داستان کوتاه

«محمداسماعیل حاجی‌علیان» نویسنده کتاب «ساعت دنگی» اثر شایسته تقدیر بخش داستان کوتاه جایزه ادبی جلال آل‌احمد در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، با اشاره به دغدغه نوشتن از زنان، درباره درون‌مایه داستان‌ها «ساعت دَنگی» اظهار داشت: این مجموعه 9 تریلوژی است درباره زن و زمان و زمانه. زن ایرانی و شق‌های مختلفی از او را در این اثر می‌بینید. زن ایرانی برای من مهم و تلاشم بر این است که روایت‌های متفاوتی از زنان سرزمینم بدهم؛ روایت‌های متفاوتی از تقدیر زنان ایرانی. موضوع زن از علاقمندی‌های من و بقیه کارها هم روایت زنان سرزمینم است. رویکرد سه‌گانه بودن هم کدی است برای اینکه زنانگی بیشتری را داشته باشد.

وی با بیان‌اینکه زنان امروزی، زن در تاریخ و اسطوره، زن سیاس، زن قربانی، زنی که اسلحه دست می‌گیرد، زنی که تمام قد خود را تسلیم جامعه می‌کند از شخصیت‌های داستان‌های ساعت دنگی است و نویسنده سعی کرده‌ است زن را در زمانه‌های مختلف روایت کند و گفت: از زنان به خاطر هیاهو نمی‌نویسم و اگر بود تا به حال نوشتن درباره دنیای زنان را کنار گذاشته بودم. وقتی در بیشتر کارها زنان محورند، یعنی دغدغه‌مندم و نه پیرو موج.

نقش زنان در توسعه کشور پررنگ‌تر از مردان است

نویسنده «ساعت دَنگی» افزود: نویسنده‌ها و هنرمندان یک بعد زنانه دارند که در آفرینش به آنها کمک می‌کند و گمان می‌کنم این بعد در من قوی است. به واسطه اینکه زنی مرا به دنیا آورده، زنی دارم که عشق من است و دو دختر دارم که ادامه‌ام هستند. درضمن این نکته هم دور از نظرم نیست که معتقدم زنان چه در تاریخ و چه اسطوره و چه جامعه هنوز جایگاه خود را خوب درنیافتند و آن تاثیرگذاری را که باید ندارند و نشان نداده‌اند. هرچند که تک مواردی داریم اما در مجموع اینطور نیست که در طول تاریخ جماعت زنان سرزمینم قدر خودش را بداند.

حاجی‌علیان زن را محور توسعه جامعه می‌داند و کسی که بیشترین تاثیر را در تربیت و درک انسان از جامعه پیرامون دارد و معتقد است اولین چیزهایی را که یاد می‌گیریم و اولین ارتباط‌مان با جامعه از کانال زنی است که ما را به دنیا آورده و این تاثیرگذاری خودش را نشان می‌دهد و تصریح می‌کند: بیشترین ضربه را هم از جانب زنان خورده‌ایم و زنان اگر اقدام درستی انجام دهند ما مردانی را خواهیم داشت که می‌توانیم راه را ادامه دهند.

وی نقش زنان در توسعه کشور پررنگ‌تر از مردان دانست و اظهار داشت: این عقیده به واسطه این است که مردها هر آنچه بار می‌آیند از دامن زنان است.

می‌خواهم مصلح اجتماعی باشم

این نویسنده با تاکید براینکه نقش جامعه را در سرنوشت زنان پررنگ نیست، افزود: پذیرفتن کارکردی که اجتماع دستور می‌دهد به اختیار زنان است. به همین دلیل است که در داستان اول هیچ اکتی از مردان نگذاشته‌ام که تصمیم گیرنده و عمل‌کننده باشند. چون اگر ضربه‌ای خورده‌ایم، ضربه از جانب زنان است و این تفکر کشتن به دلیل مسئله ناموسی از جانب مادر مطرح می‌شود و او باعث می‌شود این اتفاق شوم را مرد برای دختر رقم بزند. این است که می‌گویم همه مدل زنان در داستان‌ها هستند و این اختیار مخاطب است بعد از اینکه فضاها را شناخت انتخاب کند چگونه زنی باشد.

حاجی‌علیان با تاکید براینکه در این داستان می‌خواهم مصلح اجتماعی باشم، گفت: مصلح بودن به این معنا نیست که بخواهم ادبیات تعلیمی بنویسم اما تلاشم بر این است که بتوانم این رویکرد اصلاحی را داشته باشم. برای این هم گذاشته‌ام مخاطب خودش در بین الگوها یکی را انتخاب کند تا جامعه بهتری داشته باشیم.

زنان ایرانی بعد از حمله اسکندر درخشیدند

این نویسنده با اشاره به اینکه نابرابری بین زن این همیشه در طول تاریخ بوده است و افزود: با وجود نابرابری زنان تاثیرگذار همیشه بوده‌اند؛ بعد از حمله اسکندر زنان پادشاه بودند، اولین پادشاه زن را در سیلک کاشان داریم که در مجموعه «اگر زنش بشم» به آن پرداخته‌ام. زما‌ن‌هایی که این فرصت در اختیارمان قرار گرفت، زنان درخشیده‌اند. انقلاب مشروطه این امکان را ایجاد کرد و دیدیم که زنانی آمدند و قد راست کردند اما هم مردان برنتافتند و هم زنان. اگر زنی که تربیت کننده است، درست تربیت کند این اتفاق نمی‌افتد.

حاجی‌علیان تاکید کرد: امروز هم می‌بینیم که همه قوانینی را که به نفع زنان نیست، زنان به مجلس پیشنهاد می‌دهند. قوانین مربوط به زنان و بارداری و ازدیاد جمعیت را زنان ترند کردند. فارغ از اینکه کیفیت زنده بودن مهم است نه کمیت. اگر از دغدغه‌های مردانه می‌گذرم و از زنان می‌نویسم برای این است که حس می‌کنم در این بخش باید بیشتر کار شود تا زنان به جایگاه شایسته خود در جامعه برسند و بدانند چه تاثیر شگرفتی می‌توانند در پیشرفت داشته باشند.

انتهای پیام/ 121

به گزارش مجاهدت از گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، آیین پایانی چهاردهمین دوره جایزه ادبی جلال آل‌احمد با معرفی برگزیدگان نهایی چهار بخش اصلی «رمان و داستان بلند»، «داستان کوتاه»، «مستندنگاری و نقد ادبی»، «بهترین ویراستاران» برگزار شد.

رضا جولایی برای نگارش «ماه غمگین، ماه سرخ» (نشر چشمه) و سیدمیثم موسویان برای نگارش «بی‌نام پدر» (کتاب جمکران) به عنوان شایستگان تقدیر بخش رمان و داستان بلند شناخته شدند.

داوران بخش داستان کوتاه نیز محمداسماعیل حاجی‌علیان برای نگارش «ساعت دَنگی» (سوره مهر) و «احمدرضا امیری سامانی» برای نگارش «قدیس دیوانه» (نشر صاد) را به عنوان شایستگان تقدیر معرفی کردند.

همچنین در بخش مستندنگاری میثم امیری برای نگارش «داغ دلربا» (خط مقدم) و هدایت‌الله بهبودی برای نگارش «رضانام تا رضاخان» (نشر مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی) به صورت مشترک برگزیده شدند.

محمدرضا فارسیان و فاطمه قادری نیز برای نگارش «آلبر کامو در ایران» (دانشگاه فردوسی مشهد) به عنوان شایسته تقدیر بخش نقد ادبی معرفی شدند.

در چهاردهمین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد بخشی به عنوان بخش ویژه (نگاهی دیگر) طراحی شده و کتاب‌های «تشریف» نوشته علی‌اصغر عزتی‌پاک (شهرستان ادب)، «حاج‌جلال» نوشته لیلا نظری گیلانده (سوره مهر)، «سبز-آبی» نوشته سعید تشکری باغدار(کتاب نیستان)، «سلول‌های بهاری» نوشته بهنام باقری (راه‌یار) و «کوهستان آتش» نوشته گلعلی بابایی (نشر ۲۷بعثت) که هرکدام از منظری خلاقانه و خاص بودند به عنوان برگزیدگان این بخش معرفی شدند.

برندگان بخش جنبی (جایزه ویرایش کتاب) این دوره از جایزه ادبی جلال آل احمد نیز اندیشه قدیریان برای ویرایش «آلبر کامو در ایران» (دانشگاه فردوسی مشهد) و اثر شایسته تقدیر بخش نقد ادبی، حسین علینقی برای ویرایش «بابارجب» (نشر ستاره‌ها) نامزد بخش مستندنگاری، اکرم دژهوست گنک برای ویرایش «ساعت دَنگی» (سوره مهر) اثر شایسته تقدیر بخش مجموعه داستان کوتاه و مجتبی موحدیان برای ویرایش «سلول‌های بهاری» (راهیار) اثر برگزیده بخش نگاهی دیگر هستند.

بر اساس این گزارش، از مرحوم اصغر عبداللهی برای نگارش مجموعه داستان کوتاه «هاملت در نم نم باران» که از جمله نامزدهای نهایی بخش داستان کوتاه این جایزه بود تجلیلی ویژه به عمل آمد.

مرتضی سرهنگی، جواد کاموربخشایش، ابراهیم حسن‌بیگی، مریم بصیری، مریم برادران، کامران پارسی‌نژاد، حجت‌الاسلام‌والمسلمین سعید فخرزاده، محمدرضا شرفی‌خبوشان و محمود جوانبخت اعضای هیئت علمی چهاردهمین دوره این رویداد ادبی بوده و مریم بصیری دبیری علمی این جایزه را عهده‌دار بود.

همچنین داوری بخش داستان بلند و رمان را قاسم‌علی فراست، اکبر صحرایی و منصور علیمرادی بر عهده داشتند؛ آثار بخش مجموعه داستان کوتاه را خسرو باباخانی، یوسف قوجق و هادی خورشاهیان؛ و آثار بخش مستندنگاری را ابراهیم زاهدی‌مطلق، داود امیریان و مهدی قزلی داوری کردند. محمدرضا سنگری، ابوالفضل حری و علی کاشفی خوانساری نیز آثار بخش نقد ادبی «چهاردهمین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد» را مورد داوری و بررسی قرار دادند.

انتهای پیام/ 241