دریای خزر

به گزارش مجاهدت از مشرق، در جریان سفر «علیرضا پیمان پاک» معاون وزیر صمت و رییس سازمان توسعه تجارت به سن پترزبورگ، دو طرف برای تولید مشترک کشتی میان ایران و یک شرکت روس به تفاهم رسیدند.

این تفاهم در راستای شروع همکاری های مشترک برای ایجاد کریدور شمال -جنوب و تولید کشتی و حمل و نقل در دریای خزر منعقد شد.

همچنین طرف روس متعهد می‌شود در ساخت مشترک کشتی به طرف ایرانی کمک کرده و کشتی های مورد نیاز جمهوری اسلامی ایران را نیز فراهم سازد.

با تامین لجستیک مورد نیاز و راه اندازی کریدور شمال-جنوب، ایران به کشور محوری منطقه در زمینه ترانزیت تبدیل خواهد شد.

همچنین دو طرف بر سر تولید قطعات اصلی کشتی در ایران و ارسال به روسیه به تفاهم لازم رسیدند.

به گزارش مجاهدت از مشرق، بررسی گزارش تازه موسسه تحقیقات آب وزارت نیرو بیانگر آن است که کاهش میانگین تراز آب دریای خزر در سال ۲۰۲۱ میلادی در حالی رخ داده که در سال ۲۰۲۰ میلادی سطح آب ۴ سانتی‌متر و در سال ۲۰۱۹ سطح آب ۱۳ سانتی‌متر کاهش یافته بود.

این مقدار کاهش سطح آب معادل دو و نیم برابر حجم دریاچه ارومیه در دوره پرآبی است که طی یک سال از حجم آب دریای خزر کاسته شده است.

علل کاهش تراز آب دریای خزر

در افت قابل‌ملاحظه تراز آب دریای خزر در سال ۲۰۲۱ میلادی، کاهش میزان بارش در حوضه آبریز خزر نسبت به متوسط سالانه و افزایش یک درجه‌ای میانگین دمای سطح آب دریا در این سال نسبت به میانگین بلندمدت و اثر آن در افزایش میزان تبخیر از سطح آب، تأثیرگذار بوده است.

بررسی تغییرات درون سالی دمای سطح آب نشان داده که متوسط دمای آب در سه ماه تابستان نسبت به دو سال گذشته این دریا، افزایش ۱.۵ درجه‌ای در سال ۲۰۲۱ میلادی داشته است.

علاوه بر عوامل اقلیمی، در ۹ ماه اول سال ۲۰۲۱ میلادی، آبدهی رودخانه ولگا (۱۹۱ میلیارد مترمکعب) نسبت به دوره مشابه سال ۲۰۲۰ میلادی (۲۲۵ میلیارد مترمکعب)   ۱۵ درصد کاهش و در مقایسه با میانگین بلندمدت حدود ۳ درصد کاهش داشته است متوسط آبدهی این رودخانه (۱۹۳۸-۲۰۲۰) میلادی ۲۴۰ میلیارد مترمکعب در سال است.

بر اساس این گزارش، از سال ۱۹۹۵ تاکنون، سطح آب دریای خزر به میزان ۱۷۰ سانتی‌متر کاهش یافته است. در این بازه زمانی، در سال‌های ۱۹۹۶، ۲۰۱۱ و ۲۰۱۵ کاهش بیش از ۲۰ سانتی‌متر در سال همانند سال ۲۰۲۱ میلادی رخ داده است.

نکته حائز اهمیت این است که در این سال‌ها، کاهش تراز آب با کاهش قابل‌ملاحظه آبدهی رودخانه ولگا همراه بوده به طوری که حجم آبدهی رودخانه ولگا بین ۲۰ تا ۳۰ درصد کمتر از متوسط بلندمدت بوده است، لکن در سال ۲۰۲۱ میلادی درحالی‌که آبدهی ولگا کاهش زیادی نداشته، این مقدار افت سطح آب مشاهد شده است.

این مسئله نقش تأثیرگذار افزایش دما و به‌تبع آن افزایش میزان تبخیر از سطح آب دریا را در کاهش‌های اخیر بیان می‌کند.

همچنان که پیش‌بینی نوسانات آب دریای خزر به استناد مدل‌های اقلیمی و سناریوهای تغییرات آتی مؤلفه‌های آب و هواشناسی، افزایش دما و تبخیر را به‌عنوان گزینه‌های مؤثر بر آینده منابع آبی خزر مطرح و بر کاهش بیشتر سطح آب این دریا تا پایان قرن ۲۱ میلادی تأکید می‌کند شرایط حال و پیش‌بینی وضعیت منابع آبی دریای خزر، توجه به مدیریت اثرات و پیامدهای پسروی دریا ازجمله لزوم صیانت از اراضی ساحلی و حریم دریای خزر و پهنه‌های آبی متأثر از کاهش سطح آب دریا را بیش از گذشته ضروری می‌داند و هرگونه برنامه‌ریزی مرتبط با دریا و سواحل و اقدام‌های زیربنایی را با لحاظ احتمال کاهش بیشتر سطح آب دریای خزر تأیید می‌کند.

به گزارش مجاهدت از مشرق، وضعیت بارشی کشورمان کم‌کم و با فاصله گرفتن از فصل بهار به سمت کاهش بیشتر در حرکت است که بر این‌ اساس ضرورت توجه جدی‌تر به مصرف بهینه آب را دوچندان می‌کند.

براین اساس و طبق پیش بینی موسسه تحقیقات آب وزارت نیرو برای خردادماه وضعیت بارش در حوضه های آبریز شمال و شمال غرب کشور بیشتر از متوسط بلندمدت و در سایر حوضه‌ها کمتر از متوسط بلندمدت خواهد بود.

همچنین وضعیت دما برای ماه خرداد (به‌جز سواحل دریای خزر) و تابستان ۱۴۰۱ در نیمه شمالی تا مرکز کشور نسبت به متوسط بلندمدت همراه با افزایش خواهد بود، به طوری که این افزایش دما برای مناطق شمالی کشور به‌ویژه در فصل تابستان ۱۴۰۱ قابل توجه است.

براساس پیش بینی انجام شده، حوضه آبریز دریای خزر احتمال دارد در خردادماه شاهد ۲۴ میلیمتر بارش باشد که در مقایسه با ۲۳ میلیمتر متوسط بلندمدت با رشد هفت درصدی روبه‌رو می‌شود.

حوضه آبریز دریاچه ارومیه هم احتمالا بارشی ۱۸ میلیمتری خواهد داشت که در مقایسه با ۱۷ میلیمتر متوسط بلندمدت شاهد رشد هفت درصدی خواهد بود.

اما در حوضه آبریز قره قوم پیش بینی شده در خردادماه هفت میلیمتر بارش رخ دهد که در قیاس با ۱۰ میلیمتر متوسط بلندمدت، کاهشی ۳۳ درصدی خواهد داشت.

برای سه حوضه آبریز فلات مرکزی، مرزی شرق و خلیج فارس و دریای عمان هم بارش پیش‌بینی نشده است.

براساس برآوردهای موسسه تحقیقات آب وزارت نیرو، پاییز امسال نیز وضعیت چندان مناسبی از لحاظ بارش قابل تصور نیست.