دیپلماسی

گروه استان‌های دفاع‌پرس- «سید مهدی موسوی‌مقدم» دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه؛ در روز‌هایی که تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی با سرعت و پیچیدگی پیش می‌روند، بار دیگر موضوع مذاکره غیرمستقیم میان ایران و آمریکا در صدر اخبار و تحلیل‌ها قرار گرفته هست. آنچه به این دور از تحرکات دیپلماتیک وزن ویژه‌ای می‌دهد، نه فقط ارسال پیام رسمی از سوی واشنگتن برای آغاز گفت‌و‌گو، بلکه موقعیتی هست که ایران امروز در آن قرار دارد و آن موقعیت قدرت هسته‌ای تثبیت‌شده باقابلیت چانه‌زنی بالا و بازیگری تعیین‌کننده در معادلات منطقه‌ای هست.

گزارش‌ها حاکی از آن هست که آمریکا، از مسیر سنتی خود یعنی کشور‌های واسطه‌گر همچون عمان، پیامی رسمی به تهران ارسال کرده و خواستار آغاز مذاکرات غیرمستقیم شده هست. این اقدام را می‌توان گامی معنادار از سوی ایالات متحده دانست؛ چراکه برای نخستین‌بار پس از دوره‌ای از تشدید تحریم‌ها و فشار‌های چندوجهی، ابتکار گفت‌و‌گو را خود آمریکا به دست گرفته هست.

اما جمهوری اسلامی ایران، باتوجه‌ به تجربه تاریخی خود در تعامل با ایالات متحده، با نگاهی کاملاً واقع‌گرایانه به موضوع می‌نگرد. همان‌گونه که رهبر معظم انقلاب اسلامی بار‌ها تصریح کرده‌اند: «آمریکا غیرقابل‌اعتماد هست و سابقه‌اش در عهدشکنی‌ها، مذاکره با آن را به یک میدان پرمخاطره بدل می‌کند». بااین‌حال، از نگاه ایشان، اصل مذاکره درصورتی‌که از موضع اقتدار، عزت و با رعایت اصول شرافتمندانه صورت گیرد، نه‌تنها نکوهیده نیست؛ بلکه یک ابزار مشروع و عاقلانه در مناسبات جهانی هست.

در همین چارچوب، موضع جمهوری اسلامی نه رد کامل گفت‌وگو هست و نه اعتماد ساده‌انگارانه به‌طرف مقابل؛ بلکه راهبردی دوگانه بر اساس «قدرت ملی» و «هوشیاری دیپلماتیک» در برابر طرفی هست که هم‌زمان پیام مذاکره می‌فرستد و تحریم‌ها را پابرجا نگه داشته و تحریم‌های جدیدی نیز تعریف کرده هست.

واقعیت این هست که برنامه هسته‌ای ایران که امروز به مرز‌های فنی بالایی رسیده، به یک مؤلفه راهبردی در سیاست خارجی تهران تبدیل شده هست. این برنامه نه‌تنها ابزار دفاعی و بازدارنده بلکه پشتوانه‌ای برای دیپلماسی فعال جمهوری اسلامی هست. آمریکا نیز به‌درستی درک کرده که دیگر نمی‌توان با الگو‌های قدیمیِ تهدید و تطمیع، این پرونده را مهار کرد؛ ازاین‌رو، چاره‌ای جز تعامل – هرچند غیرمستقیم و محدود – نمی‌بیند.

اکنون، معادله میان ایران و آمریکا بر پایه واقع‌گرایی و شناخت دقیق از نقاط قوت و ضعف طرفین تنظیم می‌شود. ایران، باتکیه‌بر تجربه تاریخی، مشروعیت منطقه‌ای و قدرت علمی در حوزه هسته‌ای، در موضعی قرار دارد که می‌تواند با حفظ اصول خود، هر مذاکره‌ای را به یک فرصت – و نه تهدید – تبدیل کند. به‌ویژه زمانی که خود آغازگر مذاکره نیست، بلکه طرف مقابل گام نخست را برداشته هست.

انتهای پیام/

گروه ساجد دفاع‌پرس: دیپلماسی و میدان، ۲ عرصه مقابله با دشمن هست؛ در دوران دفاع مقدس همزمان با حماسه‌آفرینی رزمندگان اسلام در جبهه‌های نبرد حق علیه باطل، دیپلمات‌های کشورمان نیز در عرصه سیاسی، برای دفاع از حقوق کشورمان و محکومیت جنایات دشمن متجاوز بعثی عراق، خصوصاً این‌که این دشمن متجاوز از سلاح‌های ممنوعه استفاده می‌کرد، همواره تلاش می‌کردند.

امیر سپهبد شهید «علی صیاد شیرازی» بزرگ‌فرمانده مکتبی و مغز متفکر بسیاری از عملیات‌های دوران دفاع مقدس که در آن دوران فرماندهی نیروی زمینی ارتش را برعهده داشت، بر اساس فیلمی که در ادامه مشاهده می‌کنید، در پاسخ به سوال یکی از رزمندگان ارتش جمهوری اسلامی ایران درباره اهمیت کوشش‌های دیپلماتیک و مذاکرات سران ایران با کشورهای دوست در مورد جنگ تحمیلی و نقش این مذاکرات در پیروزی و پایان جنگ، بر ضرورت حرکت در خط ولایت و عمل به دستورات امام تأکید کرده و می‌گوید: نقش مذاکرات در جهت پیروزی هست؛ ولی به هیچ‌وجه تعیین‌کننده برای پیروزی نخواهند بود؛ در جهت پیروزی یعنی چه؟ یعنی اگر ما یک برد نظامی پیدا می‌کنیم، اگر خط سیاسی خوب از آن بهره‌برداری کند، مطمئناً سرعت را از نظر روانی، روی انقلاب اسلامی و عراق مثبت، و روی حکومت بعث، [به‌طور] منفی اثر می‌گذارد. این برد را دارد؛ ولی تعیین‌کننده نیست؛ [بلکه] تقویت‌کننده هست.

«یکی از بزرگ‌ترین دعاهای ما همیشه همین هست و یکی از بزرگ‌ترین انگیزه‌های ما در همین مسیر هست که الحمدلله امام را در بین خود داریم و همیشه هم برای تندرستی ایشان دعا می‌کنیم و پیام‌های مکرر امام خط را طوری برای ما رزمندگان اسلام روشن کرده هست که اگر بخواهیم فقط به همین توجه کنیم؛ خدا را شکر که امام بالای سر ما هست و خدا را شکر که آخرین پیام امام در معرض عموم [قرار گرفت] و من از خارج که برگشتم، بلافاصله در [روزنامه] جمهوری اسلامی دیدم که تیتر زده بود؛ امام مردم را به ایستادگی، مقاومت و یک‌قدم عقب‌نشینی نکردن، توصیه‌کرده‌اند؛ یعنی هرجا که می‌بینیم، کاملاً تکلیف ما روشن هست.

ما که در خط ولایت حرکت می‌کنیم، باید بدانیم که؛ از مذاکراتی هم که با رئیس‌جمهور، آقای «هاشمی رفسنجانی» ریاست محترم مجلس و همه [مسئولان] داشتیم، تا این لحظه که خدمت شما می‌خواهم بگویم، یک‌جا نشده هست که به ما بگویند، کوتاه بیایید؛ یعنی یک مقدار دشمن را درگیر نگه دارید، تا ما کار را درست کنیم؛ بلکه همیشه امید دارند که ما بتوانیم به نبرد قاطعانه عمل کنیم؛ عمل ما، آن‌هم پیروی از دستورات امام؛ پس توجه اصلی ما به این باشد که امام چه نقطه نظری دارند و ما وظیفه‌مان چیست؟ اطاعت بدون تفسیر و تعبیر! آخرین مذاکرات خصوصی هم که خدمت امام بودم، ایشان با صراحت، خوب تکلیف را روشن می‌کردند و ما را قوی می‌کردند که قوی باشید، بروید و کارهای‌تان را انجام دهید؛ خب وقتی این همه مشخص هست، پس ما اول این‌جا (اطاعت از امام) را فکر کنیم، بعد می‌رسیم به مسئله دیگر.

یک‌بار من سوال کردم از حضرت امام، دیدم امام فرمودند که [شما] کار خودتان را بکنید؛ گفتم چطوری هست که بعضی جاها سیاست‌مداری می‌شود و فلان می‌شود، گفتند شما کار خودتان را بکنید؛ یعنی چه؟ آن‌ها هم یک مسئولیت‌هایی دارند. مثلاً آفای دکتر ولایتی می‌رود مذاکره می‌کند، او نمی‌خواهد که سازش کند؛ بلکه او از مسیر سیاست خودش جلو می‌رود و دارد روی امتیازات سیاسی هم کار می‌کند؛ یعنی مقابله کردن با سیاست‌ جهان علیه ما که همیشه فعال هست، خود یک‌نوع آرامش دادن به محیط، برای جنگیدن هست. آن‌ها که نمی‌آیند بیکار باشند، [و بگویند] شما بروید و بجنگید و ما هم با کسی ارتباطی نداریم!

سیاست بین‌المللی ما الان جریان دارد؛ اما حالا در این سیاست‌مدارها، ممکن هست یک تعدادی شُل باشند و یک تعدادی سفت باشند، یک تعدادی ممکن هست فکر کنند جنگ به بن‌بست رسیده هست و یک عده فکر کنند که سرنوشت جنگ با حرکت نظامی نیست؛ نمی‌شود که منکر آن باشیم؛ هست؛ ولی تعیین‌کننده فرمان امام هست. عزیزان من! این شعار نیست که خدمت شما می‌دهم، من هم مسئول هستم مانند شما و همیشه روی این نقطه‌ها ایستادگی داشته‌ام و دارم الحمدلله، با خیال راحت! حتی بعضی موقع‌ها زمزمه می‌کردند که ما بشویم وزیر دفاع؛ گفتم خب جنگ تمام شده؟ اگر جنگ تمام شده، خیلی خوب، می‌رویم در وزارت‌خانه می‌نشینیم؛ ولی تا [وقتی] جنگ هست، بهترین خدمت بنده، در میدان جنگ هست؛ حالا شغل من این باشد، هرچه می‌خواهد باشد! 

در ضمن؛ این مذاکرات چه نقشی در پیروزی دارند؟ نقش آن‌ها در جهت پیروزی هست؛ ولی به هیچ‌وجه تعیین‌کننده برای پیروزی نخواهند بود؛ در جهت پیروزی یعنی چه؟ یعنی اگر ما یک برد نظامی پیدا می‌کنیم، اگر خط سیاسی خوب از آن بهره‌برداری کند، مطمئناٌ سرعت را از نظر روانی، روی انقلاب اسلامی و عراق مثبت، و روی حکومت بعث، [به‌طور] منفی اثر می‌گذارد. این برد را دارد؛ ولی تعیین‌کننده نیست؛ [بلکه] تقویت‌کننده هست. و ما هیچ‌وقت خط سیاسی را، [به] آن‌هایی که شل هستند، پایبند نیستیم؛ [بلکه] ما به سیاستی که از ولایت تشکیل بشود، پایبند هستیم. سیاست ولایت ما همچنان این هست که صدام باید نابود شود و امام را دیدم که مشت خود را گره کرده‌اند و به ما گفتند که تکلیف شرعی دارید صدام را از بین ببرید».

انتهای پیام/ ۱۱۳

به گزارش مجاهدت از گروه بین‌الملل دفاع‌پرس، «سیدعباس عراقچی» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، با انتشار پیامی ضمن قدردانی از ابراز لطف رهبر معظم انقلاب اسلامی نسبت به دستگاه دیپلماسی، نوشت: وزارت امور خارجه در راستای ایفای وظائف ذاتی خود، و بر مبنای اصول سه‌گانه عزت، حکمت و مصلحت، از همه ظرفیت‌ها برای پیشبرد سیاست خارجی فراگیر، فعال و اثرگذار در جهت تامین منافع و امنیت ملی و افزایش اقتدار و منزلت کشور از طریق تعاملات سیاسی و دیپلماتیک استفاده خواهد کرد.

متن این پیام به شرح زیر هست:

بسم الله الرحمن الرحیم

بیانات رهبر فرزانه انقلاب در نوزدهم بهمن ۱۴۰۴ همچون همیشه راهنما و راهگشای همه مسئولان نظام به ویژه دستگاه دیپلماسی بود.

التفات معظم‌له نسبت به تلاش‌ها و زحمات فرزندان ملت در وزارت امور خارجه و بیان این امر که «امروز وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران یکی از پرکارترین وزارت خارجه‌ها هست»، ضمن اینکه مایه مباهات برای اینجانب و همکارانم در وزارت امور خارجه و شایسته قدردانی عمیق هست، مسئولیت خطیر ما را برای پیشبرد اهداف عالیه نظام در عرصه دیپلماسی و سیاست خارجی سنگین‌تر می‌کند.

وزارت امور خارجه در راستای ایفای وظائف ذاتی خود، و بر مبنای اصول سه‌گانه عزت، حکمت و مصلحت، از همه ظرفیت‌ها برای پیشبرد سیاست خارجی فراگیر، فعال و اثرگذار در جهت تامین منافع و امنیت ملی و افزایش اقتدار و منزلت کشور از طریق تعاملات سیاسی و دیپلماتیک استفاده خواهد کرد. 

سیدعباس عراقچی
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران

انتهای پیام/ ۲۴۱