گروه بین‌الملل دفاع‌پرس: بسیج مردمی عراق یا همان «حشد شعبی» به بخشی از نیروهای مبارزه عراقی گفته می‌شود که از سال ۱۳۹۴ برابر با ۲۰۱۵ میلادی با هدف مقابله با حمله «داعش» به شهر‌های مختلف عراق سازماندهی شد و با همکاری با سایر گروههای مقاومت عراقی و ارتش این کشور سرانجام توانستند بساط داعش را از این کشو جمع کنند.
شکل‌گیری و آغاز
در حقیقت باید گفت «حشد شعبی»، در پاسخ به دعوت دولت عراق و آیت‌الله سیستانی مرجع شیعه، در نجف، در قالب نیرویی نظامی در کنار ارتش تشکیل شد. نیرویی مقاومتی و مبارز که سربازانی از طایفه‌ها و قومیت‌های مختلف عراقی در آن حضور دارند و همین امر هم موجب شد تا شاهد موفقیت بالا و قابل توجه این گروه مقاومت عراقی در نابودی گروهک تروریستی تکفیری داعش در کشور عراق باشیم.
از طرف دیگر، اگر بخواهیم نیروی «حشد شعبی» را به صورت کامل و جامع مورد بررسی قرار بدهیم باید به این مهم اشاره کنیم که این نیرو از ۴۰ گروه مختلف تشکیل شده که عمدتا گروههای مسلح شیعه هستند. البته برخی از گروههای سنی مذهب، مسیحی و حتی نیرو‌هایی از ایزدی هم در آن حضور دارند.
نامگذاری
معنای نام این نیرو هم به این صورت است که «حَشْد» به معنای جماعت، گروه و جمعیت است و «شَعْب» به معنای گروهی از مردم که مشترکاتی خاص دارند. در واقع اینگونه شد که نام «حشد شعبی» برای این نیروی مبارز مردمی عراقی انتخاب و برگزیده شده است.
نکته دیگر اینکه اگر بخواهیم زمینه‌های پایه گذاری «حشد شعبی» در عراق را ریشه‌یابی کنیم به این تاریخچه می‌رسیم که شکل گیری این نیروی مبارزه عراقی در سه مرحله رخ داده است. نخستین مرحله، دستور شخص «نوری مالکی» نخست وزیر وقت عراق برای تشکیل بسیج مردمی عراق به منظور مقابله با تهدید «داعش» و جلوگیری از حمله به «بغداد» پایتخت «عراق» بود.
مرحله دوم شگل گیری «حشد شعبی» که همانا مشروعیت بخشی به آن بود سه ماه پس از شکل گیری اولیه و آغاز فعالیت این نیرو صورت گرفت. در این مرحله با فتوای «آیت‌الله سیستانی» مرجعیت شیعه عراقی در شهر نجف از تمامی افرادی که توانایی جنگیدن داشتند دعوت شد تا در کنار نیروهای ارتش عراق به میدان مبارزه با «داعش» بشتابند.
پایه‌گذاری
البته پیرامون شکل‌گیری نیروی «حشد شعبی» گمانه‌زنی‌های جالب و گوناگونی می‌شود که یکی از آنها به پس از فتوای «آیت الله سیستانی» و تصمیم فرماندهانی که در جبهه‌های جنگ ایران و عراق بر علیه «صدام» مبارزه می‌کردند برمی‌گردد. افراد مطلع پیرامون این موضوع گفتند که شگل‌گیری و سازماندهی این گروه مقاومت مردمی عراقی با حضور سردار شهید «حاج قاسم سلیمانی» در منزل شخصی «ابومهدی المهندس» طراحی و اجرا شده است.
طرح اولیه
مرحله بعدی در شکل‌گیری و تشکیل «حشد شعبی» در سال ۲۰۱۵ میلادی رقم خورد. در آن سال بود که هیات وزیران عراق در جلسه‌ای تصویب کرد، نیروی «حشد شعبی» سازمانی رسمی و در ارتباط با نخست وزیر عراق باشد. در واقع به دنبال تصویب این مصوبه بود که این نیرو به صورت رسمی بخشی از ساختار نیروهای مسلح عراق محسوب شد و زیرنظر فرمانده کل نیروهای مسلح فعالیت خود را پی گرفت.
نیروی انسانی
نیروی انسانی موضوع مهم دیگر در ارتباط با «حشد شعبی» است. البته تا امروز پیرامون تعداد نیروهای آن آمار‌های متنوعی از ۱۰۰ هزار تا ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر ارائه شده است. زیرا همانطور که اشاره شد تقریبا تمامی طایفه‌های قومی و دینی عراقی شامل شیعه، سنی، و مسیحی، ترکمن، عرب و کرد در «حشد شعبی» نماینده و نیروی رزمی دارند.
از طرف دیگر، نیروهای «حشد شعبی»، این گروه مبارزه مردمی به دو قست تقسیم می‌شوند. قسمت نخست گروههای مسلح شناخته شده عراقی هستند و قست دوم نیز جوانانی را تشکیل می‌دهد که به دعوت مرجعیت به کمک ارتش عراق آمده‌اند.
نیروهای «حشد شعبی» از گروه‌هایی همچون سازمان بدر، عصائب اهل الحق، کتائب حزب‌الله، قوات الشهید الصدر، حرکت النجباء، سرایا السلام، سرایا الجهاد، لواء علی الاکبر، سرایا العتبات، کتائب سیدالشهداء، کتائب التیار الرسالی، سرایا الخراسانی، سرایا عاشوراء، قوات وعدالله، فرقه العباس الالقتالیه تشکیل شده است.
حامی ارتش عراق
رهبر جریان حکمت ملی عراق در سخنانی در زمان تشکیل «حشد شعبی» به اهمیت وجود این نیرو به‌عنوان یک نهاد در کنار ارتش، پلیس و پیشمرگه ضرورت راهبردی در نظام ملی دفاع عراق اشاره کرد و گفت «حشد شعبی» باید ضمن نهادینه شدن در کنار نیروهای نظامی، ارتباط آن با دفتر فرمانده کل نیروهای مسلح، منظم و سامان داده شود.
دستاورد‌ها
دستاورد‌های «حشد شعبی» از زمان تشکیل تا امروز بسیار گوناگون و متنوع بوده است. بسیج مردمی عراق در صحنه‌های مختلفی برای شکستن محاصره «داعش» یا آزادسازی شهر‌های عراق نقش فعال داشته است. از جمله این اقدامات آنها می‌توان به شکستن محاصره «سامرا» و «آمرلی» و آزادسازی «جرف الصخر» (که بعد‌ها به جرف النصر شهرت یافت) و بیجی و جنوب موصل و فلوجه و دیگر مناطق به‌ویژه در دو استان صلاح الدین و الانبار اشاره کرد.
عملیات‌ها
نیروی «حشد شعبی» در طول چند سال اخیر در عملیات‌های مهمی از جمله «لبیک یارسول‌الله» ۱ و ۲ شرکت داشته است. حضور مفید و موثر «حشد شعبی» در عراق و در صحنه‌های مختلف نبرد با «داعش» آنقدر تائید شده و غیرقابل انکار بوده که حتی نیرو‌ها و فرماندهان آمریکایی مستقر در عراق نیز به موفقیت‌های این نیروی مقاومت عراقی در عملیات‌هایی که در آنها حضور داشته اعتراف کردند.
انتهای پیام/ ۱۳۴
