داستان کوتاه

گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس ـ قاسمعلی فراست؛ در ابتدا جا دارد یاد شهیدان و قهرمانان حماسه‌ی جاودانه‌ی خرمشهر را گرامی بداریم. جشنواره‌ی یوسف همه ساله به‌منظور زنده نگه داشتن یاد و خاطره‌ی شهیدان و با هدف کشف و شناسایی استعدادهای جوان کشور در حوزه ادبیات دفاع مقدس و به ویژه به قصد تقویت پایگاه داستان نویسی و پر کردن خلاء نگارش داستان در این حوزه و تشویق علاقه‌مندان به آن برگزار می‌شود.

در ده دوره‌ی گذشته برگزارکنندگان جشنواره‌ی یوسف توانسته‌اند با فراخواندن آثار و انجام داوری‌های محتوایی و کیفی، از میان تعداد زیادی داستان کوتاه، آثار قابل قبولی را انتخاب کنند.

برای برگزاری یازدهمین دوره جشنواره یوسف در مردادماه سال ۱۴۰۰، در شورای ادبیات داستانی بنیاد بنا را بر این گذاشتیم که با توجه به گذشتن چهل سال از فتح خرمشهر و با توجه به جاودانگی یاد این پیروزی در دل و جان مردم ایران، این دوره را با موضوع مقاومت و پایداری ویژه خرمشهر با عنوان «جشنواره داستان خرمشهر» برگزار کنیم.

اعتقاد ما بر این است که روایت‌ها و حماسه‌های این فتح بزرگ به قدری سرشار از مضامین و سوژه‌های تازه و بکر است که سالیان سال می‌تواند در خلق و آفرینش قالب‌های مختلف ادبی و هنری، خاصه داستان کوتاه یاری‌رسان نویسندگان و هنرمندان‌مان باشد و به همین دلیل جا دارد توجه ویژه‌ای در داستان به آن بشود.

بنابراین جشنواره داستان خرمشهر به صورت ملی و سراسری با ارائه‌ی فراخوان در آبان ماه ۱۴۰۰ در بخش بزرگسال با موضوع مقاومت و پایداری در خرمشهر کار خود را آغاز کرد.

از میان ۵۰۷ اثر رسیده به دبیرخانه جشنواره، پس از مرحله اول داوری تعداد ۱۵۷ اثر به مرحله دوم راه یافتند. در این مرحله، آثار در دو گروه داوری متشکل از اینجانب و نویسندگان فرهیخته و دوستان ارجمندم آقایان محمدمهدی رسولی، پرویز شیشه‌گران و میرشمس‌الدین فلاح‎هاشمی مورد ارزیابی قرار گرفت و در نتیجه، ۳۸ اثر به عنوان نامزد دریافت جایزه به مرحله نهایی راه یافتند.

در مرحله نهایی با افزوده شدن نویسنده ارجمند و دوست گرامی مجید قیصری به جمع هیئت داوران، با بررسی مجدد آثاری که نامزد نهایی بودند، ۱۵ اثر برای دریافت جایزه و انتشار در کتاب داستان خرمشهر انتخاب شدند.

و اما بعد تاکید بر چند نکته درباره‌ی نوشتن داستان کوتاه، با موضوع خرمشهر حائز اهمیت است که نویسندگان ارجمند باید به آن توجه داشته باشند:

مطالعه‌ی تاریخ شفاهی و خاطرات روایت‌های این حماسه‌ی بزرگ برای کشف وقایع و سوره‌های داستانی.

پژوهش و تحقیق در اسناد و مدارک مکتوب و غیر مکتوب موجود درباره حماسه خرمشهر.

گفتگو و مصاحبه با بازماندگان مقاومت ۳۴ روزه، رزمندگان بازمانده از عملیات‌های فتح خرمشهر و مردمان مقاوم خرمشهر و افرادی که در آن دوران نقش داشتند، برای درد و فهم بیشر از این حماسه.

از آنجایی که خیلی از آثار رسیده به دبیرخانه جشنواره از قالب داستان فاصله گرفته و به خاطره نزدیک شده بودند، لازم به تذکر است که نویسندگان ارجمند باید توجه داشته باشند که برای نوشتن داستان کوتاه به استفاده‌ی مناسب از عناصر داستان در راستای خلق موقعیت و کشف و شهود نیاز است.

انتهای پیام/ 121

‌به گزارش مجاهدت از خبرنگار دفاع‌پرس از خرم آباد، کتاب «به وقت ایران» مجموعه داستان کوتاه دفاع مقدس و مقاومت به نویسندگی «لیلا غلامی ونوول» است که در شهریور امسال در 98 صفحه با قطع رقعی و شمارگان 300 نسخه، ازسوی انتشارات «هاویر» و با حمایت اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس لرستان منتشر و همزمان با هفته دفاع مقدس رونمایی شد.

در این کتاب هشت داستان کوتاه با عناوین «به وقت ایران» با داستان‌های «مسافر کارون»، «تخت شماره 4»، «تپه سوم»، «به وقت ایران»، «وقتی قرآن می‌خوانند»، «پل»، «ماموریت آخر» و «ننه تیام»  که در بردارنده مضامینی مانند شهادت، ایثار و فداکاری، مدافعان سلامت، مادران شهدا،  ایثارگران و‌… هستند به چاپ رسیده است.

نویسنده در هر یک از داستان‌هایش، خواننده‌ امروزی را به خوبی با خود همراه می‌کند.

 لیلا غلامی ونوول از نویسندگان شایسته تقدیر در نهمین، دهمین و یازدهمین دوره جایزه ادبی یوسف است که با قلم روان و رسا، واقعیت مصائب جنگ را بدون شعارزدگی، در حین روایت‌های جذاب و پر کشش در این کتاب به رشته تحریر درآورده است.

برشی از متن کتاب:

چند روز پیش در موردش در یکی از صفحات اینستاگرام مطلبی خواندم. خیلی اتفاقی، درست زمانی که تشنه فهمیدن و دانستن بودم.

پیدا کردن اینجا کار سختی نبود. کافی بود در صفحه جستجوی اینترنت نام امامزاده را جست‌و‌جو کنی تا آدرسش را روی صفحه نمایش دهد. تمام مدتی که در اتوبوس بودم، آرزو کردم خادم امامزاده هنوز پیرمرد مورد نظرم باشد.

از صبح که آمده‌ام تمام محوطه قبرستان را گشته‌ام. به صفحه نمایشگر گوشی ام. شب از نیمه گذشته. چراغ قوه اش را روشن می‌کنم تا جلوی راهم را ببینم.هیچ صدایی نمی‌آید مگر صدای زوزه باد که داخل شاخ و برگ درختان همیشه بهار، می‌پیچد. سوز سرمای دی بر روی پوستم کلافه ام می کند. کاش لباس‌های گرمتری با خودم می‌آوردم. راهم را منحرف می‌کنم تا به گمانم گوشۀ دیگری از قبرستان را بگردم. امیدوارم به دور خودم نچرخیده باشم.

انتهای پیام/

به گزارش مجاهدت از خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، «علی‌اصغر جعفری» معاون هماهنگ کننده بنیاد حفظ آثار و نتشر ارزش‌های دفاع مقدس در آیین رونمایی از فراخوان و پوستر جایزه ادبی «یوسف» داستان کوتاه دفاع مقدس که صبح امروز در سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس برگزار شد، با بیان اینکه شهادت فخری است که به انسان‌هایی عنایت می‌شود که به سطح بالایی از فهم، درک و صلاحیت رسیده باشند، اظهار داشت: این‌طور نیست که هرکسی الزاماً از خداوند متعال درخواست شهادت داشته باشد به چنین درجه‌ای نائل آید بلکه این درخواست باید همراه با آماده‌سازی و تجلی این جایگاه در روح و روان فرد باشد.

وی از دست‌اندرکاران شکل‌گیری جایزه ادبی یوسف قدردانی کرد و با تاکید براینکه قصه و داستان از رایج‌ترین گونه‌های ادبی است که قدمت طولانی دارد و همزاد آدمی و فصل مشترک همه اقوام، ادیان و ملل است، تصریح کرد: قرن‌هاست که آداب و رسوم و سبک زندگی ما ایرانیان با قصه آمیخته شده است و اصلاً ما کشوری هستیم که آمیختگی با قصه و داستان و تمثیل داریم و این موضوع در زبان و ادبیات فارسی ساری و جاری است. 

معاون هماهنگ کننده بنیاد حفظ آثار و نتشر ارزش‌های دفاع مقدس به قصه‌خوانی سنتی توسط مادران و پدران اشاره کرد و خاطرنشان کرد: پیش از اینکه فضای ذهنی ما معطوف به قاب تلویزیون و سینما شود، ذهن گذشتگان ما همراه با داستان‌های پدربزرگان و مادربزرگان بود و قصه‌های آن‌ها لالایی نسل‌های ما بوده است و غفلتی باعث شد تا امروز مقداری با این موضوع فاصله بگیریم. 

جعفری به تشریح کارکردهای داستان پرداخت و تاکید کرد: یکی از کارکردهای داستان بیان مفاهیم عرفانی، اخلاقی و فلسفی است که جز با قصه و تمثیل واقعاً نمی‌توانیم این مفاهیم را بیان کنیم لذا قصه و داستان یک ظرفیت بالایی است. انتقال فرهنگ، تثبیت هویت ملی، تعمیق دادن به فرهنگ و باورها و آرمان‌ها امروز به گونه‌های ادبی خصوصاً قصه و داستان و رمان برمی‌گردد. دمیدن روح شجاعت، غیرت، حماسه، عدالت، ظلم ستیزی و دفاع از مظلوم همگی بر بستر قصه و داستان شکل می‌گیرد. 

وی تاکید کرد: امروز شاهد هستیم که بُن مایه هنر نمایش و صنعت سینما قصه است یعنی اگر قصه وجود نداشته باشد عملاً این صنعت ضعیف خواهد بود و هنرهای نمایشی شکل نمی‌گیرد درحالی که ممکن است صرف هزینه‌های زیادی صورت گیرد اما قصه آن ضعیف باشد و بُن مایه ضعیفی داشته باشد بنابراین بحث قصه و قصه‌پردازی و قصه‌گویی بحث بسیار مهمی است که زیربنای بسیاری از فعالیت‌هایی است که ما برای آن برنامه‌ریزی می‌کنیم. 

معاون هماهنگ کننده بنیاد حفظ آثار و نتشر ارزش‌های دفاع مقدس، دفاع مقدس را فصل نورانی حماسه‌آفرینی و تاریخ‌ساز ملت ایران دانست و اظهار داشت: خُودِ دفاع مقدس منبع خلق داستان و قصه‌های زیبا، جذاب و جان‌افزایی است که مانایی و اثربخشی آن مدیون گونه‌های ادبی و قصه است؛ یعنی ارتباط وسیعی با ایجاد و تولید داستان برای مانایی خودش دارد خصوصاً که داستان‌ها و قصه‌های ما برآمده از واقعیت‌‌های کم‌تکرار و نادر از ایستادگی و ایثار شهیدان عزیز است بنابراین بهره‌مندی مناسب و هوشمندانه و هدف‌مند از داستان‌های کوتاه و شنیدنی و چشیدنی در حوزه دفاع مقدس برآمده از حیات طیبه رزمندگان ماست که به تعبیر رهبر معظم انقلاب اسلامی «امروز گنجینه‎ی عظیمی داریم که اگر استفاده ببریم می‌توانیم ملت‌ها را بهره‌مند کنیم».

جعفری توجه به حوزه داستان کوتاه را یک ضرورت، تکلیف، نیاز اجتماعی و فرهنگی دانست و تاکید کرد: نباید به موضوع داستان و داستان نویسی به عنوان یک کار اداری نگاه کنیم چراکه یک ظرفیت عظیم در این موضوع وجود دارد که می‌تواند خواستگاه سایر بخش‌ و گونه‌های ادبی و هنری ما قرار گیرد. جایزه ادبی یوسف یکی از اقدامات مهم بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس طی سال‌های گذشته بوده است که برای تولید و پرورش و پردازش و عرضه داستان‌های کوتاه دفاع مقدس ایجاد شده است و سعی شده نویسندگان جوان و نوقلمان را با این فرهنگ آشنا کند.

وی تصریح کرد: معتقدم جایزه ادبی یوسف دوره نونهالی را پشت سرگذاشته است و وارد دوره نوجوانی شده است یعنی 11 سال طی شده و وارد دوره دوازه شده که عملاً دوره نوجوانی که دوره شور و حال، اثربخشی، تحول‌آفرینی، احساس و خودباوری است را سپری می‌کند. بخش استانی این رویداد یک اتفاق ارزشمندی است که قابل گسترش است و باید نخبگان و صاحب قلمان جدید را شناسایی کنیم و آموزش و شناسایی و معرفی و حمایت از نویسندگان جوان و نوقلم را جدی بگیریم تا برای آینده ادبیات کشورمان نیروهای جوان شناسایی و حمایت و تقویت کنیم. 

انتهای پیام/ 121