حسین علایی

به گزارش مجاهدت از مشرق، حسین علایی فرمانده پیشین نیروی دریایی سپاه می گوید: او را بیش از ۴۴ سال است که از نزدیک می شناسم. فرماندهی بود جدی، فهیم، استراتژیست، عملیاتی، تحلیل گر و با ادراکی درست از جنگ و الزامات و پیامدهای آن.

در عین حال او فردی آزاداندیش، خوش فکر، مومن و پر تلاش بود که از جوانی تا پایان عمر ۷۲ ساله اش، لباس جهاد و دفاع از انقلاب اسلامی و ایران را از تن در نیاورد. او که در جوانی به زندان شاه افتاده بود، از طرفداران و ارادتمندان امام خمینی(ره) بود و تنها خط مشی ایشان را در مبارزه علیه نظام استبدادی شاهنشاهی دنبال می کرد.

قبل از این که صدام به ایران حمله کند، او تلاش زیادی را برای سازماندهی پاسداران دزفول در دفاع از مرزهای خوزستان انجام داد. اما وی که از دوستان صمیمی و همرزمان شهید حسن باقری بود، از روز اول شروع جنگ صدام با ایران تا روز پایان جنگ تبدیل به یکی از فرماندهان اصلی طرح ریزی عملیات های مهم برای بیرون راندن ارتش متجاوز از خاک ایران شد.

رشید درک واقع بینانه و درستی از وضعیت دشمن و توان خودی داشت و فرماندهان قدیمی ارتش هم به فهم و تسلط نظامی وی اذعان داشتند. او که فردی متخصص در حوزه نظامی و اهل مطالعه بود، همواره نظراتش را به صراحت بیان می‌کرد و به دنبال ایجاد توازن در معادلات قدرت در صحنه جنگ ایران با دشمنانش بود

در اتاق فرماندهی عملیات، او به راحتی وضعیت آرایش و استعداد دشمن و خودی را ترسیم می کرد و دقت زیادی در نشان دادن واقعیت های میدانی و استراتژیک داشت. روز شنبه هفتم تیر ماه که در مراسم تشییع حزن انگیز وی و پسر جوانش عباس و سایر شهدا شرکت کردم، یکی از دوستان می گفت که رشید در عنفوان جوانی دوست داشت یک نقاش شود. شاید به همین دلیل بود که نقشه ها را بر روی کالک های عملیاتی خیلی خوب می کشید و همیشه قلم و ماژیک به دست بود.

او از معدود فرماندهان باقیمانده از نسل فرماندهان ارشد دوره دفاع مقدس بود که همچون سرداران محمد باقری و غلامرضا محرابی و مهدی ربانی مسئولیت مهم نظامی داشت.

رشید درک واقع بینانه و درستی از وضعیت دشمن و از توان خودی داشت و فرماندهان قدیمی ارتش هم به فهم و درک و تسلط نظامی وی اذعان داشتند. سردار رشید که فردی متخصص در حوزه نظامی، اهل مطالعه و کتابخوان بود، همواره نظراتش را به صراحت بیان می کرد و به دنبال ایجاد توازن در معادلات قدرت در صحنه جنگ ایران با دشمنانش بود.

در فروردین ماه سال ۱۴۰۳ دیداری با وی و سردار محمد باقری به مناسبت ایام نوروز داشتم. به آنها گفتم که برداشت من این است که اسرائیل قصد دارد تا تمامی سران حزب الله لبنان و حماس و نیز تمامی فرماندهانی از سپاه را که در ارتباط با مسائل فلسطین هستند، ترور کند و نتانیاهو به دنبال گسترش جنگ در منطقه است.

رشید این مطلب را قبول داشت. به وی گفتم بهتر است که استراتژی جمهوری اسلامی ایران، نخوردن از اسرائیل، حفاظت فرماندهان در برابر شیوه های مدرن ترورهای اسرائیل و اتخاذ سیاست ها و تدابیری باشد تا اسرائیل در ترور فرماندهان و تلاش برای آغاز جنگ با ایران ناموفق باشد. به هر حال اسرائیل جنایات خود را ادامه داد و حتی خود او و سایر فرماندهان عزیز را نیز ترور کرد و فاجعه آفرید.

نفر وسط با لباس خاکی سردار رشید و نفر سمت چپ، سردار حسین علایی

در سال های اخیر سردار رشید برای ایجاد قدرت بازدارندگی در ایران تلاش زیادی کرد. او هیچ گاه از بروز جنگ استقبال نمی‌کرد. ولی بر این باور بود که اگر دشمن، قدرت ایران را در حوزه های مختلف اجتماعی، اقتصادی و نظامی ضعیف ببیند به جنگ روی خواهد آورد.

رشید ذهن پرسشگری داشت و از معدود فرماندهانی بود که در تمام ایام جنگ تحمیلی صدام و پس از آن، تمام بحث های جلسات عملیاتی و نیز وقایع مهم را در دفاتر متعددش می‌نوشت و حافظه ای قوی داشت. الان باید صدها دفتر یادداشت و نوشته از او به یادگار مانده باشد که از بهترین اسناد دفاعی ایران است و امیدوارم که از بین نرود و تدوین شده و منتشر شوند.

با آرزوی تداوم راهشان و تسلیت فقدان شهدای عزیز به خانواده های مقاوم و دوستان آنها.

به گزارش مجاهدت از مشرق، سردار حسین علایی، فرمانده قرارگاه نوح با بیان اینکه مهم‌ترین مسأله ایران در تجربه جنگ، شرایط مواجهه با جنگ و نداشتن درک صحیح از موقعیت‌ها بود، درباره دستاوردهای هشت سال دفاع مقدس در کتاب «نقبی بر درس‌ها و دستاوردهای جنگ» ابراز می‌دارد: آقارحیم تعریف می‌کند که وقتی با بنی‌صدر به منطقه غرب کشور رفتیم، آرایش تانک‌های عراقی را دیدیم. گفتند: اینها قصد دارند حمله کنند. بنی‌صدر که فرمانده کل قوا بود، باور نکرد. شاید هم نمی‌خواست روحیه آن‌ها را تضعیف کند. با تحلیل‌های علمی گفته بود جنگ به این سادگی رخ نمی‌دهد. من فرض می‌کنم بنی‌صدر این حرف‌ها را برای اینکه روحیه این آدم‌ها را تضعیف نکند زده بود، ولی از لحاظ اجرایی، شهید بروجردی که همراه آن‌ها بود باید بلافاصله به مرکزیت سپاه این خبر را مخابره و ستاد عملیاتی هم سریعاً اعلام آماده‌باش می‌کرد. اما کسانی هم که در رأس ستاد بودند درکی از جنگ نظامی و عملیاتی نداشتند. نمی‌دانستند چه کاری باید انجام دهند.

چند فرمانده اسم و رسم‌دار سپاه در یک عکس

مسأله‌ای که محسن رضایی را در روزهای ابتدایی فرماندهی‌اش درگیر کرد

او با اشاره به روزهای ابتدایی جنگ می‌افزاید: آقامحسن وقتی فرمانده سپاه شد و مستقیماً در جنگ حضور یافت، مدام به این مسأله فکر می‌کرد که ما چگونه می‌توانیم ظرفیت سپاه را بسیج و به جنگ وارد کنیم. او معتقد بود اگر همه اعضای مرکزی ستاد مرکزی سپاه، خود مستقیماً در جنگ حضور داشته باشند و مسؤولیت‌ها را به عهده بگیرند، به تدریج می‌توانند امکانات و ظرفیت‌هایی را که در ستاد تهران و جاهای دیگر سپاه وجود دارد، وارد جنگ کنند. او در واقع قصد داشت ستاد مشترک سپاه را به صورت سازمان‌یافته وارد جنگ کند که تجربه موفقی هم بود.

زمانی که در جنگ، صادرات نفت ما صفر شد

علایی درباره نخستین چالش پیش‌روی خود به عنوان فرمانده نیروی دریایی سپاه در زمان جنگ اظهار می‌دارد: بعد از صدور حکم امام (ره) برای بنده، یک بار عراقی‌ها جزیره خارک را به شدت زدند؛‌ هاگ، پدافند، اسکایگارد، اسکله و آذرپاد را زدند. صادرات نفت ما تقریباً صفر شد. آقای‌ هاشمی برای بررسی موضوع به جزیره خارک آمدند. این بار من را به عنوان فرمانده نیروی دریایی سپاه و آقای ملک‌زادگان را به عنوان فرمانده نیروی دریایی ارتش و نیز سرهنگ صدیق فرمانده نیروی هوایی را احضار کردند.‌ هاشمی و روحانی برای اینکه موضوع را از نزدیک بررسی کنند، وارد سنگر شدند و گفتند: چرا این اتفاق افتاده است؟ آقای‌ هاشمی تصور می‌کرد سیستم پدافند ما خوب عمل نکرده و برای همین است که آن‌ها موفق نشده‌اند.

او ادامه می‌دهد: به آن‌ها گفتم مشکل از سیستم پدافند ما نیست. گفتند از کجاست؟ گفتم: اشکال از تاکتیک پدافند ماست. گفتند: چطور؟ گفتم: ما پدافند جزیره را در خود جزیره انجام می‌دهیم؛ در حالی که پدافند جزیره را باید از اطراف جزیره انجام دهیم… ما در خاک خود داریم با دشمن درگیر می‌شویم. شما در خارج از اینجا اف ۱۴‌ها را دارید اما آن‌ها هم کار نمی‌کنند. بنابراین اشکال از تاکتیک پدافند است. گفت: پیشنهاد شما چیست؟ گفتم: چند تا از این کشتی‌هایی را که عراق در دریا زده و به درد نمی‌خورند به ما بدهید تا ما با اینها در فاصله‌ای از جزیره خارک لنگر بیندازیم و با گذاشتن توپ روی آن‌ها از آنجا پدافند کنیم. با این کار می‌توانیم به تأمین پدافند در جزیره کمک کنیم.

استفاده از تاکتیک آتش به اختیار و غافلگیر کردن بعثی‌ها

این فرمانده سپاه بیان می‌دارد: آقای هاشمی فوری به آقای فروزنده ـ مهندس قرارگاه خاتم ـ گفت: این چهار کشتی را در اختیار ما قرار دهند. ما کشتی‌ها را اطرف جزیره خارک به سمت اسکله تی و آذرپاد مستقر کردیم. لنگر انداختیم. سیستم موتورخانه و غیره هم کار می‌کرد. بچه‌ها از آنجا تغذیه می‌کردند. همین سیستم ساده را که توپ ۲۳ داشت، اما نه موشک‌هاگ داشت، نه اسکایت گارد، راه انداختیم و همه را آنجا گذاشتیم. هواپیماهای عراق که فکر می‌کردند وضعیت همچنان همان است، طبق تاکتیک قبلی خود روی سطح دریا خوابیدند. اما با آتش کشتی‌های ما مواجه شدند. این سیستم عراقی‌ها را به هم ریخت. یک بار عراقی‌ها تمام تمرکز خود را روی زدن این چهار کشتی گذاشتند و بچه‌های ما شهید شدند. این اقدام عراقی‌ها نشان داد که کار ما مؤثر بوده است. 

شهید سپهبد قاسم سلیمانی و سردار حسین علایی

درباره حسین علایی بیش‌تر بدانید

حسین علایی در سال ۱۳۳۵ در قم به دنیا آمد. او فرزند شیخ محمودعلایی کرهرودی، استاد حوزه علمیه برهان و امام جمعه موقت شهر ری در اوایل انقلاب است. در سال ۱۳۵۸به عنوان فرمانده سپاه استان آذربایجان شرقی منصوب شد.او پس از تشکیل نیروی دریایی سپاه در سال ۱۳۶۴ اولین فرمانده این نیرو شد، پیش از تشکیل نیروهای سه‌گانه سپاه نیز او فرماندهی یگان‌های دریایی سپاه و تا پایان جنگ، فرماندهی قرارگاه کمیل را نیز بر عهده داشت. علایی سابقه ریاست ستاد مشترک سپاه و قائم مقامی وزارت دفاع و ریاست سازمان صنایع هوایی وزارت دفاع را نیز دارد. او استاد دانشگاه امام حسین (ع) و مدیر مسؤول ماهنامه صنایع هوایی است.