پیامدهای ماجراجویی بایدن در مرزهای سوریه/ تکاپوی کنگره آمریکا برای ابطال اختیارات جنگی جو بایدن
سرویس جهان مشرق – پولیتیکو در گزارشی از تشدید تلاش‌های نمایندگان کنگره آمریکا برای محدود کردن اختیارات جنگی جو بایدن خبر داد و نوشت: در بحبوحه جدیدترین عملیات‌های رئیس‌جمهور بایدن در مرز عراق و سوریه، اعضای حزب او خواهان پاسخگویی وی هستند. سناتور کریس مورفی از اعضای ارشد کمیته روابط خارجی می‌گوید: «خطری که در اینجا مطرح می‌شود، گرفتار شدن در الگویی است که در قالب آن منازعه نظامی بالا می‌گیرد و به جنگ می‌انجامد، بدون آنکه رأی‌دهندگان این میان نقشی ایفا کنند.»
مخاطبان گرامی، آنچه در ادامه می‌خوانید صرفاً ترجمه گزیده گزارش‌ها و مقالات مذکور است و محتوا و ادعاهای مطرح‌شده در این گزارش صرفاً جهت تحلیل و بررسی رویکردها و دیدگاه‌های اندیشکده‌های غربی منتشر شده است و هرگونه ادعا و القائات احتمالی این مقالات هرگز مورد تأیید مشرق نیست.
رنجش دموکرات‌های از تصمیم رئیس‌جمهور
حملات هوایی رئیس‌جمهور جو بایدن علیه شبه‌نظامیان تحت حمایت ایران در عراق و سوریه در چند هفته پیش موجب رنجش دموکرات‌هایی شده که از تصمیم رئیس‌جمهور مبنی بر دور زدن کنگره سرخورده شده‌اند ــ تکاپویی که می‌تواند تلاش‌های دیرین حزب دموکرات به منظور مهار اختیارات جنگی رئیس‌جمهور را شدت بخشد.
انتقاد نمایندگان دموکرات از بایدن به خاطر جدیدترین حملات تلافی‌جویانه به‌هیچ‌وجه تازگی ندارد. آنها اوایل سال جاری نیز بایدن را به خاطر حمله به عوامل نیابتی ایران در منطقه بدون کسب مجوز از کنگره به باد انتقاد گرفته بودند. در هر دو مورد، رئیس‌جمهور به اختیارات خود ذیل اصل دوم قانون اساسی آمریکا اشاره کرد که به وی امکان می‌دهند تا در راستای حفاظت از پرسنل نظامی آمریکا در قالب دفاع مشروع گام‌هایی بردارد.
هشدار در خصوص سوءاستفاده‌های احتمالی از اختیارات جنگی
این نشریه آمریکایی می‌نویسد: اما برخی افراد از حزب بایدن در خصوص سوءاستفاده‌های احتمالی از اختیارات مذکور هشدار داده‌اند. رؤسای جمهور از هر دو حزب از این اختیارات به منظور دور زدن کنگره و توجیه حقوقی عملیات‌های نظامی مختلف بهره گرفته‌اند. حملات هوایی در حالی صورت گرفتند که نمایندگان کنگره از قبل در تلاشند تا اختیارات دو دهه‌ای در خصوص استفاده از نیروی نظامی در عراق را ملغی سازند. بایدن نیز از این تلاش حمایت کرده است.
سناتور کریس مورفی از اعضای ارشد کمیته روابط خارجی در مصاحبه‌ای در این باره اظهار داشت: «خطری که در اینجا مطرح می‌شود، گرفتار آمدن در الگویی است که در قالب آن منازعه نظامی بالا می‌گیرد و به جنگ می‌انجامد، بدون آنکه رأی‌دهندگان این میان نقشی ایفا کنند. بی‌دردسرترین کار برای رئیس‌جمهور آن است که مدعی شود از اختیارات فراگیر ذیل اصل دوم برخوردار است.»
کنگره خواستار پاسخگویی بایدن شده است
سناتور باب منندز رئیس کمیته روابط خارجی گفته که خواهان بررسی جامع‌تر توجیه حقوقی بایدن در خصوص حملات است. دولت‌های دموکرات و جمهوری‌خواه هر دو از دیرباز معتقد بوده‌اند که اختیارات رئیس‌جمهور ذیل اصل دوم قانون اساسی فراگیر و جامع هستند.
منندز در بیانیه‌ای در خصوص این حملات اظهار داشت: «کنگره این اختیار را دارد که استفاده از نیروی نظامی و اعلان جنگ را مجاز اعلام کند و کمیته روابط خارجی مجلس سنا قصد دارد ترتیبی دهد تا دولت توضیحات بیشتری در این خصوص ارائه دهد.»
دولت عراق حمله در خاک خود را محکوم کرد و مقامات این کشور حملات مزبور را نقض «فاحش» حاکمیت خود خواندند. این امر اوضاع را برای دولت بایدن بیش از پیش پیچیده‌تر ساخت.
بعلاوه، نیروهای آمریکا در سوریه در معرض حمله راکتی قرار گرفتند که این حمله احتمالاً به تلافی حملات ضد گروه‌های شبه‌نظامی صورت گرفته است. این خبر را سرهنگ واین ماروتو از سخنگویان ائتلاف در توییتر خود منتشر کرد. به گفته ماروتو، هیچکس مجروح نشده و خسارات هنوز در حال بررسی است.
افزایش تنش‌ها در سوریه و عراق
در ادامه این گزارش آمده است: گروه‌های شبه‌نظامی تحت حمایت ایران در عراق و سوریه طی ماه‌های اخیر بر شدت حملات ضد آمریکایی‌ها در منطقه افزوده‌اند و بایدن را بر آن داشتند تا آنچه جان کربی سخنگوی پنتاگون «حملات هوایی تدافعی نقطه‌زن» علیه اماکن ذخیره‌سازی سلاح متعلق به این گروه‌ها در نزدیکی مرز عراق و سوریه خوانده است را تصویب کند.
کربی در این باره افزود: «با توجه به حملات ادامه‌دار گروه‌های تحت حمایت ایران ضد منافع آمریکا در عراق، رئیس‌جمهور دستور اقدام نظامی بیشتر به منظور مختل‌سازی و ممانعت از اینگونه حملات را صادر کرد.»
جسیکا مک‌نالتی سخنگوی پنتاگون به نشریه پولیتیکو گفت که پنتاگون به این جمع‌بندی رسیده که تک‌تک حملات به اهداف موردنظر اصابت کرده‌اند و مقامات در حال حاضر مشغول ارزیابی تأثیرات کامل عملیات هستند. به گفته یک مقام دفاعی، جنگنده‌های نیروی هوایی مستقر در پایگاه‌های ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا این حملات را انجام دادند.
تغییر تاکتیک گروه‌های شبه‌نظامی
گروه‌های شبه‌نظامی تاکتیک خود را تغییر داده‌اند و طی ماه‌های اخیر به جای راکت به سراغ پهپادهای بدون سرنشین رفته‌اند، اقدامی که مقامات آمریکایی به مثابه تشدید منازعه قلمداد می‌کنند. به گفته مک‌نالتی، این شبه‌نظامیان از ماه آوریل حداقل پنج حمله با استفاده از سامانه‌های بدون سرنشین ضد اماکن مورد استفاده پرسنل آمریکا و ائتلاف در عراق صورت داده‌اند.
اما این توضیحات پنتاگون شاید برای دموکرات‌ها کافی نباشد و آنها پیشاپیش خواستار دریافت گزارشات محرمانه درباره ماهیت تهدیدات شده‌اند. چند چهره دموکرات حملات هوایی مزبور را ذیل قانون اختیارات جنگی به مثابه «خصومت‌ورزی» می‌دانند. دریافت مجوز از کنگره طبق قانون اختیارات جنگی الزامی است.
مورفی در این باره گفت: «دولت اگر پیش‌بینی می‌کند که باید به کشمکش با … گروه‌های نیابتی ایران ادامه دهد، بهتر است که به کنگره بیاید و خواستار بحث و گفتگو در خصوص اعلان جنگ شود.»
ابیگیل اسپانبرگر نماینده کنگره و مأمور سابق سیا که از حامیان ابطال اختیارات جنگی است، در این خصوص گفت که توضیحات دولت در رابطه با حملات هوایی را هنوز مطالعه نکرده است، اما فکر نمی‌کند که این امر موجب شکل‌گیری بحث‌وجدل‌های طولانی درباره اختیارات جنگی شود.
اسپانگر طی مصاحبه‌ای اظهار داشت: «از اعطای مجوز یا اقدام جهت اعطای مجوز استفاده از نیروی نظامی ضد شبه‌نظامیان تحت حمایت ایران بسیار فاصله داریم. اتفاقات زیادی در سرتاسر دنیا رخ می‌دهند و من فکر می‌کنم قبل از آنکه تدوین چنین مجوزی را مدنظر قرار دهیم، بحث‌وجدل قابل توجهی … در کنگره صورت خواهد گرفت.»
اجتناب از بالا گرفتن تنش و وقوع یک منازعه گسترده‌تر
از ماه فوریه که بایدن دستور حمله هوایی به یک گذرگاه مرزی مورد استفاده گروه‌های شبه‌نظامی تحت حمایت ایران در شرق سوریه را صادر کرد، او در بحبوحه حملات مکرر شبه‌نظامیان ضد پرسنل آمریکایی و عراقی از هرگونه عملیات تلافی‌جویانه بیشتر خودداری ورزیده است. مقامات گفتند که حمله ماه فوریه به منظور ارسال این پیام به ایران بود که دولت بایدن اینگونه حملات از طریق عوامل نیابتی در منطقه را تحمل نخواهد کرد. هدف در عین حال اجتناب از بالا گرفتن تنش و وقوع یک منازعه گسترده‌تر بود.
یک مقام ارشد دفاعی که نخواست نامش فاش شود، در این باره گفت که دولت آمریکا افزایش تعداد حملات با استفاده از سامانه‌های بدون سرنشین را به مثابه تشدید منازعه به منظور فشار به واشنگتن جهت خارج کردن نیروهایش از عراق می‌داند. او گفت که پهپادها اکنون مهمات بزرگ‌تر و دقیق‌تری را حمل می‌کنند.
سناتور تیم کین که تلاش‌ها در مجلس سنا را به منظور ابطال اختیارات مربوط به جنگ عراق در سال‌های ۱۹۹۱ و ۲۰۰۲ هدایت کرده است، در این باره گفت که برت مک‌گورک هماهنگ‌کننده امور خاورمیانه در کاخ سفید قصد دارد درباره حملات به او گزارش دهد.
کین گفت نگران آن است که منازعه «بدون هرگونه بحث و گفتگو درباره آن در کنگره بالا بگیرد»، اما افزود که اقدامات بایدن یک مکانیسم دفاع مشروع «کلاسیک» هستند. او اضافه کرد: «من در مقایسه با اکثر افراد حاضر در اینجا دیدگاه محتاطانه‌تری نسبت به اختیارات مندرج در اصل دوم دارم. به نظر من یک اقدام دفاعی ضد حملات یا حملات قریب‌الوقوع باید موجود باشد.»
آیا اقدامات بایدن از این حملات جلوگیری می‌کند؟
مجله آمریکایی پولیتیکو در بخش دیگری از گزارش خود عنوان کرد: دموکرات‌ها همچنین در خصوص تأثیر بازدارنده حملات آمریکا ضد گروه‌های شبه‌نظامی تحت حمایت ایران ابراز نگرانی کردند. دولت آمریکا حملات را هدفمند و دقیق توصیف کرده است، اما حملات ضد آمریکایی‌ها فروکش نکرده‌اند.
سارا جیکوبز نماینده کنگره در این باره گفت: «حفاظت از نیروهای آمریکایی یک اولویت است، اما تداوم حملات هوایی آشکارا مانع حمله شبه‌نظامیان تحت حمایت ایران ضد نیروهای ما در عراق نشده است. من منتظرم شاهد یک طرح واقع‌بینانه به منظور کاستن از تنش‌ها از طرف دولت بایدن باشم ــ همانگونه که در ماه فوریه نیز بحث شد ــ چرا که نمی‌توانیم مرتب دست به حمله بزنیم و نتایج متفاوتی را انتظار بکشیم.»
البته حملات هوایی بایدن حمایت حداقل یک چهره دموکرات ارشد را برانگیخت. آدام شیف رئیس کمیته اطلاعات مجلس نمایندگان در بیانیه‌ای اظهار داشت که حملات «به مثابه کاربرد مناسب و معقول زور و همسو با اهداف دفاعی بودند.» شیف اضافه کرد که او از دولت خواسته تا «ارزیابی کند آیا این اقدام واقعاً در برابر حملات بیشتر بازدارندگی به وجود می‌آورد یا از این حملات جلوگیری می‌کند یا نه.»
سکوت جمهوری خواهان نسبت به اقدامات جنگی بایدن
جمهوری‌خواهان اکثراً در خصوص حملات هوایی سکوت اختیار کرده بودند، اما جیم اینهاف سناتور ایالت کالیفرنیا و از جمهوری‌خواهان ارشد عضو کمیته نیروهای مسلح مجلس سنا گفت که بایدن کار درستی کرده و تصمیم او نیاز به حفظ اختیارات جنگی سال ۲۰۰۲ در ارتباط با عراق را برجسته می‌سازد.
اینهاف طی بیانیه‌ای اظهار داشت: «من معتقدم این اقدامات دیرهنگام هستند و نیاز به حفظ مجوز استفاده از نیروی نظامی مصوب سال ۲۰۰۲ یا ــ در حالت حداقلی ــ نیاز به یک جایگزین جامع قبل از ابطال اختیارات قبلی را برجسته می‌سازند، به ویژه از آن جهت که شبه‌نظامیان تحت حمایت ایران در عراق یک تهدید ادامه‌دار متوجه نیروهای آمریکایی می‌کنند.»
پولیتیکو در پایان تصریح کرد: دولت عراق از دیرباز در شرایط دشواری قرار داشته و تلاش کرده تا روابط حسنه خود با تهران و واشنگتن که دشمن یکدیگر هستند را حفظ کند. نیروهای آمریکایی و نیروهای تحت حمایت ایران هر دو به دولت عراق در نبرد با گروه تروریستی داعش یاری رسانیده‌اند و ایران پیوندهای اقتصادی، فرهنگی، و مذهبی چشمگیری با عراق دارد.
دموکرات‌های کنگره آمریکا در واکنش به حملات هوایی بایدن علیه شبه‌نظامیان تحت حمایت ایران در عراق و سوریه قصد دارند اختیارات جنگی رئیس‌جمهور را محدود و مهار کنند.
منبع خبر