به گزارش مجاهدت از مشرق، در واقع این‌گونه مؤسسات که حوزه فعالیتشان در گذشته بیشتر دانشجویان و نخبگان علمی بوده حالا چند سالی می‌شود که دانش‌آموزان را مورد هدف قرار داده‌اند و با شیوه‌های مختلف، زمینه را برای مهاجرت دانش‌آموزان مستعد فراهم می‌کنند که اعزام و شرکت در مسابقات بین‌المللی -نامعتبر- یکی از آن‌هاست.
شاید به همین خاطر است که بعضی از مسئولان وزارت آموزش و پرورش هر از گاهی در این خصوص به دانش‌آموزان و خانواده‌هایشان و همچنین به سازمان‌ها و نهادهای نظارتی هشدار می‌دهند.
اعزام دانش‌آموزان به مسابقات غیرقانونی خارج کشور نامعتبر است
رئیس سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان در این خصوص به قدس می‌گوید: در سال‌های اخیر یک‌سری از مؤسسات آموزشی خصوصی داخلی به دانش‌آموزان وعده اعزام به مسابقات جهانی در رشته‌های مختلف دانش‌آموزی را می‌دهند و حتی آنها را برای شرکت در برخی از مسابقات به کشورهای دیگر اعزام می‌کنند. البته این اعزام‌ها معمولاً با هماهنگی و موافقت خانواده‌ها و خارج از فضای آموزش و پرورش و با هزینه‌های بسیار بالا صورت می‌گیرد.
الهام یاوری با اشاره به اینکه اعزام دانش‌آموزان به چنین مسابقاتی ممکن است تجربه بدی نباشد، تصریح می‌کند: اما این مسابقات به هیچ عنوان مسابقات بین‌المللی معتبری برای ساخت رزومه و کمک به افراد نیستند، یعنی هیچ کسی نتایج آنها را جدی نمی‌گیرد. ولی متأسفانه بعضی از خانواده‌ها به تصور اینکه وجود این مدال‌ها یا گواهی‌نامه‌ها و یا دیپلم‌های افتخار می‌تواند به آینده تحصیلی یا شغلی بهتر فرزندشان کمک کند بابت آن هزینه‌های سنگینی متحمل می‌شوند.وی با بیان اینکه خانواده‌ها باید هوشیار باشند و بدانند اغلب و یا درصد بسیار زیادی از چنین مسابقاتی هیچ اعتباری در سطح جهانی و داخلی ندارند، می‌افزاید: درواقع این نوع مسابقات حداکثر می‌تواند برای شناسایی دانش‌آموزان مستعد و یا آشنایی و برقراری ارتباطات بیشتر بچه‌ها با یکدیگر مؤثر باشد.
معاون وزیرآموزش و پرورش در همین زمینه اضافه می‌کند: البته نفس اینکه دانش‌آموزان برای اردو به کشورهای دیگر بروند اصلاً چیز بدی نیست و بعضی از خانواده‌ها بچه‌هایشان را به برخی از مؤسسات آموزشی می‌سپارند تا آنها را به اردوها و مسابقات خارجی ببرند؛ اما قسمت خطرناک موضوع این است که این مؤسسات وانمود می‌کنند این مسابقات، المپیادهای بین‌المللی هستند. این درحالی است که المپیادهای بین‌المللی تعریف مشخصی دارند و واجد ارزش علمی در ایران و دیگر کشورهای دنیا هستند و به همین خاطر در رزومه آموزشی و علمی آنها تأثیر می‌گذارند؛ اما نتایج مسابقاتی که دانش‌آموزان از طریق مؤسسات و مراکز آموزشی غیرمجاز اعزام می‌شوند هیچ تأثیری در رزومه‌شان ندارد.
یاوری با بیان اینکه اعزام بدون مجوز دانش‌آموزان به مسابقات علمی در کشورهای دیگر توسط وزارت آموزش و پرورش ممنوع یا غیرقانونی نیست، می‌گوید: البته پیش‌تر یکی از رسانه‌ها به نقل از بنده خبر از ممنوعیت اعزام و شرکت دانش‌آموزان در چنین مسابقاتی داده بود که چنین چیزی را تکذیب می‌کنم، چون مفهوم اظهاراتم به‌درستی منتقل نشده است. در واقع این‌کار غیرقانونی نیست بلکه غیرمعتبر است.
رئیس سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان از بنیاد ملی نخبگان و باشگاه دانش‌پژوهان جوان به عنوان دو مرجع قانونی ایران برای تعیین اعتبار مسابقات و رویدادهای علمی در سطح بین‌المللی یاد می‌کند و می‌افزاید: به همین خاطر از خانواده‌ها می‌خواهیم پیش از اینکه پولی بپردازند و ذهن دانش‌آموزان را درگیر مسائلی کنند و انتظارات غلطی در دانش‌آموزان به‌وجود بیاورند، با مراجعه به این دو نهاد درخصوص مسابقات موردنظر اعتبارسنجی کنند تا بعداً پشیمان نشوند.
وی در پاسخ به اینکه آیا قانون درقبال آن دسته از مؤسسات آموزشی مجاز که اقدام به اعزام دانش‌آموزان به مسابقات نامعتبر می‌کنند دچار خلأ است، می‌گوید: در این زمینه هیچ قانونی علیه این‌گونه مؤسسات نیست. بنابراین نمی‌توان فعالیت آنها را غیرقانونی دانست چون چنین اصطلاحی بار معنایی یا تعریف مشخصی دارد. با وجود این دقیقاً نمی‌دانم در این بحث خلأ قانونی داریم یا نه و بهتر است کارشناسان حقوقی در این زمینه نظر بدهند.
یاوری با اشاره به اینکه شاید اعزام دانش‌آموزان به چنین مسابقاتی از سوی برخی از مؤسسات داخلی و خارجی به نوعی به پدیده مهاجرت دانش‌آموزی مربوط شود، می‌افزاید: البته در سال‌های اخیر مهاجرت در همه کشورهای دنیا به دلایل مختلفی افزایش پیدا کرده و کشور ما هم از این قاعده مستثنا نیست، ضمن آنکه میزان مهاجرت از ایران نسبت به کشورهای همسایه نیز بیشتر نیست.
رئیس سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان در پاسخ به این پرسش که چرا بعضی از خانواده‌های ایرانی می‌پذیرند که فرزندانشان به مسابقات غیرمعتبر اعزام شوند، اظهار می‌کند: در ایران علاقه عمومی خیلی جدی و تا حد زیادی به کسب علم وجود دارد که این موضوعی بسیار ارزشمند است. بنابراین کاملاً طبیعی است که همه دوست داشته باشند فرزندشان با برخورداری از امکانات آموزشی خوب به مراتب بالای علمی برسد. اما مشکل اینجاست که ما اطلاع‌رسانی دقیق و مناسبی در زمینه اعزام دانش‌آموزان به چنین مسابقاتی از سوی مؤسسات آموزشی نداشته‌ایم و از سوی دیگر در میان مردم ما فرهنگ مراجعه به مراجع رسمی و قانونی پیش از انجام هر کاری کمرنگ است و به همین دلیل خانواده‌ها در معرض اطلاعات غلط چنین مؤسساتی قرار می‌گیرند و هزینه‌هایی را متحمل می‌شوند.
مهاجرفرستی یک خیانت است
اما مدیرکل سابق امور بین‌الملل و مدارس خارج کشور وزارت آموزش و پرورش کمی شفاف‌تر به موضوع می‌پردازد و به قدس می‌گوید: متأسفانه مهاجرت از سطح متخصصان و دانشجویان به سطح یا قشر دانش‌آموزی سوق یافته و بازار مکاره‌ای در این زمینه ایجاد شده است.
مهدی فیاضی مهاجرفرستی را یک خیانت می‌خواند و عنوان می‌کند: بعضی از دانش‌آموزان برای فرار از کنکور، اعزام دیرتر به خدمت وظیفه سربازی، دریافت گرین‌کارت و اقامت در برخی کشورها تحت تأثیر تبلیغات اغواکننده مافیای مهاجرفرستی که عمدتاً از طریق فضای مجازی و شبکه‌های ماهواره‌ای انجام می‌گیرد به مسابقات علمی نامعتبر اعزام می‌شوند، در حالی که شرکت در این نوع مسابقات غیر از فرصت‌سوزی برای دانش‌آموزان و مالباختگی برای خانواده‌هایشان، هیچ چیز خاصی را به ارمغان نخواهد آورد.
وی با اشاره به اینکه پشت پرده پدیده یاد شده، مؤسسات آموزشی خارجی و داخلی قرار دارند، تصریح می‌کند: برخی کشورها مثل ترکیه، امارات متحده عربی، مجارستان، هندوستان و قبرس از طریق مؤسسات آموزشی خود در ایران و با شیوه‌های مختلف مثل اعزام به مسابقات بین‌المللی، برگزاری آزمون علمی، برپایی کلاس‌های آموزشی مجازی و… زمینه‌های شناسایی و اعزام دانش‌آموزان مستعد و نخبه ما را به کشورشان فراهم می‌کنند. مثلاً نه تنها در تهران بلکه در تبریز و شیراز هم شعبه دایر کرده بودند و آزمون برگزار می‌کردند، به‌طوری که تعدادی از دانش‌آموزان ما از استان‌های دور مثل هرمزگان به تهران آمده بودند تا آزمون بدهند و بروند. درواقع به دلیل رؤیافروشی افراطی از خارج کشور و سیاه‌نمایی افراطی از داخل کشور به پدیده مهاجرت دانش‌آموزی در ایران دامن زده می‌شود.
مدیرکل سابق امور بین‌الملل و مدارس خارج کشور وزارت آموزش و پرورش با ابراز تأسف از اینکه برخی مدارس غیردولتی و مؤسسات کمک آموزشی ما هم سرپل مهاجرفرستی شده‌اند، می‌گوید: این مراکز برای اینکه برند خودشان را با خارج هماهنگ کنند و بتوانند بازاریابی بهتری انجام دهند با رویکرد غرب‌گرایی ادعا می‌کنند تحت لیسانس یا گواهی فلان نهاد یا مؤسسه آموزشی خارجی هستند و از آن طرف تا دانش‌آموزان و خانواده‌های ایرانی متوجه شوند ماجرا چیست شهریه چند برابری بابت این اسامی و عنوان‌ها از آنها دریافت می‌کنند.
فیاضی در همین زمینه اضافه می‌کند: این مؤسسات گاه با برگزاری مدرسه تابستانه، اردوهای آشنایی، اردوهای خارجی و… دانش‌آموزان را برای انواع مسابقات غیراستاندارد و نامعتبر و دست چندم خارجی آماده و اعزام می‌کنند. مثلاً آنها را به یک مسابقه چرتکه که در یک شهر دور افتاده در قبرس برگزار می‌شود، می‌برند. این درحالی است که این نوع مسابقات و نتایج آن برای نظام آموزشی ما ارزشی ندارد. یعنی نتایج و مدارکی که دانش‌آموزان از چنین مسابقاتی کسب می‌کنند در ایران فقط به درد تفاخر و فخرفروشی می‌خورد نه چیز دیگر.
وی سن و دوره دانش‌آموزی را به هیچ وجه زمان مناسبی برای مهاجرت نمی‌داند و می‌گوید: البته خوب است که انسان تعاملات علمی بین‌المللی داشته باشد اما وقتی که بزرگ شد و توانست سره را از ناسره تشخیص بدهد. اما بعضی از خانواده‌های ایرانی از همین سن و دوره به فکر مهاجرت و اقامت دائم عزیزانشان در کشورهای دیگر هستند و برای تحقق چنین رؤیایی، فرزندان خود را به این مؤسسات می‌سپارند تا به مسابقات دست چندم اعزام شوند و یا در مدارس کشورهای دیگر تحصیل و یا حتی در کلاس‌های مجازی آنها شرکت کنند تنها به این امید که روزی درخواست اقامت دائم فرزندشان تأیید شود، در حالی که باید بدانیم هر رفتی پیروزی نیست و هر برگشتی شکست نیست.
فیاضی با اشاره به اینکه مراکز آموزشی ما از اعتبار علمی جهانی برخوردار است، تصریح می‌کند: نخبگان، تیزهوشان و المپیادی‌های ما از طریق همین مراکز و نظام آموزش و پرورش رشد کردند و شکوفا شدند. پس این نظام آموزشی، خود نخبه‌پرور است و خانواده‌ها نباید به امید یک رؤیای واهی، فرزندانشان را از این سیستم و فرهنگ غنی ایرانی اسلامی جدا کنند.
مدیر کل سابق امور بین‌الملل و مدارس خارج از کشور وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه یک دانش‌آموز برای شرکت در یک مسابقه علمی که در خارج از کشور برگزار می‌شود دست‌کم باید ۱۰۰میلیون تومان هزینه کند، می‌افزاید: از سوی دیگر، مدارس بسیاری از کشورها از دانش‌آموزان شهریه سنگینی دریافت می‌کنند و هیچ بورسیه رایگانی ندارند. یعنی یک ایرانی برای آموزش در چنین مدارسی با نرخ دلار امروز باید سالیانه دست‌کم ۲۵هزار یورو- حدود ۲میلیارد تومان- بابت اقامت و شهریه مدرسه بپردازد، این درحالی است که اگر به همین اندازه برای فرزند خود در ایران هزینه کند می‌تواند بهترین آموزش‌ها و زندگی را برایش فراهم کند.
وی با بیان اینکه مهاجرت در سنین دانش‌آموزی جز گسست خانوادگی و متلاشی شدن کانون خانواده، هیچ دستاوردی ندارد، اظهار می‌کند: از سوی دیگر باندهایی که به این ماجرا دامن می‌زنند و اقدام به اعزام دانش‌آموزان به مسابقات غیرمعتبر خارجی کرده و یا زمینه تحصیل آنها را در دیگر کشورها فراهم می‌کنند به محض اینکه پولشان را گرفتند دیگر هیچ حمایتی از آنها در خارج از کشور نمی‌کنند. ضمن اینکه درصد بسیار زیادی به هدفشان نمی‌رسند و نمی‌توانند اقامت دائم از کشور مورد نظرشان بگیرند و در حقیقت این‌گونه، عمر و مالشان را از دست می‌دهند و پشیمان می‌شوند.
فیاضی با اشاره به اینکه مهاجرت دانش‌آموزی در دنیا شیوع ندارد، می‌گوید: البته شاید یک خانواده مهاجرت کند و فرزندشان هم با آنها باشد اما مهاجرت دانش‌آموز به صورت مجردی واقعاً یک پدیده بسیار نادر است که ما به‌خاطر خودباختگی، خودکم‌بینی، چشم و هم‌چشمی‌ها و رقابت‌های ناسالم، رؤیافروشی افراطی از خارج و سیاه‌نمایی افراطی از داخل و… درگیرش شده‌ایم. این عوامل موجب شده بعضی خانواده‌ها و دانش‌آموزان ما به اشتباه چنین مسیری را در پیش بگیرند و خیال کنند مشغول تحصیل در مدارس باکیفیت آموزشی هستند.
براساس آخرین اطلاعی که مربوط به دو سال پیش است حدود ۳هزار دانش‌آموز ایرانی فریب مدارس غیردولتی و مؤسسات آموزشی داخلی و خارجی را خورده‌اند.
وی با غیرقانونی خواندن فعالیت مؤسساتی که با روش‌های مختلف اقدام به ترغیب دانش‌آموزان به مهاجرت تحصیلی و یا مهاجرت آنها را تسهیل می‌کنند، بیان می‌کند: ما در این زمینه قانون داریم و باید با این‌گونه مؤسسات برخورد شود. درواقع شورای عالی آموزش و پرورش و دبیرخانه این شورا باید از طریق سازمان مدارس غیردولتی مجوز چنین مدارس و مؤسساتی را باطل کنند.
فیاضی از تداوم فعالیت برخی از مؤسسات آموزشی خارجی که در ترغیب دانش‌آموزان ایرانی برای اعزام به مسابقات علمی نامعتبر و همچنین مهاجرت تحصیلی دست دارند، خبر می‌دهد و می‌گوید: این درحالی است که دبیرخانه شورای عالی آموزش و پرورش و خود شورای عالی آموزش و پرورش باید با مصوباتی محکم جلو فعالیت آنها را بگیرند، اما انگار با ترک‌فعل‌هایی در این زمینه مواجه هستیم. یعنی نهادهایی که باید محکم جلو این کار بایستند، برای اینکه تحت فشار قرار نگیرند حاضر شدند در مقابل منافع ملی کشور ترک فعل داشته باشند.
تعقیب افراد مرتبط با ۵۰ سایت
اصغر جهانگیر، سخنگوی قوه قضائیه نیز هجدهم بهمن گذشته درباره اقدامات این قوه به‌منظور مقابله با فعالیت مؤسسات غیرمجاز اعزام دانشجو به خارج از کشور که حالا به مرحله اعزام دانش‌آموزان به خارج از کشور رسیده است، به خبرگزاری دانشجو گفته بود: در این زمینه باید به چند موضوع توجه کنیم؛ نخست اینکه افرادی که مؤسسات غیرقانونی را تشکیل داده و تلاش بر اعزام دانش‌آموزان و دانشجویان کرده و از این طریق مبادرت به تحصیل مال نامشروع و یا کلاه‌برداری می‌کنند، علاوه بر اینکه موجب تضییع حقوق عامه می‌شوند، دانش‌آموزان، دانشجویان و خانواده‌های آنها را نیز درگیر مشکلات فراوانی می‌کنند. از طرف دیگر، این اقدام مجرمانه آنها موجب تسهیل مهاجرت نخبگان ما به خارج از کشور می‌شود. این در حالی است که دانش‌آموزان و دانشجویان سرمایه‌های کشور هستند که باید از آنها مراقبت کنیم تا تحت تأثیر شیادان قرار نگیرند.
وی ادامه می‌دهد: با توجه به حساسیتی که در این زمینه وجود دارد، هم دادستانی‌های کل کشور و هم معاونت پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه با پیگیری موضوع از طریق مبادی مربوط و وزارت‌های علوم و بهداشت، به آنها اعلام کرده اگر مؤسسات غیرمجاز را شناسایی کردند، اطلاع‌رسانی کنند. از سوی دیگر به نیروی انتظامی اعلام شده برای شناسایی و مسدودسازی سایت‌های مؤسساتی که به صورت غیرمجاز فعالیت می‌کنند اقدام کنند که بنا به گزارش مجاهدت از پلیس فتا تا تاریخ یاد شده بیش از ۵۰ سایت شناسایی و به دادستانی اعلام شده که تبلیغ غیرمجاز می‌کردند.
جهانگیر در خاتمه می‌گوید: اعزام دانش‌آموز و دانشجو هم می‌تواند مجاز و هم غیرمجاز باشد. در جنبه مجاز به خانواده‌ها توصیه می‌کنیم با پیگیری موضوع از مبادی مربوط، اگر دانش‌آموزی دارند از طریق آموزش و پرورش و اگر دانشجو دارند از طریق وزارت‌های علوم و بهداشت پیگیری کنند و اطلاعات لازم را از دانشگاه‌ها و مدارس مقصد و حتی توسط مؤسسات مجاز بدست بیاورند تا درگیر دانشگاه‌های بی‌اعتبار نشوند.
