گروه دفاعی امنیتی دفاع‌پرس‌ـ مهدی شهرودی؛ پایگاه شهید لشگری مهرآباد نقش مهمی در تأمین امنیت کشور دارد. در جریان نبردهای جبهه مقاومت با تروریست‌های تکفیری در کشورهای عراق و سوریه نیز پروازهای متعددی به‌منظور پشتیبانی از نیروهای مقاومت از این پایگاه انجام شد. در جهت آشنایی بیشتر با نقش پایگاه شهید لشگری در تأمین امنیت کشور و همچنین بازآماد جنگنده‌های نیروی هوایی ارتش گفت‌وگویی تفصیلی را با امیر سرتیپ دوم خلبان «مسعود جعفری» فرمانده پایگاه هوایی شهید لشگری مهرآباد انجام دادیم که ماحصل آن را در ادامه می‌خوانید.
دفاع‌پرس: لطفاً اقدامات فنی نیروی هوایی ارتش برای بازآماد (اورهال) هواپیماهای آسیب‌دیده را شرح دهید.
هواپیماها از زمان قرارگیری در خط پرواز، چند رده تعمیراتی دارند که رده اول بخش تعمیراتی پایگاهی دو خط پرواز است که به‌صورت روزانه انجام می‌شود؛ درحقیقت پس از بازگشت هواپیماها از پرواز به سرویس‌های تعمیراتی و نگهداری مختلفی نیاز دارند که انجام می‌شود.
مرحله دوم سرویس‌های تعمیراتی است که در داخل پایگاه‌ها انجام می‌شود؛ مرحله سوم تعمیرات (دپو) است که هواپیما از پایگاه خارج و به بخش‌های تخصصی فرماندهی آماد و پشتیبانی نیروها هدایت می‌شود.
در مرحله بعد، هواپیماها در بازه مشخص زمانی چهار ساله که از زمان بازآماد آنها می‌گذرد به منبع بازمی‌گردند و همه سیستم‌های هواپیما مورد بازدید فنی و تخصصی قرار می‌گیرد. پس از خدمات تخصصی، هواپیما مورد آزمایش و بازبینی نهایی تا چهار سال آینده قرار می‌گیرد و طی این مدت رده‌های عملیاتی نیروها، مراحل تعمیراتی یک، دو و سه تعمیراتی را بر روی هواپیما انجام می‌دهند تا زمان بازآماد بعدی فرا برسد.
در رژیم گذشته، سازوکار بازآماد توسط متخصصین آمریکایی انجام می‌گرفت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی و با خروج مستشاران آمریکایی از کشورمان، نیروی هوایی بیشترین خلأ را در این زمینه داشت و نیروی متخصصی نداشتیم که هواپیماها را بازآماد کند.
هنوز طعم شیرینی پیروزی انقلاب را احساس نکرده بودیم که بلافاصله درگیر جنگ تحمیلی شدیم و در مسیر تأمین تمامی منابع تعمیراتی و همچنین تأمین قطعات، طعم تلخ تحریم را چشیدیم؛ همین موضوع باعث شد که نیروی هوایی به دستور امام خمینی (ره) کار ساخت قطعه و بازآماد پرنده‌ها را شروع کند.
در گزارشی که در آن مقطع درباره جنگنده‌ها به امام راحل داده بودند، آمده بود که تا دو ماه دیگر این جنگنده‌ها از کار می‌افتند و قابل پرواز نخواهند بود.
در رژیم سابقريال دستورالعمل‌هایی در نیروی هوایی در حال اجرا بود و متخصصین ما پس از پیروزی انقلاب اسلامی نمی‌خواستند دستورالعمل‌های آمریکایی‌ها برای تعمیر و نگهداری هواپیماها را اجرا کنند؛ بنابراین چاره‌ای نبود که کارکنان نیروی هوایی خودشان دست به کار شوند و در اوج تحریم‌ها که حتی غربی‌ها سیم خاردار به ما نمی‌دادند، بایستی ناوگان ترابری و جنگده‌هایمان را سرحال نگه می‌داشتیم؛ علاوه بر اینکه قسمت عمده بازآماد هواپیماهای ترابری سنگین‌مان در خارج از کشور انجام می‌شد.
به همین خاطر نیروی هوایی ارتش متخصصین خود را به صنایع هوایی اعزام کرد و در کنار پرسنل بازنشسته و به همت فرماندهان وقت نیروهای مسلح قسمت صنایع هوایی وزارت دفاع شروع به بازآماد و اجرای دستورالعمل‌ها کردند.
در نیروی هوایی ارتش کار مشخص بود و هواپیما‌هایی همچون «اف-۱۴» که طول عمر خدمتی زیادی نداشتند، باید سرحال نگه داشته می‌شدند و در جنگ استفاده می‌کردند.
به همین خاطر از ابتدای انقلاب اسلامی، نیروی هوایی ارتش به این نتیجه رسید که باید آستین همت را بالا زد و با همت متخصصین داخلی، کار بازآماد در وزارت دفاع شروع شد.
در آن مقطع حجم کار به خاطر صدمات و پرواز‌ها در جنگ تحمیلی به‌قدری زیاد بود که نیروی هوایی به این نتیجه رسید که اگر بخواهد منتظر وزارت دفاع بماند، کار بازآماد طولانی‌مدت می‌شود و هواپیمای آماده به‌پرواز تا چند سال از دسترس خارج می‌ماند، به همین خاطر طی دستوری ابلاغ شد که همین کاری که در وزارت دفاع می‌کنید، بایستی در نیروی هوایی ارتش نیز انجام دهید و هر پایگاهی با تشکیل یک تیم بازآماد توسط مجرب‌ترین کارکنان با همان طرح و برنامه، کار بازآماد را انجام دهد.
پایگاه هوایی شهید لشگری مهرآباد نیز از ابتدا در بازآماد هواپیماها سرآمد بوده و متخصصین این حوزه در این پایگاه مستقر هستند و این کار را در حد عالی انجام می‌دهند. برخی اقدامات در مورد هواپیماهای آسیب‌دیده فراتر از بازآماد انجام می‌شود که در حد کارخانه است.
خدا را شاکریم که به همت متخصصین فنی ایرانی، این اقدامات در کشور در حال انجام است و روز به روز این توانمندی و پختگی بیشتر شده و با افتخار هواپیمای شرقی را بازآماد می‌کنیم و محدودیتی در بازآماد برای هواپیمای شرقی که از روسیه گرفتیم، نداریم؛ ولی هیچ‌وقت هزینه دلاری را برای بازآماد هواپیمای شرقی ساخت روسیه که ویژه کشور سازنده است، نمی‌دهیم و بازآماد هواپیمای شرقی «سوخو- ۲۴»، «میگ ۲۹»، «ایلیوشین ۷۶» و… از سوی متخصصان ایرانی باعث تعجب روس‌ها شده است. ما این کار را با قوت در نیروی هوایی ارتش و صنایع دفاع انجام می‌دهیم و نیازمندی‌های نیرو را برطرف می‌کنیم.
دفاع‌پرس: آیا از سوی کشورهای دیگر، درخواستی برای تعمیر پرنده‌هایشان به نیروی هوایی ارتش ارائه شده است؟
اطلاعی از این موضوع ندارم؛ طرف قرارداد ما وزارت دفاع است و هواپیماهای خودمان را به این وزارتخانه می‌دهیم؛ گاهی وزارت دفاع ترافیک کاری زیادی دارد و این توانمندی نیز در نیروهای خودمان وجود دارد؛ همچنین همکاری بسیار نزدیکی با این وزارتخانه داریم و خدمات تعمیر را به‌صورت موازی و با سرعت عمل بالا انجام می‌دهیم.
بازآماد در کشورمان با کشورهایی همچون مالزی، امارات و یا پاکستان کاملاً متفاوت است. ما در کنار بازآماد باید تحریم را مد نظر داشته باشیم؛ چرا که صنایع هوایی کشورمان از سال ۱۳۵۷ تحریم شده است.
کشورهای دیگر در کنار بخش بازآماد خودشان، یک انبار حاوی قفسه‌های بزرگ دارند و تمام قطعاتی را که به تعویض و تعمیر نیاز داشته باشند به سرعت جایگزین می‌کنند؛ اما درخصوص کشور ما با توجه به تحریم و فشاری که روی صنایع تعمیراتی ما وجود دارد، قضیه خیلی فرق می‌کند.
کشورمان در صورتی که مثل کشورهای دیگر از چنین انبار و قطعاتی برخوردار باشد در انجام بازآمادها سرعت ۱۰ برابری پیدا می‌کند. توانمندی متخصصین فنی نیروی هوایی ارتش فراتر از توانمندی متخصصان سایر کشورهایی است که بازآماد انجام می‌دهند و در برخی موارد، ما قطعات را به جای تعویض، تعمیر می‌کنیم و این وقت‌گیر است.
اگر یک دریچه کوچک در قطعه‌رسانی به روی ما باز شود، بازآماد یک هواپیما را به سرعت به اتمام می‌رسانیم؛ همچنین در تهیه قطعات الکترونیک و مواردی که نیاز باشد از شرکت‌های دانش‌بنیان نیز کمک می‌گیریم.
دفاع‌پرس: برای تأمین امنیت آسمان ایران چه تمهیداتی اندیشیده شده است؟
نیروی هوایی ارتش در جای جای کشور از جمله در شهرهای واقع در استانه‌های مرزی که شامل شهرهای تبریز، همدان، دزفول، امیدیه، بوشهر و بندر چابهار است، پایگاه هوایی دارد؛ سه پایگاه نیز در قسمت میانی کشورمان وجود دارد که شامل پایگاه‌های مهرآباد، اصفهان و شیراز است و جانمایی این پایگاه‌ها در لبه مرز و با برنامه‌ریزی و طبق اصول نظامی صورت گرفته است.
نیروی هوایی ارتش چندین مأموریت دارد که به تنهایی می‌تواند یک‌بُعدی و به‌طور مستقل عملیات نظامی انجام دهد. یکی از مأموریت‌های نیروی هوایی این است که به‌عنوان مثال دستور می‌گیرد و جنگنده پرواز می‌کند و یک نقطه‌ای را در خاک کشور متخاصم مورد حمله قرار می‌دهد و پس از اتمام مأموریت خود برمی‌گردد؛ بدون اینکه با دیگر نیروها همکاری داشته باشد.
یکی دیگر از وظایف نیروی هوایی پروازهای مستقیم و عملیات مستقل و پشتیبانی از نیروهای سطحی زمینی و دریایی است. باید یادآور شوم که هر کجا نیروهای دریایی و زمینی بخواهند عملیات انجام دهند، حتماً باید در آن منطقه در زمان و مکان مشخصی، برتری هوایی کسب شود، نیروی هوایی در آن مکان و زمان باید برتری هوایی را در دریا، هوا و زمین را بی‌خطر (safe) کند و نیروها را از گزند نیروهای دشمن مصون بدارد تا نیروها کار‌های خود را با موفقیت انجام دهند و یا حداقل با آسیب‌های کمتری مواجه شوند.
دفاع هوایی، یکی دیگر از مأموریت‌های نیروی هوایی ارتش است؛ اولین لایه نیروی پدافندی در کشور نیروی هوایی با جنگنده‌ها است که در اصطلاح نظامی به آن (fez) (لبه جلویی دفاع هوایی) می‌گویند؛ در مرحله اول که آژیر خطر کشیده می‌شود و منطقه قرمز اعلام می‌شود، آژیر اسکرامبل (حالت آماده‌باش کامل و وضعیت قرمز) به صدا درمی‌آید و جنگنده‌های نیروی هوایی بسته به تهدیدات، برای مقابله با جنگنده‌های دشمن به پرواز درمی‌آیند.
اولین لایه درگیری، هواپیمای رهگیری نیروی هوایی است که به‌صورت ۲۴ ساعته مستقر هستند. در مراحل بعدی، لایه موشکی دوربرد، میان‌برد، کوتاه‌برد، لایه‌های توپخانه‌ای برد بلند و کوتاه وجود دارد. نیروی هوایی در این مرحله نیز در حوزه پدافند، اولین لایه است که ره‌گیر‌های شکاری وارد عملیات می‌شوند.
وظیفه پایگاه شکاری مهرآباد دفاع هوایی از پایتخت است و قبل از آن، پایگاه‌های تبریز، همدان و دزفول، و لایه‌های پدافندی و هواپیماهای ره‌گیری‌شان، عملیات رهگیری را انجام می‌دهند؛ از طرفی به محض قرمزشدن آن مناطق، در تهران دفاع هوایی از پایتخت به عهده شکاری رهگیری پایگاه مهرآباد است که به‌صورت چندلایه از پایتخت با هواپیمای شکاری رهگیری انجام می‌دهد.
مهرآباد به عنوان پایگاه مرجع ترابری نیروی هوایی است که فعالیت‌های مرتبط با هواپیمای ترابری سنگین برد بلند ۷۴۷ و ۷۰۷، کوتاه تاکتیکی ۳۳۰، هواپیمای اف-۲۷، ترابری سبک و سوخت‌رسان برای همه هواپیماهای نیروی هوایی و هواپیماهای شناسایی که وظیفه جمع‌آوری اطلاعات را دارد، انجام می‌دهد. مهرآباد، قلب پایگاه‌های ترابری نیروی هوایی برای حمل و نقل داخل و خارج کشور محسوب می‌شود که اقدامات ترابری نیرو و وظیفه حمل بار و سوخت‌رسانی را به عهده دارد.
دفاع‌پرس: همکاری پایگاه شهید لشگری با نیروی پدافند هوایی ارتش در تأمین امنیت آسمان تهران در چه سطحی است؟
اولین خطری که حس شود، زنگ اسکرامبل به صدا درمی‌آید و قبل از انجام هر کاری، هواپیماهای شکاری نیروی هوایی به پرواز درمی‌آیند و به هدف نزدیک می‌شوند و هواپیمای ما با هواپیمای متخاصم در ارتفاعات مختلف درگیر می‌شود.
اگر مهاجمان از سد دفاعی جنگنده‌های ما بگذرند، سیستم‌های موشکی و توپخانه‌ای وارد عمل می‌شوند؛ همچنین هماهنگی بسیار زیادی با نیروی پدافند وجود دارد و این همکاری درهم تنیده است. ما روزانه تمرینات مشترکی داریم و ارتباط نیروی هوایی ارتش (نهاجا) و نیروی پدافند هوایی ارتش (نپاجا) در زمینه دفاع هوایی به هیچ عنوان قطع نشده است.
در شبکه یکپارچه پدافندی، اولین سلاح پدافندی، هواپیماهای ره‌گیر هستند که از موشک هوا به هوا برخوردارند که جزو اولین سلاح‌هایی پدافندی است که در درگیری‌ها وارد عمل می‌شود.
دفاع‌پرس: آیا اختلالی در حین نشست و برخاست جنگنده‌های نیروی هوایی ارتش و پروازهای کشوری وجود دارد؟
همکاری تنگاتنگی با سازمان هواپیمایی کشوری داریم و به همین منظور کمیسیون مشترک ترافیک ماهانه برگزار می‌کنیم و مشکلی در این زمینه وجود ندارد؛ پایگاه‌های ما با سازمان هواپیمایی کشوری همچون مهرآباد، تبریز، شیراز، بوشهر، بندرعباس و اصفهان مشترک هستند و در این‌خصوص کارکنان ما به همراه کارکنان هواپیمایی کشوری در برج کنترل حضور دارند و کار خود را به خوبی و به‌صورت کاملاً تخصصی در کنار هم انجام می‌دهند.
ما برای پروازهای‌مان مسیر معمول کشوری را طی می‌کنیم و تمامی کار‌های سازمان هواپیمایی برابر دستورالعمل‌ها انجام می‌شود؛ البته برای پروازهای خاص تاکتیکی، مناطق مشخص‌شده‌ای داریم که به لحاظ طول، عرض و ارتفاع محدود بوده و مختص نیروی هوایی است که پروازهای تمرینی و تاکتیکی را انجام می‌دهند و تداخلی با فعالیت‌های سازمان هواپیمایی ندارند و در کمال هماهنگی و بدون هیچ‌گونه مشکلی، سالیان سال این کار‌ها انجام می‌شود.
دفاع‌پرس: نقش نیروی هوایی ارتش در زمان وقوع سوانح و بلایای طبیعی چیست؟
یکی از مأموریت‌های تعریف‌شده برای ارتش، مردم‌یاری است و هرجایی که شاهد وقوع سیل و زلزله بودیم و مردم عزیزمان نیاز به کمک داشتند، ارتش جمهوری اسلامی ایران با همه نیروهای خود جزو اولین‌ها و حتی قبل از هلال احمر، بدون کوچکترین وقفه‌ای در محل حاضر شده و در بدترین شرایط و زمان‌ها نیروهای ما پای کار آمدند.
ارتش خادم بی‌ادعای ملت است و اقدامات مردم‌داری و مردم‌یاری این نیرو در حوادث و بلایای اخیر در استان‌ها کاملاً مشخص است.
ارتش حتی در زلزله اخیر در کشورهای ترکیه و سوریه نزدیک به یک ماه و به‌صورت شبانه‌روزی با هواپیماهای ۷۴۷ و ۷۰۷ و به‌طور مرتب کمک‌های امدادی انجام داد؛ همچنین نیروهای هلال احمر و بیمارستان صحرایی به آن مناطق اعزام کرد و در مناطق زلزله‌زده خدمات امدادی انجام می‌شد؛ این درحالی است که این کمک‌ها در شرایط آب و هوایی نامساعد صورت می‌گرفت.
همچنین نیروی هوایی ارتش همکاری بسیار خوبی با ستاد بحران دارد و بالگرد‌های این نیرو در ستاد بحران موجود و آماده خدمت به هموطنان عزیزمان هستند. نیروهای ارتش در مناطق مورد نیاز جهت خدمات امدادی حضور دارند و طی سال‌های اخیر، صد‌ها بیمار به واسطه این کمک‌ها از مرگ حتمی نجات پیدا کردند.
گاهی پیش آمده که برای نجات حتی یک نفر از هموطنان عزیزمان، هواپیمای ۷۴۷ از پایگاه شکاری لشگری مهرآباد به پرواز درآمده و به منطقه مورد نظر اعزام شده و جان هموطنان‌مان را نجات دادیم که این برای ما خیلی مهم است.
اداره معاونت بهداشت درمان نیروی هوایی ارتش و جهاد خودکفایی هم کار جدیدی در کشور صورت دادند و بخش ICU هوایی را دایر کردند؛ همچنین نیروی هوایی ICU را آماده کرده و تا چهار ساعت پرواز را پوشش می‌دهد.
اخیراً دو بیماری که از منطقه چابهار انتقال دادیم، بیمار ICU (مراقبت ویژه) بودند؛ «ICU»های ما توسط «هواپیمای ۷۴۷» و «هواپیمای C۱۳۰» قابل حمل است.
نیروی هوایی ارتش دارای ظرفیت بسیار خوبی است که در مواقع بحران می‌تواند بیماران (بخش ICU) را جابجا کند و این تحولات بزرگ نیز در این نیرو اتفاق افتاده است.
انتهای پیام/ 271
