حمیدیه

تاکتیک‌های مناسب و راهبردی عاملی مؤثر در عملیات شهید چمران

تاکتیک‌های مناسب و راهبردی عاملی مؤثر در عملیات شهید چمران


به گزارش مجاهدت از گروه حماسه و جهاد دفاع‌پرس، ساعت چهار و ۱۵ دقیقه بامداد روز ۵ مرداد ۱۳۶۰، عملیاتی با نام «شهید چمران» در شمال غرب اهواز در محور حمیدیه، حدفاصل جاده حمیدیه – سوسنگرد تا رودخانه کرخه کور، در زمینی با وسعت بالغ‌ بر ۵۰ کیلومتر، اجرا شد که به آزادسازی ۳۵ کیلومتر از این منطقه انجامید.

در شمال رودخانه کرخه کور منطقه‌ای به عرض شش الی هفت کیلومتر و به عمق هفت الی هشت کیلومتر در اشغال دشمن قرار داشت که دو سمت شرقی و غربی آن آب‌گرفتگی بود.

تصرف این منطقه برای ارتش عراق دو امتیاز داشت: اول، تهدید جاده حمیدیه – سوسنگرد؛ دوم، جلوگیری از دسترسی نیرو‌های ایرانی به رودخانه کرخه کور که از بین رفتن این امتیاز، نیرو‌های عراقی را در منطقه اهواز به‌ شدت تهدید می‌کرد.

با توجه به آب‌ گرفتگی دو طرف، جبهه وضعیت پدافندی خوبی برای عراقی‌ها داشت، آن‌ها با ایجاد یک خاکریز نیم‌دایره‌ای عمود بر کرخه کور و استفاده از میدان‌های وسیع مین ضدنفر، ضد خودرو و ضدتانک و یک ابتکار جدید؛ یعنی بهره‌گیری از سه ردیف سیم‌ خاردار در جلو مواضع، جبهه مستحکمی را برای خودشان فراهم کرده بودند.

بر اساس طرحی که باهدف عقب راندن نیرو‌های عراقی از این منطقه، دور کردن تهدید از جاده حمیدیه – سوسنگرد و رسیدن به رودخانه کرخه کور آماده شده بود، عملیات در دو مرحله اجرا شد:

مرحله اول عملیات اخذ تماس بود که با اجرای آن، نیرو‌های خودی که از مدت‌ها قبل کانال‌هایی عمود بر خط دشمن حفر کرده بودند، تا ۶۰۰ متری نیرو‌های عراقی پیش رفتند.

مرحله دوم عملیات که تک هماهنگ شده بود، ساعت چهار و ۱۵ دقیقه بامداد با اجرای آتش تهیه به مدت ۳۰ دقیقه آغاز شد. سپس نیرو‌های پیاده شامل نیرو‌های بسیج و سپاه پاسداران و ارتش که درون کانال‌های محور شمالی و نیرو‌های ستاد جنگ‌های نامنظم و ارتش که در پشت خاکریز محور طراح با پشتیبانی نیرو‌ها و امکانات زرهی تیپ ۲ لشکر ۱۶ زرهی قزوین در فاصله ۳۰۰ تا ۸۰۰ متری دشمن مستقرشده و منتظر دستور حمله بودند، از دو محور حرکت خود را آغاز کردند.

ساعت چهار و ۵۰ دقیقه نیرو‌های پیاده به خاکریز دشمن رسیدند و پس از ۱۰ دقیقه، خاکریز دوم دشمن نیز که حدود ۴۰۰ متر با خاکریز اول فاصله داشت- سقوط کرد و به‌ تدریج سلاح‌های ضدتانک مانند موشک تاو و تفنگ ۱۰۶ میلی‌متری وارد منطقه شدند و واحد‌های زرهی توانستند؛ پشت خط مقدم دشمن موضع بگیرند.

تا ساعت شش نیرو‌های پیاده موفق شدند سه کیلومتر در مواضع دشمن پیشروی کنند؛ البته بسیاری از نیرو‌های عراقی از منطقه گریختند.

عقب‌نشینی واحد‌های پیاده و زرهی عراق تا جنوب کرخه کور ادامه یافت. ساعت شش و ۳۰ دقیقه نیرو‌های پیاده به کرخه کور رسیدند. عراق در حدود سه کیلومتری شمال کرخه کور، خاکریز شرقی- غربی وسیعی را به طول پنج کیلومتر احداث کرده بود که برای نیرو‌های خودی بسیار مفید واقع شد و از آن به‌عنوان یک خط پدافندی محکم بهره بردند.

ارتش عراق که نتوانسته بود در برابر نیرو‌های خودی مقاومت چندانی کند، پس از سازمان‌دهی نیروهایش که از معرکه گریخته بودند، تا بعدازظهر نیز موفق به انجام دادن اقدامی جدی و مؤثر نشد، اما هنگام عصر، با استفاده از نیرو‌های پیاده و ۱۰ دستگاه تانک، اقدام به پاتک کرد که نیرو‌های پیاده خودی، اجازه عبور تانک‌ها را به آنان ندادند.

عراق در این منطقه بین ۸۰۰ تا هزار نفر نیرو مستقر کرده بود که حدود ۱۵ درصد آنان، کشته، زخمی و یا اسیر شدند.

منبع:

ایزدی، یدالله، شکستن محاصره آبادان: روزشمار جنگ ایران و عراق، تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، چاپ اول، ۱۳۹۶، صفحات ۱۱۳، ۱۱۴، ۱۱۵.

انتهای پیام/ 118

این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده است

تاکتیک‌های مناسب و راهبردی عاملی مؤثر در عملیات شهید چمران بیشتر بخوانید »

هم‌عهدی شهدا و رزمندگان برای دفاع از «سوسنگرد» تا آخرین قطره خون خود


عهد شهدا و رزمندگان برای دفاع از «سوسنگرد» تا آخرین قطره خون خودبه گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از گروه حماسه و جهاد دفاع‌پرس، ارتش عراق اگرچه در تصرف و حفظ سوسنگرد در مهر سال ۱۳۵۹ شکست خورد، ولی نمی‌توانست از اشغال این شهر صرف‌نظر کند؛ بنابراین بار دیگر واحد‌هایی از لشکر ۹ زرهی خود را مأمور کرد تا در روز ۲۳ آبان همان سال، از شمال رودخانه «کرخه کور»، پیشروی خود به‌سوی جاده حمیدیه – سوسنگرد را آغاز کنند. این نیرو‌ها در ۲۴ آبان، شهر سوسنگرد را از شرق، جنوب و غرب به محاصره درآوردند. این در حالی بود که در آن مقطع، حدود ۳۰۰ تن نیروی پاسدار، بسیجی و بعضاً ارتشی و همچنین تعدادی اندک از نیرو‌های ستاد جنگ‌های نامنظم به فرماندهی شهید «مصطفی چمران» در سوسنگرد حضور داشتند.

وقتی نیرو‌های عراقی از پنج کیلومتری به ۱.۵ کیلومتری سوسنگرد رسیدند، با مقاومت ۳۵ پاسدار روبه‌رو شدند و حتی برای لحظاتی از درگیری مجبور به عقب‌نشینی می‌شوند؛ اما یگان‌های خود را تا کنار کرخه گسترش داده و به این ترتیب، ۳۵ پاسدار محاصره‌شده که از این تعداد فقط ۱۴ نفر بازگشتند؛ بقیه شهید یا اسیر شدند.

شهید «علی تجلایی» معاون عملیاتی وقت سپاه سوسنگرد در این خصوص گفته است: «ساعت چهار عصر برادرانی را که در گوشه و کنار شهر پراکنده بودند، جمع کردم و شب که شد در شهر به پاک‌سازی و جمع‌آوری مهمات و اسلحه پرداختیم؛ سپس نیرو‌ها را در چند جای شهر مستقر و مسجد شهر را به‌عنوان پایگاه انتخاب کردیم. البته شهیدان ما در آن‌طرف رود کرخه و اطراف شهر به‌جا ماندند، حتی وقت دفن هم پیدا نکردیم که این واقعاً دردآور بود».

وی همچنین گفته است: «شب با برادران صحبت کردم و گفتم بیایید بهشت را برای خود بخریم. همه با صدای تکبیر با خدای خود عهد بستیم که تا آخرین قطره خون در مقابل توپ و تانک، مسلسل، کالیبر، هلی‌کوپتر، میگ‌ها و نیرو‌های گارد مخصوص رژیم بعث ایستادگی کنیم».

این در حالی بود که وقتی‌که در همین روز خبرنگار پارس، بعد از ملاقات بنی‌صدر با امام خمینی (ره) از محاصره سوسنگرد و تهدید اهواز و تصمیمات اتخاذشده برای مقابله با این بحران سؤال می‌کند، بنی‌صدر در پاسخ می‌گوید «در حال حاضر شهر سوسنگرد در محاصره نیست. طبق اطلاعی که به من داده‌اند، آن‌ها طی یک تلاش مذبوحانه حملاتی به نیرو‌های ما وارد کرده‌اند که آن‌هم با شکست روبرو شده است».

این اظهارنظر بنی‌صدر نشان از عدم اشراف اطلاعاتی وی به‌عنوان فرمانده کل قوا نسبت به مسائل و اتفاقات جبهه بود. در هر صورت در روز ۲۵ آبان سال ۱۳۵۹ یعنی در دومین روز از محاصره سوسنگرد، نبرد برای اشغال کامل این شهر و متقابلاً دفاع رزمندگان ایرانی، از شدت بیشتری برخوردار می‌شود.

خبرنگار خبرگزاری پارس در ساعت ۱۴:۴۰ عصر از حملات شدید دشمن و مقاومت مدافعان معدود شهر و نیز کمبود شدید آذوقه و مهمات خبر می‌دهد. مدافعین سوسنگرد رسیدن نیرو‌های کمکی را انتظار می‌کشیدند و این را طی تماس‌هایی با سپاه خوزستان اعلام و تأکید می‌کردند. از طرف دیگر دشمن برای وارد آوردن فشار بیشتر و جبران ضایعات خود، ۸۰ تانک و خودرو به امکانات خویش افزود و قصد تقویت بیشتر نیرو‌های خود را داشت.

تدبیر امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی) در موفقیت عملیات

بعدازظهر همان روز، جلسه‌ای با حضور فرماندهان عالی و منطقه‌ای ارتش، فرماندهان عملیاتی سپاه، استاندار خوزستان و نماینده امام خمینی (ره) در شورای عالی دفاع، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، در خصوص شکستن محاصره سوسنگرد برگزار و طرحی پیش‌بینی شد که عمده آن بر روی اقدام تیپ ۲ لشکر ۹۲ زرهی اهواز بود.

زمان حرکت تیپ ساعت پنج صبح فردای همان روز، یعنی ۲۶ آبان تعیین شده بود. در ساعت ۱۲ شب به اطلاع امام خامنه‌ای می‌رسد که تیپ از شرکت در عملیات خودداری کرده و علت آن‌هم مخالفت بنی‌صدر با حرکت آن است، به این بهانه که ما تیپ را برای کار دیگری می‌خواهیم.

اتفاقاً همان شب حضرت آیت‌الله خامنه‌ای طی تماسی که از جبهه با امام خمینی (ره) به‌واسطه داماد ایشان مرحوم اشراقی برقرار می‌کنند و اوضاع نابسامان سوسنگرد را شرح می‌دهند؛ حضرت امام خمینی (ره) طی فرمانی تاریخی، دستور می‌دهند که «تا فردا سوسنگرد باید آزاد شود»

آیت‌الله خامنه‌ای در همان نیمه‌شب بلادرنگ نامه‌ای را برای سرهنگ قاسمی، فرمانده تیپ ۲ لشکر ۹۲ زرهی اهواز، می‌نویسند و با ابلاغ فرمان امام خمینی (ره) از ایشان می‌خواهند که بدون تأمل و بر اساس تصمیم اخذشده در جلسه اخیر، تیپ را برای اجرای مأموریتش در خصوص شکستن محاصره سوسنگرد حرکت دهد. همچنین نامه‌ای به همین مضمون به تیمسار فلاحی، رئیس ستاد مشترک ارتش، نوشته و بر حرکت تیپ تأکید می‌کند. ایشان از دکتر چمران می‌خواهد که برای اثربخشی بیشتر نامه، وی نیز به پایین دو نامه مطلبی را اضافه کند و شهید چمران نیز این کار را نوشتن گلایه‌های دردمندانه خویش می‌کند.

صبح زود حدود ساعت ۵، سرهنگ قاسمی بعد از دریافت نامه آمرانه تیپ را حرکت داده و خوشبختانه با الحاق تیپ به صحنه نبرد و رشادت‌های رزمندگان و دلیری و رشادت‌های شهید دکتر مصطفی چمران که هدایت گروه جنگ‌های نامنظم را با حدود ۲۰ نیرو عهده‌دار بود، حصر سوسنگرد در ساعت ۱۴ روز ۲۶ آبان سال ۱۳۵۹ شکسته شد.

در این نبرد، شهید چمران که استاد جنگ‌های چریکی بوده، در نبرد تن با تانک رشادت‌های فراوانی از خود نشان داد و حتی از ناحیه پا به‌شدت مجروح شد که با زحمت و با کمک یکی از نیرو‌های خود به عقب جبهه برمی‌گردد و چند روز را در بیمارستان بستری می‌شود.

منابع:

۱- علائی، حسین، تاریخ تحلیلی جنگ ایران و عراق (جلد اول)، تهران، نشر مرزوبوم، چاپ اول، ۱۳۹۵،
۲- لطف‌الله زادگان، علی‌رضا، هویزه، آخرین گام‌های اشغالگر، ((روزشمار جنگ ایران و عراق-۱۱))، تهران، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، چاپ چهارم ۱۳۹۰،
۳- اردستانی، حسین، از سنندج تا خرمشهر (جلد اول)، تهران، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، چاپ اول، ۱۳۹۶

انتهای پیام/ 113



منبع خبر

هم‌عهدی شهدا و رزمندگان برای دفاع از «سوسنگرد» تا آخرین قطره خون خود بیشتر بخوانید »

………. خدایا تو را شکر می گنم که ما را زیر باران تهمت ها و دروغ ها و ناسزاها فشردی و ر…


………. خدایا تو را شکر می گنم که ما را زیر باران تهمت ها و دروغ ها و ناسزاها فشردی و رنگ غرور و خودخواهی و خودبینی را از ما زدودی .
خدایا تو را شکر می کنم که به من عرفان دادی تا همه فشارها و دردها را تحمل کنم ، همه دنیا را پشیزی نشمارم ، حیات را به قطره ای اشک تقدیم کنم .
خدایا ، ما را از گرداب خودخواهی و از گردباد مصلحت طلبی و از طوفان های هوی و هوس نجات ده و به ما قدرت ایثار عطا کن و بگذار که لذت ایثار همه وجود ما را سیراب کند .
خدایا ، تو را شکر می کنم که بی نهایت را خلق کردی و ما را از محدوده زمان و مکان آزاد نمودی و به بی نهایت اتصال دادی .

( نیایشی از شهید دکتر مصطفی چمران ، در ایران ، کتاب ” نیایش ها ” ، صفحه ۱۲۱ ، انتشارات بنیاد شهید چمران ، وصال شیرازی شماره ۵۷ ، تلفن ۶۶۴۶۲۰۳۷ )
تصویر دکتر چمران در میان رزمندگان ستاد جنگهای نامنظم ، در منطقه کوت سید نعیم ، جاده اهواز حمیدیه به سوسنگرد . اواخر زمستان ۱۳۵۹ . فردی که دست راست دکتر چمران است به نظر میرسد ستوان اسدی مسئول آموزش و سازماندهی موشک های تاو باشد ، و اولین نفر سمت راست عکس که نیمی از بدن او در عکس هست علی شانا از بچه های کرج می باشد . افراد دیگر را که می شناسید معرفی فرمائید .



منبع

chamran.dr.mostafa@

*بازنشر مطالب شبکه‌های اجتماعی به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان از فضای این شبکه‌ها منتشر می‌شود.

………. خدایا تو را شکر می گنم که ما را زیر باران تهمت ها و دروغ ها و ناسزاها فشردی و ر… بیشتر بخوانید »