حرم حضرت رقیه

به گزارش مجاهدت از مشرق، سفرهای زیارتی به سوریه که از بیش از چهار ماه گذشته متوقف شده بود، با برنامه‌ریزی مسؤولان و توافق با یکی از شرکت‌های هواپیمایی کشورمان از سرگرفته شد. البته با توجه به برخی ملاحظات، در حال حاضر فقط از ایستگاه پروازی مشهد این سفرها برقرار شده است و فردا هم‌زمان با هشتم آبان نخستین پرواز بعد از مدت‌ها از مشهد به دمشق صورت می‌گیرد.

بر همین اساس، کاروان اعزامی از کشورمان با توجه به برنامه‌ریزی صورت گرفته به مدت یک هفته در سوریه حضور دارند و به زیارت حرم حضرت رقیه و زینب سلام الله علیهما مشرف می‌شوند. همچنین با توافق قبلی مسؤولان ایران و سوریه، امنیت زائران در دمشق تضمین شده است و زائران اعزامی به سوریه فقط در دمشق حضور خواهند یافت و به سایر شهرهای سوریه اعزام نمی‌شوند.

علاوه بر این، اعزام زائران به سوریه در این دوره به مدت یک هفته و با قیمت ۱۱ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان است و سازمان حج و زیارت، به عنوان متولی اعزام زائران به عراق و سوریه، در حال برنامه‌ریزی برای برقراری سفر به سوریه از سایر استان‌ها به ویژه تهران است. اما به دلیل تأمین نشدن پرواز، همچنان اعزامی به سوریه از تهران انجام نمی‌شود و شرکت‌های هواپیمایی حاضر به اعزام زائران به دمشق نیستند.

هزینه سفرهای زیارتی به سوریه در ایام نوروز امسال برای یک هفته ۹ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان بود و پس از آن سازمان حج و زیارت در تلاش بود تا این هزینه‌ها را کاهش دهد و حتی ظرفیت کاروان‌ها تا پایان خرداد سال جاری تکمیل شده بود اما دهه سوم خردادماه به دلیل مشکل فنی در فرودگاه دمشق، سفرها زیارتی نیز متوقف شد و پس از آن هم دیگر ایرلاین‌ها حاضر به پرواز به دمشق نشدند. با این وجودف هم‌اکنون پرواز ماهان و اجنحةالشام در هفته دو پرواز به دمشق دارد که به دلیل کمبود ظرفیت و بالا بودن پرواز سوری، امکان اعزام زائران به دمشق از تهران همچنان فراهم نشده است.

به گزارش مجاهدت از مشرق، حرم حضرت رقیه سلام الله علیها حدود ۳۰ سال گذشته توسعه پیدا کرد و اقداماتی به منظور پذیرایی از زائران ریحانةالحسین علیه‌السلام انجام شد. با وجود اینکه سال‌ها داعش و تکفیری‌ها در سوریه حضور داشتند و برای تخریب و اهانت به این مکان مقدس برنامه‌ریزی کرده بودند، با کمک نیروهای مقاومت و شهدای مدافع حرم، آسیبی به حرم وارد نشد و توطئه آنها خنثی شد.

 با «سیدمحمد میری» یکی از خادمان ایرانی حرم حضرت رقیه سلام الله علیها به گفتگو نشسته ایم که می‌خوانیم:

ماجرای حمله داعش به حرم‌های سوریه

داعش از اوایل دهه ۹۰ موجب ایجاد ناامنی در سوریه شد. آنها به حرم حرت رقیه (س) هم حمله کرده بودند؟ 

داعش در نقاط مختلف دمشق حضور داشت و اطراف حرم‌های مطهر حضرت رقیه و حضرت زینب سلام‌الله قرارگاه ایجاد کرده بود. چند بار هم به حرم حضرت زینب سلام‌الله علیها حمله کرد و خسارت‌هایی به بار آورد، اما با تلاش نیروهای مقاومت و مدافعان حرم، داعش از بین رفت و هم‌اکنون دمشق در امنیت است.

سحرگاه ولادت امام علی علیه‌السلام در سال ۹۳ بود. در کنار ضریح حضرت رقیه سلام الله علیها در حال روضه‌خوانی بودیم که به یک‌باره صدای مهیبی پیچید و شیشه‌های بخشی از حرم و سوئیت ما فرو ریخت. داعش خمپاره‌ای زده بود که فاصله آن تا اتاق محل اسکان من، حدود ۷۰ متر بود. وقتی شرایط عادی شد، به پشت بام رفتم و دیدم که حدود یک متر از پشت بام آسیب دیده است. 

برای اینکه داعش وضعیت حرم را شناسایی نکند، درهای حرم را بستیم و اجازه ورود به کسی ندادیم. بعد هم مصالح آوردیم و آنجا را بازسازی کردیم تا کسی متوجه نشود؛ تا جایی که وقتی بازسازی کردیم، برای اینکه نو بودن سنگ‌ها مشخص نشود، زغالی روی آن مالیدیم.

 پاکسازی زینبیه از داعش در عرض چند ساعت با فرماندهی حسین همدانی

شما در ایام حضور داعش در سوریه، حضور مستمری در این کشور داشتید و به عنوان خادم حرم حضرت رقیه (س) حتما خاطراتی هم از آن دوران دارید. از رشادت‌های نیروهای مقاومت و نحوه پاکسازی منطقه اطراف حرم‌های سوریه بگویید.

شهید حسین همدانی از فرماندهان شجاع بود. سمت حرم حضرت زینب سلام الله علیها، میدانی به نام میدان حجیره بود. آنجا داعشی‌ها با سرهای بریده، فوتبال بازی می‌کردند تا رعب و وحشت ایجاد کنند. شب تاسوعا، در حرم برنامه داشتیم و حدود ۳۰۰ نفری بودیم. آن موقع اصلا خانم‌ها نبودند و به دلیل نبود امنیت، فقط آقایان به حرم می‌آمدند. آن شب حاج حسین همدانی گفت: می‌خواهیم امشب جای خوبی برویم. گفتم: هرجایی برویم خوب است و من با شما می‌آیم. به سمت حرم حضرت زینب سلام‌الله علیها و میدان حجیره رفتیم. بعد از دقایقی متوجه شدم که عملیاتی قرار است انجام شود و میدان حجیره را پاکسازی کنند. اینکه می‌گویم به سمت حرم حضرت زینب سلام الله علیها رفتیم، به این آسانی نبود. در مسیر، باران آتش و گلوله بود و خمپاره‌زن‌ها هم در نقاط مختلف منطقه زینبیه حضور داشتند. در منطقه زینبیه هم شاید تعداد افراد حاضر انگشت‌شمار بود و در بخشی هم برخی از افرادی که ساکن آنجا بودند، مجبور بودند که در خانه بمانند.

سخت‌تر از همه هم پیکرهایی بود که داعش سربریده بود و با سرهای آنها در حال بازی بودند. به حرم حضرت زینب سلام الله علیها که رسیدیم و روضه‌خوانی تمام شد، عملیات را اعلام کردند. عملیات ساعت یک بامداد آغاز شد و آنقدر این عملیات به خوبی فرماندهی و اجرایی شد که تا اذان صبح، منطقه از داعشی‌ها پاکسازی شد و حتی میدان حجیره را تغییر کاربری دادند. میدان حجیره به خاطر موقعیت استراتژیکی که داشت، شاهراه تردد نیروهای مقاومت ایرانی، حیدریون و فاطمیون بود. عملیات پاکسازی میدان حجیره واقعا سخت بود که البته رزمنده‌های فاطمیون نقش خیلی مهمی در آن داشتند.

چرا حرم حضرت رقیه (س) شبانه‌روز باز نیست؟

یکی از مشکلاتی که در برهه‌های مختلف موجب نارضایتی زائران حرم حضرت رقیه (س) بوده، بسته بودن حرم در ساعاتی از شبانه‌روز است. بسته بودن حرم در آن زمان به خاطر امنیت قابل توجیه است، اما چرا در حال حاضر هم حرم حضرت رقیه (س) شبانه‌روزی نیست؟

در گذشته به خاطر نبود امنیت، درهای حرم برای اقامه نماز بیش‌تر باز می‌شد. اکنون هم حرم از یک ساعت قبل از اذان صبح باز می‌شود و بعد هم از ساعت ۸ صبح تا حدود یک ساعت بعد از نماز مغرب به روی زائران باز است. البته این بسته بودن درهای حرم به دلیل نبود زائر است. عمده زائران خارجی که به حرم ریحانةالسحین مشرف می‌شوند، در منطقه زینبیه و دور از حرم حضرت رقیه سلام الله علیها اسکان دارند و بعد از نماز مغرب به هتل‌ها باز می‌گردند. برای همین ما درهای حرم را می‌بندیم. البته در صورتی که زائر حضور داشته باشد و همچون سال‌های قبل از حضور داعش، تعداد زائران افزایش پیدا کند، آمادگی برای باز بودن دائمی حرم وجود دارد.

با این وجود، گاهی کاروان‌ها از ما می‌خواهند که مثلا ساعت ۱۲ یا یک بامداد برای غبارروبی و زیارت به حرم مشرف شوند که ما هم موافقت کرده و حرم را برای حضور آنها آماده می‌کنیم. البته در برخی مناسبت‌ها حرم شبانه‌روز باز است و زائران در هر زمانی می‌توانند به زیارت مشرف شوند. به طور مثال در شب تاسوعا و عاشورای حسینی هر لحظه در حرم برنامه است. همچنین در اربعین نیز مراسم راهپیمایی اربعین در سوریه از حرم حضرت رقیه به حرم حضرت زینب سلام الله علیهما برگزار می‌شود.

اربعین سال گذشته ـ دمشق

برپایی مراسم جاماندگان اربعین در سوریه

مراسم اربعین در سوریه به چه صورت است؟ از چه زمانی این مراسم شکل گرفت؟

از بیش از ۱۵ سال گذشته مراسم اربعین در سوریه اجرایی شد و جاماندگان اربعین حسینی از حرم حضرت رقیه سلام الله علیها حرکت کرده و به سوی حرم حضرت زینب سلام الله علیها می‌روند. حتی آنهایی که در حرم حضرت زینب هستند، برای شرکت در این مراسم به حرم ریحانةالحسین به عنوان مبدأ حرکت، مشرف می‌شوند. اوایل شاید در راهپیمایی جاماندگان اربعین در سوریه ۵۰ نفر شرکت می‌کردند، اما در سال‌های اخیر این تعداد افزایش یافته است؛ به طوری که حتی سال گذشته با وجود شیوع کرونا و اعمال برخی محدودیت‌ها، بیش از ۳۰ هزار نفر در مراسم جاماندگان اربعین سوریه از حرم تا حرم شرکت کردند.

وقتی که سفیر عربستان از شکوه حرم حضرت رقیه (س) متحیر شد

وضعیت زائران حرم حضرت رقیه (س) از گذشته تاکنون چگونه بوده است؟

در سوریه ۱۷ ملیت حضور دارد و حرم حضرت رقیه سلام الله علیها جایی است که در آن از هر قشری از مسیحی گرفته تا اهل تسنن حضور می‌یابد. همه وقتی می‌آیند، محو فضای معنوی آن می‌شوند. قبل از جنگ در سوریه و حضور داعش، شاید در روز بیش از ۱۰۰ توریست خارجی داشتیم. در ورودی حرم چادر عربی گذاشته بودیم و از آنها محترمانه می‌خواستیم که حجاب داشته باشند و آنها با وجود اینکه مسلمان نبودند و اعتقادی هم به حجاب نداشتند، بر اساس قوانین و به خاطر احترام به حرم، به خوبی می‌پذیرفتند و با حجاب وارد حرم می‌شدند. 

مرحوم شیخ الاسلام در سال‌های گذشته، سفیر ایران در سوریه بود. او هم از جهت سیاسی و هم دینی فرد مدبری بود و حتی وقتی در سوریه حضور داشت، نماز صبحش در حرم ترک نمی‌شد. یک روز به من گفت: می‌خواهیم جشن ۲۲ بهمن را در حرم حضرت زینب سلام الله علیها برگزار کنیم. ۲۲ بهمن، جشن ملی است و همه در جاهای مجلل برپا می‌کردند. اول متعجب شدم و گفتم که امکان ندارد. چرا که وضعیت حرم به گونه‌ای است که افراد برای ورود به صحن باید کفش‌های خود را در بیاورند و بدون کفش وارد شوند. پس از این درخواست، من موضوع را با تولیت حرم در میان گذاشتم و آنها هم موافقت کرده و گفتند که مانعی نیست.

حرم حضرت رقیه، جایی است که از در ورودی باید کفش را در بیاوری. صحن، سنگ و رواق‌ها هم فرش است. آن زمان به آقای شیخ الاسلام گفتم: وزیر و سفیر می‌آیند و آنها به خودشان اجازه نمی‌دهند که کفش‌شان را در آورند. شیخ‌الاسلام گفت: باید در بیاورند. به هر ترتیب کفشداری در حرم را به خارج حرم منتقل و فضا را برای برپایی جشن ۲۲ بهمن آماده کردیم. با آغاز مراسم، سفرای کشورهای مختلف وارد حرم می‌شدند. آن موقع من دنبال سفیر کانادا و آلمان نبودم. بلکه فقط منتظر بودم ببینم سفیر عربستان چگونه وارد می‌شود. وقتی سفیر عربستان آمد، کفشش را در آورد و پس از ورود به حرم، محو سقف حرم و مصلای آن شده بود. همه عبارت‌های حرم هم از عبارات عربی و احادیثی از پیامبر اعظم صلی‌الله علیه و آله با «قال رسول‌الله» بود و کسی نمی‌توانست چیزی بگوید که مثلا این چیست؟ سفیر عربستان در سوریه همه جا را متحیر نگاه می‌کرد و در آخر سؤال کرده بود که اینجا با این همه جلال و شکوه کجاست و چه کسی دفن است؟ وقتی به او گفتند که دختر سه ساله امام حسین علیه السلام و نوه پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله است، متعجب شد. من این جمله را نشنیدم، اما نقل کردند که یکی به او گفته است: شما نگاه کنید قبر نوه پیامبر اینچنین آباد است، شما قبرستان بقیع را چهار امام معصوم علیهم‌السلام در آن دفن است، تخریب کردید. گفته شد که او پس از شنیدن این انتقاد، سفیر عربستان در سوریه راهش را ادامه داد و چیزی نگفت.

برپایی جشن ۲۲ بهمن در حرم حضرت رقیه سلام الله علیها تدبیری بود که سفیر کشورمان در آن زمان داشت و با این اقدام، شکوه و جلال حرم حضرت رقیه سلام الله علیها را به نمایندگان کشورهای مختلف نشان داد و جشن پیروزی انقلاب اسلامی را به صورت متفاوت برگزار کرد.

مصیبت‌های اسرای کربلا در سوریه/ مردم شام به خاندان اهل بیت (ع) سنگ پرتاب می‌کردند

سرزمین شام یکی از شهرهای تاریخی است که خاندان اهل بیت علیهم السلام پس از واقعه عاشورا به آنجا می‌آیند. درباره این شهر و اماکن تاریخی آن از مسجد اموی تا باب طوبی و سایر زیارتگاه‌های آن برایمان بگویید.

در سوریه ادیان مختلفی حضور دارند. باب طوبی محله‌ای است که بیش‌تر مسیحیان و یهودیان در آنجا سکونت دارند. دروازه ساعات هم جایی است که دروازه شام به آن می‌گفتند. در گذشته هر شهر دری برای ورود داشته است که دروازه ساعات، مکانی است که پس از واقعه عاشورا در سال ۶۱ هجری، اول ماه صفر خاندان اهل بیت علیهم السلام را پشت آن نگه می‌دارند. مردم آنجا، شهر را چراغانی می‌کنند، چرا که گفته بودند این‌هایی که دارند می‌آیند، خارجی و افراد خائنی هستند. به آنها نگفته بودند که این افراد، فرزندان و خاندان پیامبر اعظم صلی‌الله علیه و سلم هستند.

از دروازه ساعات تا حرم حضرت رقیه سلام الله علیها و مسجد اموی، به صورت پیاده نهایت ۲۰ دقیقه زمان می‌برد؛ اما وقتی قافله اسرای کربلا به دستور یزید بن معاویه به همراه سرهای شهدا از دروزاه شهر وارد شدند، غروب به خرابه شام رسیدند؛ چون خاندان اهل بیت علیهم السلام را در شهر گرداندند. می‌گفتند آن زمان دیوارهای خانه‌ها کوتاه بوده است. مردم از بالای دیوار به حضرت زینب سلام الله علیها و اسرای کربلا سنگ می‌زدند. مردم این منطقه از شام آنقدر کینه امام علی علیه السلام را داشتند، که وقتی کسی می‌گفت مثلا این فرزند علی است، با او بدرفتاری می‌کردند. در تاریخ داریم که حتی بر سر اسرای دشت کربلا از خانم حضرت زینب سلام الله علیها و امام سجاد علیه السلام تا کوچک‌ترها سنگ و آتش پرتاب می‌کردند. در برخی از مناطق سوریه همچنان این بغض و کینه نسبت به خاندان امام علی علیه‌السلام وجود دارد و شاید بتوان گفت که ریشه داعش از چنین تفکری ایجاد شده است.

قبر صلاح الدین ایوبی که شیعیان را زنده به گور می‌کرد و به نوعی داعش هم از چنین تفکری متولد شد، در دمشق به چه صورت است؟

سمت بازار حمیدیه جایی به نام قلعه است که زمان قدیم زندان بوده و اکنون به قلعه معروف شده است. تاریخ به خوبی نشان می‌دهد که ظلم، پایدار نیست. نه تنها قبر صلاح‌الدین ایوبی که به نسل‌کشی شیعه پرداخت، بلکه حتی معاویه که روزی بر تخت سلطنت بود و خدم و حشم داشت، اکنون مخروبه‌ای بیش نیست. چند بار وهابی‌ها تصمیم گرفتند که قبر معاویه را آباد کنند، اما هیچ وقت این اتفاق نیفتاد. با این وجود، قبر معاویه صغیر که محبت اهل بیت علیهم‌السلام را در دل داشت، اکنون وجود دارد و بسیاری از افراد هم به آنجا می‌روند. معاویه شاید به ظاهر دنیایش را آباد کرد و حضرت زینب سلام الله علیها، دختر امیرالمومنین علیه‌السلام خرابه‌نشین بود و نه سقفی، نه فرشی و چیزی داشت، اما اکنون حرم عمه سادات آباد است و قبر معاویه به لجن کشیده شده است. این‌ها همه تاریخی است که ما باید از آن درس بگیریم و محبت اهل بیت علیهم السلام را برای سعادت دنیا و آخرت در وجودمان تقویت کنیم.