حسین مرعشی

سرویس سیاست مشرق- در میان انبوهی از گزارش‌ها و تیترهای خبری، در یک بسته کامل با نام «ویژه‌های مشرق» شما را در جریان مسائل مهم و اثرگذار از نگاه روزنامه‌های کشور قرار می‌دهیم.

در این ویژه‌نامه، نگاهی به آخرین مواضع جناح‌های سیاسی و تحولات مهم داخلی، خارجی، اوضاع اقتصادی و اجتماعی کشور انداخته می‌شود که مخاطبان بامطالعه آن به رهیافت‌های مهم، نکات و تأملات از سیر وقایع اثرگذار دست خواهند یافت، در این بخش با ما همراه باشید.

*********

انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات‌متحده درنهایت با پیروزی قاطع دونالد ترامپ و شکست فاحش دموکرات‌ها در این کارزار به ایستگاه پایانی رسید. ترامپ توانست با ۲۷۷ رای الکترال مجددا به کاخ سفید بازگردد. همزمان جمهوری‌خواهان نیز کنترل کنگره را به دست آوردند.

پیروزی ترامپ مورد توجه رسانه‌های اصلاح‌طللب قرار داشته و بار دیگر پرونده مذاکره با آمریکا را روی میز گذاشته است. حسین مرعشی در روزنامه سازندگی ارگان حزبی خود نوشته است:

زمان ترک مخاصمه با آمریکا فرا رسیده. رئیس‌جمهور می‌تواند با پیاده‌سازی گفتمان وفاق و همراهی حاکمیت با آمریکا در موضوع آتش‌بس جنگ غزه همکاری کند و اولین قدم‌ها را برای ترک مخاصمه بین دو کشور بردارد. نکته حائز اهمیت این است که اصولاً دلیلی ندارد که یک نظام سیاسی خودش، کشور، دولت یا ملتش را در یک منطقه امن مستقر نکند. دلیلی ندارد که ما با یک کشوری مثل آمریکا که بالاخره دارای قدرت اقتصادی دنیاست، تکنولوژی‌های برتر دنیا را در اختیار دارد، بازار بسیار بزرگی دارد، نسبت به تمام کشورها قدرت نظامی برتری دارد و در منطقه خاورمیانه هم اثرگذار است، برای همیشه درحال مخاصمه باشیم.

در ادامه این یادداشت عجیب آمده است:

ما می‌توانستیم در گذشته به یک ترک مخاصمه‌ای برسیم. اکنون نیز لازم نیست که روابط‌مان را با آمریکایی‌ها برقرار کنیم و کار سنگین و درازمدت با آنها انجام دهیم اما دلیلی هم ندارد که این همه درحال مخاصمه باشیم. نباید تصور کنیم که همه منافع ما در منطقه با آمریکایی‌ها در تضاد است؛ لذا اکنون من دلیلی نمی‌بینم که کشور را در حالت مخاصمه با آمریکایی‌ها نگه داریم.

مرعشی در ادامه با دادن پالس به ترامپ افزوده است:

در گذشته نیز فرصت‌های تاریخی‌ای وجود داشت که می‌توانستیم از آن استفاده کنیم اما نکردیم. دلیل آن هم عمدتاً به اختلافات داخلی خودمان برمی‌گشت. به هر حال اگر اختلافی هم درون خود سیاستمداران و دولتمردان جمهوری اسلامی بوده، موضوع نهایتاً به یک ترک مخاصمه منتهی نشده است.

من فکر می‌کنم که همیشه برای این ترک مخاصمه فرصت بوده، هست و خواهد بود. لذا نگاه ما به آقای ترامپ نباید الزاماً یک نگاه صددرصد منفی باشد. زیرا بالاخره او تنها رئیس‌جمهور آمریکاست که چند باری به نقطه مرزی کره‌شمالی و کره‌جنوبی رفت تا با رهبر کره‌شمالی دیدار کند و علاقه‌مند بود که مساله کره‌شمالی حل شود، هرچند موفق نشد.

یادداشت دبیرکل حزب سازندگی شباهت به نامه جریان اصلاح‌طلب به ترامپ در سال ۹۷ دارد، در آن زمان شماری از اصلاح‌طلبان تندرو همچون غلامحسین کرباسچی، احمدی منتظری، ابوالفضل بازرگان و نیز اپوزیسیون خارج از کشور از جمله جمیله کدیور، رضا علیجانی در نامه مشترک به ترامپ خواهان مذاکره مستقمی با آمریکا شدند.

این نامه در آن زمان بازتاب‌های مهمی پیدا کرد و بعدها یکی از فعالان اصلاح‌طلب در شرح آن نوشت که آمریکا هر گاه قصد عملیاتی کردن برنامه‌های خود علیه ملت ایران را دارد از برخی بازوهای رسانه‌ای خود استفاده می‌کند!

به نظر می‌رسد یادداشت مرعشی را نه به عنوان طرحی جدید برای تغییر در منطقه بلکه بابید خطی بدعت ساز برای تولید سناریوهای تسلیم تفسیر کرد.

خط تسلیم دربرابر ترامپ در روزنامه هم‌میهن نیز تسری دارد، این روزنامه سوپر رادیکال درباره بازگشت ترامپ و موضع ایران می‌نویسد:

برای تحلیل بازگشت ترامپ باید به این فکر کنیم که چه کسانی او را انتخاب کردند و چه توقعاتی دارند. کسانی که ترامپ را انتخاب کردند، به مسائل داخلی آمریکا فکر می‌کنند. مثلاً به این که افزایش بیش از حد مهاجرین غیرقانونی باعث از دست رفتن فرصت‌های شغلی شده است. این‌ها مسائل داخلی آمریکاست که برای مردمش اهمیت دارد اما از لحاظ بین‌المللی باید توجه داشت که دنیا نسبت به چهار سال پیش که او کاخ سفید را ترک کرد، بسیار متفاوت شده است.

در بخش دیگری از این یادداشت به قلم فریدون مجلسی آمده است:

نتانیاهو بازگشت او را یک پیروزی تاریخی نامید اما نخست‌وزیر اسرائیل شاید توجه به این نکته ندارد که امروز جهان عرب در یک موضع مقتدرانه‌تری نسبت به چهار سال پیش قرار گرفته‌اند. ثروت و صنعتی که در جهان عرب به‌خصوص در عربستان و امارات متمرکز شد، آن‌جا را از نظر بازرگانی به اندازه‌ای مهم کرده که اسرائیل برای بقا در این منطقه باید با آن‌ها ارتباطات نزدیک‌تری داشته باشد. تصور نکنید که عربستان بدون این که مشکل فلسطین حل شود، رابطه‌ای با اسرائیل خواهد داشت. اما راه‌حلی که عربستان از زمان ملک‌عبدالله در پیش گرفته، با راه‌حل حماس متفاوت است.

به نظر می‌رسد که اصلاح‌طلبان سعی دارند با ایجاد تب ترس از ترامپ، ایران را دوباره به ورطه مذاکره بیاندازند تا یک دوره چهارساله دیگر همه ظرفیت های کشور را پشت در مذاکرت متوقف کنند. در روزهایی که حتی مسلمانان آمریکا هم از دوگانه دموکرات-جمهوری‌خواه و بایدن-ترامپ عبور کردند، اما اصلاح‌طلب‌های ایرانی همچنان چشم امید به دموکرات‌ها بسته‌اند و مردم را از ترامپ می‌ترسانند

سرویس سیاست مشرق- ورود اتوبوسی اصلاح‌طلبان به انتخابات و جدال بر سر داشتن نامزد اختصاصی یا حمایت از فردی خارجی از تشکیلات باعث کشمکش در جبهه اصلاحات شده است. تأملی برکنش‌ها و محورهای رسانه‌ای جریان اصلاحات بیانگر آن است که اختلافات درزمینهٔ راهبرد انتخاباتی جریان اصلاحات همچنان مسئله اصلی این جریان می‌باشد.

بررسی‌ها در این زمینه نشان می‌دهد که مبتنی بر راهبرد اتخاذشده از سوی احزاب و طیف‌های مختلف جریان اصلاح‌طلب پرسش اصلی مطرح در این جبهه عبارت است از اینکه چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری تکرارکننده چه دوره‌ای از انتخابات پیشین می‌تواند باشد، تکرار ۷۶، تکرار ۱۳۸۴، تکرار ۱۳۹۲ یا تکرار ۱۴۰۰؟

در همین رابطه گفته می‌شود که شخص خاتمی و برخی از مشاوران وی بر لزوم تکرار انتخابات ۷۶ با به میدان آوردن چهره‌ای نو، غیرتکراری و برخوردار از حمایت پایگاه اجتماعی اصلاح‌طلبان تأکید کرده و درعین‌حال تصریح می‌کنند که تکرار انتخابات ۹۲ و رفتن به‌سوی کاندیدای غیر اصلاح‌طلب باید از روی میز جبهه اصلاحات حذف شود.

از سوی دیگر اما برخی احزاب و طیف‌های میانه‌روی جریان اصلاحات همچون حزب کارگزاران سازندگی بر مطلوب بودن رفتن به‌سوی تکرار انتخابات ۷۶ تصریح دارند اما تأکید می‌کنند اما در صورت رد کاندیدای اصلاح‌طلب باید جریان اصلاحات با پرهیز از تجربه ۸۴، به‌سوی تکرار انتخابات ۹۲ حرکت کند.

در این رابطه حسین مرعشی دبیر کل حزب کارگزاران سازندگی با اشاره به اینکه کاندیدای معرفی‌شده از سوی اصلاح‌طلبان باید دارای ۳ شرط باشد، «تأیید صلاحیت نامزد اصلاح‌طلب از سوی شورای نگهبان»، «وجود ظرفیت اجماع در نامزد معرفی‌شده» و «جلب حمایت نظام» را به‌عنوان این ۳ شرط مطرح و عملاً از وجود گرایش‌هایی در جبهه اصلاحات رونمایی می‌کند که نسبتی با این ۳ شرط ندارند.

وی اما در ادامه نسبت به تکرار تجربه انتخابات ۸۴ هشدار داده و ضمن تأکید بر لزوم توجه جریان اصلاحات به خواست جامعه تصریح می‌کند که باید ببینیم، جامعه چه می‌خواهد!

دبیر کل حزب کارگزاران گفته است:

ما سیاسیون ممکن است بتوانیم بر یک فرد به توافق برسیم اما آن فرد باید با استقبال گروه‌های اجتماعی مواجه شود. نمی‌توان نسبت به خواست و مطالبات زنان، جوانان، دانشگاهیان، فرهنگیان، اصناف، کارگران، کشاورزان، صنعتگران، بازرگانان و سایر اقشار جامعه بی‌توجه بود و انتظار توفیق در انتخابات داشت. یک برآورد تمایلات عمومی لازم است که در نظرسنجی‌ها خودش را نشان خواهد داد؛ بنابراین ما باید به نظرسنجی‌ها توجه زیادی داشته باشیم و به سمتی برویم که کسانی را در جمع‌های سیاسی پیشنهاد کنیم که در نظام اجتماعی دارای مقبولیت باشند.

از جانب دیگر اما برخی از تحول‌خواهان در بدنه جریان اصلاحات همچون مصطفی تاج‌زاده هستند که طی پیام‌های به جبهه اصلاحات و بابیان اینکه اتفاق خاصی نیفتاده بر ضرورت تکرار انتخابات ۱۴۰۰ یعنی تحریم انتخابات تأکیددارند. وجود این شرایط در جبهه اصلاحات اما موجب شده که عباس عبدی از فعالان اصلاح‌طلب نیز با تأکید بر اینکه ️جبهه اصلاحات در یک سردرگمی تحلیلی قرارگرفته است، تصریح کند که باعث تأسف است که بگویم دوستان جبهه اصلاحات در یک سردرگمی تحلیلی قرارگرفته و قادر نیستند تصمیمات سیاسی جامعی را اتخاذ کنند.

عبدی نوشته است:

دوستان اعلام کرده‌اند که مشارکت جبهه در انتخابات منوط به تأیید صلاحیت حداقل یکی از نامزدهای اختصاصی خود خواهد بود. هم به لحاظ راهبردی نادرست است و هم از منظر تاکتیکی. شرط گذاشتن به‌تنهایی به معنای تهدید و تقابل است و باید حضور انتخاباتی را از طریق گفت‌وگو و تفاهم حل کرد و نه شرط و شروط گذاشتن…

عبدی با تصریح بر اینکه آن گزاره به لحاظ تاکتیکی نیز به دو دلیل ایراد جدی دارد، می‌نویسد، اول اینکه چرا یک نیروی سیاسی باید دست خود را در اتخاذ تصمیمات سیاسی بعدی ببندد؟ شاید به هر دلیلی به این نتیجه برسید و بخواهید که از یک نامزد دیگر حمایت کنید. به نظرم دوستان اصلاح‌طلب درباره سبد رأی خود دچار خطا هستند. بدون تردید انتخابات ۹۲ و ۹۴ و ۹۶ با حضور مستمر و فعال آنان شکل گرفت ولی این اثرگذاری مطلق و یک‌سویه نبود. نیروی سیاسی باید متوجه این ماجرا باشد که چه‌بسا این راهبرد از سوی نیروهای خودش هم شکسته شود و این زیان سیاسی خواهد بود.

درمجموع با توجه به مطالب فوق می‌توان گفت؛

۱- اصلاح‌طلبان در اتخاذ راهبرد انتخاباتی خود برای چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری دچار تشتت و چنددستگی شده‌اند. از سویی نمی‌خواهند ژست اپوزیسیونی خود را به چالش بکشند و از جانب دیگر نمی‌توانند از انتخابات مهم ریاست جمهوری دل بکنند

۲- اصلاح‌طلبان گرچه تلاش می‌کنند در قالب جبهه اصلاحات برنامه‌های انتخاباتی خود را پیش برده و به کنشگری بپردازند اما فعلاً با دو مشکل مواجه هستند.

نخست اینکه شخص خاتمی خود نظرات شخصی داشته و علاوه بر آن تحت تأثیر رادیکال‌های جریان اصلاحات هست لذا بعضاً تصمیماتی به‌صورت دیکته شده برای جبهه اصلاحات دارد، این رویه را می‌توان در گفتگوی مستقیم با محمد صدر برای کاندیداتوری برای انتخابات مشاهده کرد. مورد دوم اما بازمی‌گردد به مسئله شکاف میان هسته سخت و رادیکال جریان اصلاحات با طیف میانه‌رو که طیف میانه‌رو تصریح دارد در صورت عدم موفقیت کاندیدای اصلاح‌طلب باید از کاندیدای میانه‌رو در انتخابات حمایت کرد.

این مسئله اما گرچه از سوی هسته سخت جریان اصلاحات به بهانه تأکید بر حمایت از کاندیدای هویتی رد می‌شود اما در بطن و متن خود یک نکته بسیار مهم دیگری را نیز گوشزد می‌کند و آن اینکه خاتمی و تصمیم سازان اصلاح‌طلب به‌شدت از هر آنچه یادآور انتخابات ۹۲ و حمایت آنان از روحانی است حذر می‌کنند.

به گزارش مجاهدت از مشرق، روزنامه کیهان در ستون خبر ویژه خود نوشت: حسین مرعشی در گفت‌وگو با ویژه‌نامه روزنامه سازندگی درباره استعفای بهزاد نبوی از ریاست جبهه اصلاحات نوشت: آقای نبوی همچنان عضو جبهه می‌مانند اما این که ایشان دوباره مسئولیت ریاست را بپذیرند، یا نه، نظرات متفاوتی وجود دارد. بعضی از دوستان در جبهه اصلاحات اساساً معتقدند که ادامه ریاست آقای نبوی در جبهه اصلاحات مناسب با فضای سیاسی پسامهسا نیست. در واقع فضا رادیکال‌تر شده و جبهه باید با فرمانی حرکت کند که روابط اجتماعی‌اش را تقویت و بازسازی کند؛ می‌گویند حضور آقای نبوی آرامبخش اسـت و جبهـه را خوب می‌تواند مدیریت کند اما این دوره با انتخاب چهره دیگری پیام سیاسی دیگری را باید به جامعه منتقل کرد.

این نظر طـرفـداران زیادی دارد اما آقای نبوی همیشـه در شرایط اجمـاع آراء رئیس‌ می‌شدند. الان هم اگر در مورد ایشان اجماع شود به نظر من می‌پذیرند اما اگر اجماع نباشد، ایشان از پذیرش مجدد این مسئولیت پرهیز می‌کنند.

وی افزود: جبهه اصلاحات چند نفر عضو حقوقی دارد که آنها اساساً همان ۴ رای‌ای که من به شما گفتم را دارند اما به رغم اینکه اقلیت خیلی کوچکی هستند اما صدای خیلی بلندی دارند.

حتی در بین آن ۴ نفر ۲ نفر خیلی تند حرف می‌زنند، آنها گاهی اوقات مطالبی را می‌گویند که در شأن و حق آقای مهندس نبوی شنیدن این نـوع پرخاش‌ها خیلی شایسته نبوده است. تصمیمی گرفته‌اند. از این جهت برای ایشان قدری دلخوری به وجود آمده است.

مرعشی در ادامه انتخاب روحانی در سال ۱۳۹۲ و حمایت از او را مناسب دانست اما در ادامه درباره انتخاب ۹۶ گفت: من به طور قاطع موافق کاندیداتوری آقای روحانی نبودم. من می‌گفتم اگر آقای دکتر حسن روحانی برای دور دوم کاندیدا نشود، خودش به شخصیت‌های ماندگار تاریخ ایران تبدیل می‌شود و این اعتبار را برای روز مبادا ذخیره می‌کند.

برای جایگزینی تعداد زیادی بودند. من با آقای مرحوم‌ هاشمی ۲ ماه قبل از فوت‌شـان دو بار ملاقات کردم. دو هفته پشت سر هم رفتم و به ایشان گفتم با رهبری بروید روی کسی دیگر توافق کنید. آقای روحانی کار خودش را کرده است‌، این سرمایه را نسوزانیم. بگذاریم ذخیره بماند و سراغ کسی برویم که الان در شرایط پسابرجام بتواند کشور را بهتر اداره کند. آقای‌ هاشمی جلسه اول گوش دادند و گفتند فکر می‌کنم‌، جلسه دوم گفتند نه موافق نیستم.

آقای ‌هاشمی آدم واقع‌گرایی بود و شاید فکر می‌کرد حسن روحانی در هیچ شرایطی کنار نمی‌رود و رأی‌ها تجزیه می‌شـود و شکست می‌خوریم. همان‌طوری که اصولگرایان در عبور نکردن از احمدی‌نژاد به خودشان و کشور ضربه زدند. ما اصلاح‌طلبان و میانه‌روها هم در عبور نکردن از آقای روحانی در سال ۹۶ به خودمان و کشور ضربه زدیم.

مرعشی در بخش دیگری از این گفت‌وگو و در پاسخ این سؤال که «شما هیچ گزینه‌ای به عنوان فروپاشی که این‌قدر در مورد آن هشدار می‌دهند را قبول ندارید؟ اظهار داشت: اصلاً فروپاشی اتفاق نمی‌افتد. نظامی که حداقل ۱۵ درصد جامعه جانشـان را برای آن می‌دهند، نیروهای مسـلح هم به آن وفادار هستند، در آن فروپاشی اتفاق نمی‌افتد. این‌ها آرزوهایی است که یک عده دارند و ‌محقق نمی‌شود.

به گزارش مجاهدت از مشرق،علی علوی طی یادداشتی در روزنامه جوان نوشت: روزنامه سازندگی و اخیراً روزنامه هم‌میهن مستمراً یادداشت‌هایی به قلم محسن هاشمی و حسین مرعشی و برخی دیگر با این عنوان و مضمون که «اگر هاشمی الان بود، چه می‌کرد» منتشر می‌کنند و این غیر از ایام فوت آن مرحوم در زمان‌های دیگر نیز جاری و ساری است. محتوای این یادداشت‌ها نیز حول این محورهاست که اگر هاشمی الان بود، از افراط (مثلاً در قضیه آشوب و کشف حجاب) پرهیز می‌کرد یا هاشمی بانی امنیت بود و از این گونه موارد.

به فرزند و آن فامیل دیگر آقای هاشمی باید دو نکته را گوشزد کرد. ابتدا اینکه درباره ادعای پرهیز از افراط آقای هاشمی در حوادث اخیر که بهانه‌اش حجاب بود، بهتر است پشت سر درگذشته حرف نزنند و مطلب وارونه از قول او به مردم القا نکنند. مرحوم هاشمی همانی بود که در سال‌های جنگ که مسئله حجاب اصولاً در ایران مطرح نبود، آن قدر به این مسئله حساس بود که در خطبه‌های نماز جمعه به آن اولویت داد و گفت برخی زنان کمی از موی خود را بیرون می‌گذارند و ما دیگر نمی‌توانیم این را تحمل کنیم و زنانی را که کمی از موی خود را بیرون می‌گذاشتند تهدید به بازداشت و نگهداری در اردوگاه‌های کار اجباری کرد. پس معرفی مرحوم هاشمی به عنوان یک افراط‌گریز باید مستند به سوابق او باشد، نه به‌دلخواه بازماندگان.

ممکن است فرزند و فامیل ایشان بگویند هاشمی عوض شد و دیگر آن هاشمی زمان جنگ نبود و برای تأیید سخن خود مثال بیاورند که هاشمی روزگاری فرمانده جنگ و سراپا در تدارک پیشرفته‌ترین سلاح‌ها برای حفظ امنیت کشور بود،، ولی همین هاشمی در اواخر عمر، توسعه صنعت موشکی ایران را خلاف امنیت کشور و ایران را بی‌نیاز به موشک می‌دانست و از ژاپن و جاهای دیگر مثال می‌زد. پس هاشمی عوض شده بود و ما داریم درباره هاشمی متأخر صحبت می‌کنیم که در همین مقوله امنیت به مؤلفه‌های دیگری غیر از موشک باور پیدا کرده بود.

این ادعا دو مشکل دارد. اول اینکه داشتن نیروی قوی نظامی نافی بهره‌مندی از دیگر مؤلفه‌های قدرت و امنیت نیست و این مغالطه آشکاری است که مؤلفه‌های اقتصادی و سرمایه اجتماعی را مقابل مؤلفه نظامی قرار می‌دهد. نفی هرکدام به سود دیگری غلط است، چه از طرف مرحوم هاشمی یا بستگان او باشد و چه از طرف طرفداران قدرت موشکی (که اصولاً طرفداران قدرت موشکی چنین ادعایی ندارند). مشکل دوم آنکه کشور و مردم چه گناهی کرده‌اند که برخی شخصیت‌های سیاسی، تقسیم‌بندی متقدم و متأخر دارند و کشور باید با تغییر سن و حال و احوال ایشان، رویکرد خود را عوض کند؟!

اما نکته دوم. بستگان مرحوم هاشمی و حزب سازندگی بهتر است کمی مطابق منظومه فکری اصلاح‌طلبان و روشنفکران این جریان که یکسره بر نفی شخص‌محوری و شخصیت‌پرستی است، عمل کنند. تا کی باید از مرحوم هاشمی- مستند و غیرمستند و راست و دروغ- خاطره و رویداد ذکر کرد و کشور و مردم را به مسیر او فراخواند؟! اصلاح‌طلبان که بسیاری از امور صدر اسلام را برای همان زمان مناسب می‌دانند و بسیاری از فرامین و آموزه‌های معمار انقلاب را مناسب زمان خود امام یا حتی نامناسب برای همان زمان می‌دانند، چگونه برای شخصیت هاشمی، یادداشت‌های مستمر «اگر هاشمی الان بود» می‌نویسند؟!

شما خود صاحب فکر و اندیشه‌اید. از خودتان و اندیشه‌های خودتان بگویید، شاید مردم پذیرفتند. پروبال دادن به شخصیت‌های سیاسی بعد از مرگ‌شان و صاف و صوف کردن تناقضات متقدم و متأخر آنان، مناسب سیاست‌ورزی روشنفکرانه و اندیشمندانه نیست. شخصیت‌محوری و شخص‌پرستی نیز مذموم است. دست‌کم منظومه فکری روشنفکرانه اصلاح‌طلبی را نقض نکنید و به سخره نگیرید.

مرحوم هاشمی بدون جانبداری‌های شما برای مردم ایران خاطره‌انگیزتر است تا با القای تفکرات شما در قالب شخصیت او. خود دانید!