حافظ

به گزارش مجاهدت از گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، ۴ سال پیش و در سالروز ولادت حضرت رسول اکرم (ص) و آغاز هفته وحدت آلبومی با عنوان «محمد (ص)» به آهنگسازی و خوانندگی پیام عزیزی منتشر شد که توانست توجه مخاطبان زیادی را جلب کند. این اثر که به ۴ زبان فارسی، کُردی، عربی و ترکی به مدح رسول اکرم (ص) می‌پرداخت و بازخورد فرامرزی خوبی را نیز به دنبال داشت و حالا خواننده این اثر تصمیم دارد با همکاری سامی یوسف، خواننده مطرح جهان اسلام، این اثر را به زبان انگلیسی اجرا کند.

به همین بهانه و به مناسبت سالروز ولادت حضرت رسول (ص) به گفت‌وگو با پیام عزیزی، خواننده این اثر پرداخته‌ایم.

در ابتدا از آلبوم «محمد (ص)» بگویید. مراحل تولید این آلبوم چطور سپری شد؟

تولید آهنگ‌های آلبوم «محمد (ص)» از سال ۱۳۹۶ آغاز شد  و از سال ۱۳۹۸ ضبط آن در استودیو را شروع کردیم و با واگذاری پخش آلبوم به حوزه هنری، آبان همان سال در این مجموعه فرهنگی هنری رونمایی شد.

انتخاب اشعار چطور پیش رفت؟

همیشه در آثارم از اشعار بزرگان طریقت و تصوف و اولیای بنام استفاده می‌کنم؛ از مولانا، حافظ و سعدی که از عاشقان طراز اول رسول اکرم (ص) بود، شعر‌ها را انتخاب می‌کنم. شعر قطعه محمد رسول الله (ص) از  شیخ عبدالرحمان جامی و شیخ عبدالقادر گیلانی  که نوه امام حسن مجتبی (ع) هستند، بود. من اشعار آهنگ‌هایم را از میان آثار اولیا و عارفان بزرگ انتخاب می‌کنم، چون می‌دانم آن اشعار روی قلب و روح و روان من تاثیر بسیار زیادی دارد و آن‌ها به مقامی رسیده‌اند که جز نور خدا و پیامبر (ص) چیز دیگری را ندیده‌اند و برای رضای خدا و شخص رسول این اشعار را سروده‌اند.

علاقه‌تان به این اشعار از چه زمانی شکل گرفت؟

از دوران کودکی روح و جسم من با این اشعار پرورش پیدا کرده است. به همین دلیل سروده‌ها درباره پیامبر (ص) بخصوص در زمانی که آن‌ها را اجرا می‌کنم، تاثیر بسیار زیادی در زندگی‌ام دارند.   هر زمان و در هر جایی که شعر «دلم کز باده جبار شد مست/ تنم کز صحبت دلدار شد مست» از مولانا را اجرا می‌کنم بی‌اختیار اشک از چشمانم جاری می‌شود و گریه می‌کنم؛ چون مولانا از دریای عرفان در این شعر صحبت می‌کند.

به نظر شما چه ضرورتی در تولیدات موسیقایی عرفانی مخصوصا با موضوع رسول اکرم (ص) وجود دارد؟

ریشه موسیقی ایران عرفانی است. پیشینه موسیقی سنتی ۱۵۰ سال است، اما موسیقی عرفانی ما سبقه ۸۰۰ ساله دارد. امیدوارم به لطف خدا و حضرت رسول اکرم (ص) روزی موسیقی عرفانی جایگاه خود را بدست بیاورد. تا جان در بدن دارم به عشق خدا و رسولش که نور کائنات از اوست می‌خوانم.

این آلبوم به ۴ زبان خوانده شده است. آیا تصمیمی برای اجرای آن به زبان انگلیسی دارید؟

با سامی یوسف، خواننده مطرح جهان اسلام صحبت‌هایی داشته‌ایم تا این آهنگ را به زبان انگلیسی هم برای مخاطبان فرامرزی اجرا کنیم و با ترکیبی از زبان‌های مختلف توجه افراد بیشتری را به این موسیقی جذب کنیم.

از بازخورد‌ها راضی بودید؟

با وجود اینکه در همان برهه ویروس کرونا شیوع پیدا کرد، اما این آلبوم با بازخورد خوبی از سوی مخاطبان روبه‌رو شد. در کنسرت‌هایی که در هشت کشور برگزار کردم و آهنگ‌های آلبوم «محمد (ص)» را اجرا کردم، با همخوانی و بازخود بسیار خوبی از سوی مخاطبان مواجه شدم. مردم دنیا در شبکه‌های اجتماعی، چون یوتیوب، اسپاتیفای و اپل موزیک هم ارتباط خوبی با این اثر موسیقایی برقرار کردند.

در آثاری که ارایه کرده‌اید بیشترین بازخورد‌ها مربوط به کدام قطعه بوده است؟

سال ۱۳۹۵ با سامی یوسف (خواننده بین‌المللی جهان اسلام) قطعه رسول الله (ص) را که در اولین  آلبومم اجرا کرده بودم، کار کردیم. این قطعه در فضای مجازی ۴۰۰ میلون نفر بازدیدکننده داشت. برایم افتخار است که بیش از ۴۰۰ میلیون نفر بازدیدکننده بین‌المللی آهنگی بودند که سال ۱۳۷۷ آن را خواندم.

آلبوم جدیدی در دست تولید دارید؟

آلبوم جدیدی دارم که در کشور ترکیه ضبط و سال آینده در ۵۰ کشور دنیا توزیع و پخش خواهد شد. تولید این آلبوم چیزی حدود دو میلیارد تومان هزینه دارد و قرار است با معروف‌ترین گروه ترکیه به ۵ زبان (فارسی، عربی، کردی، ترکی، پشتو) آماده شود. این آلبوم که در مرحله تنظیم آهنگ است، در مدح خدا، رسول اکرم و دین مبین اسلام تولید خواهد بود.

انتهای پیام/ 121

به گزارش مجاهدت از گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، نشست بررسی و تبیین شعر آیینی و دینی با حضور رضا اسماعیلی، دبیر علمی هفدهمین دوره جشنواره شعر فجر، در سالن یاس سی‌وچهامین نمایشگاه کتاب تهران برگزار شد.

رضا اسماعیلی تأملات در شعر آیینی را مهم دانست و اظهار داشت: در شعر آیینی همه چیز مهم است و تمامی اصلوب شعرسرایی مفاهیم خاص خودش را دارد. در شعر آیینی چه گفتن همانند چگونه گفتن مهم است. شما اگر دستگاه شعر آیینی را به یک خیمه تشبیه کنید، ستون این خیمه توحید، عبودیت و بندگی است. در شعر آیینی زبان در گفتار اول باید به ستایش پروردگار باز گردد. شما کلام اهل بیت و حکما را که نگاه می‌کنید ابتدای کلام به ستایش حضرت حق اختصاص دارد.

دبیر علمی هفدهمین جشنواره شعر فجر شعر آیینی را به دو بخش شعر مذهبی و شعر معنوی تقسیم کرد و گفت: در شعر مذهبی، بیشتر به ظاهر و پوسته دین و شریعت پرداخته می‌شود. در این بخش شریعت‌ها از هم فاصله دارند و انقطاع صورت گرفته است؛ اما در شعر معنوی بیشتر به سیرت دین پرداخته می‌شود و اشتراکات مذاهب در شعر معنوی بسیار زیاد است. شاعران قدیم همچون حکیم فردوسی، حافظ، سنایی، سعدی و مولوی و… ابتدا شاعر شعر معنوی هستند. در شعر مذهبی بیشتر تعابیری که آورده می‌شود همان تعابیر و اصطلاحاتی است که در تمجید معشوقه به کار می‌رود.

اسماعیلی بین شاعران شعر مذهبی با شعر معنوی تفاوت قائل شد و گفت: در شعر مذهبی، مذهب محور است و مذهب سنی و شیعه در محتوای سرودن شعر تأثیرگذار است. شاعر شعر مذهبی، صفت تاجری دارد و به طمع به‌دست آوردن صله می‌سراید و چشم‌داشت دنیوی و اخروی دارد. اما شاعر شعر معنوی، به رضایت خداوند متعال توجه ویژه دارد. در بیشتر مواقع اشعار مذهبی منجر به تفرقه می‌شوند و تحریک عصبیت‌های دینی را به دنبال دارد.

وی در ادامه افزود: شعر مذهبی تاریخ مصرف دارد؛ اما در مقابل شعر معنوی در همه عصرها و زمان‌ها گویا و تازگی و دستاورد دارد. برای مثال شما ببینید هنوز اشعار معنوی فردوسی و حافظ و مولوی و… ماندگار است و در اذهان مردم هر عصر می‌چرخد. در شعر معنوی شاعر نگاه جهان شمول دارد. در شعر مذهبی شاعر عشق را در مقابل عقل قرار می‌دهد. عشق و عقل همیشه در میدان جنگ قرار دارند اما در شعر معنوی بین عشق و عقل تقابلی وجود ندارد.

اسماعیلی در پایان گفت: شما می‌بینید، شاعر مذهبی در یک چهره مصلح دینی ظاهر می‌شود. بیشتر تلاشش برای حفظ وضع موجود است و تلاشی برای رسیدن به وضع موجود نیست. در شعر معنوی شفاعت جایگاه مهم و ارزش‌مندی دارد.

انتهای پیام/ 121

گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس ـ اکبر صفرزاده؛ تأثیرپذیری خیام از آیات قرآن بیشتر از آنکه جنبه ظاهری داشته باشد جنبه محتوایی، مفهومی و ریشه‌ای دارد. تسلط بی‌چون و چرای او برعلوم قرآنی، کیهانی و شعر و ادب پارسی او را به درجه‌ای از علوم و معرفت و جهان‌بینی دینی رسانده که توانسته با قدرتی بی‌بدیل از ظاهر مذهبی، ریا و تزویر و تمامی سیاه چاله‌هایی که اهل خرافه به نام دین تراشیده‌اند عبور کند و مخاطب را با خود به جایی ببرد که می‌توان با یقین گفت که آنجا هسته اصلی و مرکزی دین است.

برای فهم خیام باید همان راهی را رفت که او پیمود؛ باید از ظاهر عبور کرد تا به باطن رسید. ظاهر اشعار خیام ضد دین است و با تکیه بر این ظاهر می‌توان او را شاعری ضد دین و یا حتی ملحد قلمداد کرد، اما در پس این ظاهر گستاخ و بی‌پروا و منتقد که همه چیز را با سوال‌های تلخ و بنیادین موارد هجمه قرار می‌دهد تفکری است به شدت دینی و متاثر از قرآن.

غنای شعر خیام متأثر از قرآن است. روح قرآن در اعماق اشعار خیام موج می‌زند. زیبایی و جذابیت اشعار او به دلیل تاثیری است که او از قران گرفته است. روح انسان به طور فطری و غریزی با آن چیزی ارتباط برقرار می‌کند که آن چیز بویی از حق تعالی داشته باشد که اگر این طور نبود ما هیچ گاه هیچ تمایلی نسبت به اشعار خیام، حافظ، فردوسی، سعدی و مولوی یا دیگر آثار هنری زیبا و فاخر دنیا نداشتیم.

آیه ۲۳ سوره حدید: تا [با یقین به اینکه هر گزند و آسیبی و هر عطا و منعی فقط به اراده خداست و شما را در آن اختیاری نیست]بر آنچه از دست شما رفت، تأسف نخورید، و بر آنچه به شما عطا کرده است، شادمان و دلخوش نشوید، و خدا هیچ گردنکش خودستا را [که به نعمت‌ها مغرور شده است]دوست ندارد.

خیام دراین باره می‌گوید: از دی که گذشت هیچ از او یاد مکن/ فــردا که نیامدست فــریاد مکــن/ بـــرنامده و گذشتــه بنیاد مکن/ حالی خوش باش و عمر بر باد مکن؛ و در جایی دیگر می‌گوید:‌ای دل غم این جهان فـــرسوده مخور/ بیهـــوده نه‌ای غمان بیهوده مخور/، چون بود و گذشت و نیست نابوده پدید/ خوش باش و غم بوده و نابوده مخور.

آیه ۶ سوره فرقان: بگو: این کتاب را آن خدایی فرستاده که از اسرار آسمان‌ها و زمین آگاه است (و شما از این انکار و کفر و گناه باز گردید که) هم او البته بسیار آمرزنده و مهربان است. آیات ۸ الی ۱۱ سوره طارق: بی تردید خدا بر بازگرداندن انسان [پس از مرگش]تواناست، روزی که راز‌ها فاش می‌شود. پس انسان را [در آن روز در برابر عذاب]نه نیرویی است و نه یاوری.

خیام در این باره می‌گوید: اسـرار ازل را نه تو دانی و نه مـــن/ وین حرف معّما نه تو خوانی و نه من/ هست از پس پرده گفتگوی من و تو/، چون پرده برافتد نه تـو مانی و نه من.

آیه ۳۸ سوره مدثر: هر نفسی در گرو عملی است که انجام داده است. آیه ۲۱ سوره طور: و آنان که ایمان آوردند و فرزندانشان هم در ایمان پیرو ایشان شدند ما آن فرزندان را به آن‌ها برسانیم و از پاداش عمل آنان هیچ نکاهیم. هر نفسی در گرو عملی است که اندوخته است.

خیام در این باره می‌گوید: گــر من ز می‌مغانه مستم هستم / گر کافـر و گبر و بت پرستم هستم/ هــر طایفه‌ای به من گمانی دارد/ من زان خودم هرآنچه هستم هستم.

آیه ۴ سوره تین: ما انسان را در نیکوترین صورت (در مراتب وجود) بیافریدیم. آیه ۷ سوره شمس: و قسم به نفس ناطقه انسان و آن که او را نیکو به حد کمال بیافرید. آیه ۱۹ سوره روم: زنده را از مرده بیرون مى ‏آورد و مرده را از زنده بیرون مى ‏آورد و زمین را بعد از مرگش زنده مى‏ سازد و بدین گونه [از گورها]بیرون آورده مى ‏شوید. آیه ۵۶ سوره یونس: خداست که زنده می‌کند و می‌میراند و باز همه به سوی او بازگردانده می‌شوید.

خیام دراین باره می‌گوید: جامی است که عقل آفرینش می‌زد / صد بوسه ز مهر بر جبینش می‌زد/ این کوزه گر دهر چنین جام لطیف/ می‌سازد و باز بر زمینش می‌زد.

آیه ۱۴ سوره الرحمن: انسان را خدا از خشک گلی مانند گل کوزه گران (بدین حسن و زیبایی) آفرید. آیه ۲۶ سوره حجر: و ما انسان را از گِلی خشک که برگرفته از لجنی متعفّن و تیره رنگ است، آفریدیم.

خیام در این باره می‌گوید: دی کوزه گری بدیدم اندر بازار / بر پاره گلی لگد همی زد بسیار/ و آن گل به زبان حال با او گفت / من، چون تو بوده ام مرا نیکو دار.

انتهای پیام/ 121