دعا

ذکر پشتوانه ثبات قدم است


به گزارش مجاهدت از خبرنگار فرهنگ دفاع‌پرس، دعا به تعبیر امام خمینی (ره) یکی از نعمت‌های خداوند بر انسان هست، دعا کردن نیز شکرانه این نعمت هست، نکته مهم در این میان آن هست که علاوه بر شناخت و درک این نعمت زوایای آن را بشناسیم. امام خامنه‌ای در بسیاری از بیانات خود همواره بر التزام به دعا کردن تاکید دارند. ایشان توصیه دارند چه در امور جزئی و چه در امر کلی نباید از دعا کردن غافل شد. 

مجموعه بیانات امام خامنه‌ای در خصوص مفهوم و معنای دعا در کتاب «دعا از منظر حضرت آیه الله العظمی سید علی خامنه‌ای مدظله‌العالی رهبر معظم انقلاب اسلامی» گدآوری و تدوین شده که قسمت سوم آن را در ادامه می‌خوانید:

دعا به انسان توانایی و قدرت می‌دهد

ذکر خدا کنید که این ذکر خدا موجب فلاح و کامیابی شماست. ذکر خدا پشتوانه ثبات قدم هست. دعا علامت ضعف نیست، علامت قوّت هست. انسان با دعا کسب قدرت می‌کند، نیروی قلبی و روحی خودش را  ـ که پشتوانه نیروی جسمی هست  ـ افزایش می‌دهد.

جمهوری اسلامی، آن نظامی که باید با قلدرهای جهان مقابله کند؛ آن ملتی که باید با کوه‌های فساد دربیفتد؛ آن جامعه و نظامی که در مقابل هیچ قلدری سر خم نمی‌کند و برای نجات انسانیت تلاش می‌نماید، چنین جامعه و نظامی، در درون و در دل افراد خود باید درهایی به‌سوی دعا و تضرّع باز کرده باشد. بدون این، نمی‌شود. اگر می‌خواهید در مقابل دشمن، استوار باشید، باید باب دعا را به روی خودتان باز کنید. اگر می‌خواهید از کسی و چیزی نترسید، باید رابطه خود را با خدا قوی کنید. اگر می‌خواهید در مقابل جلوه‌های مادّی تکان نخورید و نلغزید، باید خود را با دعا و تضرّع بیمه کنید. این، دعاست. 

این، وظیفه قلبی همه انسان‌هاست. راهی هست که انسان از درون خود، با خدای متعال باز می‌کند؛ و لذا شما می‌بینید امیرالمؤمنین علیه‌السلام، آن انسان شجاع، آن جنگجو، آن مرد بزرگ، آن حاکم قدرتمند و نیرومند؛ آن‌کسی که فکر و ذهن و عقل و حکمت و درس و معارف او برای فرزانه‌ترین فلاسفه و حکمای عالم درس هست و باید زانو بزنند و یاد بگیرند؛ آن انسان نیرومندی که اگر همه دنیا در مقابلش باشد، پشت نمی‌کند، از همه مردم زمان خود عابدتر و پیش خدای متعال گریه کننده تر و متضرّع‌تر هست.

دعا به انسان توانایی و قدرت می‌دهد و انسان را در مقابل حوادث مستحکم می‌کند؛ لذا در روایت از «دعا» تعبیر شده هست به سلاح. از نبی مکرّم نقل شده هست که فرمود: «أ لا أدُلُّکُم علی سِلاحٍ یُنجِیکُم مِن أعدائِکُم»؛ اسلحه‌ای را به شما معرفی کنم که مایه نجات شماست؛ «تدعُون ربّکُم بِاللّیلِ و النّهارِ فإِنّ سِلاح المُؤمِنِ الدُّعاءُ».

در مواجهه با حوادث، توجّه به خدای متعال، مثل سلاح برنده‌ای در دست انسان مؤمن هست. لذا در میدان جنگ، پیغمبر مکرّم اسلام همه کارهای لازم را انجام می‌داد؛ سپاه را می‌آراست، سربازان را به‌صف می‌کرد، امکانات لازم را به آن‌ها می‌داد، توصیه‌های لازم را به آن‌ها می‌کرد، اشراف فرماندهیِ خودش را اعمال می‌کرد؛ اما در هم آن‌وقت هم وسط میدان زانو می‌زد، دست به دعا بلند می‌کرد، تضرّع می‌کرد، با خدای متعال حرف می‌زد و از او می‌خواست. این ارتباط با خدا، دل انسان را مستحکم می‌کند.

دلی که از خوف و محبت خدا و توجّه به پروردگار پر شد، دیگر از هیچ قدرتی واهمه نخواهد داشت. فایده دعا این هست. اگر می‌خواهید در مقابل دشمن، استوار باشید، باید باب دعا را به روی خودتان باز کنید. اگر می‌خواهید از کسی و چیزی نترسید، باید رابطه خود را با خدا قوی کنید. اگر می‌خواهید در مقابل جلوه‌های مادّی تکان نخورید و نلغزید، باید خود را با دعا و تضرّع بیمه کنید. این، دعاست. این، وظیفه قلبی همه انسان‌هاست.

راهی هست که انسان از درون خود، با خدای متعال باز می‌کند؛ و لذا شما می‌بینید امیرالمؤمنین علیه‌السلام، آن انسان شجاع، آن جنگجو، آن مرد بزرگ، آن حاکم قدرتمند و نیرومند؛ آن‌کسی که فکر و ذهن و عقل و حکمت و درس و معارف او برای فرزانه‌ترین فلاسفه و حکمای عالم درس هست و باید زانو بزنند و یاد بگیرند؛ آن انسان نیرومندی که اگر همه دنیا در مقابلش باشد، پشت نمی‌کند، از همه مردم زمان خود عابدتر و پیش خدای متعال گریه کننده تر و متضرّع‌تر هست.

ذکر خدا پشتوانه ثبات قدم هست؛ بنابراین ذکر موجب می‌شود که ما بتوانیم در آن صراط مستقیم سلوک کنیم؛ پیش برویم. آن هدفی که ترسیم کردیم برای خودمان به‌عنوان مؤمن، به‌عنوان مسلمان، به‌عنوان پیرو یک مکتب مترقی، به‌عنوان کسانی که انگیزه داریم برای برپا داشتن این بنای رفیعی که خبر از شکوفایی تمدن اسلامی در آینده و در قرون آینده می‌دهد، احتیاج داریم به ذکر خدا تا بتوانیم در این جادّه حرکت کنیم.

دستاورد ششم دعا، دمیدن روح امید در انسان هست. دعا به انسان قدرت مقاومت در مقابل چالش‌های زندگی را می‌دهد. هرکس در دوران زندگی خود با حوادثی مواجه می‌شود و چالش‌هایی پیدا می‌کند. دعا به انسان توانایی و قدرت می‌دهد و انسان را در مقابل حوادث مستحکم می‌کند؛ لذا در روایت از «دعا» تعبیر شده هست به سلاح. از نبی مکرّم نقل شده هست که فرمود: «أ لا أدُلُّکُم علی سِلاحٍ یُنجِیکُم مِن أعدائِکُم»؛ اسلحه‌ای را به شما معرفی کنم که مایه نجات شماست؛ «تدعُون ربّکُم بِاللّیلِ و النّهارِ فإِنّ سِلاح المُؤمِنِ الدُّعاءُ».

در مواجهه با حوادث، توجّه به خدای متعال، مثل سلاح برنده‌ای در دست انسان مؤمن هست. لذا در میدان جنگ، پیغمبر مکرّم اسلام همه کارهای لازم را انجام می‌داد؛ سپاه را می‌آراست، سربازان را به‌صف می‌کرد، امکانات لازم را به آن‌ها می‌داد، توصیه‌های لازم را به آن‌ها می‌کرد، اشراف فرماندهیِ خودش را اعمال می‌کرد؛ اما در هم آن‌وقت هم وسط میدان زانو می‌زد، دست به دعا بلند می‌کرد، تضرّع می‌کرد، با خدای متعال حرف می‌زد و از او می‌خواست. این ارتباط با خدا، دل انسان را مستحکم می‌کند.

انسان ناامید که چیزی طلب نمی‌کند. پس دعا یعنی امید که ملازمِ با امید به اجابت هست. این امید به اجابت، دل‌ها را مُشعل می‌کند و منوّر نگه می‌دارد. به برکت دعا، جامعه بانشاط و اهل حرکت می‌شود.

انتهای پیام/ ۱۶۱

این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده هست

ذکر پشتوانه ثبات قدم است بیشتر بخوانید »

صوت/ زیارت"جامعه کبیره" با نوای سید مهدی میرداماد

صوت/ زیارت"جامعه کبیره" با نوای سید مهدی میرداماد



زیارت جامعه کبیره از زیارتنامه‌های مهم شیعیان است که از طرف امام هادی(ع) در پاسخ به درخواست یکی از شیعیان صادر شده است. مضمون زیارتنامه باورهای شیعه درباره امامت، مقام ائمه اطهار(ع)و وظایف شیعیان است.

  • راحتیران - استیکی سایت


دریافت
۳۷ MB

این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده است

صوت/ زیارت"جامعه کبیره" با نوای سید مهدی میرداماد بیشتر بخوانید »

بزرگترین دستاورد دعا با خدا بودن است


به گزارش مجاهدت از خبرنگار فرهنگ دفاع‌پرس، دعا به تعبیر امام خمینی (ره) یکی از نعمت‌های خداوند بر انسان هست، دعا کردن نیز شکرانه این نعمت هست، نکته مهم در این میان آن هست که علاوه بر شناخت و درک این نعمت زوایای آن را بشناسیم. امام خامنه‌ای در بسیاری از بیانات خود همواره بر التزام به دعا کردن تاکید دارند. ایشان توصیه دارند چه در امور جزئی و چه در امر کلی نباید از دعا کردن غافل شد. 

مجموعه بیانات امام خامنه‌ای در خصوص مفهوم و معنای دعا در کتاب «دعا از منظر حضرت آیه الله العظمی سید علی خامنه‌ای مدظله‌العالی رهبر معظم انقلاب اسلامی» گدآوری و تدوین شده که قسمت سوم آن را در ادامه می‌خوانید:

دعا روح اخلاص را در انسان می‌دمد

سومین دستاورد، دمیدن روح اخلاص در انسان هست. با خدا سخن گفتن و خود را نزدیک او دیدن، به انسان روح اخلاص می‌دهد. اخلاص یعنی کار را برای خدا انجام دادن. همه کار‌ها را می‌شود برای خدا انجام داد. بندگان خوب خدا همه کار‌های معمولیِ روزمره زندگی را هم با نیت تقرّب به خدا انجام می‌دهند و می‌توانند. بعضی هم هستند که حتّی قربی‌ترین و عبادی‌ترین کار‌ها ـ مثل نماز ـ را نمی‌توانند برای خدا انجام دهند. بی‌اخلاصی، درد بزرگی برای انسان هست. دعا روح اخلاص را در انسان می‌دمد.

برای پیشگیری و نیز درمان این آفت بزرگ، دین خدا «ذِکر» را به انسان آموخته هست. ذکر یعنی حقیقت را به یادآوردن، خود را در برابر خدا یافتن، به او گوش سپردن و به او دل دادن؛ و نماز با ترکیب هماهنگ دل و زبان و حرکت، ناب‌ترین و کامل‌ترین نمونه و وسیله ذکر هست. خوب، حالا ذکر چیست؟ روایتی از حضرت آبی عبدالله علیه‌السلام هست؛ و روایت دیگری هم هست که آن روایت دوّم بیشتر مورد توجّه من بود؛ اما هر دو روایت را می‌خوانم. روایت اوّل از حضرت آبی جعفر علیه‌السلام هست؛ حضرت باقر علیه‌السلام فرمود: «ثلاثٌ مِن أشدِّ ما عمِل العِباد»؛ سه چیز هست که جزو تکالیف بسیار مهمی و دشوار مؤمنین هست؛ کار‌های سخت… سوّم، «و ذِکرُ اللّهِ علی کُلِّ حال»؛ در همه حال ذاکر خدای متعال باشد. ذکر این هست.

آن‌وقت حضرت باقر در همین روایت، «ذِکرُ اللّهِ علی کُلِّ حال» را معنا کرده‌اند: «و هُو أن یذکُر اللّه عزّوجلّ عِند المعصِیهً یهُمُّ بِها»؛ وقتی‌که می‌رود به سمت معصیت، ذکر خدا او را مانع بشود. ذکر؛ یاد کند خدا را و این معصیت را انجام ندهد؛ انواع معاصی را؛ خلاف واقع گفتن، دروغ گفتن، غیبت کردن، حق را پوشاندن، بی‌انصافی کردن، اهانت کردن، مال مردم را، مال بیت‌المال را، مال ضعفا را تصرف کردن یا درباره آنها بی اهتمامی به خرج دادن. اینها گناهان گوناگون هست. در همه اینها، انسان توجّه کند به خدا؛ ذکر خدا مانع بشود از اینکه انسان به سمت این گناه برود.

«فیحُولُ ذِکرُ اللّهِ بینهُ و بین تِلک المعصِیهً و هُو قولُ اللّهِ عزّوجلّ إِنّ الّذِین اتّقوا إِذا مسّهُم طائِفٌ مِن الشّیطانِ تذکّرُوا». بعد حضرت می‌فرمایند که این، تفسیر آن آیه هست که فرمود: «إِنّ الّذِین اتّقوا إِذا مسّهُم طائِفٌ مِن الشّیطان»؛ وقتی شیطان به اینها تنه می‌زند، گذرنده شیطان اینها را مس می‌کند؛ یعنی هنوز درست به جانش هم نیفتاده، «تذکّرُوا»؛ فوراً اینها متذکر می‌شوند. «فإِذا هُم مُبصِرُون».

این ذکر موجب می‌شود که چشم اینها، بصیرت اینها باز بشود. معنای «ذِکرُ اللّهِ علی کُلِّ حال» این هست. در صدر روایت بعدی که مورد توجّه من هست، تقریباً عباراتش شبیه همین روایتی هست که خواندم و همان سه چیز را ذکر می‌کند. در آن روایت، «و ذکر اللّه علی کلّ حال» را داشت، در اینجا و در روایتی که حضرت آبی عبدالله علیه‌السلام می‌فرماید، آمده هست: «و ذِکرُ اللّهِ فِی کُلِّ موطِن»؛ انسان در همه‌جا ذکر خدا کند؛ اما آن نکته مورد توجّه این هست که می‌فرماید: «أما إِنِّی لا أقُولُ سُبحان اللّهِ و الحمدُ لِلّهِ و لا إِله إِلّا اللّهُ و اللّهُ أکبر»؛ اینی که می‌گویم در همه حال ذکر خدا را بگوئید، مقصودم این نیست که بگوئید سبحان اللّه و الحمد للّه و لا اله الّا اللّه و اللّه اکبر. این، ذکر لفظی هست. «و إِن کان هذا مِن ذاک»؛ اگرچه این هم ذکر هست، این هم مطلوب هست، این هم شریف هست و خیلی باارزش هست؛ اما مقصود من فقط این نیست، بلکه «و لکِن ذِکرُ اللّهِ جلّ و عزّ فِی کُلِّ موطِنٍ إِذا هجمت علی طاعهً أو علی معصِیهً»

وقتی به سمت طاعت خدا می‌روی، یا به سمت معصیت خدا می‌روی، یاد خدا باشی. این «یاد خدا بودن» مورد نظر هست؛ این ذکر اللّه. البتّه این اذکاری که در روایات ما، در این دعاها، در این اوراد گوناگون، تسبیحات حضرت زهرا و بقیه اذکاری که هست ـ اینها همه وسایل ذکرند، اینها کپسول‌های ذکرند ـ ذکر شده هست، انسان باید اینها را با توجّه به معانی و حقایقشان بر زبان جاری کند؛ توجّه پیدا کند. البتّه اینها خیلی باارزش هست.

دستاورد‌های دعا چیست؟ وقتی ما با خدا سخن می‌گوییم، او را نزدیک خود احساس می‌کنیم، مخاطب خود می‌دانیم و با او حرف می‌زنیم، این دستاورد‌ها ازجمله فواید و عواید دعاست. زنده نگه‌داشتن یاد خدا در دل، غفلت را ـ که مادر همه انحراف‌ها و کجی‌ها و فساد‌های انسان، غفلت از خداست ـ می‌زداید. دعا غفلت را از دل انسان می‌زداید؛ انسان را به یاد خدا می‌اندازد و یاد خدا را در دل زنده نگه می‌دارد. بزرگ‌ترین خسارتی که افراد محروم از دعا مبتلای به آن می‌شوند، این هست که یاد خدا از دل آنها می‌رود. نسیان و غفلت از خدای متعال برای بشر بسیار خسارت‌بار هست.

خود حرف زدن با پروردگار، خود تضرّع کردن، با خدای متعال سخن گفتن، نزد خدای متعال عذرخواهی و توبه و استغفار کردن، برای انسان یکی از مقاصد و هدف‌هاست. این، بالاترین جنبه‌هایی هست که در دعا وجود دارد. نفس اینکه انسان در مقابل پروردگار بایستد و اشک بریزد و اظهار کوچکی و حقارت کند، برای انسان یک علوّ مقام و مرتبه هست. بشر با تضرّع در پیش خدای متعال هست که عروج می‌کند و اوج می‌گیرد. بدبختی انسان وقتی هست که از خدای متعال غافل شود. سیه‌رویی انسان وقتی هست که خود را به خدا محتاج نداند.

انتهای پیام/ ۱۶۱

این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده هست

بزرگترین دستاورد دعا با خدا بودن است بیشتر بخوانید »

دعا تطهیر روح است


به گزارش مجاهدت از خبرنگار فرهنگ دفاع‌پرس، دعا به تعبیر امام خمینی (ره) یکی از نعمت‌های خداوند بر انسان هست، دعا کردن نیز شکرانه این نعمت هست، نکته مهم در این میان آن هست که علاوه بر شناخت و درک این نعمت زوایای آن را بشناسیم. امام خامنه‌ای در بسیاری از بیانات خود همواره بر التزام به دعا کردن تاکید دارند. ایشان توصیه دارند چه در امور جزئی و چه در امر کلی نباید از دعا کردن غافل شد. 

مجموعه بیانات امام خامنه‌ای در خصوص مفهوم و معنای دعا در کتاب «دعا از منظر حضرت آیه الله العظمی سید علی خامنه‌ای مدظله‌العالی رهبر معظم انقلاب اسلامی» گدآوری و تدوین شده که قسمت سوم آن را در ادامه می‌خوانید:

دستاورد دعا خودسازی هست

بهترین اعمال در این شب، دعاست. درباره دعا هم امروز مطالبی را به شما برادران و خواهران عرض می‌کنم. احیاء هم برای دعا و توسّل و ذکر هست. نماز هم ـ که در شبهی قدر یکی از مستحبات هست ـ درواقع مظهر دعا و ذکر هست. در روایت وارد شده هست که «ألدُّعاءُ مُخُّ العِبادهً»؛ مغز عبادت، یا به تعبیر رایج ماها، روح عبادت، دعاست. دعا یعنی چه؟ 

یعنی با خدای متعال سخن گفتن؛ درواقع خدا را نزدیک خود احساس کردن و حرف دل را با او در میان گذاشتن. دعا یا درخواست هست، یا تمجید و تحمید هست، یا اظهار محبت و ارادت هست؛ همه اینها دعاست. دعا یکی از مهمی‌ترین کار‌های یک بنده مؤمن و یک انسان طالب صلاح و نجات و نجاح هست. دعا در تطهیر روح چنین نقشی دارد.

به قول آن عارف معروف که می‌گوید: «آب که از برکات الهی هست، همه پلیدی‌ها و ناپاکی‌ها را از بین می‌برد؛ هر جسمی که با آب تماس می‌گیرد، پاک می‌شود؛ ولی خود آب تحت تأثیر تماس با ناپاک‌ها و ناپاکی‌ها، به تصفیه احتیاج پیدا می‌کند و خدای متعال در یک گردش طبیعی، آب را به بخار تبدیل می‌کند؛ به آسمان می‌برد، از بالا مجدداً به‌صورت قطرات باران به زمین برمی‌گرداند، پلیدی‌ها را از آن جدا می‌کند، آن را تصفیه می‌کند و باز به‌صورت ماء طهور در اختیار افراد انسان و سایر موجودات قرار می‌دهد.»

گوینده این سخن حکمت‌آمیز می‌گوید: «این جان شما، معارف شما، نصایح شما، بلکه خود قلب و روح شما، همان ماء طهوری هست که ناپاکی‌ها را از انسان‌ها می‌زداید؛ اما خود این ماء طهور به‌تدریج به تصفیه و تزکیه احتیاج پیدا می‌کند و تزکیه و تصفیه آن، جز با یک عروج معنوی، جز با یک گردش معنوی به سمت علویّات که آن هم با ذکر و دعا حاصل خواهد شد ممکن نمی‌شود.» با ذکر، با توجّه، با توسّل، با مناجات، با نافله، با تضرّع در مقابل خداوند، با تفکّر در آیات آفاقی و انفسی، این ماء طهور بازهمان طهارت خود را به دست می‌آورد.

نماز با توجّه، انس با قرآن، دعا و توسّل، تضرّع، روزه ماه رمضان و عبادات نیمه‌شب، مخصوصاً برای جوانان که تأثیرپذیری‌شان زیاد هست، می‌تواند مهذِّب نفس باشد. روح دعا و نماز عبارت هست از ارتباط با خدا، آشنا شدن با خدا، بهره بردن از معنویت، پاکیزه کردن و پیراستن روح و پالایش کردن ذهن از وسوسه‌ها. در دعا هم تعلیم هست، هم تزکیه هست.

دستاورد چهارم دعا، خودسازی و رشد فضایل اخلاقی در انسان هست. انسان با توجّه به خدا و با حرف زدن با خدای متعال، فضایل اخلاقی را در خود تقویت می‌کند؛ این خاصیت قهری و طبیعی انس با پروردگار هست؛ بنابراین دعا می‌شود پلکان عروج انسان به سمت کمالات. متقابلاً دعا رذایل اخلاقی را از انسان می‌زداید؛ حرص و کبر و خودپرستی و دشمنی با بندگان خدا و ضعف نفس و جبن و بی‌صبری را از انسان دور می‌کند؛ و امام سجاد علیه‌السلام، دعا کرده و به زبان دعا، همان معارف را بیان فرموده هست. یا دعای هشتم صحیفه که من بعضی از فقراتش را یادداشت کرده‌ام یک درس اخلاقی هست. کأنّه خطبه‌ای هست که کسی بخواند، یا یک سخنرانی برای مردم بکند و لغزشگاه‌های اخلاقی را برای آنان بیان نماید.

امام سجاد علیه‌السلام، این دعا را با این زبان بیان کرده هست: «أللّهُمّ إِنیِّ أعُوذُ بِک مِن هیجانِ الحِرصِ و سورهً الغضب.» حرص، افزایش حرص، شدّتِ خشم، غلبه حسد، ضعف صبر، کمیِ قناعت، «شکاسهً الخُلُق» بداخلاقی، «إِلحاحِ الشّهوهً» شهوت‌رانی زیاد، «ملکهً الحمِیّهً» تعصب‌های ناحق و جانداری‌های به‌ناحق، «هستِصغارِ المعصِیهً و هستِکبارِ الطّاعهً» گناه خود را کوچک دانستن و طاعت خود را بزرگ شمردن، «سوء الولایهً لمن تحت ایدینا» اداره بد مجموعه‌ای که در اختیار ما و زیر دست ماست، «أن نعضُد ظالِماً، أو نخذُل ملهُوفا»

به ظالمی کمک کردن و بیچاره‌ای را یاری نرساندن. همه این مطالب را امام سجاد علیه‌السلام، در یک دعا، با این زبان بیان می‌کند که خدایا، من به تو پناه می‌برم از این چیزها. اینها درس‌های اخلاقی هست. دعا‌های صحیفه سجادیه، دعای آبی حمزه ثمالی، دعای افتتاح، یا بقیه دعا‌های ماه رمضان ـ شب و روز جمعه و بقیه اوقات ـ و تمام این دعا‌هایی که از ائمّه علیهم‌السلام به ما رسیده هست، پر هست از معارف اسلامی درباره توحید، درباره نبوت، درباره حقوق، درباره وضع جامعه، درباره اخلاق، درباره حکومت و درباره همه مسائلی که انسان احتیاج دارد از اسلام بداند. در این دعاها، برای ما مطالبی هست که به زبان دعا، معارف بیان شده هست و ائمّه ما علیهم‌السلام، در دوران حاکمیت طواغیت، توانسته‌اند این معارف را از این راه به مردم برسانند. این هم یک دیدگاه دیگر در باب دعاست.

انتهای پیام/ ۱۶۱

این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده هست

دعا تطهیر روح است بیشتر بخوانید »

شرح مضامین دعای روز بیست و سوم ماه مبارک رمضان

شرح مضامین دعای روز بیست و سوم ماه مبارک رمضان


شرح مضامین دعای روز بیست و سوم ماه مبارک رمضان

نوید شاهد: در روز بیست و سوم ماه مبارک رمضان، دست نیازمند خود را به سوی خدای بی نیاز بلند می کنیم و می خوانیم:

«اللَّهُمَّ اغْسِلْنِی فِیهِ مِنَ الذُّنُوبِ وَ طَهِّرْنِی فِیهِ مِنَ الْعُیُوبِ وَ امْتَحِنْ قَلْبِی فِیهِ بِتَقْوَی الْقُلُوبِ یَا مُقِیلَ عَثَرَاتِ الْمُذْنِبِینَ».

خدایا در این ماه از گناهانم شست‌وشویم ده، و از عیب‌ها پاکم کن، و دلم را به پرهیزکاری دل‌ها بیازمای، ‌ای نادیده گیرنده لغزش‌های اهل گناه.

شرح فراز اول دعای روز بیست و سوم ماه مبارک رمضان 
دست نیاز به سوی درگاه خداوند بی نیاز بلند می کنیم که:
خدایا! مرا امروز از گناهان شست و شو دِه.

«قلب» انسان قبل از آلودگی به گناه همانند صفحه ای سپید و درخشنده است که هر گناه نقطه سیاهی بر روی این صفحه ایجاد می کند. به همین ترتیب، نقاط سیاه همه جا را می پوشاند و قلب انسان را در تاریکی و سیاهی مطلق فرو می برد تا آن جا که راه نجات بر او بسته می شود و دیگر معنای توبه و استغفار را درک نمی کند و به فرموده قرآن، پرده ای قلب و گوش و چشم او را فرا می گیرد و عذاب دردناکی در انتظارش خواهد بود.

باید پیش از آن که سیاهی و تیرگی، قلب را از بین ببرد، چاره ای اندیشید. دعای امروز به ما می آموزد که از خداوند بخواهیم وجودمان را از گناهان بشوید و راه توبه را برای ما بگشاید؛ توبه ای که با شرایط و آداب مخصوص انجام پذیرد و مجال بازگشت به گناه را از ما بگیرد.

توبه با شستن گناهان، انسان را به گستره لطف الهی باز می گرداند. عواملی که سبب می شود انسان گنهکار به سوی خدا باز گردد و از کردار زشت خویش شرمنده شده و حقیقتا توبه کند، عبارت است از: اوّل، خواندن قرآن و مطالعه تفسیر آن. دوّم، بررسی و تحقیق در گفتار پیامبران و ائمه معصومین و اولیای الهی. سوم، مطالعه در حالات جباران و ستمگران و اهل گناه در تاریخ. چهارم، محاسبه نفس و سنجش رفتار و کردار و گفتار خود در گذشته و حال.

شرح مضامین دعای روز بیست و سوم ماه مبارک رمضان

باید دانست گناه بر قلب انسان و نیز بر چهره و ظاهر افراد تأثیر می گذارد. بنابراین در روز قیامت، مجرمان از سیما و چهره خود شناخته می شوند. قرآن کریم نیز به این نکته اشاره می کند و می فرماید:
مجرمان با قیافه هایشان شناخته می شوند و آن گاه آن ها را با موهای پیش سر و پاهایشان می گیرند.(۱)

در مورد حَجَرالاَسْوَد نیز گفته اند: این سنگ از ابتدا سیاه نبوده بلکه به مرور زمان و به جهت تماس دست گناهکاران با آن سیاه شده است.

حضرت امام صادق علیه السلام درباره انواع گناهان و پیامدهای آن می فرمایند:
– گناهانی که باعث تغییر و دگرگونی نعمت ها می شود، ظلم است. 
– گناهانی که پشیمانی به بار می آورد، قتل است. 
– گناهانی که موجب نزول عذاب می شود، ظلم است. 
– گناهانی که باعث پرده دری می شود، نوشیدن مشروبات الکلی است. 
– گناهانی که باعث کمی رزق می شود، زناست. 
– گناهانی که باعث نابودی زودرس می شود، دوری جستن از فامیل و نزدیکان است. 
– و گناهانی که مانع استجابت دعا و تیرگی آسمان می شود، نفرین پدر و مادر است.(۲)

شرح فراز دوم دعای روز بیست و سوم ماه مبارک رمضان 
در فراز دوم از دعای این روز مبارک می خوانیم:
خدایا! مرا امروز از عیب و نقص ها پاک گردان.

هیچ انسانی از عیب و نقص بری نیست مگر این که از معصومین علیهم السلام باشد. پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم و فاطمه زهرا علیها السلام و دوازده امام علیهم السلام به هیچ گناهی و خطایی آلوده نشدند و خداوند این امتیاز را فقط به ایشان عطا فرموده است.

«عیوب» بر دو گونه اند: یک دسته عیوب جسمی و ظاهری اند و دسته ای دیگر عیوب درونی و باطنی.

آدمی می کوشد عیب های جسمی را چون قابل رؤیت و مشاهده هستند، به گونه ای از بین ببرد یا بپوشاند. عیوب باطنی، ناپیدا و پنهان است و سیرت مؤمن را زشت و ناخوشایند می کند. 

بنابراین اصلاح آن نیز روش ویژه ای می طلبد. حسد، کبر، بداخلاقی، ناسزاگویی، حرص، کینه و خشم عیوب باطنی هستند که باید برای زدودن آنها تلاش کرد و این صفات ناپسند را از خانه دل بیرون راند. اما این کار ساده ای نیست و به ریاضت و مبارزه بی امان با نفس اماره نیاز دارد. 

در این موارد باید از خداوند متعال کمک گرفت و همان گونه که گناهان را از قلب زدودیم، خود را از این عیوب نیز پاک و طاهر سازیم و پیش از این که به دنبال عیب جویی از دیگران باشیم، عیب های خود را برطرف کنیم.

بلال حبشی، مؤذّن معروف رسول اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم علاوه بر این که قیافه و رنگ زیبایی نداشت، به لکنت زبان نیز دچار بود. مثلاً به جای «اَشْهَدُ» می گفت: «أَسْهَدُ» روزی یک نفر که در سخنوری و لفظ بازی بسیار توانا بود.

در موضوعی با بلال مناظره کرد و چون بلال نمی توانست کلمات را به نیکی ادا کند، آن شخص سخنور، سخنان زیبا می گفت و با پوزخند خود، بلال را مسخره می کرد. 

شخص دیگری که ناظر این جریان بود، به حضور امیرالمؤمنین علی علیه السلام رسید و عرض کرد: «من امروز دیدم شخص سخنوری با بلال حبشی مناظره می کرد و او با استخدام واژه های موزون و جالب سخن می گفت، ولی زبان بلال، گیر می کرد. آن شخص نیز با غرور خاصی سخن پراکنی می کرد و می خندید.» 

امیرمؤمنان علی علیه السلام به او فرمود: «ای بنده خدا! آن شخص سخنور می خواست با آن گونه سخن گفتن، ارزش خود را با ارزش اعمال بلال بسنجد، ولی سخن زیبای او در صورتی که کردار نیک نداشته باشد، زشت ترین سخن است و هیچ گونه زیانی به بلال حبشی نمی رساند و کردار نیک بلال در مقایسه با گفتار زیبای آن کس بسیار با ارزش تر است.

شرح مضامین دعای روز بیست و سوم ماه مبارک رمضان

شرح فراز سوم دعای روز بیست و سوم ماه مبارک رمضان 
در فراز آخر از دعای امروز، می‌گوییم:
خدایا! دلم را با تقوای قلوب بیازمای، ای پوزش پذیر خطاهای گناهکاران!

هر یک از اعضا و جوارح آدمی، برای خود منزلتی دارند و در مورد آن ها باید تقوا را رعایت کرد. تقوای دست، دوری از خیانت و سرقت و حمایت از ایتام و فقر است. تقوای گوش، دوری از شنیدنی های حرام، غیبت، تهمت و بدگویی و امثال آن است. 

تقوای زبان، حفظ زبان از ناگفتنی هاست؛ زیرا بیشتر اهل جهنم به وسیله زبان به آتش کشیده می شوند. از همه این ها مهم تر و با ارزش تر، تقوای قلب است. صیانت ظاهر و باطن از همه معاصی و گناهان، تقوای قلب است.

امیرالمؤمنین علی علیه السلام در اهمیت تقوا می فرمایند:
کسی که تقوا را شعار قلبی خود قرار دهد در خیر و نیکویی از دیگری، سبقت گرفت و کردارش رستگار گردید.(۳)

تقوای قلب، نگهداری دل از وسوسه های شیطانی، ریا و تظاهر، انگیزه های غیرالهی و شهرت طلبی و امثال آن است. تقوای قلب، حفظ آن از گزند کینه، حسد، خودپسندی و غرور است. تقوای قلب، خضوع و فروتنی است.

تقوای قلب، خدا را با چشم دل دیدن و قیامت را به یاد داشتن و به فکر حساب و کتاب و رستاخیز بودن است. پاکی دل، روشنایی ضمیر و بصیرت درون است.

باید دانست که ما امتحان و آزمایش بزرگی در پیش داریم. این آزمایش با آزمایش های دیگر تفاوت دارد و به تعبیری از مراحل بالای امتحان الهی است. 

با توجه به آنچه درباره پاکی از گناه و عیوب و خواسته های مهم دیگر گفتیم، باید خود را برای این امتحان الهی آماده سازیم؛ چون فرض این است که دعاها اثر تربیتی خود را گذاشته و این توانایی را در ما ایجاد کرده است که به امتحان قلبی آزموده شویم. هم چنان که طلا را محک می زنند تا عیارش را معلوم سازند، عیار مؤمن نیز با امتحان قلبی مشخص می شود.

خداوند متعال درباره شعایر الهی و تقوای قلب می فرماید:
هرکس شعایر الهی را بزرگ دارد و به نشانه های آیین خدا و پرچم های اطاعت او احترام بگذارد، این از تقوای قلب است.(۴)

ارتباط این عمل نیز با تقوای قلب روشن است؛ زیرا چه بسا افراد متظاهر و منافق به تعظیم شعایر تظاهر می کنند، ولی چون از قلب آنها سرچشمه نمی گیرد، بی ارزش است. تعظیم و بزرگداشت حقیقی از آنِ کسانی است که تقوای قلب دارند. پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم به سینه مبارکشان اشاره کردند و فرمودند: «حقیقت تقوا اینجاست.».

پی‌نوشت‌ها:
۱- الرحمن، ۴۱.
۲- بحارالانوار، ج ۷۳، ص ۳۷۴.
۳- نهج البلاغه، خطبه ۱۳۲.
۴- حج، ۳۳.

منبع:
راه بندگی (شرحی گذرا بر دعاهای روزانه ماه رمضان)، محمود نیاکان، ناشر: مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما، ۱۳۸۰ش. 



منبع خبر

شرح مضامین دعای روز بیست و سوم ماه مبارک رمضان بیشتر بخوانید »