آل‌نهیان دچار مشکل شد و صحنه را ترک کرد. آن‌جا بود که «میدان» جای او را گرفت و همان مسیر او را ادامه داد؛ کوچاوی بزرگ‌ترین قراردادهای اطلاعاتی و امنیتی سایبری را با امارات منعقد کرد، اما این میدان بود که روابط اسرائیل با امارات در این حوزه را ادامه و گسترش داد.

«ماتی کوچاوی» اسرائیلی (تصویر بالا) را می‌توان «پدرخوانده‌ی فناوری سایبری امارات» دانست، اما این «دیوید میدان» بود که راه او را ادامه داد و جای پای اسرائیل را در حوزه‌ی سایبری امارات محکم کرد (+)

دیوید میدان، به دلیل برخورداری از روابط شخصی گسترده با مقامات و چهره‌های ذی‌نفوذ در خاورمیانه، همواره به عنوان مأمور مذاکره‌کننده، مسیر اسرائیل را برای برقراری روابط گرم با کشورهای منطقه همواره کرده و سابقه‌ی چشم‌گیری در این عرصه از خود بر جای گذاشته است. بسته به این‌که اسرائیل از تعاملات خود با هر یک از کشورهای منطقه‌ی خاورمیانه چه می‌خواهد، دیوید میدان همیشه مانند یک پیشاهنگ به خدمت گرفته شده و کانال‌های ارتباطاتی لازم را فعال کرده است.

سابقه‌ی فعالیت امنیتی-اطلاعاتی، بهره‌مندی از شبکه‌ی ارتباطاتی گسترده و متنوع، و اتصال به منابع سرمایه‌گذاری و صاحبان ثروت در اسرائیل، دیوید میدان را به یکی از مؤثرترین گزینه‌های مذاکراتی تل‌آویو تبدیل کرده است. مأموریت تبادل اطلاعاتی در مصر، راضی کردن ترکیه‌ به تجدید روابط گرم، و تثبیت ریشه‌های نفوذ فناورانه‌ی اسرائیل در امارات در زمره‌ی مأموریت‌های فراوانی قرار می‌گیرند که میدان برای رژیم صهیونیستی انجام داده، و مرور و بررسی آن‌ها کمک می‌کند تصویر نسبتاً کاملی از شخصیت او به دست آوریم.

نقش «دیوید میدان» در نفوذ اسرائیل در کشورهای منطقه آن‌قدر پررنگ بود که برخی او را «وزیر خارجه‌ی واقعی نتانیاهو» توصیف می‌کردند (+)

 

تثبیت ریشه‌های اسرائیلی در امارات متحده‌ی عربی

چنان‌که گفته شد، میدان متولد مصر است و سابقه‌ی فعالیت در سرویس اطلاعات نظامی، یگان ۸۲۰۰، را نیز در کارنامه دارد. در موساد، میدان تا جایگاه ریاست اداره‌ی هماهنگی با دیگر سرویس‌های اطلاعاتی، یعنی تول، پیش رفت. از زمانی که فعالیت کاری‌اش را آغاز کرد با محمد دحلان (سیاستمدار فلسطینی و رهبر سابق فتح در نوار غزه) آشنا بود و همچنان روابط عمیقی با او دارد. میدان، از سوی دیگر، به بنیامین نتانیاهو نزدیک بود و پرونده‌ی اسرای اسرائیلی را برای او پیگیری می‌کرد؛ که همین مسئله، سبب شده با دولت خودگردان فلسطین و مقامات در غزه نیز ارتباط دائمی داشته باشد؛ به‌ویژه زمانی که دحلان تشکیلات امنیت پیشگیرانه[۴] (یکی از دستگاه‌های امنیتی دولت فلسطین) را هدایت می‌کرد.

«محمد دحلان» (چهارم از چپ)، سیاستمدار فلسطینی و از نزدیکان مشترک «دیوید میدان» و «محمد بن‌زاید آل‌نهیان» (چهارم از راست) ولی‌عهد ابوظبی (+)

محمد دحلان پس از کنار زده شدن از تشکیلات اطلاعاتی فلسطین، تبعید خودخواسته به امارات را پذیرفت، و به مشاور مورداعتماد محمد بن‌زاید آل‌نهیان، ولی‌عهد ابوظبی و جانشین فرمانده‌ی کل نیروهای مسلح امارات، تبدیل شد. میدان یکی از رابط‌های اصلی سیاسی و تجاری محمد دحلان در اسرائیل است. این دو سبب شدند تا صنعت سایبری اسرائیل در دهه‌ی ۲۰۱۰ روابط خود را با تشکیلات دولتی امارات توسعه چشم‌گیری ببخشد. پیش‌تر درباره‌ی روابط امارات و اسرائیل در حوزه‌ی سایبری توضیح داده شد؛ میدان کسی است که در کنار محمد دحلان، روابط مذکور را به اوج خود رساند[۵].

میدان چندین سال نمایندگی کمپانی سیرکلز، تولیدکننده‌ی جاسوس‌افزار ردیاب موقعیتی گوشی‌های همراه (که اکنون زیرمجموعه‌ی گروه ان‌اس‌او است) و اولین متخصص شنود «اس‌اس۷[۶]» (جاسوسی از سامانه‌ی مدیریت تماس‌های تلفنی در اکثر نقاط جهان) در اسرائیل، را در امارات به عهده داشت و شرایطی را فراهم کرد تا این شرکت بتواند با دولت امارات قرارداد ببندد. سیرکلز متعاقباً به گروه ان‌اس‌او[۷] ملحق شد. شریک محلی سیرکلز در این قرارداد، کمپانی مشاوره و تحقیقات الثریا (مستقر در قبرس) بود که در حقیقت، تحت کنترل دحلان است. به این ترتیب بود که سیرکلز با سازمان ملی امنیت الکترونیک امارات (که اکنون آژانس اطلاعات سیگنالی نام دارد) وارد همکاری شد. خالد بن‌محمد آل‌نهیان، فرزند محمد بن‌زاید آل‌نهیان، ولی‌عهد امارات، به‌تدریج مسئولیت این سرویس شنود را از طحنون بن‌زاید آل‌نهیان، برادر محمد بن‌زاید، تحویل گرفت. طحنون، مشاور امنیت ملی امارات است و به نوبه‌ی خود یک امپراتوری بزرگ تجاری در عرصه‌ی امنیت خصوصی در اختیار دارد، که البته مجال بررسی آن در این‌جا نیست[۸].

«خالد بن‌محمد بن‌زاید» (تصویر بالا) فرزند «محمد بن‌زاید آل‌نهیان» ولی‌عهد ابوظبی؛ «دیوید میدان» رابط میان «خالد» و کمپانی جاسوسی سایبری اسرائیلی «سلبرایت» است (+)

در همین‌باره بخوانید:

›› آن‌چه باید درباره جاسوس‌افزار صهیونیستی «پگاسوس» بدانید

›› «جاسوسِ داخل گوشی شما»/ همدستی امارات و اسرائیل در نقض حقوق بشر +دانلود مستند

میدان مدت‌ها در امارات با تاجری به نام آوی لئومی همکاری می‌کرد. لئومی یکی از بنیانگذاران و مدیر سابق کمپانی اسرائیلی اِروناتیکس دیفنس سیستمز[۹] (تولیدکننده‌ی پهپادهای نظامی و زیرمجموعه‌ی سامانه‌های دفاعی پیشرفته‌ی رافائل[۱۰]، غول نظامی اسرائیل) است و سال ۲۰۱۲ یکی از اولین قراردادهای فناورانه‌ی اسرائیل با امارات را امضا کرد. به موجب این قرارداد، امارات با همکاری این کمپانی اقدام به تولید پهپاد نمود. لئومی نیز، مانند ماتی کوچاوی، در زمره‌ی اولین افرادی است که مقدمه‌ی ارتباط فناورانه‌ی امارات و اسرائیل را فراهم آوردند[۱۱].

«آوی لئومی» یکی از بنیانگذاران کمپانی اسرائیلی «اِروناتیکس دیفنس سیستمز» (تولیدکننده‌ی پهپادهای نظامی) و یکی از عوامل اصلی توسعه‌ی روابط نظامی-تسلیحاتی اسرائیل و امارات (+)

​میدان به عنوان حلقه‌ی اصلی، روابط امنیتی میان اسرائیل و امارات را تثبیت کرد. سال ۲۰۲۰ در قراردادی که به سلبرایت[۱۲] (کمپانی اسرائیلی فعال در حوزه‌ی جمع‌آوری، بررسی، تحلیل و مدیریت داده‌های دیجیتال) واگذار شد، نقش مهمی ایفا کرد، و اوایل سال ۲۰۲۱ نیز مذاکره‌کننده‌ی اصلی در مناقصه‌ای اسرائیلی بود که توسط البیت سیستمز[۱۳] (کمپانی بین‌المللی تجهیزات الکترونیک دفاعی، مستقر در اسرائیل) و چند شرکت دیگر با هدف تقویت ساختار امنیت سایبری امارات برگزار شد. سلبرایت در این مناقصه برنده شد و برای تکمیل معماری سایبری امارات، تشکیل تیم‌های واکنش رایانه‌ای اضطراری[۱۴] (گروه‌های متخصص برای حل‌وفصل مشکلات امنیتی رایانه‌ای-سایبری) را در دستورکار قرار داد، که اولینِ آن‌ها به ارزش ۳۴۰ میلیون دلار در دوبی ایجاد شد.

میدان، علاوه بر مدیریت کمپانی خودش، تحت عنوان دیوید میدان پراجکتس[۱۵]، بنیانگذار و عضو هیأت‌مدیره‌ی کمپانی اسرائیلی تصفیه‌ی آب پیورامون[۱۶] نیز هست و به کمپانی سرمایه‌گذاری خصوصی آمریکایی کورِت[۱۷] (مستقر در سان‌فرانسیسکو و حامی یهودیان ساکن آمریکا و فلسطین اشغالی) و کمپانی داروسازی اسرائیلی ردهیل بایوفارما[۱۸] مشاوره می‌دهد. همچنین با کمپانی اسرائیلی یادگیری ماشینی و رصد سیستم‌های رایانه‌ای لوم سیستمز[۱۹] همکاری می‌کند[۲۰].

«دیوید میدان» (چپ) در کنار «شیمون پرز» رئیس و نخست‌وزیر سابق رژیم صهیونیستی (+)

نقش میدان در انعقاد قرارداد امنیتی سلبرایت با امارات

چنان‌که گفته شد، سلبرایت یک کمپانی اسرائیلی فعال در عرصه‌ی داده‌های دیجیتال است. توضیحات تکمیلی در این‌باره، این‌که مشتریان محصولات سلبرایت نهادهای امنیتی، اطلاعاتی و مجری قانون در سراسر جهان و همچنین شماری از بزرگ‌ترین کمپانی‌های دیجیتالی دنیا از جمله اپل، گوگل، ورایزن و بانک‌های بزرگی هستند که برای انجام تحقیقات حقوقی داخلی خود از محصولات این کمپانی بهره می‌گیرند. سلبرایت، سال ۲۰۲۰، موفق شد با میانجیگری دیوید میدان و چانه‌زنی محمد دحلان با ولی‌عهد امارات، یک قرارداد مهم، به ارزش تقریبی ۳ میلیون دلار، با تشکیلات امنیتی این کشور امضا کند[۲۱].

اماراتی‌ها از محصولات سلبرایت برای جمع‌آوری و تحلیل داده‌های تلفن‌های همراه و کامپیوترهای شخصی، اطلاعات موجود در فضای پردازش ابری، و حتی پهپادهای شخصی‌ای استفاده می‌کنند که نیروهای امنیتی این کشور آن‌ها را ضبط کرده‌اند. لازم به ذکر است که طبق آمارهای اواسط سال ۲۰۱۹، سلبرایت تا پیش از عقد قرارداد با امارات، ۴۵ درصد از بازار به‌اصطلاح «پزشکی قانونی گوشی همراه» (جمع‌آوری و بررسی شواهد و مدارک از درون گوشی‌های همراه) را به خود اختصاص داده بود و محصولاتش بیش‌ترین نقش را در ۷۵ درصد از تحقیقات پلیسی در سراسر جهان ایفا می‌کردند.

بنابراین انعقاد چنین قراردادی توسط دولت امارات دورازانتظار نبود؛ به‌ویژه با توجه به خط مشی خاندان بن‌زاید، استفاده از ابزارهای جاسوسی در عرصه‌ی سایبری امری متعارف تلقی می‌شود. بر همین اساس هم هست که سلبرایت، در کنار کمپانی‌های اسرائیلی دیگری مانند ان‌اس‌او و البیت سیستمز به امارات در اجرای سیاست سه‌لایه‌ی‌ شنود شهروندان، جاسوسی همسایگان، و تحدید ترافیکِ داده در این کشور، کمک می‌کند[۲۲].

توصیفات میدان از شیوه‌ی مدیریتی آل‌نهیان

چنان‌که پیش از این نیز اشاره شد، دیوید میدان مشاور و عامل تجاری شماری از کمپانی‌های اسرائیلی در امارات است. وی همچنین به سرمایه‌گذاران و کارآفرینان اسرائیلی در امارات نیز کمک می‌کند. توصیفات وی از دوبی، به عنوان یکی از امیرنشین‌های مهم امارات، قابل‌توجه است. میدان مدعی است آن‌چه که دوبی، و در مجموع امارات، را از دیگر مناطق عربی و منطقه‌ای متمایز می‌کند این است که در آن‌جا «مدیریت کارآمد وجود دارد. رهبری در امارات به شیوه‌ای کاملاً سالم و حرفه‌ای کار خود را انجام می‌دهد. شما این واقعیت را در تمام نقاط این کشور مشاهده می‌کنید. شهروندان واقعاً رهبران خود را محترم می‌شمارند. دولت نیز شهروندان را شریک ثروت این کشور می‌داند و همین سبب شده تا مدیریت، کارآمد باشد[۲۳].»

البته باید توجه داشت که مردم امارات را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد: ۱/۲ میلیون اماراتی و ۷ میلیون کارگر خارجی. میدان در این رابطه چنین می‌گوید: «از هند، پاکستان و تمام نقاط جهان در این کشور کارگر وجود دارد، اما توجه داشته باشید که این کارگران خارجی بسیار راضی هستند. از حقوق خوبی بهره‌مند هستند، دستمزد خوبی دریافت می‌کنند، و رفتار عادلانه‌ای با آن‌ها می‌شود.»

«محمد الکویتی» (تصویر بالا) رئیس «آژانس اطلاعات سیگنالی» (سرویس شنود و جاسوسی) امارات و از دوستان نزدیک «دیوید میدان» (+)

​از نگاه میدان، زاید بن‌سلطان آل‌نهیان، بنیانگذار و پدر خودخوانده‌ی امارات «بن‌گوریونِ اماراتی‌هاست» که توانست تمام قبایل مهم این کشور را با هم متحد کرده و یک فدراسیون تشکیل دهد. میدان معتقد است: «دیدگاه او بسیار ساده و قابل‌درک است: مسامحه، میانه‌روی، و سازش. این موارد با سرمایه‌گذاری‌های کلان در بخش آموزش و توسعه همراه شده است. اماراتی‌ها استعدادهای جوان خود را شناسایی می‌کنند و برای تحصیل به بهترین دانشگاه‌های جهان می‌فرستند. سپس ثمرات آن را جمع‌آوری کرده و به سرمایه‌گذاری خود ادامه می‌دهند. این روند، بسیار فوق‌العاده است. به عنوان مثال، محمد الکویتی، وزیر امنیت سایبری امارات، را در نظر بگیرید. این آدم، اسرائیل را مثل کف دستش می‌شناسد. سه مدرک معتبر مهندسی رایانه را از بهترین دانشگاه‌های آمریکا دریافت کرده است. آدمی حرفه‌ای است و اصلاً سیاست‌زده نیست. تمام توجه او به امنیت سایبری و چشم‌انداز کشور در این حوزه است.»

 

«اندکی از دانش اسرائیل برای تحول مصر کافی است»

تشکیلات امنیتی مصر تحت ریاست‌جمهوری السیسی، یکی از بزرگ‌ترین مشتریان ابزارها و راهکارهای اسرائیلی در عرصه‌ی جاسوسی است. همکاری دوجانبه در این حوزه، از طریق عوامل فعلی یا سابق موساد رقم می‌خورد. به طور خاص، دیوید میدان، که خودش متولد مصر است، در این بخش نقش بسیار پررنگی ایفا می‌کند. به عنوان نمونه، سال ۲۰۱۸ یک قرارداد رسمی در عرصه‌ی امنیتی میان مصر و رژیم صهیونیستی امضا شد که مقدمات آن توسط دیوید میدان فراهم شده بود.

(از راست) «عبدالفتاح السیسی» رئیس‌جمهور مصر، «سامح شکری» وزیر خارجه‌ی مصر، و «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر سابق اسرائیل، در نیویورک؛ «شکری» از دوستان نزدیک «دیوید میدان» است (+)

​این ماجرا از قول خود دیوید میدان بهتر توصیف شده است. وی درباره‌ی تعاملات اطلاعاتی-امنیتی میان مصر و اسرائیل چنین می‌گوید: «بخش اندکی از ظرفیت‌های شگرف اطلاعاتی اسرائیل می‌تواند به مصر این قدرت را ببخشد که با خطرات امنیتی پیش روی خود مقابله کند. همکاری میان دو کشور در جهت ریشه‌کن کردن تهدیداتی است که هر دو با آن مواجه هستند.» میدان همچنین تأکید می‌کند انتقال دانش اطلاعاتی اسرائیلی به مصر با استفاده از «روش‌های محرمانه» انجام می‌شود و تماس تلفنی «برای انتقال اطلاعات طبقه‌بندی‌شده میان دو کشور، امن نیست.»

میدان پیش از این، در زمان خدمت در موساد و حتی پس از آن، به عنوان هماهنگ‌کننده‌ی همکاری‌های اطلاعاتی میان اسرائیل و مصر عمل کرده است؛ همکاری‌هایی که به گفته‌ی او روی «مبارزه با تروریسم» متمرکز هستند. میدان مدعی است مصر در برابر این حمایت‌ها «اطلاعاتی در اختیار اسرائیل قرار می‌دهد که بر امنیت ملی اسرائیل تأثیرگذار است.» وی همچنین ادعا می‌کند: «از آن‌جایی که اسرائیل بسیار قوی‌تر از مصر است، توانایی آن در به دست آوردن اطلاعات نیز بیش‌تر است. لذا هدف اصلی اسرائیل در این همکاری مستمر اطلاعاتی با مصر در صحرای سینا آن است که از امنیت شهر «ایلات» در اسرائیل [نزدیک مرز با مصر] مطمئن شود. هرچه سازمان‌های تروریستی دامنه‌ی فعالیت خود را بیش‌تر گسترش دهند، خطراتی که متوجه ایلات است، بیش‌تر خواهند شد. وجود هرگونه تهدید امنیتی در صحرای سینای مصر، به منزله‌ی تهدید برای اسرائیل خواهد بود[۲۴].»

 

دلال محبت صهیونیست‌ها نزد اردوغان

پس از ماجرای شلیط، در سال ۲۰۱۱، نتانیاهو میدان را به عنوان فرستاده‌ی جدید اسرائیل در ترکیه منصوب کرد تا روابط «گرم» با آنکارا را احیا کند. البته آنکارا نیز او را تأیید کرد و پذیرفت؛ و پس از این ماجرا بود که ترکیه به اسرائیل اجازه داد کمک‌های بشردوستانه‌ی را برای زلزله‌زدگان ۲۳ اکتبر این کشور ارسال کند. همچنین در همان دوره بود که آنکارا نسبت به جلوگیری اسرائیل از کمک‌رسانی دو کشتی ترکیه‌ای و تلاش آن‌ها برای شکستن محاصره‌ی غزه، واکنشی نشان نداد. به علاوه، میدان در این مأموریت موظف شد ترک‌ها را متقاعد کند در اصرار خود برای معذرت‌خواهی رسمی اسرائیل از ترکیه، استفاده از واژه‌ی «معذرت‌خواهی» را حذف کنند و از این راه، مسیر را برای احیای روابط میان ترکیه و رژیم صهیونیستی مهیا سازد[۲۵].

(از راست) «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر سابق اسرائیل، «یوحانان لاکر» وزیر ارتش و عضو تیم مذاکره‌کننده‌ی اسرائیل با حماس درباره‌ی آزادی «گیلعاد شلیط»، و «دیوید میدان» نماینده‌ی ویژه‌ی نتانیاهو در مذاکرات بر سر آزادی «شلیط» (+)

روابط میان رژیم صهیونیستی و ترکیه، در حال حاضر، بسیار گسترده و البته پیچیده است. این تعاملات را می‌توان در چند بخش به صورت خلاصه مرور کرد:

◄ دادوستد اطلاعاتی از طریق عقد قرارداد میان کمپانی‌های امنیت سایبری اسرائیلی با نهادهای دولتی ترکیه؛

◄ اقدام ترکیه به خرید تجهیزات نظامی و تسلیحات از کمپانی‌های اسرائیلی به منظور تقویت ظرفیت‌های تسلیحاتی خود؛ ترکیه در این بخش نیم‌نگاهی به انتقال فناوری نیز دارد و به‌شدت در تلاش است تا در بخش پهپادی به ظرفیت کامل (تهاجمی و اطلاعاتی) دست پیدا کند؛ و

◄ گسترش نفوذ ترکیه در شمال آفریقا با اتکا بر ظرفیت‌های اطلاعاتی اسرائیل در این منطقه و استفاده از فرصت‌های ناشی از تعاملات اسرائیل با مصر و بازیگران متعدد در لیبی.

البته این روابط، به همین چند مورد منحصر نمی‌شود، اما تشریح کامل این مسئله از حوصله‌ی گزارش حاضر خارج است. با این وجود، آن‌چه درک آن اهمیت دارد این است که دیوید میدان در هر سه مورد بالا ایفای نقش نموده و در جایگاه یک مذاکره‌کننده و البته دلال عمل کرده است. در حال حاضر، البیت سیستمز به عنوان پیمان‌کار برخی پروژه‌های مهم تسلیحاتی ترکیه، چندین قرارداد با کارخانه‌های تسلیحات و مهمات‌سازی این کشور منعقد نموده است. در بسیاری از این موارد، دیوید میدان مشاور طرف اسرائیلی و رابط کارخانه‌های ترک در اسرائیل بوده است.

علاوه بر این، دیوید میدان یکی از دوستان نزدیک هاکان فیدان، رئیس تشکیلات اطلاعاتی ترکیه، است. میدان، سال ۲۰۱۴، در گفت‌وگو با فیدان به او هشدار داده بود ترکیه نباید علیه اسد اقدام نظامی کند[۲۶]. البته ترکیه به این هشدارها توجه نکرد، اما نکته این‌جاست که دیوید میدان در سطوح عالی با نهادهای اطلاعاتی-امنیتی ترکیه رابطه داشته و همچنان دارد.

در همین‌باره بخوانید:

›› همه جنایت‌های رژیم صهیونیستی؛ از اشغالگری تا ترور و کودک‌کشی

سرویس جهان مشرق _ در یک موضع قابل پیش بینی حدود یک سال بعد از اظهارات آقای «ابراهیم کالین» سخنگوی «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری ترکیه در ۲۶ آوریل سال ۲۰۲۱ مبنی بر اینکه «ما به قوه قضاییه عربستان اعتماد داریم» چند روز قبل دادستانی عمومی در استانبول خواستار بسته شدن پرونده قتل «جمال خاشقجی» روزنامه نگار منتقد سعودی شده و به این بهانه که متهمان این پرونده، خارجی هستند آن را تحویل عربستان داد. این درحالی است که پیش از این اردوغان تاکید داشت که عربستان باید متهم اصلی پرونده خاشقجی را معرفی کرده و همه متهمان این پرونده را به ترکیه بفرستد.

آیا بستن پرونده خاشقجی مقدمه یک دوستی تازه میان اردوغان و آل سعود می‌شود؟

این اقدام دادستانی عمومی ترکیه درباره پرونده قتل جمال خاشقجی مشابه اقدامی است که همین دادستانی سال‌ها پیش در  ازای دریافت ۲۰ میلیون دلار از تل‌آویو انجام داده و پیگرد قضایی علیه افسران اسرائیلی در دادگاه‌های ترکیه و بین‌المللی را  به حالت تعلیق در آورد؛ در حالی که همین افسران مسئول کشته شدند ۱۰ شهروند ترک در ماجرای کشتی مرمره که در سال ۲۰۱۰ به سمت غزه حرکت می‌کرد، بودند.

شاخص‌ها حاکی از آن است که تصمیم دادستان ترکیه در رابطه با بستن پرونده قتل خاشقجی در چارچوب حمایت از تلاش‌های اردوغان برای آشتی با رژیم آل سعود صورت گرفته است.   بنابراین همانطور که باز شدن پرونده قتل خاشقجی به عنوان مقدمه‌ای برای سرد شدن روابط عربستان و ترکیه بود اکنون بستن این پرونده به معنای سرآغاز مرحله جدیدی از مناسبات میان دو طرف است.

بر همین اساس به نظر می‌رسد که اردوغان شروع به بازیابی دیدگاه‌های خود درباره کشورهای عربی کرده است؛ به ویژه بعد از توقف درگیری‌ها در لیبی.   در شرایطی که ترکیه از یک بحران اقتصادی بی‌سابقه رنج می‌برد تصمیم گرفته تا بعد از بهبود روابط خود با مصر و امارات  مرحله تازه‌ای از مناسبات عالی را با عربستان سعودی برقرار کند. به ویژه اینکه ترک‌ها معتقدند سعودی‌ها در این شرایط می‌توانند کمک زیادی به بهبود اوضاع اقتصادی ترکیه کنند.

سیاست نامتوازن اردوغان مقابل اعراب

بسیاری از کارشناسان معتقدند که  بسته شدن پرونده قتل جمال خاشقجی در ترکیه بار دیگر بر سیاست‌های متناقض اردوغان تاکید می‌کند؛ جایی که او همواره مواضع خود را درباره مسائل مهم منطقه‌ای و جهانی طبق شرایط و منافع خود تغییر می‌دهد.   اردوغان به خوبی می‌داند که  احزاب راست ترکیه از معارضان سرسخت عربستان به شمار می‌روند.   همچنین شخص اردوغان در اکتبر سال ۲۰۱۹ بعد از قتل جمال خاشقجی،   عربستان را به تجاوز علیه یمن و کشتن افراد بی گناه بدون هیچ توجیهی، محکوم کرد.

این در حالی است که اردوغان در ۲۶ مارس ۲۰۱۵ از حمله کشورهای عربی به یمن حمایت کرده بود.   از دیگر شاخص‌های سیاست متناقص اردوغان در برابر کشورهای منطقه و به طور خاص عربستان این است که او به فاصله کوتاهی بعد از قتل جمال خاشقجی در کنسولگری عربستان در ترکیه، محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی را به این جنایت متهم کرده و در نوامبر ۲۰۱۹ با سفر به واشنگتن چند فایل صوتی و تصویری این جنایت را تحویل «دونالد ترامپ» رئیس جمهور سابق آمریکا داد.

همچنین تصمیم رئیس جمهور ترکیه برای همگرایی با عربستان از خلال بستن پرونده خاشقجی  در زمانی صورت گرفته که رسانه‌های طرفدار اردوغان هجمه‌های خشونت‌آمیزی علیه محمد بن سلمان انجام داده و او را به قتل و جنایت متهم می‌کنند و از کشورهای اسلامی خواستند تا یک نهاد مشترک برای نظارت  بر حرمین شریفین تشکیل دهند تا این مکان‌های مقدس از سیطره آل سعود خارج گردد.

همچنین ترکیه در سال‌های گذشته از پرونده قتل خاشقجی برای اعمال هجمه خشونت آمیز علیه آل سعود و دور کردن اخوان‌المسلمین در عربستان استفاده کرده بود؛ به ویژه بعد از اینکه ریاض اخوان المسلمین یک گروه تروریستی اعلام کرد.

دست و پازدن‌های رئیس جمهور ترکیه برای آشتی علنی با صهیونیست‌ها

از طرف دیگر  همچنین شاهد تغییر مواضع و تاکتیک اردوغان درباره سایر مسائل مهم جهانی و منطقه‌ای  از جمله مسئله فلسطین نیز هستیم.   در کشورهای عربی همچون عربستان و امارات شاخص‌ها نشان می دهد که آنکارا به دنبال آغاز دور تازه‌ای از روابط با رژیم صهیونیستی و بازسازی مناسبات با این رژیم است.   بعد از سفر «اسحاق هرتزوگ» رئیس رژیم صهیونیستی به آنکارا در ۹ مارس  سال جاری میلادی، رجب طیب اردوغان درباره سفر قریب‌الوقوع «نفتالی بنت» نخست وزیر رژیم صهیونیستی به آنکارا صحبت کرده و «مولود چاووش اوغلو» وزیر خارجه ترکیه گفت که در اواسط مه یعنی بعد از ماه مبارک رمضان نخست وزیر اسرائیل به ترکیه سفر خواهد کرد.

در این شرایط هم چنین اطلاعاتی درباره احتمال سفرهای متقابل مقامات ترکی و سعودی  منتشر شده است و شاید سفر شخص اردوغان به عربستان سعودی یکی از بزرگترین غافلگیری‌ها در این زمینه باشد.

بسیاری از کارشناسان امور منطقه بر این باورند که  چرخش مواضع ترکیه در قبال عربستان و رژیم صهیونیستی در یک زمان واحد نمی‌تواند تصادفی باشد و آشتی با تل‌آویو یک معیار عملی است که از طریق آن اردوغان  می‌تواند روابط خود را با کشورهای منطقه در چندین سطح مورد بازنگری قرار دهد. این روابط آنکارا همچنین می‌تواند پلی برای عادی‌سازی زودهنگام عربستان و اسرائیل تلقی شود.

اسرائیل به وجه مشترک عربستان و ترکیه تبدیل می‌شود؟

بر این اساس بعد از اظهارات پی‌درپی رئیس جمهور ترکیه درباره اهمیت هماهنگی و همکاری مشترک با اسرائیل ممکن است که این رژیم به زودی تبدیل به وجه مشترک میان آنکارا و ریاض گردد. به ویژه اینکه طی چند ماه گذشته سعودی‌ها تمایل خود را برای برقراری روابط رسمی با رژیم صهیونیستی انکار نمی‌کنند و شخص محمد بن سلمان  اخیرا در مصاحبه با مجله  آمریکایی آتلانتیک تمایل خود را برای آغاز روابط دیپلماتیک با اسرائیل صراحتا اعلام کرد.

اما یکی از نکات قابل توجه در این اقدام آنکارا و شخص اردوغان برای آشتی رسمی با عربستان این است که هم‌گرایی ترکیه با عربستان سعودی در  زمانی صورت می‌گیرد که روابط این کشور با آمریکا پس از روی کار آمدن «جو بایدن» در کاخ سفید و به ویژه در سایه تحولات اوکراین رو به سردی گراییده است. بنابراین به نظر می‌رسد که تغییر ناگهانی سیاست های ترکیه در چارچوب یک نقطه جدید در سناریوهای ویژه آمریکا برای منطقه صورت می گیرد.

آنچه که واضح به نظر می‌رسد، این است که ترکیه به دنبال افزایش نفوذ خود در میان کشورهای عربی است تا بدین ترتیب، عرصه را به طور کامل برای جولان ایالات متحده آمریکا در منطقه، باز نگذاشته باشد. ترکیه به خوبی دریافته است که آمریکایی‌ها روابط و مناسبات خود با کشورهای عربی را روز به روز تقویت می‌کنند؛ از همین روی، با تغییر در سیاست‌ها و استراتژی‌های خود نمی‌خواهد عرصه را به رقبای بین‌المللی‌اش واگذار نماید و بحران به وجود آمده میان کشورهای عربی و واشنگتن درباره تحولات اوکراین می‌تواند فرصت مناسبی برای اجرای برنامه‌های ترکیه باشد.

گام بعدی اردوغان در خیانت به آرمان فلسطین چه خواهد بود؟

بسیاری از تحلیلگران ترکیه معتقدند که مجموعه‌ای از مشکلات و گره کورهای دیپلماسی و سیاست خارجی این کشور، محصول مستقیم تصمیمات آنی و خشمگینانه شخص اردوغان است. او از پرونده سوریه و مصر گرفته تا بسیاری از حوزه های دیگر، با رفتارهای خشن، آنی و فارغ از دوراندیشی و همراه با شُو و نمایش، سیاست خارجی را به سمت بن بست سوق داده و هزینه های سنگینی بر دست اقتصاد ترکیه گذاشته است. در نتیجه، مشاورین و دیپلمات‌ها، رفته رفته اردوغان را اقناع کردند که دست از لجبازی بردارد و به سمت عادی سازی روابط با کشورهای مختلف برود.

با توجه به این موارد و روش دائمی اردوغان در تغییر مواضعش، بسیاری معتقدند که تسلیم شدن او در برابر عربستان و دادن یک امتیاز بزرگ به ملک سلمان و پسرش، تعجب‌برانگیز نیست؛ چرا که پیش از این نیز اردوغان با در نظر گرفتن منافع خود با همه شروط مصر در زمینه مسدود کردن شبکه‌های حامی اخوان المسلمین موافقت کرده بود.

بنابراین در شرایطی که روابط دولت ترکیه با رژیم صهیونیستی روز به روز گرم‌تر می‌شود، بعید نیست که بعد از سفر نفتالی بنت به آنکارا در مه آینده، اقدام بعدی اردوغان در خیانت به آرمان فلسطین اخراج اعضای جنبش حماس از ترکیه باشد.

ناگفته نماند که ترکیه از عادی سازی روابط خود با کشورهای عربی و همچنین رژیم صهیونیستی اهداف اقتصادی متعددی نیز دنبال می‌کند. اما بسیاری از تحلیلگران و دیپلمات‌های ترک معتقدند تا زمانی که آشتی ترکیه با کشورهای عربی شامل سوریه نشود، هیچگونه صلح و ثبات و امنیتی برای منطقه وجود نخواهد داشت و اساسا روابط آنکارا با اعراب همواره تحت شعاع پرونده سوریه قرار دارد.

به گزارش مجاهدت از مشرق، سه منبع آگاه اعلام کردند که عربستان سعودی در حال اعمال فشار بر ترکیه برای پایان دادن به دو پرونده قضایی در مورد قتل «جمال خاشقجی» روزنامه نگار منتقد سعودی است.

سایت انگلیسی «میدل ایست آی» به نقل از منابع مذکور نوشت که «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی در تلاش است از سفر «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه به ریاض طی هفته‌های آینده استفاده کند و پرونده خاشقجی را به طور کامل ببندد. سفر آتی اردوغان پس از نزدیک به ۳ سال و نیم تحریم کالاهای ترکیه توسط عربستان سعودی انجام می‌شود، در حالی که روابط ریاض و آنکارا شاهد بهبود قابل توجهی است.

این سایت به نقل از یکی از منابع نوشت: پرونده خاشقجی برای بن سلمان همه چیز است، او در این موضوع وسواس دارد و آن را یک موضوع شخصی می‌داند.

بیشتر بخوانید:

شاخص‌های جدید از شکست پروژه نئوم عربستان

این منبع تاکید کرد: بن سلمان شخصاً اردوغان را به دلیل دخالت آمریکا در پرونده (خاشقجی) و بسته نشدن این پرونده در روزهای اولیه پس از جنایت که وحشیگری آن جهان را تکان داد، مقصر می داند.

وزارت دادگستری ترکیه روز جمعه با انتقال محاکمه مظنونان سعودی الاصل در پرونده قتل جمال خاشقجی، به ریاض موافقت کرد.

اداره روابط خارجی و اتحادیه اروپا به وزارت دادگستری ترکیه اطلاع داد: دادستانی استانبول نظر خود را در مورد انتقال این پرونده به مقامات سعودی به درخواست یازدهمین دادگاه کیفری استانبول که مسئولیت رسیدگی به پرونده قتل «خاشقجی» است، اعلام کرد.

بیشتر بخوانید:

بستن پرونده قتل خاشقجی؛ فصل عقب نشینی ترکیه در مقابل عربستان رسیده است؟

دادگاه استانبول قرار است پنجشنبه هفته آینده رای صادر کند و مراحل قانونی پرونده خاشقجی در ترکیه را ببندد.

با این حال، هنوز شکایت دیگری در دادگاه فدرال ایالات متحده ثبت شده است. این پرونده به درخواست « خدیجه چنگیز» نامزد روزنامه‌نگار سعودی و موسسه آمریکایی «دموکراسی اکنون برای جهان عرب» ( داون) که خاشقجی قبل از مرگش تأسیس کرد، مطرح شد.

مقامات ترکیه اعلام کردند که این شکایت (که بن سلمان آنها را مقصر می‌داند) دور از دسترس آنها است. به گفته یک مقام ترکیه‌ای ، آنکارا پرونده خاشقجی را می‌بندد و این یک «تصمیم قانونی» است.

وی افزود: اما آنکارا هیچ کنترلی بر پرونده تشکیل‌شده در آمریکا ندارد و درباره مسائل خارج از ترکیه با مقامات سعودی مذاکره نکرده است.همچنین ترکیه هیچ گونه صلاحیتی در پرونده‌های دادگاه‌های خارجی علیه ولیعهد سعودی ندارد».

این مقام ترکیه‌ای توضیح داد که نامزد خاشقجی تنها فردی است که مجاز به پیگیری این پرونده‌ها (به دادگاه‌های خارجی) است.

وی افزود: «با این حال، افراد زیادی از جمله اعضای خانواده خاشقجی هستند که به خدیجه چنگیز فشار می‌آورند تا همه پرونده‌ها را کنار بگذارد… تعجب نمی‌کنم اگر او این کار را انجام دهد… اما او همچنین می‌تواند مصمم‌تر شود».

وکلای شاکیان استدلال می‌کنند که این پرونده باید در دادگاهی در ایالات متحده بررسی شود، در مقابل، وکلای ولیعهد سعودی تاکید می‌کنند که این پرونده باید منتفی شود.

اگر این شکایت در آمریکا ادامه یابد، پرونده قتل خاشقجی در معرض دید عموم قرار می گیرد و باعث می‌شود عربستان کمپین‌های یک میلیون دلاری را برای بازسازی وجهه بن سلمان لابی کند.

به گزارش مجاهدت از میدل ایست آی، این دقیقاً همان چیزی است که ولیعهد سعودی تلاش می‌کند از آن اجتناب کند که بارها هرگونه دخالت در عملیاتی را که او را یک سرکش می‌داند، رد کرده است.

قتل خاشقجی روابط عربستان و ترکیه را تیره کرد، اما ماه‌هاست که آنکارا با مشکلات اقتصادی بزرگی مواجه است و به دنبال نزدیک شدن به ریاض است.

قتل خاشقجی خشم بین‌المللی را برانگیخت و آژانس‌های اطلاعاتی غربی، محمد بن سلمان حاکم واقعی عربستان را به صدور قتل خاشقجی متهم کرده‌اند.

اردوغان در ماه ژانویه اعلام کرد که قصد دارد از ریاض بازدید کند، سفری که در لحظه حساسی برای ترکیه انجام می شود، جایی که تورم به بیش از ۶۰ درصد رسیده است.

«مولود چاووش اوغلو» وزیر امور خارجه ترکیه، همزمان با اقدام قوه قضائیه در کنار نهادن پرونده پیگیری قتل خاشقجی، اعلام کرده که برای رسیدن به روابط عادی با عربستان سعودی، اقدامات مهمی صورت گرفته است. او همچنین به این اشاره کرده که به زودی، وزیر امور خارجه عربستان سعودی نیز به ترکیه سفر خواهد کرد و این نمادی از روابط رو به رشد دو کشور خواهد بود.

ترکیه که بحران اقتصادی جدیدی را تجربه می‌کند و به دنبال سرمایه گذاری و تجارت خارجی است، دست به دامان رقبای منطقه‌ای از جمله امارات و عربستان شده است.

نزدیک به یکسال است که شرایط اقتصادی ترکیه به هم ریخته و افزایش تورم به همراه کاهش ارزش «لیره» پول این کشور در مقابل ارزهای خارجی، موجب شده تا بارها مردم این کشور در اعتراض به اقدامات دولت رجب طیب اردوغان به خیابان‌ها بیایند.

بسیاری از تحلیلگران ترکیه معتقدند که مجموعه‌ای از مشکلات و گره کورهای دیپلماسی و سیاست خارجی، محصول مستقیم تصمیمات آنی و خشمگینانه شخص اردوغان است. او از پرونده سوریه و مصر گرفته تا بسیاری از حوزه‌های دیگر، با رفتارهای فارغ از دوراندیشی ، سیاست خارجی را به سمت بن بست سوق داده و هزینه‌های سنگینی بر دست اقتصاد ترکیه گذاشته است. در نتیجه، مشاورین و دیپلمات‌ها، رفته رفته اردوغان را اقناع کردند که به سمت عادی سازی برود.

هدف ترکیه در عادی سازی رابطه با ریاض و انتقال پرونده خاشقجی به عربستان و در کنار آن بهبود روابط با امارات و همچنین توسعه روابط با قطر ، بهبود اقتصاد این کشور می‌باشد که هم اکنون در شرایط مناسبی به سر نمی‌برد.

به دنبال اقدام آنکارا، عفو بین الملل با اظهار ناامیدی از اقدام مقامات ترکیه، این اقدام را محکوم کرد.

جمال خاشقجی، یکی از روزنامه‌نگاران با نفوذ در خاورمیانه، ستون‌نویس واشنگتن پست و روزنامه‌نگار سعودی، در ۲ اکتبر ۲۰۱۸ در سرکنسولگری عربستان سعودی در استانبول کشته شد و بعدها مشخص شد که تیم امنیتی تحت امر ولیعهد عربستان سعودی، جسد او را قطعه قطعه کرده و از کنسولگری بیرون برده‌اند.