خانه مداحان

بزرگداشت «علی آهی» برگزار می‌شود


به گزارش مجاهدت از گروه فرهنگ دفاع‌پرس، نشست خبری رویداد علمدار ستایشگری، منزل اول پاسداشت مقام پیرغلام متعهد مرحوم میرزا علی آهی صبح امروز (چهارشنبه، ۲۵ بهمن‌) برگزار شد.

جواد حیدری عضو هیأت امنای بنیاد دعبل خزاعی با اشاره به اینکه برای بزرگداشت فردی دورهم جمع شدیم که جامعه ستایشگری عصر حاضر به آن مدیون هست و تلاش‌های او برای نسل حاضر ارزنده بوده هست اظهار داشت: حاج علی آهی جعبه سیاه مداحی بود و در این سده اخیر به برکت عمر خود، خیلی‌ها را دیده و پرورش داده بود. تاریخ شفاهی هیأت‌های اخیر را می‌توانستیم از ایشان بپرسیم و مکتوب کنیم، اما از دست ما رفت.

بزرگداشت مرحوم علی آهی دوم اردیبهشت‌ ۱۴۰۴ برگزار می‌شود

آسیب‌های مداحی به دلیل دوری جوانان از بزرگترهاست

وی افزود: همه آسیب‌های امروز یک ریشه دارند و آن هم این هست که نسل اخیر ارتباط خود را با پیشکسوتان قطع کرده هست. کسانی هنوز در مسیر هستند که با بزرگتر‌های خود ارتباط دارند. یکی از بهترین الگو‌ها که در تقوا دست نیافتنی هست حاج علی بود.

حیدری گفت: این مرحوم بزرگانی همچون آیت‌الله میلانی و آیت‌الله میرزاجواد تهرانی را درک کرده بود. درس خوانده حوزه بود و آثاری از او به جا مانده که صحه علمی و ادبی او را نشان می‌دهد.

یادنامه مرحوم آهی در حال تألیف هست

این عضو هیأت امنای بنیاد دعبل خزاعی تصریح کرد: با این بزرگداشت‌ها بنا داریم ارتباط جوانان با پیشکسوتان حاضر را برقرار کنیم. یادنامه‌ای هم برای این مرحوم درحال تنظیم هست که در روز همایش رونمایی می‌شود.

وی گفت: بنیاد دعبل خزاعی هر ساله در رویداد مقام مجنون از ارکان مختلف هیأت قدردانی می‌کند. در سال‌های گذشته از ناظم‌ها، چای ریز‌ها و میان داران تجلیل شد و امسال به موضوع پیرغلامان شاعران می‌پردازیم.

مرحوم نادعلی کربلایی تجلیل می‌شود

حیدری گفت: دومین شخصیت این رویداد ما تجلیل از مرحوم نادعلی کربلایی ابوشهدا خواهد بود که در دو سال بعد خواهد بود.

عضو هیأت امنای بنیاد دعبل خزاعی گفت: کمتر خروجی‌های بنیاد دعبل رسانه‌ای شده هست. الحمدلله در سراسر کشور نمایندگان دعبل فعال هستند. تجلیل و قدردانی از پیرغلامان صورت می‌گیرد. یکی از آثار این برنامه‌ها بازگشت پیرغلامان به هیأت‌هاست و خودشان از آنها حمایت می‌کنند.

وی افزود: باید این فرهنگ شود که هر هیأت با یک یا چند پیرغلام ارتباط داشته باشد.

حیدری گفت: در رویدادی مثل حسینیه معلی بنا به توصیه مقام معظم رهبری باید به احیای تراث پرداخت. رویکرد هوای نو هم اهداف دیگری هست. در حوزه پیرغلامان ظرفیت بسیاری برای کار و فضای رسانه وجود دارد.

بزرگداشت مرحوم آهی دوم اردیبهشت‌ ۱۴۰۴ برگزار می‌شود

«حسن آهی» دبیر رویداد علمدار ستایشگری و فرزند مرحوم آهی در این مراسم گفت: این مراسم بزرگداشت دوم اردیبهشت‌ ۱۴۰۴ برگزار می‌شود. بنیاد دعبل به پیشنهاد برخی از دوستان و بزرگان برگزاری این رویداد را کلید زد، زیرا مرحوم آهی چندبُعدی بود. او منبر می‌رفت، شعر می‌گفت، کلاس شعر داشت، مداحی می‌کرد و کلاس مداحی داشت.

وی افزود: مرحوم آهی، رییس کمیته انقلاب اسلامی شهرستان دماوند و بعد فرمانده استان سیستان و بلوچستان شد. بعد از اتمام ماموریت به دست رهبر انقلاب درجه سرتیپ تمامی گرفت و رییس امور ایثارگران نیروی انتظامی شد.

آهی گفت: بعد از مأموریت کار مداحی را پیش گرفت. او به محضر رهبر انقلاب نامه‌ای نوشت که منجر به تأسیس بنیاد دعبل خزاعی شد. سپس خانه مداحان را تأسیس کردند. بعد از آن قطعه‌ای از شهرداری در بهشت زهرا برای دفن مداحان به نام روضةالحسین گرفت.

دبیر رویداد علمدار ستایشگری گفت: در تهران پدربزرگم مسجدی به نام آهی تاسیس کرده بود که پدرم ۴۰۰ متر به آن افزود و نامش را مسجد امیرالمومنین گذاشت. صندوق قرض‌الحسنه‌ای در دماوند راه‌اندازی کرد که از حیث عملکرد در کشور شاخص هست.

وی افزود: در این کنگره بنا داریم ابعاد شخصیتی مرحوم میرزاعلی آهی را با نام علمدار ستایشگری بررسی کنیم. هدف ما این هست که جامعه ستایشگری با نمونه یک مداح متعهد به تعبیر رهبر انقلاب آشنا شود.

مرحوم آهی باید معرفی شود تا خلأ‌های مداحی تکمیل شود

حجت‌الاسلام و المسلمین «محمدجواد زهرایی» مدیرکل تبلیغات اسلامی شهر‌های تهران در این نشست اظهار داشت: در ابتدای جلسه تفألی به قرآن زدم که آیه ۳۷ سوره نور آمد که جلوه‌ای از شخصیت مرحوم آهی هست.

وی افزود: پاسداشت بزرگان براساس اصل سپاسگزاری و قدردانی از شخصیت‌هاست. هم هدفش شناخت و الگوگیری هست و هم معرفی شاخص‌ها و هم پر کردن آسیب‌ها و خلأهاست.

زهرایی با بیان اینکه مرحوم آهی شخصیت بزرگ و فرهیخته‌ای بود که جامعه نیاز دارد او را بشناسد گفت: او در حوزه شعر و مداحی متخصص بود و برای پرکردن خلأ‌های این حوزه‌ها باید او را معرفی کرد و شناساند.

مدیرکل تبلیغات اسلامی شهر‌های تهران تصریح کرد: این روز‌ها به برکت انقلاب اسلامی تعداد زیادی از جوانان مشتاق عرصه شعر و مداحی هستند، اما اگر این بزرگان همچون آهی را نشناسند، دچار آسیب می‌شوند. اگر این توان و ظرفیت وجود داشته باشد و ویژگی‌ها و شخصیت او را معرفی کنیم کار بزرگی کردیم.

وی افزود: ما نیازمند تکرار چنین افرادی هستیم. مرحوم آهی عالم بود. مهم هست که مداحی عالم و اهل علم باشد. پای بزرگان حوزه تلمذ کرده و از آنها دین خود را گرفته باشد.

مرحوم آهی تنها به فکر خودش نبود

زهرایی گفت: مرحوم آهی همیشه انقلابی بود و هیچ‌گاه این ویژگی او افول نکرد و انقلابی زیست و از دنیا رفت. او در کسوت خود تنها به خودش فکر نکرد و به دیگران فکر می‌کرد و شاگرد پرورش می‌داد و به روضه‌خوانی افراد توجه داشت که سندیت آن کجاست. به بنیاد دعبل و خانه مداحان فکر کرد، زیرا دغدغه داشت و دلسوز بود.

مدیرکل تبلیغات اسلامی شهر‌های تهران افزود: مرحوم آهی تالیفات جدی داشت و شعر را از منظر تصوف و کلام بررسی کرد. این عمل به معنای ماندگار شدن هست. امروز جامعه ما به شدت نیاز دارد به شناخت و شناساندن و نشر شاخص‌های مرحوم آهی که بنیاد دعبل این اقدام را شروع کرد.

مرحوم آهی خود را برای ستایشگری ذبح کرد

حجت‌الاسلام و المسلمین «سید حسین خادمیان» از سخنرانان مذهبی کشور که سال‌ها همراه مرحوم آهی حضور داشت، در این نشست اظهار داشت: نزدیک دو دهه به‌طور کامل خدمت ایشان بودم. من به دعوت استاد سازگار برای منبر در مجمع‌الذاکرین دعوت شدم و بعد از منبر با مرحوم آهی صحبت کردم و ارتباطمان آغاز شد. او خود را برای مسأله ستایشگری ذبح کرد. اگر به عرصه علم می‌رفت، از علمای برجسته تهران می‌شد. او اجازه نقل حدیث از آیت‌الله خویی، امام خمینی و مقام معظم رهبری داشت. اما این ویژگی خود را مخفی می‌کرد.

وی افزود: مرحوم آهی در فقه کار کرده بود و من او را آیت‌الله می‌دانم. یک شخصیت ثقه تام و تمام بود. مقام معظم رهبری درخصوص ایشان فرمودند ما مشتاق بودیم آقای آهی را ببینیم تا اینکه در مشهد توانستیم او را ببینیم. وعاظ و شخصیت‌های شهیر دوست داشتند او را ببینند.

فضایل گویی مخالفین ما را فریب ندهد

خادمیان گفت: مرحوم آهی زمانی که می‌خواست شعر بگوید به داده‌های حنفی‌ها توجه می‌کرد. مرحوم آهی می‌فرمود فضایل گویی مخالفین ما را فریب ندهد. آنها فضیلت امیرالمومنین را به عنوان وصی نمی‌گویند بلکه همان فضیلت که برای برخی از خلفا دارند برای امیرالمومنین هم می‌گویند. نباید در شعر و منبر این نکات را بیان کرد.

این سخنران مذهبی گفت: او در فضای تاریخ اسلام و فقه مقارن مسلط بود. برخی تصور می‌کنند که او نسبت به برخی از افراد که نقد داشت به دلیل سلایق شخصی بود، درحالی که اصلاً اینطور نیست. او نگاه علمی و فقهی داشت.

شعر آیینی باید از امامین خط بگیرد نه حافظ و سعدی

وی گفت: دکتر حسین آهی بیش از ۹۲۰ غلط ادبیاتی به دیوان حافظ گرفت. مرحوم آهی حافظ و محمد بلخی را احترام می‌کرد، اما می‌گفت ساحت شعر آیینی باید از امام باقر و امام صادق خط بگیرد. وقتی مداح و شاعری می‌خواند مردم باید به قال الباقر و قال الصادق پی ببرند نه اینکه به رقاص‌های غربی کشیده شوند.

خادمیان گفت: مرحوم آهی به رایانه و فضای مجازی توجهی نداشت و تمام تحقیقات و مطالعاتش فیزیکی بود. او می‌گفت تمام کتب‌های قدیمی را بررسی کردم و دیدم ۳۰ روایت با موضوع عشق داریم که ۱۷ مورد آن سند محکم ندارد و بیشتر آن هم مرتبط با اشیاست. او مخالف بود که موضوع عشق در اشعار و مداحی‌ها بیاید.

این سخنران مذهبی افزود: در روایت داریم در شادی ما شاد باشید و در غم ما غمگین باشد. مرحوم آهی می‌گفت این به معنای آن نیست که در ولادت ایشان جشن بگیرید بلکه یعنی باید بررسی کنیم چه چیزی ایشان را شاد می‌کند و آن را انجام دهیم. آنچه موجب ناراحتی ایشان هست انجام ندهد. مرحوم آهی در خصوص قمه می‌گفت این رفتار موجب ناراحتی امام زمان (عج) هست، زیرا شیعیان وهن می‌شوند. او می‌گفت برخی از اشعار و سبک‌ها موجب ناراحتی امام زمان (عج) می‌شود. 

بزرگداشت مرحوم علی آهی دوم اردیبهشت‌ ۱۴۰۴ برگزار می‌شود

وی گفت: امیدوارم خانه مداحان به این سمت حرکت کند که شخصیت‌های این چنینی را تربیت کند. در پایان این مراسم از پوستر رویداد علمدار ستایشگری رونمایی شد.

انتهای پیام/ ۱۱۸

این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده هست

بزرگداشت «علی آهی» برگزار می‌شود بیشتر بخوانید »

بهادری جهرمی: افتخار داشتم در هیأت مسئول صوت بودم

بهادری جهرمی: افتخار داشتم در هیأت مسئول صوت بودم


سخنگوی دولت با بیان اینکه ویژگی مهم هیأت‌ها این است که همه طیف آدمی به مجلس می‌رود، گفت: من در فضای اغتشاشات به چند هیأت رفتم و دیدم فضای مستعدی برای مباحثه، جهاد تبیین و گفت‌وگو دارند.

به گزارش مجاهدت از مشرق، دومین روز همایش سراسری خانه مداحان اهل بیت (ع) با عنوان «سرمشق فاطمی در عرصه ستایشگری» با حضور ستایشگران، شاعران آئینی، روحانیون و فعالان عرصه مداحی و هیأت، عصر امروز پنجشنبه یازدهم اسفندماه در مشهد مقدس با موضوعاتی از قبیل نقش و جایگاه مداحان در راستای جهاد تبیین، سواد رسانه‌ای، تحلیل حضور مداحان در فضای مجازی، جهاد تبیین در شعر، نوحه و سرود برگزار شد.

من توفیق داشتم مسئول صوت هیأت بنی‌الزهرا(س) در قم بودم

علی بهادری جهرمی، سخنگوی دولت در این مراسم با اشاره به اینکه امروز هرچه داریم از هیأت‌ها و حسینیه‌هاست، اظهار داشت: هرچه یاد گرفتیم پای مجالس علما و مداحان بوده است. من توفیق داشتم که مسئول صوت هیأت بنی‌الزهرا(س) در قم بودم و هرچه یاد گرفتم در آن هیأت و مجالس بوده است. امروز دل ما به همین هیأت‌ها گرم است.

۱۰ تا ۱۲ درصد جمعیت کشور در اوج شلوغی به زیارت اربعین رفت

وی با اشاره به اینکه تا زمانی که ممکلت ما این جمعیت‌ها را در مجالس دینی و ملی دارد، غمی ندارد، تصریح کرد: ۱۰ تا ۱۲ درصد جمعیت کشور ما امسال در اوج شلوغی‌ها راهی کربلا در اربعین شدند و پس از آن به زیارت امام رضا(ع) رفتند و این به برکت هیأت‌هاست. تازه بسیاری نیز به دلیل هزینه‌ها و شلوغی جمعیت نرفتند. تا این ظرفیت را داریم، انقلاب پیش‌رونده است.

بهادری جهرمی با بیان اینکه مفهوم امام حسین (ع) همان انقلاب اسلامی است، گفت: اگر انقلاب را از امام حسین جدا بدانیم اشتباه کرده‌ایم. ما مدافع مفهوم انقلاب اسلامی هستیم و این نافی خطای مدیران جمهوری اسلامی نیست.

رئیس جمهور پایبند به دعای توسل هفتگی و روضه ماهانه است

سخنگوی دولت گفت: قشنگی کار و فضای دولت سیزدهم برای من پایبندی رئیس جمهور به مجلس دعای توسل هفتگی، برپایی روضه ماهانه و بیان مسائل اخلاقی در ابتدای جلسات دولت است که نشان می‌دهد مسیر درست است و می‌توان مشکلات را رفع کرد.

فضای هیأت، مستعد گفت‌وگوست

وی با بیان اینکه ویژگی مهم هیأت‌ها این است که همه طیف آدمی به مجلس می‌رود، گفت: من در فضای اغتشاشات به چند هیأت رفتم و دیدم فضای مستعدی برای مباحثه، جهاد تبیین و گفت‌وگو دارد. این فضا در اختیار شماست و در این فضا حرف شما نیز بیشترین تاثیر را دارد.

بهادری جهرمی با بیان اینکه به اعتراف دشمن، ملت ما ۴۴ سال زیر آتش دشمن بوده است و باید ۱۰۰ سال عقب می‌یفت اما بیش از بقیه رشد داشته است، تصریح کرد: سازش دستاورد دارد اما ما ثابت کردیم که دستاورد مقاومت بیشتر است. شاید برخی سوال کنند چرا این پیشرفت‌ها در زندگی مردم مشهود نیست. دلیل این است که رشد ما خطی نبوده است و گاهی مانند سیر سینوسی پایین و بالا داشته‌ایم و ۱۰ سال گذشته از سال ۹۰ تا ۱۴۰۰ برای ما دوران نزولی بوده است.

سخنگوی دولت در ادامه به تشریح وضعیت کشور در شهریور ۱۴۰۰ و زمان تحویل گرفتن کشور توسط دولت سیزدهم اشاره کرد و گفت: ما با علم به وضع موجود، کشور را تحویل گرفتیم و از خود سلب مسئولیت نمی‌کنیم و امروز هم پاسخگو هستیم، اما برای ارزیابی عملکرد باید وضع گذشته را با جایگاه امروز قیاس کرد.

وی توضیحاتی در خصوص تلاش دولت برای کنترل تورم و علت افزایش قیمت دلار ارائه کرد.

در ادامه این مراسم با حضور علی بهادری جهرمی، سخنگوی دولت و محسن طاهری مدیرعامل خانه مداحان از پرتال خانه مداحان به نشانی Madahan.ir رونمایی شد.

این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده است

بهادری جهرمی: افتخار داشتم در هیأت مسئول صوت بودم بیشتر بخوانید »

دوره‌های موسیقی به مداحان لازم است؟!

دوره‌های موسیقی به مداحان لازم است؟!



گذراندن دوره‌های موسیقی به مداحان توصیه نمی‌شود

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از مشرق، سنت دیرپای ستایشگری از آغاز در ادب فارسی و عربی وجود داشته و مدیحه سرایی، هنری مورد توجه بوده است، طوری که اگر کسی قریحه شعر گفتن داشت اشعاری درباره اتفاقات و حتی در وصف اشخاص می‌سرود. یکی از نخستین نمونه‌هایی که می‌توان به عنوان اولین مرثیه از آن یاد کرد مربوط به فرمایش امام سجاد (ع) می‌شود که بعد از بازگشت به مدینه خطاب به بشیر می‌فرمایند: آیا تو نیز همانند پدرت می‌توانی شعر بگویی؟ بشیر اولین مرثیه کربلا را با عنوان «یا اَهْلَ یَثْرِبَ لا مُقامَ لَکُمْ بِها…» می‌سراید و مورد تحسین و تشویق اهل بیت (ع) قرار می‌گیرد.

مداحی حرفه بسیار با شرافتی است و مداح می‌تواند از این طریق به تبلیغ معارف دین اقدام کند. وقتی یک مدیحه سرا، رنج اهل بیت (ع) را در کربلا و حوادث حزن‌آمیز صدر اسلام را بیان می‌کند در اصل به تبلیغ معارف دین و سوق دادن نسل جوان به عمل به دین و شریعت اقدام کرده است؛ مداح با تبلیغ معارف دین و همچنین با پرهیز از انحراف و خرافه گویی می‌تواند آن چیزی که مردم به خصوص جوانان برای پاک بودن و پاک زیستن و به معنای واقعی کلمه مؤمن بودن و عاقبت بخیری نیاز دارند، به آنان بیاموزد.

جامعه مدّاح کاری بزرگ بر عهده دارد و آن عبارت است از مدیریّت شادی و عزای جامعه. مداحان در حقیقت شادی‌های معنوی و عزاهای اساسی و قلبی و عمیق را مدیریّت کرده و جهت می‌دهند.مدیحه سرایی هزار و یک نکته با اهمیت دارد. برای آگاه شدن بیشتر از بایدها و نبایدهایی که مداح در مدیحه سرایی باید مورد توجه قرار دهد با حاج مرتضی طاهری رئیس هیئت مدیره خانه مداحان به گفتگو نشستیم. بخش اول این گفتگو به شرح زیر است:

* از چه زمانی مدیحه سرایی و ستایشگری اهل بیت (ع) را شروع کردید و اساتید شما در این راه چه کسانی بودند؟

متولد فروردین ۱۳۳۸ هستم و قریب به ۶۰ سال است که در مجالس سراسر معرفت و نورانی خاندان عصمت و طهارت (ع) به مداحی و روضه خوانی اشتغال دارم. مداحی را از همان دوران کودکی آغاز و در پنجم ابتدایی به صورت حرفه‌ای در جلسات متعدد عمومی و خصوصی در مدح و رثای امامان معصوم و ذکر مناقب آن بزرگواران به مداحی و مرثیه سرایی پرداختم.

نخستین مشوق به امر مداحی و استادم، مرحوم پدرم بود. آن مرحوم از پیر غلامان عرصه مداحی به شمار می‌رفت و در زمان جوانی و میان‌سالی جز مداحان برجسته و کم رقیب تهران محسوب می‌شد و جلسات مهمی را در پایتخت اداره می‌کرد. بر همین اساس بنده در یک خانواده‌ای چشم به جهان گشودم و رشد یافتم که همیشه زمزمه و نوای مداحی را با گوش و جان می‌شنیدم و شاهد رفت و آمدهای مداحان و دوستان مرحوم پدرم به منزلمان و تشکیل جلسات مشترک آنان به منظور مباحثه و مبادله اشعارشان بودم. علاوه بر آن هر ماه جلسه روضه خوانی و همچنین به مناسبت شهادت امام صادق (ع) یک دهه مراسم عزاداری در منزلمان برگزار می‌شد؛ همه این امور سبب شد بنده در این مسیر که هم اکنون در آن قرار دارم تشویق شوم، حرکت کنم و پیش بروم.

یکی از مهمترین اساتیدم که از محضر ایشان به لحاظ معنوی، اطلاعات مذهبی و نغمات آئینی بهره بردم مرحوم شهید حاج شیخ احمد کافی بود. من و برادرم از همان ابتدای آشنایی با مرحوم کافی انس گرفتیم و ارتباط قوی بین ما ایجاد شد، ایشان نیز پدرانه ما را زیر پر و بال خود گرفت و اجازه داد تا از خرمن معرفتش خوشه‌ها بچینیم.

*درباره جایگاه آموزش موسیقایی در نظام مداحی کشور چه نظری دارید؟

موسیقی خواسته و ناخواسته در مداحی جریان دارد نه تنها در مداحی بلکه در سخن گفتن نیز نواهایی که از حنجره خارج می‌شود در معادلات موسیقی قرار می‌گیرد، برای مثال زمانی که انسان آرام سخن می‌گوید اگر یک لحظه صدای خود را بلند کند کلاً نظام موسیقایی کلام به هم می‌ریزد و خارج از نغمات قرار می‌گیرد همین امر مخاطب را اذیت می‌کند؛ در مداحی نیز همین امر صادق است.

زمانی که گفته می‌شود مداحی باید در قالب موسیقی باشد ممکن است مخاطب عوام تصور کند که مداح باید با استفاده از یک سازی بخواند، در حالی که چنین نیست و مداحی با خواندن همراه با ساز دو مسیر متفاوت است. به عقیده بنده اختلاط این دو با هم، یک مسیر و جریان انحرافی است، زیرا مداحی خود موسیقی است و مداح می‌تواند بدون هیچ ساز موسیقی برای مخاطب حزن و شادی ایجاد کند، او را روی موج نغمات موسیقی قرار دهد تا لذت ببرد بدون اینکه هیچ سازی در کار باشد.

آموزش دوره‌های موسیقی به شرطی ایراد ندارد که به موسیقایی مداحی لطمه وارد نکند، چرا که هرچند گاهی افرادی بودند که این دوره‌ها را گذراندند اما از مسیر مشخص مداحی دور شدند و راه خوانندگی را در پیش گرفتند

اینکه گفته شود یک مداح حتماً باید برود دوره‌های موسیقی را بگذراند! نه توصیه می‌شود و نه الزامی است؛ خوب است که انسان بداند این نغماتی که می‌خواند اسمش چیست؟ از کدام گوشه است؟ و از کدام دستگاه گرفته شده؟ ولی خیلی از مداحان مشهور امروز و پیشکسوتان نیز اهتمامی به گذراندن دوره‌های دستگاه‌های موسیقی نداشتند و ندارند، زیرا موسیقی از نغمات مداحان و تعزیه خوانان تنظیم شده و شکل گرفته است؛ آن زمانی که هیچ آوازه خوانی در کشور وجود نداشت این مداحان و تعزیه خوانان بودند که بر مبنای همین موسیقی می‌خواندند.

چنانچه مداحی خارج از آن ردیف خود خوانده شود بلافاصله خواننده و مخاطب متوجه می‌شوند و در ذوق آنان می‌خورد برای همین مداحی باید بر اساس همان تنظیم خود پیش برود و چنانچه از ریلش خارج شود باید سریع به ریل سابق برگردد، در غیر این صورت اگر مداح بخواهد مداحی خود را غیر مرتبط تغییر دهد کاملاً مشخص می‌شود و به مداحی لطمه می‌زند. بنابراین آموزش دوره‌های موسیقی به شرطی ایراد ندارد که به موسیقایی مداحی لطمه وارد نکند، چرا که هرچند گاهی افرادی بودند که این دوره‌ها را گذراندند اما از مسیر مشخص مداحی دور شدند و راه خوانندگی را در پیش گرفتند.

*مداح تا چه اندازه می‌تواند از موسیقی ایرانی و غیر ایرانی در مداحی بهره ببرد؟

موسیقی خارجی اصلاً در فرهنگ ایرانی و شیعی یک وصله ناجور است، موسیقی خارجی یعنی رپ و … که اگر در مداحی وارد شود کار را بسیار خنده دار می‌کند ضمن اینکه از نظر معنوی نیز کار ضعیف می‌شود.

موسیقی غنی ایرانی که در بسیاری از نقاط جهان از غنای آن استفاده می‌شود همان چیزی است که از گذشته در مداحی‌ها وجود داشت و امروز نیز همان مشاهده می‌شود منتهی زمانی که کسی به نغمات اصیل ایرانی و فرهنگ شیعی وارد باشد می‌داند که موسیقی‌های غربی هیچ جایگاهی در مداحی ندارد.

*آیا مداح باید شعر شناس هم باشد؟

مداح باید شعر شناس باشد؛ یکی از نقاط قوت و ضعف مادحین شناخت و عدم شناخت شعر است، زیرا مداح ابزار کارش شعر بوده و هرگز نمی‌تواند بدون این ابزار مداحی کند. گاهی اوقات مشاهده می‌شود برخی مداحان بدون اینکه شعر را بشناسند مداحی می‌کنند و اصلاً به وزن و قافیه اشعار توجه نمی‌کنند، این ضعف بسیار بزرگی است که یک مداح حتی به اولیات شناخت شعر توجه نمی‌کند و نسبت به آن آگاهی ندارد.

اشعار باید با شور و شعور همراه باشد، شور مخاطب را به وجد می‌آورد و شعور سبب افزایش معرفتش می‌شود، شور شاید بتواند تنها احساسات مردم را برانگیزد اما نمی‌تواند شعور ایجاد کند، برای مثال عده‌ای در فتنه ۸۸ شور زده شدند و کشور را دچار بحران کردند اما زمانی که شور با شعور همراه بود، حماسه ۹ دی خلق شد؛ در بحث مداحی نیز همین امر جاری است اگر مداحی بدون شعور و تنها با شور همراه باشد فتنه می‌شود اما اگر شور و شعور با هم همراه باشند حماسه خلق می‌شود.

*نقاط ضعف و قوت شعرهای آئینی امروز چیست؟

امروزه شعرهای آئینی به خاطر هدایت‌های داهیانه حضرت آیت الله خامنه‌ای پیشرفت‌های بسیاری داشته است، اگر توجه داشته باشید هر سال یک مرتبه مداحان و ذاکران آل الله دیداری با معظم‌له دارند و به محضر ایشان مشرف می‌شوند و رهبر انقلاب نیز در این دیدار سالانه امّهات را بیان می‌فرمایند تا مداحان و ذاکران به آن امور توجه داشته باشند. در طول سال نیز مراکزی هستند که این بیانات را دسته بندی کرده و به صورت جزوه و یا پیام‌های کوتاه در اختیار مداحان و ذاکران قرار می‌دهند همین امر باعث شده شاعران جوان و خوش ذوق شعرهای آئینی قوی را بسرایند و تا حدودی خلاءها و ضعف‌های به وجود آمده را رفع کنند.

در برهه‌ای نه چندان دور، ضعف‌هایی در ابعاد مختلف شعرهای آئینی مشاهده می‌شد و می‌دیدیم که این اشعار از نظر قوت و استخوان بندی دچار ضعف شده است، حتی در بعضی اشعار واژگانی استفاده می‌شد که در شأن و ساحت مقدس اهل بیت (ع) نبود یعنی هر لفظی به ذهن شاعر می‌آمد، می‌سرود و بعضی دیگر نیز چون شعر شناس نبودند آنان را می‌خواندند که امروز این ضعف در حال رفع شدن است و کمتر این نوع اشعار سروده و خوانده می‌شود.

وقتی گفته می‌شود شعرهای آئینی باید دارای قوت شعری باشد مقصود این نیست که صنایع و بدایع فراوانی در آن وجود داشته باشد زیرا باید مخاطب را نیز در نظر گرفت، حتی در اشعار برخی شعرای پیشکسوت و معاصر که حضرت آیت الله خامنه‌ای به استفاده از آن سفارش می‌کنند صنایع و بدایع دیده نمی‌شود اما در عوض مخاطب بسیار خوب آنها را می‌فهمد. البته سطح ادبی مخاطبان را نیز باید ارتقا داد.

یک مساله مهمی که وجود دارد این است که امروز در جلسات مذهبی و آئینی برخی صنایع و بدایع برای مخاطب قابل هضم نیست و این امر سبب می‌شود مخاطب از شعر زده شود

در گذشته شعرهای آئینی بسیار غنی بود به حدی که معانی برخی اشعار در دیوان قدما را به سختی می‌توان متوجه شد، حتی از لحاظ واژه بندی نیز در حد عالی قرار داشت منتهی به مرور کمی با غنی بودن فاصله افتاد و ضعف‌هایی در ادبیات پیش آمد که این ضعف نیز با ورود شاعران جوان با استعداد و خوش ذوق در حال رفع شدن است. اما یک مساله مهمی که وجود دارد این است که امروز در جلسات مذهبی و آئینی برخی صنایع و بدایع برای مخاطب قابل هضم نیست و این امر سبب می‌شود مخاطب از شعر زده شود.

انسان زمانی می‌تواند از کسی تعریف کند که آن فرد را به خوبی بشناسد در غیر این صورت دچار غلو و لغو می‌شود برای همین وقتی کسی می‌خواهد برای اهل بیت (ع) شعر بسراید باید مخزن معارفش قوی و پربار باشد یا به کتاب‌های معتبر مراجعه کند. آن شاعری که هنگام سرودن شعر از الفاظی مثل «حسین الله» استفاده می‌کند نشان می‌دهد که شناختی از خاندان عصمت و طهارت (ع) و معارف اسلامی ندارد. شاعر باید نسبت به اهل بیت (ع) شناخت و معرفت قوی داشته باشد تا بتواند شعری درخور جایگاه آنان بسراید و این نیست مگر آنکه شاعر خودش در این زمینه قوی باشد.

*امام شناسی و تاریخ شناسی مدیحه سرا چقدر می‌تواند سبب معرفت افزایی مجالس و هیأت‌های مذهبی باشد؟

پرسش بسیار درستی است، اگر مداح با تاریخ و سیره ائمه اطهار (ع) ناآشنا باشد چطور می‌تواند برای مخاطبش نسبت به زندگی و جایگاه این بزرگواران مطلبی ارائه دهد در حالی که خودش بی اطلاع است. چنانچه شخص مداح طوطی‌وار مطلبی را فراگیرد و بخواند هرگز نمی‌تواند آن روح معنوی که در خواندن وجود دارد جاری کند؛ بنابراین مداح علاوه بر تاریخ شناس بودن باید نسبت به سیره اولیای الهی اطلاعات کافی داشته باشد.

البته برای نوجوانان و کسانی که در عرصه مداحی نوپا هستند باید آموزش‌هایی در این زمینه ترتیب داد و کلاس‌هایی را برای آنان برگزار کرد. مداح باید بداند اگر از مباحث معرفتی و بینشی غفلت کند در این عرصه ماندگار نخواهد شد.

اگر به سیره مداحان و پیر غلامان گذشته دقت شود معمولاً آن بزرگان در رکاب علما و عالمان ربانی بودند، ما نیز در رکاب مرحوم کافی بودیم و به موازات از محضر دیگران مانند حضرات آیات حاج شیخ رضا سراج و حاج شیخ محمود تحریری نیز بهره می‌بردیم. البته یک برهه بسیار کوتاهی یک فاصله‌ای بین مداحان جوان و علما اتفاق افتاد که امروز الحمدالله با ارتباطی که این دوستان با مراکز معرفتی پیدا کردند این فاصله ایجاد شده در حال رفع شدن است. مداحان باید بدانند بهره بردن از نفس پیر هدایت‌گر و عالم کارکشته سبب افزایش معرفت و یقین انسان می‌شود.

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از مشرق، سنت دیرپای ستایشگری از آغاز در ادب فارسی و عربی وجود داشته و مدیحه سرایی، هنری مورد توجه بوده است، طوری که اگر کسی قریحه شعر گفتن داشت اشعاری درباره اتفاقات و حتی در وصف اشخاص می‌سرود. یکی از نخستین نمونه‌هایی که می‌توان به عنوان اولین مرثیه از آن یاد کرد مربوط به فرمایش امام سجاد (ع) می‌شود که بعد از بازگشت به مدینه خطاب به بشیر می‌فرمایند: آیا تو نیز همانند پدرت می‌توانی شعر بگویی؟ بشیر اولین مرثیه کربلا را با عنوان «یا اَهْلَ یَثْرِبَ لا مُقامَ لَکُمْ بِها…» می‌سراید و مورد تحسین و تشویق اهل بیت (ع) قرار می‌گیرد.

مداحی حرفه بسیار با شرافتی است و مداح می‌تواند از این طریق به تبلیغ معارف دین اقدام کند. وقتی یک مدیحه سرا، رنج اهل بیت (ع) را در کربلا و حوادث حزن‌آمیز صدر اسلام را بیان می‌کند در اصل به تبلیغ معارف دین و سوق دادن نسل جوان به عمل به دین و شریعت اقدام کرده است؛ مداح با تبلیغ معارف دین و همچنین با پرهیز از انحراف و خرافه گویی می‌تواند آن چیزی که مردم به خصوص جوانان برای پاک بودن و پاک زیستن و به معنای واقعی کلمه مؤمن بودن و عاقبت بخیری نیاز دارند، به آنان بیاموزد.

جامعه مدّاح کاری بزرگ بر عهده دارد و آن عبارت است از مدیریّت شادی و عزای جامعه. مداحان در حقیقت شادی‌های معنوی و عزاهای اساسی و قلبی و عمیق را مدیریّت کرده و جهت می‌دهند.مدیحه سرایی هزار و یک نکته با اهمیت دارد. برای آگاه شدن بیشتر از بایدها و نبایدهایی که مداح در مدیحه سرایی باید مورد توجه قرار دهد با حاج مرتضی طاهری رئیس هیئت مدیره خانه مداحان به گفتگو نشستیم. بخش اول این گفتگو به شرح زیر است:

* از چه زمانی مدیحه سرایی و ستایشگری اهل بیت (ع) را شروع کردید و اساتید شما در این راه چه کسانی بودند؟

متولد فروردین ۱۳۳۸ هستم و قریب به ۶۰ سال است که در مجالس سراسر معرفت و نورانی خاندان عصمت و طهارت (ع) به مداحی و روضه خوانی اشتغال دارم. مداحی را از همان دوران کودکی آغاز و در پنجم ابتدایی به صورت حرفه‌ای در جلسات متعدد عمومی و خصوصی در مدح و رثای امامان معصوم و ذکر مناقب آن بزرگواران به مداحی و مرثیه سرایی پرداختم.

نخستین مشوق به امر مداحی و استادم، مرحوم پدرم بود. آن مرحوم از پیر غلامان عرصه مداحی به شمار می‌رفت و در زمان جوانی و میان‌سالی جز مداحان برجسته و کم رقیب تهران محسوب می‌شد و جلسات مهمی را در پایتخت اداره می‌کرد. بر همین اساس بنده در یک خانواده‌ای چشم به جهان گشودم و رشد یافتم که همیشه زمزمه و نوای مداحی را با گوش و جان می‌شنیدم و شاهد رفت و آمدهای مداحان و دوستان مرحوم پدرم به منزلمان و تشکیل جلسات مشترک آنان به منظور مباحثه و مبادله اشعارشان بودم. علاوه بر آن هر ماه جلسه روضه خوانی و همچنین به مناسبت شهادت امام صادق (ع) یک دهه مراسم عزاداری در منزلمان برگزار می‌شد؛ همه این امور سبب شد بنده در این مسیر که هم اکنون در آن قرار دارم تشویق شوم، حرکت کنم و پیش بروم.

یکی از مهمترین اساتیدم که از محضر ایشان به لحاظ معنوی، اطلاعات مذهبی و نغمات آئینی بهره بردم مرحوم شهید حاج شیخ احمد کافی بود. من و برادرم از همان ابتدای آشنایی با مرحوم کافی انس گرفتیم و ارتباط قوی بین ما ایجاد شد، ایشان نیز پدرانه ما را زیر پر و بال خود گرفت و اجازه داد تا از خرمن معرفتش خوشه‌ها بچینیم.

*درباره جایگاه آموزش موسیقایی در نظام مداحی کشور چه نظری دارید؟

موسیقی خواسته و ناخواسته در مداحی جریان دارد نه تنها در مداحی بلکه در سخن گفتن نیز نواهایی که از حنجره خارج می‌شود در معادلات موسیقی قرار می‌گیرد، برای مثال زمانی که انسان آرام سخن می‌گوید اگر یک لحظه صدای خود را بلند کند کلاً نظام موسیقایی کلام به هم می‌ریزد و خارج از نغمات قرار می‌گیرد همین امر مخاطب را اذیت می‌کند؛ در مداحی نیز همین امر صادق است.

زمانی که گفته می‌شود مداحی باید در قالب موسیقی باشد ممکن است مخاطب عوام تصور کند که مداح باید با استفاده از یک سازی بخواند، در حالی که چنین نیست و مداحی با خواندن همراه با ساز دو مسیر متفاوت است. به عقیده بنده اختلاط این دو با هم، یک مسیر و جریان انحرافی است، زیرا مداحی خود موسیقی است و مداح می‌تواند بدون هیچ ساز موسیقی برای مخاطب حزن و شادی ایجاد کند، او را روی موج نغمات موسیقی قرار دهد تا لذت ببرد بدون اینکه هیچ سازی در کار باشد.

آموزش دوره‌های موسیقی به شرطی ایراد ندارد که به موسیقایی مداحی لطمه وارد نکند، چرا که هرچند گاهی افرادی بودند که این دوره‌ها را گذراندند اما از مسیر مشخص مداحی دور شدند و راه خوانندگی را در پیش گرفتند

اینکه گفته شود یک مداح حتماً باید برود دوره‌های موسیقی را بگذراند! نه توصیه می‌شود و نه الزامی است؛ خوب است که انسان بداند این نغماتی که می‌خواند اسمش چیست؟ از کدام گوشه است؟ و از کدام دستگاه گرفته شده؟ ولی خیلی از مداحان مشهور امروز و پیشکسوتان نیز اهتمامی به گذراندن دوره‌های دستگاه‌های موسیقی نداشتند و ندارند، زیرا موسیقی از نغمات مداحان و تعزیه خوانان تنظیم شده و شکل گرفته است؛ آن زمانی که هیچ آوازه خوانی در کشور وجود نداشت این مداحان و تعزیه خوانان بودند که بر مبنای همین موسیقی می‌خواندند.

چنانچه مداحی خارج از آن ردیف خود خوانده شود بلافاصله خواننده و مخاطب متوجه می‌شوند و در ذوق آنان می‌خورد برای همین مداحی باید بر اساس همان تنظیم خود پیش برود و چنانچه از ریلش خارج شود باید سریع به ریل سابق برگردد، در غیر این صورت اگر مداح بخواهد مداحی خود را غیر مرتبط تغییر دهد کاملاً مشخص می‌شود و به مداحی لطمه می‌زند. بنابراین آموزش دوره‌های موسیقی به شرطی ایراد ندارد که به موسیقایی مداحی لطمه وارد نکند، چرا که هرچند گاهی افرادی بودند که این دوره‌ها را گذراندند اما از مسیر مشخص مداحی دور شدند و راه خوانندگی را در پیش گرفتند.

*مداح تا چه اندازه می‌تواند از موسیقی ایرانی و غیر ایرانی در مداحی بهره ببرد؟

موسیقی خارجی اصلاً در فرهنگ ایرانی و شیعی یک وصله ناجور است، موسیقی خارجی یعنی رپ و … که اگر در مداحی وارد شود کار را بسیار خنده دار می‌کند ضمن اینکه از نظر معنوی نیز کار ضعیف می‌شود.

موسیقی غنی ایرانی که در بسیاری از نقاط جهان از غنای آن استفاده می‌شود همان چیزی است که از گذشته در مداحی‌ها وجود داشت و امروز نیز همان مشاهده می‌شود منتهی زمانی که کسی به نغمات اصیل ایرانی و فرهنگ شیعی وارد باشد می‌داند که موسیقی‌های غربی هیچ جایگاهی در مداحی ندارد.

*آیا مداح باید شعر شناس هم باشد؟

مداح باید شعر شناس باشد؛ یکی از نقاط قوت و ضعف مادحین شناخت و عدم شناخت شعر است، زیرا مداح ابزار کارش شعر بوده و هرگز نمی‌تواند بدون این ابزار مداحی کند. گاهی اوقات مشاهده می‌شود برخی مداحان بدون اینکه شعر را بشناسند مداحی می‌کنند و اصلاً به وزن و قافیه اشعار توجه نمی‌کنند، این ضعف بسیار بزرگی است که یک مداح حتی به اولیات شناخت شعر توجه نمی‌کند و نسبت به آن آگاهی ندارد.

اشعار باید با شور و شعور همراه باشد، شور مخاطب را به وجد می‌آورد و شعور سبب افزایش معرفتش می‌شود، شور شاید بتواند تنها احساسات مردم را برانگیزد اما نمی‌تواند شعور ایجاد کند، برای مثال عده‌ای در فتنه ۸۸ شور زده شدند و کشور را دچار بحران کردند اما زمانی که شور با شعور همراه بود، حماسه ۹ دی خلق شد؛ در بحث مداحی نیز همین امر جاری است اگر مداحی بدون شعور و تنها با شور همراه باشد فتنه می‌شود اما اگر شور و شعور با هم همراه باشند حماسه خلق می‌شود.

*نقاط ضعف و قوت شعرهای آئینی امروز چیست؟

امروزه شعرهای آئینی به خاطر هدایت‌های داهیانه حضرت آیت الله خامنه‌ای پیشرفت‌های بسیاری داشته است، اگر توجه داشته باشید هر سال یک مرتبه مداحان و ذاکران آل الله دیداری با معظم‌له دارند و به محضر ایشان مشرف می‌شوند و رهبر انقلاب نیز در این دیدار سالانه امّهات را بیان می‌فرمایند تا مداحان و ذاکران به آن امور توجه داشته باشند. در طول سال نیز مراکزی هستند که این بیانات را دسته بندی کرده و به صورت جزوه و یا پیام‌های کوتاه در اختیار مداحان و ذاکران قرار می‌دهند همین امر باعث شده شاعران جوان و خوش ذوق شعرهای آئینی قوی را بسرایند و تا حدودی خلاءها و ضعف‌های به وجود آمده را رفع کنند.

در برهه‌ای نه چندان دور، ضعف‌هایی در ابعاد مختلف شعرهای آئینی مشاهده می‌شد و می‌دیدیم که این اشعار از نظر قوت و استخوان بندی دچار ضعف شده است، حتی در بعضی اشعار واژگانی استفاده می‌شد که در شأن و ساحت مقدس اهل بیت (ع) نبود یعنی هر لفظی به ذهن شاعر می‌آمد، می‌سرود و بعضی دیگر نیز چون شعر شناس نبودند آنان را می‌خواندند که امروز این ضعف در حال رفع شدن است و کمتر این نوع اشعار سروده و خوانده می‌شود.

وقتی گفته می‌شود شعرهای آئینی باید دارای قوت شعری باشد مقصود این نیست که صنایع و بدایع فراوانی در آن وجود داشته باشد زیرا باید مخاطب را نیز در نظر گرفت، حتی در اشعار برخی شعرای پیشکسوت و معاصر که حضرت آیت الله خامنه‌ای به استفاده از آن سفارش می‌کنند صنایع و بدایع دیده نمی‌شود اما در عوض مخاطب بسیار خوب آنها را می‌فهمد. البته سطح ادبی مخاطبان را نیز باید ارتقا داد.

یک مساله مهمی که وجود دارد این است که امروز در جلسات مذهبی و آئینی برخی صنایع و بدایع برای مخاطب قابل هضم نیست و این امر سبب می‌شود مخاطب از شعر زده شود

در گذشته شعرهای آئینی بسیار غنی بود به حدی که معانی برخی اشعار در دیوان قدما را به سختی می‌توان متوجه شد، حتی از لحاظ واژه بندی نیز در حد عالی قرار داشت منتهی به مرور کمی با غنی بودن فاصله افتاد و ضعف‌هایی در ادبیات پیش آمد که این ضعف نیز با ورود شاعران جوان با استعداد و خوش ذوق در حال رفع شدن است. اما یک مساله مهمی که وجود دارد این است که امروز در جلسات مذهبی و آئینی برخی صنایع و بدایع برای مخاطب قابل هضم نیست و این امر سبب می‌شود مخاطب از شعر زده شود.

انسان زمانی می‌تواند از کسی تعریف کند که آن فرد را به خوبی بشناسد در غیر این صورت دچار غلو و لغو می‌شود برای همین وقتی کسی می‌خواهد برای اهل بیت (ع) شعر بسراید باید مخزن معارفش قوی و پربار باشد یا به کتاب‌های معتبر مراجعه کند. آن شاعری که هنگام سرودن شعر از الفاظی مثل «حسین الله» استفاده می‌کند نشان می‌دهد که شناختی از خاندان عصمت و طهارت (ع) و معارف اسلامی ندارد. شاعر باید نسبت به اهل بیت (ع) شناخت و معرفت قوی داشته باشد تا بتواند شعری درخور جایگاه آنان بسراید و این نیست مگر آنکه شاعر خودش در این زمینه قوی باشد.

*امام شناسی و تاریخ شناسی مدیحه سرا چقدر می‌تواند سبب معرفت افزایی مجالس و هیأت‌های مذهبی باشد؟

پرسش بسیار درستی است، اگر مداح با تاریخ و سیره ائمه اطهار (ع) ناآشنا باشد چطور می‌تواند برای مخاطبش نسبت به زندگی و جایگاه این بزرگواران مطلبی ارائه دهد در حالی که خودش بی اطلاع است. چنانچه شخص مداح طوطی‌وار مطلبی را فراگیرد و بخواند هرگز نمی‌تواند آن روح معنوی که در خواندن وجود دارد جاری کند؛ بنابراین مداح علاوه بر تاریخ شناس بودن باید نسبت به سیره اولیای الهی اطلاعات کافی داشته باشد.

البته برای نوجوانان و کسانی که در عرصه مداحی نوپا هستند باید آموزش‌هایی در این زمینه ترتیب داد و کلاس‌هایی را برای آنان برگزار کرد. مداح باید بداند اگر از مباحث معرفتی و بینشی غفلت کند در این عرصه ماندگار نخواهد شد.

اگر به سیره مداحان و پیر غلامان گذشته دقت شود معمولاً آن بزرگان در رکاب علما و عالمان ربانی بودند، ما نیز در رکاب مرحوم کافی بودیم و به موازات از محضر دیگران مانند حضرات آیات حاج شیخ رضا سراج و حاج شیخ محمود تحریری نیز بهره می‌بردیم. البته یک برهه بسیار کوتاهی یک فاصله‌ای بین مداحان جوان و علما اتفاق افتاد که امروز الحمدالله با ارتباطی که این دوستان با مراکز معرفتی پیدا کردند این فاصله ایجاد شده در حال رفع شدن است. مداحان باید بدانند بهره بردن از نفس پیر هدایت‌گر و عالم کارکشته سبب افزایش معرفت و یقین انسان می‌شود.



منبع خبر

دوره‌های موسیقی به مداحان لازم است؟! بیشتر بخوانید »