جمعیت

گروه سیاسی دفاع‌پرس: پیری جمعیت یکی از چالش‌های اساسی هست که بسیاری از کشور‌های جهان با آن روبه‌رو شده‌اند و ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست. رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار ۶ شهریور ۱۴۰۳ با اعضای دولت چهاردهم با تأکید بر اهمیت این مسئله هشدار دادند که روند کاهش نرخ زاد و ولد و افزایش میانگین سنی جامعه می‌تواند پیامد‌های جبران‌ناپذیری برای آینده کشور داشته باشد. طبق آمار‌های رسمی، نرخ باروری ایران از ۶.۵ فرزند به ازای هر زن در سال ۱۳۶۵ به کمتر از ۱.۶ در سال ۱۴۰۲ کاهش یافته هست. اگر این روند ادامه یابد، بر اساس پیش‌بینی‌های مرکز آمار ایران، تا سال ۱۴۳۰ بیش از ۳۰ درصد جمعیت کشور را سالمندان تشکیل خواهند داد. این آمار نشان‌دهنده آن هست که در صورت عدم اتخاذ سیاست‌های مؤثر، ایران در آینده نزدیک با بحران پیری جمعیت مواجه خواهد شد.

کاهش نرخ زاد و ولد نه‌تنها یک مسئله جمعیتی بلکه یک چالش اقتصادی و اجتماعی گسترده هست. یکی از پیامد‌های اصلی این روند، کاهش نیروی کار جوان و فعال هست. در حال حاضر، حدود ۷۰ درصد جمعیت ایران را افراد در سن کار (۱۵ تا ۶۴ سال) تشکیل می‌دهند، اما با کاهش نرخ زاد و ولد، این نسبت در آینده تغییر کرده و درصد سالمندان افزایش خواهد یافت. تجربه کشور‌هایی مانند ژاپن و آلمان نشان می‌دهد که پیری جمعیت باعث کاهش بهره‌وری اقتصادی، افزایش هزینه‌های درمانی و کاهش نرخ رشد اقتصادی می‌شود. در ژاپن، که یکی از پیرترین کشور‌های جهان هست، رشد اقتصادی سالانه به کمتر از یک درصد رسیده و هزینه‌های بازنشستگی و بهداشت عمومی فشار زیادی بر بودجه دولت وارد کرده هست. حال چنانچه ایران نتواند سیاست‌های جمعیتی مناسبی اتخاذ کند، ممکن هست با مشکلات مشابهی مواجه شود.

اما یکی از جنبه‌های مهم این بحران، افزایش فشار بر سیستم‌های تأمین اجتماعی و بازنشستگی هست. در حال حاضر، نسبت افراد شاغل به بازنشسته در ایران ۶ به ۱ هست، اما در صورت ادامه روند فعلی، این نسبت تا سال ۱۴۲۰ به ۲ به ۱ کاهش خواهد یافت. این بدان معناست که دولت مجبور خواهد شد هزینه‌های بیشتری را برای مستمری و خدمات درمانی سالمندان اختصاص دهد، درحالی که تعداد شاغلان برای تأمین این هزینه‌ها کاهش می‌یابد. این وضعیت، پایداری نظام تأمین اجتماعی را تهدید کرده و می‌تواند منجر به افزایش بدهی‌های عمومی و کاهش توان مالی دولت در ارائه خدمات ضروری شود.

البته برای تحقق این موضوع راهکار‌های متعددی وجود دارد که یکی از مهم‌ترین راهکارها، حمایت اقتصادی از خانواده‌ها هست، چون در حال حاضر، هزینه‌های فرزندآوری و تربیت کودک در ایران به یکی از موانع اصلی افزایش زاد و ولد تبدیل شده هست؛ بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، هزینه بزرگ کردن یک فرزند در کلان‌شهر‌ها به‌طور میانگین سالانه بیش از ۱۰۰ میلیون تومان هست لذا بسیاری از زوج‌های جوان به دلیل نگرانی از هزینه‌های بالای مسکن، آموزش و درمان، از فرزندآوری صرف‌نظر می‌کنند یا تعداد فرزندان خود را محدود می‌سازند. به همین خاطر دولت باید با ارائه تسهیلات مالی، افزایش مرخصی زایمان، کاهش مالیات بر خانواده‌های پرجمعیت و تأمین مسکن ارزان‌قیمت، از خانواده‌ها حمایت کند.

علاوه بر حمایت اقتصادی، تغییرات فرهنگی نیز برای تشویق فرزندآوری ضروری هست؛ در دهه‌های اخیر، نگرش عمومی نسبت به ازدواج و فرزندآوری تغییر کرده و بسیاری از جوانان، داشتن فرزند را یک مسئولیت سنگین و پرهزینه می‌دانند. رسانه‌ها، نظام آموزشی و نهاد‌های فرهنگی باید به‌صورت هماهنگ در جهت ترویج ارزش‌های خانواده و فرهنگ فرزندآوری اقدام کنند و این اقدامی شدنی هست، چون در کشوری مانند فرانسه که توانسته نرخ باروری را افزایش دهد، برنامه‌های گسترده فرهنگی برای تغییر نگرش‌های جامعه اجرا شده هست؛ پس دولت ایران نیز باید با تولید محتوا‌های فرهنگی، تبلیغات رسانه‌ای و آموزش در مدارس، اهمیت فرزندآوری را برجسته کند.

یکی دیگر از الزامات مدیریت این بحران، اصلاح قوانین و سیاست‌های جمعیتی هست. در حال حاضر، برخی از قوانین و مقررات، به‌جای تسهیل فرزندآوری، موانعی برای خانواده‌ها ایجاد می‌کنند. به‌عنوان مثال، محدودیت‌های شغلی برای زنان باردار، کمبود امکانات حمایتی برای مادران شاغل و ضعف سیاست‌های حمایتی از کودکان، از جمله عواملی هستند که باید مورد بازنگری قرار گیرند. دولت باید قوانین کار را به نحوی اصلاح کند که امکان ایجاد تعادل بین اشتغال و فرزندآوری برای والدین فراهم شود؛ بنابراین وزارتخانه‌هایی مانند بهداشت، تعاون، کار و رفاه اجتماعی، آموزش‌وپرورش و سایر دستگاه‌های دولتی باید برنامه‌های جامع و هماهنگی را برای حمایت از خانواده‌ها اجرا کنند. علاوه بر این، همکاری بخش خصوصی نیز ضروری هست. شرکت‌ها و کارفرمایان باید سیاست‌هایی را برای حمایت از والدین شاغل اجرا کنند، مانند ایجاد مهدکودک در محل کار، انعطاف در ساعات کاری و ارائه تسهیلات برای خانواده‌ها.

کشور‌هایی که موفق به افزایش نرخ باروری شده‌اند، معمولاً سیاست‌های پایدار و مستمری را اجرا کرده‌اند؛ در مجارستان، دولت از سال ۲۰۱۰ مجموعه‌ای از اصلاحات جمعیتی را اجرا کرد که شامل ارائه وام‌های بدون بهره برای خانواده‌ها، افزایش مرخصی والدین و ارائه کمک‌های مالی به مادران شاغل بود. این اقدامات باعث شد که نرخ باروری این کشور از ۱.۲ در سال ۲۰۱۰ به ۱.۷ در سال ۲۰۲۲ افزایش یابد؛ لذا ایران نیز باید از تجربیات موفق جهانی استفاده کرده و یک برنامه جامع و پایدار برای افزایش نرخ زاد و ولد تدوین کند.

تأکید رهبر معظم انقلاب اسلامی بر اهمیت جمعیت و لزوم اقدام فوری برای مقابله با روند پیری، نشان‌دهنده آن هست که این مسئله یک اولویت ملی هست. اگر اقدامات لازم به‌موقع انجام نشود، ایران در سال‌های آینده با بحران‌های اقتصادی و اجتماعی گسترده‌ای مواجه خواهد شد. به همین دلیل دولت و سایر نهاد‌های مسئول باید با همکاری یکدیگر، سیاست‌های حمایتی مؤثری را اجرا کنند تا ضمن افزایش نرخ باروری، آینده‌ای پایدار و قدرتمند برای کشور تضمین شود و با برنامه‌ریزی دقیق، حمایت اقتصادی از خانواده‌ها، تغییرات فرهنگی و اصلاح قوانین از این بحران عبور کرد و مسیر رشد و پیشرفت کشور را هموار ساخت.

بنابراین کشوری که در آن تعداد جوان کم هست پیشرفت هم کم هست، زیرا وقتی جمعیت جوان کم باشد، تعداد افراد متخصص و کاردان هم کم خواهد بود و وقتی جمعیت چنین افرادی کم باشد بالطبع چرخ پیشرفت جامعه به درستی گردش نخواهد داشت و این موجب پیدایش وابستگی در حوزه‌های دانشی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و … می‌شود. پس زمانی که چنین وضعیتی حادث شود اقتدار ملی در برابر بیگانگان به شدت ضعیف می‌شود و ضعف در اقتدار ملی یعنی وابسته شدن و نداشتن اختیار در اداره امور کشور به عبارت دیگر یکی از ابزار‌های قدرت، جوانان هستند و این ابزار قدرت زمانی به دست می‌آید که جمعیت جوان جامعه زیاد باشد.

لذا هنگامی که جمعیت جوان زیاد باشد مراکز صنعتی، تولیدی، کشاورزی، سایر عرصه‌ها می‌توانند با برنامه ریزی بهره وری را افزایش داده و با مدیریت صحیح کشور را خودکفا سازند و علاوه بر این وجود جمعیت جوان باعث می‌شود تا بنیه نیروی انسانی بخش دفاعی کشور هم تقویت شود و بتواند از مرز‌های کشور حفظ و حراست کند.  

انتهای پیام/۳۸۱

به گزارش مجاهدت از خبرنگار دفاع‌پرس از زنجان، حجت‌الاسلام سید «مصطفی حسینی»، نماینده ولی‌فقیه در استان زنجان امروز در خطبه‌های نمازجمعه امروز شهر زنجان که در مصلی این شهر برگزار شد، در سخنانی با اشاره به اینکه زندگی با آیه‌ها یک برنامه خوب برای ساری و جاری‌شدن قرآن در زندگی هست، اظهار داشت: هر روز ماه مبارک رمضان به یکی از آیات قرآن مزین شده که درس‌های فراوانی برای زندگی ما دارد.

امام‌جمعه زنجان با بیان اینکه یک درصد جمعیت جهان در ایران قرار دارد، درحالی‌که ۷ درصد معادن و منابع الهی، در کشورمان قرار دارد، تصریح کرد: ما به‌درستی از منابع معدنی و انسانی استفاده نمی‌کنیم و باید این بخش اصلاح شود.

 حجت‌الاسلام حسینی با بیان اینکه باید قدردان کسانی باشیم که برای زندگی، پیشرفت و ترقی ما تلاش می‌کنند، تصریح کرد: شکرگزاری باعث ازدیاد نعمات الهی بر بندگان می‌شود.

نماینده ولی‌فقیه در استان زنجان و امام‌جمعه زنجان با اشاره به سیره امام حسن (ع) و کرامت و بزرگواری آن حضرت در برخورد با بدخواهان، تأکید کرد: اگر بتوانیم در این ایام مبارک توسل به اخلاق حسنی داشته باشیم و آن را در زندگی خود به کار ببندیم، بیش‌ازپیش شایسته محبت و شیعه بودن اهل‌بیت (ع) خواهیم بود. 

وی با ابراز نگرانی از میزان بالای پرونده‌های قضایی مربوط به خشونت و توهین در استان، گفت: درحالی‌که زنجان در مقایسه با میانگین کشوری وضعیت مطلوب‌تری دارد، اما همچنان خشونت و توهین از پرونده‌های پرتعداد در محاکم قضایی استان هست و این در شأن مردم زنجان که در محضر قرآن و اهل‌بیت (ع) هستند، نیست.

حسینی تأکید کرد: باید تلاش کنیم در سال ۱۴۰۴ با نهادینه‌کردن مهربانی، رفتار نیکو و شکیبایی، جامعه‌ای اخلاق‌مدارتر و اهل‌بیتی‌تر داشته باشیم و نوروز که با ماه مبارک رمضان تقارن یافته، فرصتی مغتنم برای ترویج صله‌رحم و مهرورزی هست.

 امام‌جمعه زنجان همچنین با انتقاد از کندی در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی، افزود: رهبر انقلاب هشدار دادند که برخی مسئولان، بی‌خطرترین کار را تصمیم‌نگرفتن می‌دانند، درحالی‌که این تفکر بسیار خطرناک هست. باید تصمیمات درست و به‌موقع برای حل مشکلات مردم اتخاذ شود.

انتهای پیام/

به گزارش مجاهدت از دفاع‌پرس از اصفهان، حجت‌الاسلام «محمد حسین‌آبادی» رئیس عقیدتی سیاسی گروه ۴۴ توپخانه نزاجا در کارگاه آموزشی با موضوع اهمیت خانواده و ازدیاد جمعیت، در مسجد فجر این گروه، اظهار داشت: تشکیل خانواده در جامعه اسلامی و همچنین ازدیاد جمعیت در راستای تقویت بنیان‌های اجتماعی و امنیتی کشور امری ضروری هست.

حجت‌الاسلام حسین‌آبادی با تأکید بر اهمیت جایگاه خانواده در اسلام افزود: خانواده به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ارکان جامعه اسلامی، در آموزه‌های قرآن کریم و روایات اهل بیت (ع) جایگاه ویژه‌ای دارد. خانواده‌ای که بر پایه مودت، محبت و رحمت بنا شود، می‌تواند کانونی برای تربیت نسل‌های آینده و ایجاد آرامش و امنیت باشد. در حقیقت، در خانواده هست که ارزش‌های انسانی و دینی به نسل بعد منتقل می‌شود و شخصیت فرد شکل می‌گیرد.

وی افزود: متاسفانه امروزه در جوامع مختلف، به دلایل متعدد اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، بسیاری از افراد از اهمیت تشکیل خانواده غافل شده‌اند و متاسفانه در برخی موارد، خانواده‌ها به عرصه‌ای برای بحران‌های روانی و اجتماعی تبدیل شده‌اند. این موضوع، تهدیدی برای آینده جامعه ما هست. برای پیشگیری از چنین بحران‌هایی، باید همگی به اهمیت حفظ و تقویت بنیان خانواده در جامعه اسلامی توجه داشته باشیم.

 حجت‌الاسلام حسین‌آبادی به ضرورت ازدیاد جمعیت اشاره کرد و گفت: ازدیاد جمعیت یکی از ضروریات اساسی کشور ما هست. کشور ایران در معرض بحران جمعیتی قرار دارد و در صورتی که اقدامات جدی در راستای افزایش جمعیت و به ویژه تقویت نسل جوان صورت نگیرد، با مشکلات جدی در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و حتی امنیتی روبه‌رو خواهیم شد. رهبر معظم انقلاب اسلامی بارها در این باره هشدار داده‌اند که اگر جمعیت کشور رشد نیابد، در آینده با چالش‌های بسیاری در زمینه تأمین نیروی انسانی و نیروی کار مواجه خواهیم شد.

رئیس عقیدتی سیاسی گروه ۴۴ توپخانه نزاجا تصریح کرد: یکی از دلایل بحران جمعیتی، تغییرات فرهنگی هست که در جامعه ما به وجود آمده هست. متاسفانه در برخی از اقشار جامعه، توجه به فرزندآوری کاهش یافته هست و این روند نگران‌کننده هست. در حالی که در اسلام، خانواده و فرزندآوری نه تنها یک تکلیف دینی هست، بلکه در تقویت بنیان‌های اجتماعی و اقتصادی نیز نقش بسزایی دارد.

وی بیان داشت: ما به‌عنوان سربازان و مجاهدان اسلام و انقلاب، باید با الگو قرار دادن آموزه‌های دینی و ارزش‌های اسلامی، در جهت تقویت خانواده‌ها و تشویق به فرزندآوری تلاش کنیم. شما عزیزان که به‌عنوان نیروهای وظیفه در خدمت کشور و نظام اسلامی هستید، باید به‌طور ویژه این موضوع را در نظر داشته باشید. فرزندآوری و توجه به تشکیل خانواده‌های پرجمعیت نه تنها به تقویت بنیه اقتصادی کشور کمک می‌کند، بلکه در عرصه دفاعی و امنیتی نیز نیروی انسانی مورد نیاز برای حفظ اقتدار کشور را تأمین می‌کند.

وی همچنین تأکید کرد: رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدارهای متعدد خود همواره به این نکته تأکید داشته‌اند که فرزندآوری و حفظ کیان خانواده از اهم وظایف آحاد مردم هست. این فرمان رهبری، برای همه ما به ویژه شما عزیزان که در خدمت به میهن اسلامی مشغول هستید، یک وظیفه دینی و ملی هست. تشکیل خانواده‌های سالم، مبتنی بر آموزه‌های اسلامی و اخلاقی، نقشی اساسی در پیشرفت و اقتدار کشور ایفا خواهد کرد.

حجت‌الاسلام حسین آبادی با اشاره به مسئولیت‌های اجتماعی سربازان در این زمینه افزود: شما عزیزان باید بدانید که تشکیل خانواده و تربیت نسل‌های سالم و مسئولیت‌پذیر، نه تنها وظیفه‌ای فردی، بلکه وظیفه‌ای اجتماعی و ملی هست. اگر هر یک از ما در این مسیر گام برداریم، در واقع در تقویت جامعه اسلامی و پیشرفت کشور نقشی مؤثر ایفا کرده‌ایم. جامعه‌ای که خانواده‌های آن سالم، پرجمعیت و دارای تربیت دینی و اخلاقی صحیح باشند، قطعا در برابر تهدیدات داخلی و خارجی مقاومت بیشتری خواهد داشت.

وی در نهایت خطاب به کارکنان وظیفه تصریح کرد: شما که در خدمت نظام اسلامی و میهن عزیزمان هستید، به عنوان آینده‌سازان این سرزمین مسئولیت بزرگی بر دوش دارید. برای تقویت کشور، باید به‌دنبال ایجاد خانواده‌های پایدار و تربیت نسل‌های کارآمد باشید. یقیناً خداوند بزرگ شما را در این مسیر یاری خواهد کرد و این تلاش‌ها در دنیا و آخرت، پاداش‌های فراوانی به همراه خواهد داشت.

انتهای پیام/

به گزارش مجاهدت از خبرنگار دفاعی امنیتی دفاع‌پرس، سردار «محمد قربان ولی‌زاده» فرمانده سپاه حضرت سیدالشهدا (ع) استان تهران صبح امروز (شنبه) در نخستین جشنواره ملی الگوی کنشگری اجتماعی بسیج که در سال ۵ آذر سازمان بسیج برگزار شد، اظهار داشت: پس از پیروزی انقلاب اسلامی و به برکت بسیج توانسته‌ایم از حوادث، رخدادها و سختی‌های فراوانی عبور کنیم.

سردار ولی‌زاده ادامه داد: همواره بسیج برای مردم و برای انقلاب بوده و سرمایه وجودی خود را هزینه کرده تا فرهنگ بسیج در تمام امورات شکل بگیرد؛ این فرهنگ نه‌تنها راهگشا و کارگشاست، بلکه شاهد این تفکر در کشورهای دیگر و به‌ویژه در جهان اسلام و محور مقاومت هستیم.

وی افزود: با تفکر بسیج از جنگ هشت ساله عبور کردیم و توانستیم افتخاری را برای کشور رقم بزنیم؛ این در حالی هست که در تاریخ این کشور، هرگاه جنگی رخ داده‌ بود، به واسطه بی‌لیاقتی حاکمان گذشته، بخش‌هایی از کشور جدا شد؛ اما با حضور بسیج مردمی در عرصه دفاع مقدس، وجبی از خاک ما جدا نشد و استقلال فرهنگی، سیاسی و اقتصادی خود را به دست آورده‌ایم.

فرمانده سپاه حضرت سیدالشهدا (ع) ادامه داد: به واسطه موضوعات اجتماعی، کارهای بسیار بزرگی در عرصه امر به معروف، قرارگاه‌های عفاف و حجاب و طرح حیات طیبه و مطالبه‌گری و ضابطین انجام شده و اتفاقات خوبی رخ داده‌ هست.

سردار ولی‌زاده با اشاره به راه‌اندازی قرارگاه محرومیت‌‎زدایی در شهرستان‌های استان تهران گفت: به واسطه قرارگاه محرومیت‌زدایی و خدمات اجتماعی، ۷۵ محله کم‌برخوردار در شهرستان‌های تهران شناسایی شده هست که با حضور دستگاه‌های مختلف به مشکلات آن‌ها رسیدگی خواهد شد.

وی سپس خاطرنشان کرد: در عرصه جوانی جمعیت، شهرستان‌های ما از مناطق پرجمعیت کشور هستند؛ اما در قرارگاه جوانی جمعیت نیاز به تلاش زیادی داریم و باید موانع با تلاش دستگاه‌ها برطرف شوند.

فرمانده سپاه استان تهران همچنین از برخورد دستگاه‌های امنیتی با مراکز غیرمجاز سقط جنین خبر داد و گفت: با تلاش مجموعه‌های امنیتی در قالب «طرح نفس»، مراکز غیرمجاز سقط جنین شناسایی و با آن‌ها برخورد شد.

انتهای پیام/ ۲۴۱