دعای روزهای ماه رمضان

دعاهای مختصر روزانه ماه رمضان، دعاهایی است که هر روز پس از نمازهای واجب آن روز خوانده می‌شود. دعاهای روزهای ماه رمضان در کتاب‌های البلد الامین و مصباح از پیامبر اکرم (ص) نقل شده‌اند.

تفسیر دعای روز بیست و سوم ماه مبارک رمضان به این شرح است:

«اللّهُمَّ اغْسِلْنِی فِیهِ مِنَ الذُّنُوبِ، وَطَهِّرْنِی فِیهِ مِنَ الْعُیُوبِ، وَامْتَحِنْ قَلْبِی فِیهِ بِتَقْوَی الْقُلُوبِ، یَا مُقِیلَ عَثَراتِ الْمُذْنِبِینَ»

«خدایا، در این ماه از گناهانم شست‌وشویم ده و از عیب‌ها پاکم کن و دلم را به پرهیزکاری دل‌ها بیازمای، ای نادیده‌گیرنده لغزش‌های اهل گناه»

خواسته‌های روز بیست و سوم ماه مبارک رمضان:

۱. شستشوی از گناهان.

۲. پاک شدن از عیوب.

۳. خالص شدن قلب برای تقوای الهی.

«اللّهُمَّ اغْسِلْنِی فِیهِ مِنَ الذُّنُوبِ»

در متون دینی ما گاهی از گناه به چیزی تعبیر می‌کنند که باعث تیرگی قلب آدمی می‌شود.

امام باقر (ع) می‌فرمایند: «وَما مِنْ عَبْدٍ اِلّا وَ فی قَلْبِهُ نُکْتَةٌ بَیْضاءُ فَاِذا اَذْنَبَ ذَنْباً خَرَجَ فی النُکْتَةِ نُکْتَةٌ سَوْداءٌ، فاِنْ تابَ ذَهَبَ ذلِکَ السَّوادُ وَ اِنْ تَمادی فی الذُّنُوبِ زادَ ذلکَ السَّوادُ حَتّی یُغَطِّیَ البَیاضَ …» (هیچ بنده‌ای نیست مگر اینکه در قلبش نقطه سفیدی (فطرت توحیدی و درخشان انسان) است، هرگاه آن بنده گناه کند نقطه سیاهی در آن سفیدی ظاهر می‌گردد که اگر توبه کرد آن سیاهی زائل می‌شود ولی اگر اصرار به گناه کند و مکرراً آن را مرتکب شد آن نقطه سیاه زیاد می‌شود و تمام آن سفیدی را می‌پوشاند.)

وقتی گناه را به سیاهی در قلب تعبیر می‌کنند، آنچه که سیاهی را از بین می‌برد توبه است که باید با آن قلب را شستشو کرد. معلوم است که اگر بنده توفیق توبه پیدا کند اول خداست که به او توجه کرده است.

در سوره آل‌عمران آیه ۱۳۵ می‌فرماید: … وَمَنْ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاَّ اللهُ… (چه کسی جز خدا گناهان را می‌آمرزد؟)

«وَ طَهِّرْنِی فِیهِ مِنَ الْعُیُوبِ»

عیب، کمبود و نقیصه‌ای است که باعث کم شدن ارزش هر چیزی می‌شود. ارزش انسان به این است که خداوند او را برای مقام خلیفه اللهی و جانشینی خود در زمین خلق کرده است.

در سوره بقره آیه ۳۰ می‌فرماید: اِنّی جاعِلٌ فِی‌الأَرْضِ خَلیفَةً (به یقین جانشینی در زمین قرار می‌دهم.)

انسان حامل امانت الهی است.

در سوره احزاب آیه ۷۲ می‌فرماید: إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمانَةَ عَلَی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ‌وَالْجِبالِ فَأَبَیْنَ أَنْ یَحْمِلْنَهاوَ أَشْفَقْنَ مِنْها وَ حَمَلَهَا الْإِنْسانُ (به درستی که ما امانت را بر آسمان‌ها و زمین و کوه‌ها عرضه کردیم و آن‌ها از به عهده گرفتن سرباز زدند و از پذیرفتن آن ترسیدند و انسان آن را به عهده گرفت.)

انسان برای رسیدن به مقام دیدار با خدا و لقاءالله خلق شده است. بِلِقاءِ رَبِّهِمْ یُؤْمِنُونَ (انعام/۱۵۴)

اگر از این شرافت باز می‌ماند، دلیلش همان عیوب است که در طول زندگی نه آن‌ها را شناخته است و نه برای از بین بردن آن تلاش کرده است.

منظور از عیوب، بخشی در مرحله نفس است که همان رذائل اخلاقی است، بخشی در مرتبه قلب است که محبت غیر خداست. ما با این دعا از خداوند می‌خواهیم که ما را از این عیوب پاک کند تا مرغ باغ ملکوت گردیم و به جز خدا نبینیم.

«وَ امْتَحِنْ قَلْبِی فِیهِ بِتَقْوَی الْقُلُوبِ»

امتحان در لغت عرب به دو معنی است:

معنای اول همان معنای رایج و متداول آزمون است. و معنای دوم، خالص گرداندن است.

به نظر می‌رسد، امتحان در اینجا به معنای دوم یعنی خالص گرداندن باشد تا مناسبت سه فقره دعا با یکدیگر حفظ شود. در هر سه فقره می‌خواهیم آلودگی گناهان از بین برود. با کسب فضائل و با تقوای دل، ناخالصی قلب خالص می‌گردد.

قلب انسان محل محبت است که گاه در اثر درست تربیت نشدن یا به دور بودن از تعالیم دینی، قلبی که خانه خدا است، خانه اغیار می‌شود و شائبه و ناخالصی پیدا می‌کند و لازم است قلب از این ناخالصی تصفیه گردد که با تقوای دل میسر می‌گردد.

یعنی خالی کردن قلب از هر چه و هر که غیر خداست. این امر حاصل نمی‌شود مگر برای کسی که خالص برای خدا باشد.

حضرت رسول اکرم (ص) فرمودند: «طُوبی لِمَن أَخلَصَ لِلّهِ عَمَلَهُ وَ عِلْمَهُ وَحُبَّهُ وَ بُغْضَهُ وَ أَخْذَهُ وَ تَرْکَهُ وَ کَلامَهُ وَصَمْتَهُ وَ فِعْلَهُ وَ قَوْلَهُ» (خوشا به حال کسی که علم، عمل، دوستی و دشمنی‌اش، گرفتن و رها کردنش، سخن گفتن و سکوتش، رفتار و گفتارش، خالص برای خداست.)

در این روز چنین تقوایی را خواستار هستیم.

«یَا مُقِیلَ عَثَراتِ الْمُذْنِبِینَ»

خداوندا! ای پوزش‌پذیر خطاهای گناه‌کاران، درخواست‌های امروز ما را به اجابت برسان.

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از مشرق، یکی از دعاهایی که به خواندن آن بعد از هر نماز واجب در ماه مبارک رمضان سفارش شده است، دعایی است که با جمله «اللهم اشف کل مریض» آغاز می‌شود.از پیامبر اکرم (ص) روایت شده هر که این دعا را در ماه رمضان بعد از هر نماز واجب بخواند، گناهان او تا روز قیامت آمرزیده شود.

بیشتر بخوانید:

۲۰ جمله از رهبر انقلاب درباره «ماه مبارک رمضان»

این دعا توسط حجت الاسلام والمسلمین سید محمدباقر علم الهدی استاد حوزه علمیه تهران شرح داده شده است و امروز در دومین روز ماه مبارک رمضان مطالبی درباره جایگاه رمضان و فراز اول این دعا که می‌فرماید «اللَّهُمَّ أَدْخِلْ عَلَی أَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ» تقدیم مهمانان ماه ضیافت الهی خواهد شد:

رمضان، ماه توجه به خدا و ماه خودسازی و پالایش روح است در این ماه درهای رحمت الهی به روی انسان‌ها باز می‌شود و همه شیاطین در غل و زنجیر قرار می‌گیرند. پروردگار در این ماه مبارک اجازه ویژه‌ای به انسان‌ها می‌دهد تا در محضر دوست حاضر شوند، باری تعالی در رمضان همه امکانات و ابزار کار را برای پالایش روح و قلب آدمی آماده ساخته و لطف و رحمت ویژه‌ای به بندگانش عنایت می‌کند. ماه رمضان فرصت مجددی برای ارتباط‌گیری با خدای متعال است که خدا در اختیار انسان قرار داده تا او بتواند در کنار این سفره سراسر معنویت بنشیند و با انواع رزق‌های معنوی و روحی وجود خود را صیقل داده و تقویت کند.

بیشتر بخوانید:

رمضان فرصتی برای کمک و همدردی با دیگران است

پیامبر اکرم (ص) فرمودند: مردم آگاه باشید در گذار زمان، صبح و شام‌هایی که در اختیار انسان قرار می‌گیرد خدای متعال فرصت‌ها و لحظه‌های بسیار سودمند و مغتنمی را قرار داده است تا آدمی بتواند جسم و جان خود را در معرض وزش رحمت معبود قرار دهد. آگاه باشید و در ماه مبارک رمضان خودتان را در معرض وزش نسیم رحمت پروردگار عالم قرار داده و به دنبال جلب رضایت پروردگار باشید، خدا در این ماه همه آورده‌های انسان‌ها را خریدار است چرا که این سفره در مقابل بشریت گسترده شده است.

ماه رمضان؛ فرصتی برای تولد مجدد انسان

خدایی را که در ماه رجب خواندیم، ای خدایی که بیشمار را در مقابل کار اندک انسان عنایت می‌کنی و همچنین در ماه شعبان خواندیم، ای خدایی که اکنون به سمت تو آمده ام و صدای مرا می شنوی و آغوش خود را به روی من باز کرده‌ای، چرا که بنده فراری به غیر از در خانه مولا جای دیگری نیست؛ حال در ماه مبارک رمضان خدای متعال این فرصت را در اختیار انسان قرار داده و درهای رحمت خود را به روی او گشوده و فراخوان داده تا از این ایام بهره ببرد. برای مثال پروردگار برای قرائت یک آیه قرآن کریم ثواب ختم کل قرآن کریم، برای هر نفس روزه دار ثواب تسبیح و برای عباداتی که انجام می‌دهد ثوابی مضاعف عنایت می‌کند؛ بنابراین این توجه ویژه پروردگار عالم حکایت از آن دارد که خدای متعال می‌خواهد بندگانش را مشمول عفو و رحمت خویش قرار دهد.

خداوند متعال در قرآن کریم خطاب به پیامبر اکرم (ص) می‌فرماید: مرا بخوانید تا دعای شما را اجابت کنم، کسانی که از عبادت من تکبر می‌ورزند به زودی با ذلت و خوار وارد دوزخ می‌شوند؛ این آیه نشان می‌دهد که خدای متعال خود انسان را به واسطه دعا فرا خوانده است.

رمضان؛ ماه دعا و عبادت

دعا محبوب پروردگار است، خداوند متعال چون دعا را دوست دارد به واسطه این دعا خواسته‌های آدمی را مستجاب می‌کند. با نگاه دیگر نیز می‌توان گفت دعا عبادت است و خدا پاداش عبادت را عنایت می‌کند. رمضان، ماه دعا و عبادت است بر همین اساس قرآن کریم می‌فرماید: کسانی که اهل دعا نیستند و رابطه خود را با خدای متعال قطع کرده‌اند و از او درخواست نمی‌کنند آتش دوزخ در کمین آنها است؛ همچنین در روایات متعددی آمده که دعا اسلحه مؤمن، ستون دین، نور آسمان‌ها و زمین است. دعا باعث ارتباط قلبی عبد با معبود می‌شود و این رابطه مهمترین عامل ایمان و پایداری دین و ارتباط انسان با دوست می‌شود. دعا وابستگی آدمی را به عالم ملکوت برقرار می‌کند برای همین انسان از میان همه مخلوقات انتخاب شد تا با رب العالمین راز و نیاز کند پروردگار نیز از میان همه مخلوقاتش انسان را به خود اختصاص داد تا سخنش را بشنود و پاسخ دهد؛ ماه مبارک رمضان از آن دسته ایام و زمان‌هایی است که انسان می‌تواند ارتباط خود را با ملکوت برقرار کند.

ماه رمضان فرصتی برای عبادت، اطاعت، تضرع، مناجات، راز و نیاز با پروردگار است، این حالات دل انسان را آماده پذیرش مواهب الهی می‌کند. وقتی انسان دل به خدا سپرد از اضطراب‌ها و تحیرها رها می‌شود و آن آرامشی که آدمی در زندگی دنبال و تعقیب می‌کند به آن آرامش دست می‌یابد. تضرع، خشوع، خضوع و راز و نیاز با خدای متعال عالم باعث می‌شود غرورهای نفسانی انسان خورد شود و زمانی که غرور نفسانی او شکست دل آماده پذیرش مواهب الهی می‌شود؛ بنابراین حالات ذکر شده مهمترین پیام‌های ارزشمندی است که انسان به واسطه دعا می‌تواند کسب کند.

عفو و بخشش پاداش قرائت دعاهای رمضان

دعای مشترک ماه مبارک رمضان که بعد از نماز یومیه خوانده می‌شود از پیامبر اکرم (ص) نقل شده و انسان زمانی که فرازهای این دعا را قرائت می‌کند به طبع اینکه از لسان مبارک پیامبر اکرم (ص) نقل شده بهترین آموزه‌ها را دریافت می‌کند. حضرت می‌فرمایند کسی که بعد از نماز یومیه این دعا را می‌خواند خداوند متعال او را بیامرزد و گناهانش را تا روز قیامت مورد عفو قرار دهد؛ این دعا غیر از آنکه رابطه انسان را با خدای متعال برقرار می‌کند نقشه راه بهترین نوع زندگی کردن را نیز به انسان‌ها آموزش می‌دهد.

انسان زمانی که از معبر دعا، ارتباط ملکوتی پیدا کرد این فرصت ارزشمند ارتباط‌گیری با خدا، قدرت تصمیم‌گیری انسان را مضاعف می‌کند و این نکته بسیار ارزشمند و مهمی است که انسان از این معبر می‌تواند خودش را به حصن حصین پروردگار برساند. زمانی که انسان در این دعا بهترین‌ها را از پروردگار درخواست می‌کند باید اعمال و رفتارش نیز بر اساس همان بهترین‌ها تنظیم شود در این صورت است که رابطه آدمی با ملکوت برقرار می‌شود. این دعا علاوه بر جنبه‌های تربیتی، برنامه‌ریزی و دستورالعمل زندگی برتر را در اختیار انسان قرار می‌دهد.

حضرت در فراز اول می‌فرمایند: اللَّهُمَّ أَدْخِلْ عَلَی أَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ. ای خدا تو بر اهل قبور نشاط و سرور عطا کن، نخستین دعای حضرت برای مردگان است و این امر پیام‌های ارزشمند بسیاری دارد که باید مورد توجه قرار گیرد، نخستین پیام آن است که ایشان مردگان را در کنار سفره عبادی زندگان مهمان می‌کند تا انسان از نیاکان و بزرگان غافل نشود و آنان را فراموش نکند.

نکته دومی که از این فراز برداشت می‌شود آن است که انسان‌هایی که فکر می‌کنند همیشه زنده هستند بدانند دیگران نیز همانند آنان می‌اندیشیدند اما امروز دستشان از این عالم کوتاه است بنابراین همه انسان‌ها این مسیر را پیش می‌روند و سومین برآیند به نیاز مردگان اشاره دارد که اموات به دعای زندگان محتاج هستند؛ بنابراین انسان قبل از اینکه نیازمند شود باید سرمایه‌های خودش را بیش از پیش آماده کند.