خانه خدا

به گزارش مجاهدت از مشرق، اعزام زائران ایرانی به حج تمتع از سوم خرداد آغاز شده است و تاکنون بیش از ۳۵ هزار ایرانی وارد سرزمین وحی شده‌اند.

از این تعداد حدود ۱۰ هزار نفر در مدینه منوره حضور دارند که این زائران در قالب کاروان مدینه اول، پس از زیارت حرم نبوی به مکه مکرمه مشرف خواهند شد. همچنین بیش از ۲۵ هزار نفر نیز در حال حاضر در مکرمه مکرمه هستند و در ساعات مختلف شبانه‌روز به زیارت خانه خدا و طواف کعبه می‌روند.

برای تردد زائران در مدینه منوره اتوبوس‌هایی از محل اسکان زائران کشورمان تا ورودی مسجدالحرام و برعکس پیش‌بینی شده است تا زائران بتوانند در ساعات مختلف به زیارت مشرف شوند.

امسال ۸۷ هزار و ۵۵۰ ایرانی به حج تمتع مشرف می‌شوند که روند اعزام زائران کشورمان تا اول تیرماه ادامه دارد.

در ادامه تصاویری از حال و هوای زائران ایرانی در مکه مکمه و زیارت خانه خدا را مشاهده می‌کنید:

به گزارش مجاهدت از مشرق به نقل از سعودی گزت، شب گذشته، درهای خانه خدا، کعبه مطهر، باز شد. در این مراسم که با حضور ولیعهد سعودی محمد بن سلمان، فرماندار طائف، فرماندار جده، بزرگ خاندان متولی کعبه یعنی بنی شیبه، و برخی دیگر از سران سعودی برگزار شد، افراد حاضر به طواف و خواندن نماز پرداختند.

پس از این، به داخل کعبه رفتند و مراسم تطهیر این مکان مقدس را که بر اساس روایات محل عبور و مرور ملائکه است به پایان رساندند. شست‌وشوی مرسوم و سالانه مقدس‌ترین حرم اسلام با آب زمزم و گلاب انجام می‌شود و سپس عود و عطرهای دیگری در ظروف آویزان از سقف جایگذاری می‌شوند.

بر اساس گزارش‌ها قبل از بستن در کعبه، ۱۵ کیلوگرم گلاب غلیظ طائف در ظروف موجود در خانه ریخته می‌شود. شست‌وشوی سنتی است که حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) پس از فتح مکه و خالی کردن آن از بت‌ها انجام دادند و در کعبه نماز اقامه کردند.

عربستان چندسالی است با تمرکز بر پرورش گل محمدی در طائف گلابی به نام این منطقه تولید می‌کند که در مناسبت‌هایی این چنین به کار می‌رود.

به گزارش مجاهدت از مشرق، حج تمتع یکی از سفرهایی است که در صورت استطاعت مالی و جسمی به مسلمانان واجب است و با توجه به بالا بودن تقاضا برای زیارت خانه خدا، سال‌هاست که ثبت‌نام حج تمتع در کشورمان متوقف شده و حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار زائر در نوبت تشرف به سرزمین وحی در ایام حج هستند.

بازار پرتلاطم خرید و فروش فیش حج تمتع

با توجه به صف طولانی برای تشرف به بیت‌الله الحرام، برخی از ودیعه‌گذاران حج تمتع از تشرف به سرزمین وحی ناامید شده و اقدام به فروش فیش‌های حج می‌کنند؛ به طوری که نه تنها در دفاتر زیارتی، بلکه حتی در برخی از خیابان‌های تهران و سایت‌های مختلف نیز بازار خرید و فروش فیش حج تمتع داغ شده است و در این بین دلالان و افراد سودجو با خرید فیش‌های حج و فروش آن به مشتاقان زیارت خانه خدا، موجب بالا رفتن قیمت فیش‌های حج تمتع شده‌اند.

در سال‌های اخیر با توجه به نوسان نرخ ارز، هزینه‌های سفر به سرزمین وحی نیز که به صورت ارزی است، افزایش یافته؛ تا جایی که امسال هزینه نهایی حج تمتع با وجود کاهش زمان حضور در عربستان، ۳۴ میلیون و ۳۴۱ هزار تا ۳۸ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان است. این امر در حالی است که سال ۱۳۹۹ که حج تمتع به دلیل شیوع کرونا برای زائران خارجی برگزار نشد، ارز تخصیص یافته به عملیات حج تمتع ۹ هزار تومان بود و با این روند، هزینه حج تمتع نیز از حدود ۳۲ تا ۴۱ میلیون تومان اعلام شد.

فیش‌های حج تمتع سال‌های ۸۱ و ۸۴ که در آن سال‌ها سپرده اولیه یک میلیون تومان بود

فیش حج تمتع ۱۰۰ میلیون تومان شد!

البته با وجود افزایش برخی از هزینه‌ها همچون مالیات بر ارزش افزوده بر خدمات حج از سوی سعودی‌ها، هزینه حج تمتع سال جاری به صورت متوسط ۳۷ میلیون تومان شد، اما با توجه به نامشخص بودن نرخ ارز اختصاص یافته به عملیات حج تمتع برای سال‌های آینده با روند افزایشی قیمت آن، بالا رفتن هزینه‌های این سفر معنوی دور از انتظار نیست و حتی به گفته سیدصادق حسینی، رئیس سازمان حج و زیارت شاید امسال آخرین حج تمتع ارزان باشد.

بر همین اساس، پای خرید و فروش فیش‌های حج تمتع نه تنها به خیابان‌ها، بلکه در فضای مجازی و سایت‌ها نیز باز شده است و هر کسی هر مبلغی که می‌خواهد برای فروش فیش خود از مشتاقان طلب می‌کند و حتی هزینه یک فیش حج تمتع که حدود سه سال گذشته ۱۰ تا ۱۴ میلیون تومان بود، اکنون به حدود ۱۰۰ میلیون تومان رسیده است!

فروش فیش حج با قیمت‌های مختلف در برخی از سایت‌ها

یکی از فروشندگان فیش حج تمتع دی‌ماه سال ۱۳۸۶ که ۷۵ سال دارد و فیش حج خود را ۵۷ میلیون تومان قیمت‌گذاری کرده است، می‌گوید: با توجه به محدودیت سنی برای زائران خانه خدا، امسال امکان تشرف به سرزمین وحی را ندارم و با توجه به بالا رفتن هزینه‌های حج تمتع، ممکن است در سال‌های آینده هم امکان تأمین این هزینه‌ها را نداشته باشم. به همین دلیل تصمیم گرفتم که فیش حج را فروخته و پول آن را بین فرزندانم تقسیم کنم.

برخی از افراد هم که به عنوان خریدار فیش حج تمتع هستند، حاضرند با هر مبلغی هم که شده فیش را خریداری کنند و به این سفر معنوی مشرف شوند. بر همین اساس، شاید درباره سازوکار خرید و فروش فیش‌های حج تمتع اطلاعاتی نداشته باشند و به عشق زیارت خانه خدا با پرداخت هزینه‌های بالا، فیش را خریداری کرده و به بیت الله الحرام مشرف شوند.

نقل و انتقال فیش‌های حج تمتع

البته در این بین افرادی سودجو هم هستند که با هزینه کمتری فیش حج را خریداری کرده و با قیمت‌های بالا این فیش‌ها را به مشتاقان زیارت خانه خدا می‌فروشند؛ به طوری که برخی از افراد آگهی‌دهنده برای فروش فیش حج تمتع، فیش‌های مختلفی داشتند که هر کدام قیمت متفاوتی داشت و هر چه اولویت آن نزدیک‌تر بود، بر قیمت فیش افزوده می‌شد؛ تا جایی که فیش حج تمتع اعزام امسال، اکنون به ۱۰۰ میلیون تومان هم رسیده است.

رئیس سازمان حج و زیارت: قیمت فیش حج تمتع در اختیار ما نیست

 سیدصادق حسینی، رئیس سازمان حج و زیارت با بیان اینکه قیمت فیش حج تمتع که در بازار عرضه می‌شود، در اختیار ما نیست، می‌گوید: برخی ممکن است فیش حج خود را که سال‌ها پیش با مبلغی ودیعه‌گذاری در دست دارند، یک میلیون یا حتی ۱۰۰ میلیون تومان بفروشند. ما در این زمینه اختیاری نداریم. تنها اقدامی که سازمان حج و زیارت توانسته انجام دهد، کنترل قیمت‌ها در بازار رسمی است.

راهکار سازمان حج و زیارت برای حذف واسطه‌ها در فروش فیش حج

وی با اشاره به اینکه ما برای کنترل قیمت‌ فیش حج، اعلام کردیم هر کسی باید فیش همان استان خود را خریداری کند، نه برای استانی که تقاضای بیش‌تری دارد، می‌افزاید: اکنون فیش حج تمتع در برخی استان‌ها به ویژه استان‌های مرزی اگر تا دو برابر فیش حج استانی همچون تهران هم فروخته شود، تقاضا وجود دارد و انتقال فیش صورت می‌گیرد. برای جلوگیری از خرید و فروش غیرقانونی و حتی حذف واسطه‌ها، سازمان حج و زیارت سامانه‌ تشرف را طراحی کرده که افراد باید برای خرید و فروش حج در این سامانه اقدام کنند.

سامانه نقل و انتقال فیش‌های حج (تشرف)

حسینی می‌گوید: علاوه بر این، فیش حج تمتع افراد در مرحله اول باید به اعضای خانواده درجه یک واگذار شود. در غیر این صورت، باید فروشنده فیش حج آن را به هم استانی خود بفروشد. البته این امر طوری است که فیش حج را نمی‌توان به هر کسی هم فروخت، بلکه باید در کمیسیون ما درباره انتقال فیش تصمیم‌گیری شود تا فیش‌های حج بین چند نفر خرید و فروش نشود.

رئیس سازمان حج و زیارت با بیان اینکه اگر کسی ۱۰ بار فیش حج خریده باشد، در کمیسیون مشخص شده و از این طریق جلوی واسطه‌ها را می‌گیریم، می‌گوید: از مشتاقان زیارت خانه خدا می‌خواهیم که برای خرید و فروش فیش حج به سامانه نقل و انتقال فیش حج مراجعه کنند تا در دام دلالان نیفتد.

به گزارش مجاهدت از مشرق، امسال سهمیه ایران در حج تمتع از سوی عربستان ۳۹ هزار و ۶۳۵ نفر اعلام و ثبت‌نام در کاروان‌های حج تمتع ۱۴۰۱ از روز گذشته آغاز شد. ودیعه‌گذاران ۲۲ خرداد ۱۳۸۶ به قبل که متولد ۱۰ تیرماه سال ۱۳۳۶ به بعد هستند و در سال ۱۳۹۹ در کاروان‌های حج تمتع ثبت‌نام کردند، با شرط تزریق حداقل ۲ دُز واکسن کرونا می‌توانند در کاروان‌های حج تمتع سال جاری نام‌نویسی کنند.

به گزارش مجاهدت از مشرق، دولت عربستان امسال اعلام کرد که پذیرای یک میلیون زائر خانه خدا در ایام حج تمتع خواهد بود. این امر در حالی است که در ۲ سال گذشته به دلیل شیوع کرونا تعداد زائران حج تمتع بسیار محدود شد و حتی سعودی‌ها از پذیرش زائران کشورهای خارجی امتناع کردند.

کاهش ۵۰ درصدی زائران حج تمتع نسبت به قبل از کرونا

با توجه به تصمیم سعودی‌ها برای حج تمتع امسال، تعداد زائران خانه خدا نسبت به ایام قبل از شیوع کرونا تقریبا کاهش ۵۰ درصدی داشته؛ به طوری که در سال‌های گذشته حج تمتع با حضور بیش از ۲ میلیون زائر برگزار می‌شد که امسال این تعداد به یک میلیون نفر کاهش یافته است.

پیش‌بینی اعزام ۳۵ تا ۴۰ هزار ایرانی به حج تمتع امسال

بر همین اساس ممکن است سهمیه کشورها هم در حج تمتع ۵۰ درصد کاهش یابد که در این صورت با توجه به سهمیه ۸۷ هزار و ۵۵۰ نفری ایران در سال ۹۹، این سهمیه به ۴۳ هزار و ۷۵۰ نفر تقلیل خواهد یافت. البته سیدصادق حسینی، رئیس سازمان حج و زیارت نیز پیش‌بینی می‌کند که سهمیه ایران در حج تمتع سال جاری بین ۳۵ تا ۴۰ هزار زائر باشد.

سال	تعداد زائران حج تمتع	تعداد زائران سعودی در حج تمتع	تعداد زائران خارجی در حج تمتع	تعداد زائران ایرانی در حج تمتع
۱۳۹۰	۲.۷۸۹.۳۹۹	۱.۰۹۹.۵۲۲	۱.۲۸.۱۹۵	۹۷.۰۰۰
۱۳۹۱	۳.۱۶۱.۵۷۳	۱.۴۰۸.۶۴۱	۱.۷۵۲.۹۳۲	۷۵.۰۰۰
۱۳۹۲	۱.۹۸۰.۲۴۹	۶۰۰.۷۱۸	۱.۳۷۹.۵۳۱	۶۴.۱۵۲
۱۳۹۳	۲.۰۸۵.۲۳۸	۶۹۵.۱۸۵	۱.۳۸۹.۰۵۳	۶۱.۰۰۰
۱۳۹۴	۱.۹۵۲.۸۱۷	۵۶۷.۸۷۶	۱.۳۲۵.۳۷۲	۶۱.۰۰۰
۱۳۹۵	۱.۸۶۲.۹۰۹	۵۳۷.۵۳۷	۱.۳۲۵.۳۷۲	–
۱۳۹۶	۲.۳۵۲.۱۲۲	۶۰۰.۱۰۸	۱.۷۵۲.۰۱۴	۷۹.۷۰۰
۱۳۹۷	۲.۳۷۱.۶۷۵	۶۱۲.۹۵۳	۱.۷۵۸.۷۲۲	۸۲.۸۰۰
۱۳۹۸	۲.۴۸۹.۴۰۶	۶۳۴.۳۷۹	۱.۸۵۵.۰۲۷	۸۷.۵۵۰
۱۳۹۹	۱۰.۰۰۰	۱۰.۰۰۰	–	–
۱۴۰۰	۶۰.۰۰۰	۶۰.۰۰۰	–	–
۱۴۰۱	۱.۰۰۰.۰۰۰	۱۵۰.۰۰۰	۸۵۰.۰۰۰	نامشخص

در صورتی که سهمیه ایران در حج امسال با توجه به شیوع کرونا به نصف سهمیه در سال ۹۹ کاهش پیدا کند، روند انتخاب زائران هم باید سازوکار مشخصی داشته باشد تا در حق زائرانی که بیش از ۱۵ سال در انتظار حاجی شدن هستند، اجحاف نشود.

سازمان حج و زیارت برای تشرف به حج تمتع سال ۹۹، اعلام کرد که دارندگان فیش حج تمتع تا پایان آذرماه سال ۸۶ می‌توانند ثبت‌نام کنند که در نهایت حدود ۷۴ هزار نفر وجه این سفر معنوی را واریز کردند. هزینه سفر حج تمتع در سال ۹۹ بر اساس تصمیم مسؤولان کشورمان ۳۲ تا ۴۱ میلیون تومان بود که تفاوت این هزینه‌ها به محل اسکان زائران بستگی دارد. زائران خانه خدا نیز این مبلغ را در ۲ قسط پرداخت کردند که قسط اول ۲۵ میلیون تومان با احتساب سود سپرده بود و باقی این هزینه را زوار فرصت داشتند تا تابستان سال ۹۹ واریز کنند تا برای حج تمتع آینده مشمول افزایش هزینه‌ها نشوند.

۸۵ درصد سهمیه حج تمتع امسال به زائران خارجی تعلق گرفته است

البته آن طور که برخی از منابع آگاه از تصمیم سعودی‌ها خبر می‌دهند، قرار است بین ۸۰ تا ۸۵ درصد سهمیه حج تمتع امسال به زائران کشورهای خارجی تعلق گیرد و حدود ۱۵ هزار زائر ساکن عربستان امسال به حج تمتع مشرف شوند. در ۲ سال گذشته که حج تمتع برای زائران کشورهای خارجی برگزار نشد، عربستان سهمیه حج تمتع را در سال نخست شیوع کرونا، ۱۰ هزار و پس از آن ۶۰ هزار نفر و فقط برای افراد ساکن عربستان اعلام کرد که با توجه به نبود زائران کشورهای مختلف، مقرر شد بیش از ۷۰ درصد این سهمیه به خارجی‌های ساکن عربستان تعلق می‌گیرد.

دولت سعودی برای منعقد کردن تفاهم‌نامه حج تمتع ۱۴۴۳ با برخی کشورها اقدام کرده است، اما هنوز از مسؤولان جمهوری اسلامی ایران دعوت به عمل نیاورده و مسؤولان کشورمان نیز احتمال می‌دهند که بعد از ماه مبارک رمضان سعودی‌ها برای انعقاد تفاهم‌نامه حج تمتع سال جاری از آنها دعوت کنند.

ایران در انتظار امضای تفاهم‌نامه حج با عربستان

اکبر رضایی، معاون امور حج و عمره سازمان حج و زیارت با بیان اینکه هنوز عربستان سهمیه نهایی ایران را برای تشرف به حج تمتع اعلام نکرده است، می‌گوید: برنامه‌ریزی برای اعزام زائران کشورمان به خانه خدا پس از امضای تفاهم‌نامه بین ایران و عربستان و مشخص شدن سهمیه کشورمان انجام می‌شود؛ چرا که برنامه‌ها بر اساس سهمیه کشورمان طراحی و اجرایی خواهد شد.

با این حال با توجه به اینکه ۲ سال از برنامه‌ریزی ایران برای حج تمتع می‌گذرد و همچنان زائران در انتظار تشرف به این سفر معنوی هستند، سازمان حج و زیارت در این مدت آمادگی لازم را برای زائران خانه خدا فراهم و حتی دوره‌های مختلفی به صورت آنلاین و حتی حضوری برگزار کرده است.

زائران زیر ۶۵ سال که واکسن زدند، به حج مشرف می‌شوند

امسال با توجه به پذیرش زائر خارجی از سوی عربستان، به طور حتم اعزام زائران نیز بر اساس اولویت از پیش اعلام شده خواهد بود. بر همین اساس رضایی با اشاره به اینکه اعزام زائران به سرزمین وحی برای تشرف به حج تمتع امسال از بین افرادی انجام می‌شود که در حج تمتع سال ۹۹ ثبت‌نام و هزینه این سفر معنوی را واریز کرده باشند، خاطرنشان می‌کند: برای ثبت‌نام نهایی از مشمولان حج تمتع باید منتظر سهمیه ایران در حج تمتع سال جاری باشیم. با این وجود با توجه به اطلاعیه اولیه سعودی‌ها، زائران زیر ۶۵ سال که واکسن کرونا تزریق کرده باشند، امکان تشرف به خانه خدا در ایام حج تمتع را دارند.

البته سعودی‌ها در ماه‌های گذشته الزامی بودن تزریق واکسن کرونا برای تشرف به حرمین شریفین را برداشته بودند و اکنون نیز زائران عمره رمضانیه حتی بدون تزریق واکسن کرونا و گذراندن قرنطینه کرونایی به خانه خدا مشرف می‌شوند، اما با توجه به اینکه سفر به سرزمین وحی در ایام حج تمتع سازوکار متفاوتی دارد، عربستان اعلام کرده است که همه زائران باید واکسن معتبر تزریق کرده و گواهی آزمایش منفی کرونا را حداکثر ۷۲ ساعت قبل از ورود به عربستان به همراه داشته باشند.

برخی از منابع آگاه می‌گویند که عربستان واکسن‌های فایزر، جانسون، مدرنا، اسپوتنیک، آسترازنکا و سینوفارم را مورد پذیرش قرار می‌دهد که البته از این بین بیشتر زائران کشورمان ۲ واکسن آسترازنکا و سینوفارم را تزریق کرده‌اند و حتی مسؤولان سازمان حج و زیارت با توجه به تردیدی که درباره پذیرش واکسن سینوفارم از سوی سعودی‌ها اعلام شده بود، از زائران سرزمین وحی خواسته بودند که واکسن آسترازنکا را به عنوان دُز یادآور تزریق کنند تا مشکلی در روند اعزام آنها ایجاد نشود.

احتمال اعمال برخی محدودیت‌های کرونایی در حج تمتع سال جاری

به گفته یک منبع مطلع، حج تمتع سال جاری برای زائران با محدودیت‌هایی همراه خواهد بود و همچون عمره رمضانیه نیست؛ به طوری که زائران باید به استفاده از ماسک نه تنها در فضاهای بسته بلکه در فضاهای باز نیز اهتمام داشته باشند. علاوه بر این، با توجه به اینکه عربستان در سال‌های شیوع کرونا خدمات الکترونیک را به زائران ارائه داده است، به نظر می‌رسد که در حج تمتع سال جاری نیز این روند ادامه پیدا کند.

در صورتی که خدمات حج تمتع الکترونیک شود، دیگر برخی از امور اجرایی از گردونه اعزام حذف خواهند شد. همچنین به دلیل جلوگیری از شیوع کرونا، احتمال حذف خدمات آشپزخانه و حتی ذابحین وجود دارد؛ چرا که در سیستم جدید سعودی‌ها این اقدامات را به صورت الکترونیک انجام خواهند داد و حتی در مانیتورهایی که در اطراف مسجدالحرام در نظر گرفته شده است، خدمات فرهنگی، مشاوره و پاسخگویی به شبهات و سؤالات زائران پیش‌بینی شده است.

با این وجود، با توجه به اینکه جمهوری اسلامی ایران به حج ابراهیمی تأکید دارد، حذف برخی از این امور برای زوار کشورمان امکان‌پذیر نیست و مسؤولان کشورمان باید در کنار تیم فرهنگی از سوی بعثه مقام معظم رهبری، تدابیری به منظور سهولت خدمات به زائران اتخاذ کنند تا با الکترونیکی شدن خدمات حج تمتع، زائران و حتی مدیران کاروان‌ها با مشکل روبه‌رو نشوند.

کاهش زمان حضور زائران در سرزمین وحی

یکی دیگر از اموری که ممکن است در حج تمتع امسال رخ دهد، کاهش مدت زمان حضور زائران در سرزمین وحی و حتی مشرف نشدن زائران به مدینه منوره است. البته در نخستین سال برپایی حج تمتع در ایام کرونا نیز این امر رخ داد و در کنار محدود بودن زمان برپایی حج تمتع به مدت حدود ۲ هفته، هیچ زائری به مدینه منوره اعزام نشد. در مدینه منوره در طول سال‌های گذشته به دلیل برنامه بلندمدت سعودی به منظور توسعه این مکان مقدس، ساخت و سازهایی در حال انجام است و هنوز هتل‌های اطراف مسجدالنبی به صورت کامل احداث نشده و بیشتر هتل‌های موجود قدیمی و با ظرفیت محدود و البته قیمت بالاست.

بر همین اساس، ممکن است در صورتی که زائران کشورمان قصد تشرف به مدینه منوره را داشته باشند، هزینه این سفر معنوی مجدد افزایش خواهد یابد. البته شاید مسؤولان کشورمان تدابیری اتخاذ کنند تا با هزینه کمتر زوار به زیارت حرم نبوی و قبرستان بقیع هم مشرف شوند. با این وجود، باید برای تصمیم‌گیری نهایی در این رابطه منتظر تفاهم‌نامه ایران و عربستان برای حج تمتع سال جاری بود.

به گزارش مجاهدت از مشرق، کشورهای اندونزی، پاکستان، هند، بنگلادش، مصر و ایران بیشترین تعداد زائر خانه خدا برای حج تمتع را در سال‌های گذشته به خود اختصاص داده‌اند که با شیوع کرونا برخی کشورها همچون اندونزی، هند، مالزی، سنگاپور و برونئی از تشرف به حج تمتع سال ۱۴۴۱ قمری (۱۳۹۹ شمسی) انصراف دادند و در آن سال عربستان حج تمتع را فقط برای ۱۰ هزار ساکن این کشور برگزار کرد و هیچ زائری از کشورهای خارجی به سرزمین وحی اعزام نشد. همچنین مناسک حج تمتع با محدودیت خاص و فاصله‌گذاری اجتماعی برگزار شد. اما سال گذشته عربستان با افزایش ۶ برابر تعداد زائران، ۶۰ هزار زائر را که ساکن این کشور بودند، پذیرش کرد که امسال این تعداد با افزایش بیش از ۱۶ برابری به یک میلیون نفر رسید که در حج تمتع سال جاری نه تنها افراد ساکن عربستان بلکه زائران خارجی هم به سرزمین وحی مشرف می‌شوند.