دوره مشروطه

به گزارش مجاهدت از مشرق، از اواخر دوره قاجار، کبریت شده بود کالای اساسی که در همه خانه‌ها لازم بود و البته کبریت‌ها خارجی و وارداتی بودند؛ از انواع روسی و سوئدی و اتریشی. از همان دوره قاجار هم بارها تلاش کردند که در ایران کبریت بسازند که این ایده معمولا همان اول کار یا بعدتر شکست می‌خورد.

از دوره مشروطه، مجلس شورای ملی هم دنبال حمایت از کبریت ایرانی بود و گویا بالاخره تا آخر دوره قاجار ۲ کارخانه بزرگ کبریت‌سازی در تهران و تبریز فعال شده بودند. و البته همچنان خارجی‌ها هم بودند و دعوایی طولانی بود بین کالای ایرانی و جنس خارجی و رقابت شدید بود و فقط هم کبریت نبود و پارچه و سایر تولیدات داخلی هم بود و این هم نطق دکتر «محمد هادی طاهری یزدی» نماینده دوره هفتم مجلس شورای ملی در سال ۱۳۰۷ شمسی در حمایت از تولید وطنی: «وطن‌پرستی ازخودگذشتگی می‌خواهد، به‌ حرف نمی‌شود وطن‌پرست شد. پارچه‌های زرق‌وبرق‌دار خارجه خیلی قشنگ است ولی برای خودشان نه برای ما…

وقتی که دولت ده هزار تومان برای یک شاگرد [مدرسه] خرج می‌کند خب به او بگوید این پارچه لباست راهم وطنی بکن این چه ضرری دارد که ده هزار نفر، بیست هزار نفر، پنجاه هزار نفر از مردم که از این راه نان می‌خورند اعاشه‌شان[معیشت‌شان] درست بشود؟… ما اگر از کوچکی به آنها [شاگردان مدرسه] وطن‌پرستی راعادت بدهیم چه ضرری دارد؟

اول هم عرض کردم وطن‌پرستی ازخودگذشتگی لازم دارد. ما الان وقتی که کبریت تبریز را آتش می‌زنیم صدتایش را که می‌زنیم یکی‌اش نمی‌گیرد[روشن نمی‌شود] معذلک ما طرفدارش هستیم. چرا؟ چون می‌گوییم مال خودمان است اگر بد است مال خودمان است اگر خوب است مال خودتان است. این را هم عرض کنم: کهن جامه خویش پیراستن / به از جامه عاریت خواستن».