گروه اجتماعی دفاع‌پرس – سعید نوروزی‌پور؛ رشد چشمگیر دانش و فناوری‌های نوین، همراه با تغییرات بنیادین در نظام بین المللی، چهره جهان کنونی را به کلی متفاوت از گذشته ساخته است. توأم شدن این تغییرات با تحولات فرهنگی و اجتماعی، جوامع بشری را به نسبت‌های مختلف با چالش‌های اساسی در حوزه‌های مختلف روبه‌رو و زمینه ساز بروز بحران در تبیین شرایط زندگی و سازگاری انسان‌ها با آن‌ها شده است، از مهمترین چالش‌ها در جهان امروز، اینترنت و فضای مجازی است.
خانواده به عنوان نهادی مقدس و اصیلی‌ترین پایه زندگی اجتماعی، در جهان امروز دستخوش تغییراتی شده است. بقا و دوام جامعه انسانی، به دوام خانواده بستگی دارد و صلاح و فساد فرد و اجتماع نیز در گرو صلاح و فساد خانواده است.
خانواده به عنوان اولین واحد اجتماعی که یک انسان در آن حضور مییابد تأثیرات بسیار گستردهای بر سطح رشد و سلامت روان افراد دارد. خانواده را می‌توان پایگاهی برای آموزش و پرورش اولیه افراد پیش از ورود به جامعه و نقشآفرینی در زمینههای مختلف اجتماعی دانست.
اگر رشد و تربیت فرد در خانوادهای سالم به لحاظ ساختار روانی و عاطفی صورت گرفته باشد، مسیر برای رشد و شکوفایی او در سایر نقشهایی که در جامعه و در حیات آیندهی خود به عهده می‌گیرد تا حد بسیار زیادی هموار شده است.
در نتیجه یکی از معیار‌های خانواده منسجم، وجود پیوند عاطفی بین اعضای آن است. البته عوامل گوناگونی به این پیوند آسیب رسانده و هنجار‌های اصیل خانواده را تهدید می کند.
یکی از عوامل تهدیدکننده بنیان خانواده، استفاده نادرست از رسانه‌های جمعی به ویژه برنامه‌های نامناسب موجود در فضای مجازی است که موجب اختلال در بنیان خانواده ها می شود.
در عصر حاضر کمتر فردی را پیدا میکنید که در فضای مجازی حضور فعال نداشته باشد. فضای مجازی نقش مهمی را در زندگی انسان ایفا می‌کند. گرچه این فضا تأثیرات مثبتی بر عملکرد افراد گذاشته، اما آسیب‌های نوظهوری را هم ایجاد کرده که کارکرد خانواده را مختل می‌کند.
فضای مجازی در جایگاه یک رسانه و عضو جدایی ناپذیر خانواده‌ها، از نظر اخلاقی دارای کارکردی دوگانه است و بر اساس قوت و ضعفِ آگاهی اعضای خانواده در استفاده از آن می‌تواند بستر شکل‌گیری فضایل و رذایل اخلاقی شود.
امروزه خانواده ایرانی در سبد فرهنگی خود در مواجه با شبکه‌های ماهواره‌ای، فضای مجازی و رسانه‌های مدرن است که هر کدام به نوبه خود بخشی از فرآیند تأثیرگذاری در خانواده را هدف قرار گرفته‌اند. در نتیجه بعضی از شبکه‌های ماهواره‌ای به طور تخصصی تمام تمرکز خود را بر مقوله خانواده نهاده‌اند.
فضای مجازی در واقع یک تیغ دو لبه است که می‌تواند مضر یا مفید عمل کند. بهترین راه برای کاهش آسیب‌های فضای مجازی بهکارگیری تکنیک‌های مؤثر و آموزش سواد رسانه‌ای به اعضای خانواده است.
سواد رسانه‌ای به دنبال آن است تا به فرد توانایی لازم برای استفاده از رسانه‌ها را آموزش دهد به طوری که فرد بتواند ضمن درک و تحلیل و ارزیابی پیام‌های رسانه‌های مختلف، پیام‌ها و برنامه‌های مثبت، مفید و سازنده را از پیام‌های منفی و بی‌محتوا تشخیص دهد.
شناخت پیامد‌های اخلاقی ضعف سواد رسانه هم موجب بهره‌گیری از مزایای انکار ناشدنی و پرشمار فضای مجازی در محیط خانواده می‌شود و هم خانواده را از پیامد‌ها و مشکلات اخلاقی زیادی که در این فضا یا به واسطۀ این فضا ممکن است دامن‌گیر خانواده شود، مصون می‌دارد.
انتهای پیام/ 241
