به گزارش مجاهدت از مشرق، اوضاع در محافل سیاسی واشنگتن همزمان با تحرکات دیپلماتیک در وین، آشفته و مشوش است. روس‌ها می‌گویند تا توافق فقط ۵ دقیقه فاصله است. یکی از سخنگویان وزارت خارجه امریکا هم گفته توافق در دسترس است، اما همزمان ۳۳سناتور امریکایی درباره توافق با ایران نامه‌ای تهدیدآمیز به بایدن نوشته‌اند. اگرچه دیگر طرف‌های مذاکرات در وین نیز نسبت به دستیابی به توافق ابراز خوش‌بینی کرده‌اند، اما شرایط سیاسی در امریکا تا بدان اندازه مبهم و بی‌ثبات است که شاید آینده هرگونه توافق با امریکا نیز نامشخص و نامعلوم باشد.
فاصله کاخ سفید تا کنگره امریکا در شهر واشنگتن با پای پیاده کمتر از ۳۰ دقیقه است، اما فاصله کارگزاران این دو نهاد در تصمیم‌گیری‌های سیاسی بسیار بیشتر از این حرف‌هاست و شکاف دو طرف اکنون در جریان مذاکرات وین با ایران بیش از هر زمان دیگری نمایان شده است.
همزمان با آغاز دور جدید تحرکات دیپلماتیک در وین، روز سه‌شنبه یکی از سخنگویان وزارت امور خارجه امریکا گفت که توافق هسته‌ای در وین میسر بوده و باید به فوریت حاصل شود. خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از این مقام امریکایی که نامش را فاش نکرد، نوشت: «توافقی که نگرانی‌های تمامی طرف‌ها را مدنظر قرار دهد در دسترس است، ولی اگر (چنین توافقی) در هفته‌های آتی انجام نشود، پیشرفت‌های هسته جاری ایران بازگشت ما به برجام را غیرممکن خواهد ساخت.»
البته دولت بایدن برخی اقدامات دیگر را در آستانه مذاکرات وین نیز انجام داده و روز دوشنبه معافیت‌های تحریمی مربوط به همکاری‌های صلح‌آمیز با برنامه هسته‌ای ایران را که قبلاً توسط دولت ترامپ لغو شده بود بار دیگر برگرداند. هرچند ناظران و تحلیلگران می‌گویند بازگرداندن این معافیت‌ها به جهت آنکه دربردارنده انتفاع اقتصادی برای ایران نیست، امتیازی به شمار نمی‌رود.
خوش‌بینی‌های ۵ دقیقه‌ای برجام
علاوه بر برخی مقامات امریکایی در واشنگتن، نمایندگان دیگر کشورهای طرف مذاکره با ایران در وین نیز نسبت به دستیابی به توافق در این دور از گفتگوها و در آینده بسیار نزدیک خوش‌بین هستند. میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین گفـته است: «روند مذاکرات برجام به خط پایان نزدیک شده و یک سند نهایی ۲۰ صفحه‌ای در مورد احیای توافق در روی میز مذاکره آماده شده است.»
اولیانوف در گفتگو با روزنامه روسی کامرسانت در پاسخ به این سؤال که مذاکرات وین اکنون در چه مرحله‌ای است و آیا می‌توان آن را نهایی نامید، افزود: «فکر می‌کنم، بله. مرحله فعلی را می‌توان مرحله نهایی نامید. روند مذاکرات قبلاً راه طولانی را طی کرده بود. چندین نکته وجود دارد که نیاز به توضیح بیشتر دارد، اما توافق از قبل روی میز است. این مبنایی است که بر اساس آن می‌توان مذاکرات را در زمان نسبتاً کوتاهی تکمیل کرد.»
اولیانوف همچنین گفت: «به هر حال ما به دنبال به سرانجام رساندن مذاکرات در اسرع وقت هستیم، ترجیحاً در ماه جاری.» نماینده روسیه همچنین تأکید کرد که «مسکو خواسته‌های ایران را درک می‌کند و فقط ۵ دقیقه تا نقطه پایان و توافق فاصله داریم.»
علاوه بر نماینده روسیه، اولاف شولتز، صدر اعظم آلمان هم دوشنبه درگفت‌وگو با روزنامه امریکایی واشنگتن‌پست گفت که به لحظه تعیین‌کننده‌ای در مذاکرات رسیده‌اند. وی مسئولیت نتیجه مذاکرات را برعهده ایران دانست و گفت: «ما به آن‌ها پیام روشنی داده‌ایم که هم‌اکنون زمان تصمیم‌گیری و پیشرفت و نه طولانی کردن این فرآیند است. ما امیدواریم که آن‌ها از این فرصت استفاده کنند.»
سنگ‌اندازی کنگره پیش پای وین
رابرت مالی، سرپرست تیم مذاکره‌کننده امریکا در مذاکرات وین روز سه‌شنبه در نشستی محرمانه با اعضای کنگره درباره روند گفتگوهای وین گزارش خود را ارائه داد. این اولین بار است که مالی در نشستی محرمانه با اعضای کنگره به آن‌ها درباره روند مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین گزارش می‌دهد، اما از سوی دیگر شاید رفتن مذاکره‌کننده ارشد امریکا به کنگره نشانه‌ای از نزدیک شدن واشنگتن به توافق با ایران باشد.
البته از سوی دیگر، حاضر شدن رابرت مالی در کنگره می‌تواند یکی دیگر از نشانه‌های چنددستگی در حاکمیت امریکا در قبال ایران و برجام باشد. همچنین گروهی از قانونگذاران امریکا چند روز پیش در نامه‌ای به وزارت خارجه این کشور گفته بودند رابرت مالی باید با حضور در جلسه استماع کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان به این سؤالات پاسخ دهد: «چرا مقام‌های وزارت خارجه از تیم مذاکره‌کننده کنار گذاشته می‌شوند؟ موضع دولت بایدن درباره رفع تحریم‌ها علیه ایران چیست؟ چرا تحریم‌ها علیه بخش انرژی ایران به‌طور کامل اجرا نمی‌شود؟ وضعیت برنامه هسته‌ای ایران و افزایش غنی‌سازی اورانیوم این کشور چیست؟»
از طرف دیگر ۳۳ سناتور جمهوریخواه روز دوشنبه به جو بایدن هشدار دادند برای ممانعت از اجرای هرگونه توافق هسته‌ای جدید با ایران تلاش خواهند کرد. این سناتورها به رهبری تد کروز که از مخالفان دیرینه توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ ایران هستند، در نامه خود به بایدن گفتند که از «تمام گزینه‌ها و اهرم‌های موجود» در برابر توافق با ایران استفاده خواهند کرد و اگر وی به تعهدات قانونی با هدف تضمین نظارت کنگره بر بازنگری‌ها یا تغییرات در توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ عمل نکند، اجرای هرگونه توافق جدید اگر به‌طور کامل با مشکل مواجه نشود، دست‌کم به شکل جدی با مانع برخورد خواهد کرد.
هشدار این سناتورها در حالی صورت گرفته که هر توافقی که در سنا به شکل یک معاهده درنیاید، احتمالاً در روزهای آغازین دولت بعدی از بین خواهد رفت و اگر توافق با ایران نیز نتواند رأی لازم را در کنگره کسب کند، احتمالاً توافقی ناپایدار خواهد بود. از سوی دیگر تبدیل توافق به معاهده در کنگره امریکا نیازمند کسب رأی دوسوم نمایندگان است و در حال حاضر هم حزبی‌های دولت بایدن در بهترین حالت فقط کنترل نیمی از کرسی‌ها را در سنا دارند و حتی ممکن است آن‌ها در انتخابات میان‌دوره‌ای اواخر سال جاری، کنترل سنا و مجلس نمایندگان را از دست بدهند.
علاوه بر این، به گفته سناتورهای مخالف توافق با ایران، کاخ سفید ملزم است هرگونه «توافق جدید» مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران را برای یک دوره بازنگری ۶۰ روزه به کنگره ارسال کند که طی آن کنگره می‌تواند قطعنامه‌ای را در مخالفت تصویب و اساساً از اجرایی شدن هرگونه توافق احتمالی با ایران جلوگیری کند.
منبع: روزنامه جوان
