حنظله

گروه بین‌الملل دفاع‌پرس: ناجی العلی خالق کاریکاتور «حنظله» در سال ۱۹۳۶ میلادی در یکی از روستا‌های فلسطین به اسم «الشجره» متولد شد و حدود ۱۰ الی ۱۲ سال در این روستا زندگی کرد؛ اما بعد از اینکه روستای ناجی در سال ۱۹۴۸ توسط اسرائیلی‌ها تخریب شد، ناجی به همراه خانواده‌اش به اردوگاه «عین‌الحلوه» لبنان کوچانده شد.  

ناجی بعد از کوچ اجباری از سرزمین مادری خود همیشه در حال مهاجرت بود. وی از سال ۱۹۵۱ تا ۱۹۵۳ در مدرسه فنی و حرفه‌ای طرابلس درس خواند و سرانجام در سال ۱۹۵۷ در رشته مکانیک موفق به اخذ دیپلم شد و همان سال به عربستان رفت و دو سال در آنجا ماند.

 ناجی که مدام طراحی می‌کرد، سال ۱۹۶۰ به لبنان بازگشت و وارد آکادمی طراحی بیروت شد. اما مدت تحصیلش فقط یک ماه بود؛ چرا که پلیس لبنان او را به دلیل گرایش به جنبش ناسیونالیست‌های عرب بازداشت کرد و تا پایان آن سال در زندان ماند.  

ناجی محبوب‌ترین کاریکاتوریست جهان عرب هست. به توصیف مجله «تایمز» او مردی هست که «با استخوان‌های انسان نقاشی می‌کند.» و نخستین کاریکاتور او در سال ۱۹۶۱ در نشریه «الحریه» توسط غسان کنفانی به چاپ رسید.

گفته می‌شود، اوج دوران کاری ناجی در روزنامه «السیاسه» کویت بود که در همین دوران شخصیت معروف «حنظله» (به معنای سیب تلخ) را که نماد تصویری مردم فلسطین بود، خلق کرد؛ نمادی که به خوبی سرنوشت تلخ و اندوهبار آوارگان فلسطین را به زبان تصویر منتقل می‌کرد.  

ناجی که به خاطر آثارش بسیار محبوب شده بود، سرانجام در ۲۲ جولای ۱۹۸۷هنگامی که به سمت دفتر روزنامه «القبس» در لندن در حال حرکت بود، با شلیک گلوله از سوی صهیونیست‌ها (موساد) ترور و در ۲۹ آگوست پس از یک ماه در بیمارستان، در راه کشورش شهید شد.  

ناجی در راه فلسطین شهید شد، اما حنظله که یک کودک ۱۰ ساله فلسطینی با لباسی پاره و کهنه بود، زنده ماند، اما چرا ۱۰ ساله؟  

در زندگی‌نامه ناجی علی آمده هست که او از ۱۰ سالگی مجبور به ترک وطن شد. حنظله همیشه ۱۰ ساله ماند، چراکه هیچ کسی جز در سرزمین خودش نمی‌تواند رشد کند.

ناجی العلی در یکی از گفت‌وگو‌های مطبوعاتی گفته بود که خودش نیز همیشه ۱۰ ساله هست و ۱۰ ساله خواهد ماند تا روزی که وطنش یعنی فلسطین آزاد شود و او بتواند به وطن بازگردد و رشد کند. از سال ۱۹۷۳ حنظله همیشه پشت به بیننده و با دستان قلاب شده در پشت ترسیم شده هست. 

ناجی در زمان حیاتش می‌گفت که حنظله تنها زمانی بزرگ می‌شود که به میهن خود یعنی فلسطین بازگردد. آرزویی که این روز‌ها در حال محقق شدن هست و قرار هست حنظله توقف زمان را در کشورش بشکند و بزرگ شود. حنظله آرزو داشت که یک بار دیگر به سرزمین مادری‌اش بازگردد امیدی که بعد از ۳۵ سال نه‌تنها شعله‌های آن خاموش نشد، بلکه این روز‌ها با طوفان الاقصی  شدت و حرارت بیشتری پیدا کرده هست.

امروز از حنظله در دیوارنویسی‌ها و در بسیاری از تظاهرات و راهپیمایی‌های مدافعان حقوق پناهجویان استفاده می‌شود؛ شاید سخت باشد باور کنیم حنظله که زمانی پشت به جمعیت می‌کرد، امروز نوجوانی هست که نماد‌های محلۀ «شیخ جراح» می‌شود، کاریکاتور‌ها را روی تیشرت‌هایش چاپ می‌کند و شعر می‌گوید و رو به جمعیت حق‌ش را فریاد می‌زند.

حنظله‌ی ناجی بالاخره بزرگ شده و این روز‌ها می‌بینیم که وسط تل‌آویو را هم می‌کوبد و در خیابان‌های غزه موشک به دوش جلوی تانک‌های صهیونیست‌ها می‌ایستد.

انتهای پیام/