دریا

به گزارش مجاهدت از گروه دفاعی امنیتی دفاع‌پرس، امیر دریادار «شهرام ایرانی» فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، در گفت‌وگو با برنامه اینسایت شبکه پرس تی وی، به ارزیابی و توضیح این مساله پرداخت که چگونه ایران پس از وقوع انقلاب اسلامی در این کشور توانسته قدرت دریایی خود را بازیابد و یک نیروی دریایی راهبردی شکل دهد که نه‌تنها امنیت دریایی را در منطقه پیرامونی ایران تأمین می‌کند، بلکه در سطح گسترده بین‌المللی و در پهنه اقیانوس‌ها نیز فعالیت‌های قابل توجهی دارد.

مشروح سخنان فرمانده نیروی دریایی ارتش در این برنامه به شرح ذیل است:

منطقه پیرامونی ایران، منطقه‌ای کاملاً راهبردی و مهم است. به‌طور خاص اقیانوس هند و بخش شمالی آن به دلیل وجود تنگه‌های راهبردی از جایگاه ویژه‌ای در دریانوردی بین المللی برخوردار است. در عین حال نباید فراموش کرد که منطقه پیرامونی ایران نقطه اتصال سه قاره جهان نیز است. این منطقه چه از حیث کریدور‌های اصلی تأمین انرژی جهان و چه خطوط تدارکاتی و انتقال کالا، از اهمیتی راهبردی در معادلات اقتصاد جهانی برخوردار است؛ البته که جدای از این مسائل باید توجه داشته باشیم که بخش‌های قابل ملاحظه‌ای از مساحت جهان با آب پوشیده شده و در عین حال شهر‌ها و مناطق ساحلی نیز از اهمیت راهبردی در چارچوب معادلات کلان بین‌المللی برخوردارند و جمعیت قابل ملاحظه‌ای در آن‌ها زندگی می‌کنند.

باید همچنین توجه داشت که بیش از ۹۰ درصد از تجارت جهانی نیز به واسطه دریا‌ها و کشتی‌ها انجام می‌گیرد. این مسأله‌ای است که در نوع خود، موضوع تأمین امنیت دریایی را به یک مسأله راهبردی برای بسیاری از کشور‌های جهان تبدیل کرده و به‌طور خاص مورد توجه کشوری نظیر ایران قرار دارد که از موقعیت راهبردی ویژه دریایی نیز برخوردار است.

در گذشته، قدرت‌های استعماری جهان به پشتوانه دانش و فناوری خود و همچنین ارتش‌هایشان، این ادعا را داشتند که می‌توانند در پهنه اقیانوس‌ها از قدرت و نفوذ گسترده‌ای برخوردار باشند و امور را به‌صورت دقیق کنترل کنند. در این رابطه، آن‌ها خود را بازیگرانی یکه‌تاز می‌دیدند و قائل به پذیرش نقش دیگر کشور‌ها و اینکه آن‌ها نیز بخواهند با تقویت قدرت دریایی‌شان از منافع خود حمایت و حراست کنند، نبودند.

در این چارچوب، پس از وقوع انقلاب اسلامی، جمهوری اسلامی ایران تا حد زیادی گفتمان تقویت قدرت دریایی خود را در دستورکار قرار داده است. رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای نیز بار‌ها تأکید کرده‌اند که ایران باید نیروی دریایی خود را در پهنه‌ای گسترده تقویت کند و منافع ملی کشور از این طریق به نحوی همه‌جانبه حمایت و پشتیبانی شود.

در گذشته قدرت‌های غربی بار‌ها و بار‌ها با تسلط خود بر حوزه قدرت دریایی، منافع ملی ایران را تضعیف و تضییع کرده‌اند. در واقع آن‌ها از خلأ قدرت در این حوزه سوءاستفاده کرده‌اند و هر کاری که دلشان خواسته انجام داده‌اند. این در حالی است که با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، این کشور توجه ویژه‌ای را به حوزه نیروی دریایی معطوف کرده است.

فراموش نکنیم که تسلط بر دریا‌ها تا حد زیادی می‌تواند به معنای تسلط بر کریدور‌های اصلی قدرت در جهان کنونی باشد. در این فضا، اینکه ایران بخواهد از قدرت دریایی غافل باشد، به هیچ عنوان درست و جایز نیست. اساساً نباید فراموش کنیم که ایرانی‌ها به‌صورت تاریخی در حوزه دریایی قدرتمند بوده‌اند و بنیان‌ها و تاریخچه قدرت آن‌ها در این حوزه به زمان قبل از قدرت‌گیری کشور‌های غربی بازمی‌گردد.

اکنون ایران چه در حوزه‌های تئوریک (دانش و فناوری) و چه عملی، اقدامات و گام‌های قابل توجهی را جهت بازیابی موقعیت برتر خود در حوزه قدرت دریایی انجام داده است. قدرت‌های استعماری سال‌ها سعی داشته‌اند تا مانع از ایجاد قدرت دریایی برای ایران شوند و بعضاً روایت‌ها و گفتمان‌هایی را ترویج داده‌اند که بر اساس آن‌ها «دریا» حوزه‌ای وحشتناک و خطرناک برای ایران تصویرسازی شده است.

در واقع این قِسم از قدرت‌ها به‌شدت از فعال شدن ظرفیت‌های ایران در حوزه دریایی هراسان بوده‌اند؛ این در حالی است که خودِ این قدرت‌ها هر کاری انجام داده و می‌دهند تا موقعیت خود در عرصه دریا را تقویت و قدرتمند‌تر کنند. با این همه، ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی تا حد زیادی این طرز تفکر را مورد بی‌اعتنایی قرار داده و حضور فعال در عرصه دریا‌ها و تقویت بنیان‌های قدرت خود در این حوزه را مد نظر قرار داده است. از این رو، همان‌طور که گفته شد، ایران سال‌هاست که در حوزه دریایی، مسأله تولید قدرت و اقتدار را مورد توجه قرار داده است؛ البته که این مسأله در ابعاد مختلف و با نگاهی چندبُعدی مورد توجه قرار گرفته و صرفاً محدود به حوزه سخت‌افزاری نبوده است.

در این زمینه نکته مهم این است که پس از پیروزی انقلاب اسلامی، این درک راهبردی در ایران ایجاد شده که ملت ایران در هر حوزه‌ای مخصوصاً قدرت دریایی خود، می‌توانند هر کاری را که می‌خواهند، انجام دهند و به هر موفقیتی نیز دست یابند. در این راستا باید توجه داشته که پیشرفت‌های ایران در حوزه قدرت دریایی تا حد زیادی به این دلیل ایجاد شده‌اند که متکی بر مردم ایران بوده‌اند.

در اقع، ما به واسطه اتکا به نیروی انسانی کشور خودمان بوده که توانسته‌ایم چه در حوزه انسانی و چه فناوری، پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای را کسب کنیم. این در حالی است که قبل از انقلاب اساساً ما در حوزه دریا به‌طور کامل به کشور‌های غربی نظیر آمریکا وابسته بودیم و نمی‌توانستیم بدون مجوز آن‌ها کاری را انجام دهیم؛ معادله‌ای که در دوران انقلاب اسلامی به کل تغییر کرده است؛ مسأله‌ای که نمود‌های ابتدایی خود را به‌صورت خاص در دوران جنگ تحمیلی نشان داد. در همان دوران بود که ایران با امکانات بسیار کم، اقدامات بزرگی را در حوزه دریا انجام داد که بعضاً با شگفتی دیگر کشور‌های جهان رو به رو می‌شد.

کشور‌های غربی به‌طور خاص وقتی اراده ایران جهت تبدیل شدن به یک قدرت دریایی را می‌دیدند، اقدامات تنبیهی مختلفی را علیه ایران نظیر وضع تحریم‌های اقتصادی در دستورکار قرار می‌دادند تا شاید از این طریق بتوانند با قدرت‌گیریِ دریایی ایران مقابله کنند؛ با این حال، تمامی این اقدامات صرفاً به تقویت بنیه نیروی دریایی ایران ختم شده است.

تجربیات ایران در دوران جنگ تحمیلی و اقدامات گسترده رژیم وقت عراق و قدرت‌های غربی جهت محدود کردن مراودات دریایی ایران نشان داد که ایران در این حوزه باید تا جای ممکن خود را تقویت کند. اکنون وضعیت قدرت دریایی ایران به نحوی است که شیطان بزرگ (آمریکا) اساساً نمی‌تواند به این مسأله فکر کند که بخواهد به ایران حمله کند. در واقع، ابزار‌ها و اهرم‌های قدرت ایران در این حوزه به قدری متنوع شده‌اند که هرگونه ماجراجویی آمریکا علیه ایران به‌شدت برای آن پُرهزینه خواهد بود.

حتی در دوران دفاع مقدس نیز ایران تا حد زیادی از خود در حوزه دریا کارآمدی نشان داد و در آن دوران، دولت آمریکا ناامید از توانایی رژیم بعثی عراق جهت مقابله با ایران، خود رأساً وارد کار شد و با نیروی دریایی خود، منافع ایران را در حوزه دریا تهدید می‌کرد.

البته که آمریکایی‌ها در آن دوران در تهدیدِ منافع ایران در حوزه دریا تنها نبودند و دیگران قدرت‌های وقت جهان نیز به نحو گسترده‌ای به آن‌ها کمک می‌کردند. این در حالی است که اکنون ایران با دانش فنی خود و توانمندی‌های میدانی‌اش، طیف قابل توجهی از ادوات و تجهیزات دریایی را تولید می‌کند و میدان دریا را تا حد زیادی از قدرت‌های غربی بازپس گرفته است و امنیت دریایی را برای خود و به‌ویژه برای فعالیت‌های اقتصادی کشورمان برقرار کرده است.

باید توجه داشته باشیم که تمامی این پیشرفت‌ها در فضای تهدید و تحریم و اِعمال فشار علیه ایران به دست آمده‌اند. در این فضا مایلم به این نکته نیز اشاره کنم که دانشکده‌ها و دانشگاه‌های ایرانی در حوزه دریایی نیز نقشی قابل توجه در گسترش دامنه قدرت و نفوذ دریایی ایران بازی کرده‌اند. اکنون ایران جدای از داشتن دانش فنی لازم جهت تولید انواع کشتی و ناوچه‌های جنگی، از دانش کافی جهت تولید دو کلاس از زیردریایی‌های پیشرفته نیز برخوردار است.

این مساله نه‌تنها نیروی دریایی ایران را تقویت کرده و حس اعتماد به نفس ملی در کشورمان را افزایش داده است، بلکه به این توهمِ قدرت‌های غربی که هر آنچه بخواهند را می‌توانند در دریا‌ها به ضرر دیگر ملت‌ها از جمله ایران انجام دهند، نیز خاتمه داده است. دراین چارچوب، قدرت‌های غربی به‌طور خاص همواره در سال‌های اخیر سعی داشته‌اند تا محیط دریایی پیرامون کشورمان را ناامن کنند تا شاید از این طریق بتوانند یک فضای بازی و کنشگری را برای خود کسب کنند و به رقبای خود نظیر ایران آسیب بزنند.

چه کشور‌های عرب حاشیه خلیج فارس و چه شماری از کشور‌های نزدیک به تنگه‌های راهبردی اقیانوس هند، از نیروی دریایی قدرتمندی جهت حمایت از امنیتِ مناطق دریایی پیرامونی خود برخوردار نیستند و متأسفانه همین مسأله سیگنالی روشن را به قدرت‌های غربی می‌دهد تا در این مکان‌ها اقدام به جنجال‌سازی کنند.

در این فضا، فعالیت‌ها و اقدامات چند سال اخیر نیروی دریایی کشورمان معطوف به این بوده که با این مسأله به‌طور مؤثر برخورد کند و اجازه ندهد که فضایی از ناامنی با مهندسی قدرت‌های غربی در منطقه شکل بگیرد و سپس آن‌ها در این فضا هر آنچه می‌خواهند را علیه کشور‌های منطقه نظیر ایران انجام دهند. در این چارچوب، ایران به ‌ور خاص توسعه فعالیت‌های خود در پهنای غرب و البته شرق جهان را در دستورکار قرار داده است. در این راستا ایران سعی داشته تا هماهنگی خود با کشور‌های شرقی جهان جهت تأمین امنیت دریایی را نیز تا جای ممکن بالا ببرد و در همین رابطه در قالب توسعه مناسبات خود با کشور‌های مختلف در چارچوب سازمان‌های بین‌المللی منطقه‌ای نیز فعال بوده است.

در این رابطه می‌توان به‌صورت خاص به ابتکار تأمین امنیت دریایی اقیانوس هند اشاره کرد که ایران در مورد آن کاملاً فعال بوده است. در واقع ایران از طریق سازوکار‌های این‌چنینی سعی داشته تا هماهنگی‌های خود را با کشور‌های مناطقی نظیر حاشیه اقیانوس هند تا جای ممکن بالا ببرد و امنیت دریایی این منطقه را ارتقا بخشد. در واقع این قبیل سازمان و سازوکار‌ها در نقطه مقابلِ تلاش‌های غرب جهت ایجاد ناامنی در مناطق پیرامونی اقیانوس هند قرار دارند؛ اقدام و رویه‌ای که از همان ابتدایِ آغاز شدنش، با تبلیغات و اقدامات مخرب قدرت‌های غربی روبه‌رو شده است.

این‌طور به نظر می‌رسد که قدرت‌های غربی از این قبیل تحرکات به‌شدت احساس خطر کرده‌اند. اکنون ایران قویاً به دنبال ایجاد امنیت دریایی در منطقه با همکاری دیگر کشورهاست؛ موضوعی که به هیچ عنوان مطلوب آمریکا و جهان غرب نیست. اکنون ایران در نوع خود یکی از کنشگران مؤثر در حوزه قدرت دریایی است و در ادامه راه نیز با توسعه توانمندی‌های دریایی خود، تا جای ممکن موقعیتش در این حوزه را ارتقا خواهد بخشید. این یک مطالبه عمومی از جانب مردم ایران است که بایستی محقق شود.

ایران در حال برداشتن گام‌هایی بلند در تمامی حوزه‌های مرتبط با قدرت دریایی خود است و اکنون این حوزه به یکی از منابع قدرت و غرور ملی برای ایرانیان تبدیل شده است. در شرایط کنونی، نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران به پشتوانه مردم و قابلیت‌ها و قدرت بومی خود، به یک نیروی دریایی خاص و قدرتمند در جهان تبدیل شده که البته آینده‌ای کاملاً روشن نیز پیش روی آن قرار دارد؛ آینده‌ای که برای دشمنان ایران ناامیدکننده و برای دوستانِ ایران، امیدبخش و روشن خواهد بود.

انتهای پیام/ 200