فرمانده نیروی زمینی سپاه گفت: یکی از برنامه‌های ویژه ما در هر رزمایشی، مردم‌یاری است و در این زمینه ایجاد بیمارستان سیار امام حسین (ع) در منطقه ازگله با همین هدف انجام شده است.
به گزارش مجاهدت از مشرق، سردار محمد پاکپور فرمانده نیروی زمینی سپاه از بیمارستان سیار امام حسین (ع) این نیرو که در منطقه عمومی ازگله راه‌اندازی شده است، بازدید کرد.
سردار پاکپور در حاشیه این بازدید اظهار داشت: این بیمارستان دویست و پنجاه و سومین بیمارستان سیار نیروی زمینی سپاه است که در منطقه ازگله مستقر شده است.
وی افزود: در هر رزمایش تلاش می‌کنیم تا با استقرار یک بیمارستان سیار، رزمایش را پشتیبانی کرده و به مردم عزیز منطقه خدمت‌رسانی کنیم.
فرمانده نیروی زمینی سپاه اضافه کرد: یکی از برنامه‌های ویژه ما در هر رزمایشی مردم‌یاری است و در این زمینه ایجاد بیمارستان سیار امام حسین (ع) با همین هدف انجام شده است.
این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده است
رزمایش جدید نیروی دریایی سپاه نشان داد این نیرو با درک صحیح از نقاط ضعف دشمن و مزیت‌های خود، برنامه مدونی را برای استفاده از سلاح‌های هوشمند بویژه پرنده‌ها و شناورهای بدون سرنشین اتخاذ کرده است.
به گزارش مجاهدت از سرویس دفاع و امنیت مشرق، رزمایش نیروی دریایی سپاه مزیّن به نام سردار شهید نصرالله شفیعی (از همرزمان شهید نادر مهدوی و از جمله پیش قراولان مقابله با تجاوزگری آمریکا در خلیج فارس طی دوران دفاع مقدس) در حالی برگزار شد که بخشی از سامانه های کروز سپاه در کلاس‌های متفاوت، پهپادهای رزمی، سامانه‌های بدون سرنشین و یگانهای تکاوری این نیرو در آن حضور داشته و بخشی از سناریوهای تاخت آبی-خاکی علیه پایگاه و تأسیسات دریایی دشمن و انهدام شناورها از نقاط مختلف را به اجرا گذاشتند.
به گفته دریادار تنگسیری فرمانده ندسا، رزم سطحی شناورهای هجومی و موشک‌انداز با شلیک موشکهای کروز دریایی و انواع راکتها، مین‌ریزی گسترده آفندی و پدافندی در محدوده رزمایش شلیک، اصابت همزمان موشکهای کروز دریایی از دو جغرافیای متفاوت به یک هدف مشخص، اصابت پهپادها به‌صورت همزمان به یک هدف مشخص از قرارگاه‌های متفاوت، از جمله اقداماتی بود که در این رزمایش با موفقیت انجام پذیرفت. با توجه به ویژگی ها و اهمیت تاکتیک های اجرا شده در این رزمایش، برخی نکات مهم آنرا در ادامه مرور خواهیم کرد.
بیشتر بخوانید:
عملیات ترکیبی پرنده‌های ایرانی در «ذوالفقار ۱۴۰۱» برای انهدام گسترده اهداف دوربرد/ پهپادهای انتحاری ارتش از دیمونا به «ساعر» رسیدند +عکس
داغ آمریکا برای از دست دادن RQ-۱۷۰ در سالگرد شکار «گلوبال هاوک» زنده شد/ ادامه فرار جاسوس خجالتی سیا از چتر پدافندی سپاه +تصویر ماهواره‌ای
«عین الاسد» پنجمین سیلی سپاه به قدرت پهپادی آمریکا/ کلکسیونی که ظرف ۸ سال پر از جانور قندهار، پریدیتور و ریپر شد +عکس
تست عملیاتی “شبکه هوشمند” کنترل پهپادهای رزمی
همانطور که در بالا نیز اشاره شد، یکی از سناریوهای اجرا شده در این تمرین عملیاتی نیروی دریایی سپاه، “اصابت پهپادها به‌صورت همزمان به یک هدف مشخص از قرارگاه‌های متفاوت” بوده است. به طور خلاصه، این سناریو به تمرین انهدام شناورها، مراکز ساحلی یا هر هدف دیگر مورد نظر نیروی دریایی سپاه اختصاص داشته که بر اساس آن، پرنده های بدون سرنشین متعلق به این نیرو، با پرواز از پلتفرم های مختلف اعم از زمینی یا دریایی، اقدام به انهدام هدف مورد نظر از جهات مختلف جغرافیایی می کنند تا امکان شناسایی، رهگیری یا نابودی آنها به طرز محسوسی کاهش یابد.
طبیعتا چنین فرآیندی، نیازمند یک مرکز فرماندهی و کنترل (C۴I) مدرن و هوشمند دارد تا بتواند ضمن هدایت به موقع و دقیق پهپادهای مختلف – اعم از رزمی و بمب افکن، شناسایی و انتحاری- در زمان لازم، تمامی جوانب این عملیات را تنظیم و پرنده هایی با فواصل مختلف زمانی تا هدف، سرعت های متفاوت و سلاح های غیریکسان را راهی چنین عملیاتی کند.
البته این اولین بار نیست که سپاه پاسداران، با پرنده های بدون سرنشین خود چنین تاکتیک پیچیده و مدرنی برای نابودی یک هدف واحد، از مناطق مختلف را تمرین می کند چراکه مهرماه سال ۱۳۹۷، سپاه پاسداران طی دو عملیات متوالی و با موشک و پهپاد، به مقر سرکردگان گروهک های تروریستی که در جنایت روز ۳۱ شهریور همان سال در تهران نقش داشتند، حمله کرده بود. در آن عملیات، یگان پهپادی نیروی هوافضای سپاه، از ۷ فروند هواپیمای بدون سرنشین در بمباران اهداف مورد نظر خود در منطقه البوکمال در سوریه (شرق فرات) استفاده کرده بود.
پهپاد رزمی صاعقه که در عملیات سال ۹۷ استفاده شده بود
علی رغم تفاوت های چشمگیر زمانی و مکانی تا محل اصابت نسبت به موشکهای شلیک شده، این پرنده ها در یک زمانبندی درست و دقیق، بلافاصله پس از اصابت موشکها به منطقه هدف وارد شده و در حالی که نیروهای ارتش آمریکا در آن حوالی حضور داشتند و هرگونه پرواز زودهنگام یا چرخیدن در منطقه هدف توسط این پرنده ها، باعث لو رفتن عملیات می شد، در یک محاسبه که به نظر می رسد متکی به هوش مصنوعی باشد، توانستند مابقی ترویست های حاضر در این منطقه و افراد گریخته از مهلکه را به سزای اعمال خود برسانند. این نکته را نیز باید در نظر داشت که «مؤسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک» موسوم به IISS، در گزارش سال ۱۳۹۶ خود، نیروهای مسلح ایران را در آستانه دست‌یابی به فناوری‌های پیشرفته‌ای مانند هوش مصنوعی و «یورش فوجی» پهپادها توصیف کرده بود که طبیعتا با گذشت چند سال از آن زمان و مشخص شدن بخش دیگری از توانمندی های پهپادی کشورمان در سالهای اخیر، تحقق این پیش بینی، کاملا منطقی است.
حضور شهپاد و زهپاد در عملیات های نیروی دریایی سپاه
از جمله دیگر مراحل اجرا شده در این رزمایش، عملیات با حضور “سامانه‌های هوشمند بدون سرنشین زیرسطحی” است که از جمله جدیدترین تجهیزات وارد شده به ارتش های مدرن جهان در سالهای اخیر محسوب می شود. باید توجه داشت که فناوری شناورهای زیر سطحی بدون سرنشین از جمله مباحث خاص در بخش رزم دریایی به حساب می آید و این فناوری به صورت آزمایشی و یا نمونه های عملیاتی محدود از چند دهه پیش نیز وجود داشته ولی در قرن جدید میلادی و با اوج گیری بهره گرفتن از سیستم های بدون سرنشین، توسعه این محصولات بر پایه فناوری های جدید اوج گرفت. امروزه در ارتش های مهمی چون آمریکا، نیروهای مسلح اروپای غربی، چین و روسیه سیستم های مختلفی در این کلاس توسعه پیدا کرده یا در حال توسعه هستند.
در آخرین روزهای سال گذشته، نیروی دریایی سپاه در جریان جدیدترین رونمایی و تحویل تجهیزات، از یک شناور بدون سرنشین کوچک رونمایی کرد که بر اساس ظواهر، مشخص است که از یک طراحی مناسب برای محیط اصلی ماموریتی ندسا یعنی خلیج فارس برخوردار بود. پیش از این، یک شناور زیر سطحی بزرگتر در یکی از مراسم های رونمایی از تجهیزات نیروی دریایی سپاه، مشاهده شده بود که با توجه به تصاویر منتشر شده از آن، نمونه بزرگتری در مقایسه با مدل جدید رونمایی شد.
زیردریایی بدون سرنشین و بزرگ سپاه که در سال ۱۳۹۹ رونمایی شده است
شناور زرد رنگ بدون سرنشین سپاه در گوشه تصویر با فلش قرمز مشخص است
بر اساس تصاویر منتشر شده از رونمایی اسفندماه سال گذشته، مدل زرد رنگ قطعا یک شناور بدون سرنشین زیر آبی است که وارد ماموریت های رسمی این نیرو شده و از حالت آزمایشی و تستی خارج شده است. با این اوصاف، حضور شهپاد (شناور هدایت پذیر از دور) و زهپاد (زیردریایی هدایت پذیر از دور) در این رزمایش اخیر، از جمله نکات و ویژگی های مهم آن محسوب می شود.
عملیات شبانه پهپادهای انتحاری و جدید
طبق انچه رسانه ملی از این رزمایش روایت کرد، از جمله تجهیزاتی که در این رزمایش حضور داشتند، پهپادهای انتحاری بودند. نام یکی از این پهپادها، “باور” اعلام شد. البته در سالهای گذشته نیز، نام این پرنده بدون سرنشین در خبرهای مربوط به رزمایش های ندسا درج شده بود. به عنوان مثال، در در دومین روز از مرحله نهایی رزمایش پیامبر اعظم ۱۴ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که مردادماه سال ۱۳۹۹، در خلیج فارس و غرب تنگه هرمز، برگزار شد، یگانهای عملیاتی از پهپادهای شاهد ۱۸۱، مهاجر و “باور” برای انهدام مواضع از پیش تعیین شده استفاده کرده بودند.
پهپادی که در رزمایش اخیر سپاه اقدام به عملیات انتحاری کرد
تست پهپاد ناشناس در زمان تحویل به ندسا در سال ۱۳۹۹
در آن زمان، تصاویری که از صدا و سیما منتشر شد، پهپادی شبیه به اسکن ایگل یا نام ایرانی آن “یسیر” را نشان می داد که به آسمان می رفت و مشخص نشد، آیا “باور” همان اسکن ایگل بومی و احتمالا انتحاری است یا تصاویر انتخاب شده، سلیقه ای بوده است. در رزمایش روزهای اخیر نیز در خلال نام بردن از “باور”، تصاویر مربوط به یک پرنده بدون سرنشین منتشر شد که شباهت بسیاری به یک پهپاد ناشناس داشت که ۲ سال قبل و در خلال تحویل انبوه پهپادها به نیروی دریایی سپاه، تصویر آن منتشر شد و طراحی آن، با پهپاد “صماد” یمنی، مشابهت هایی دارد.
در این گزارش رسانه ملی، مشخص شد که پرنده مذکور اقدام به اجرای عملیات های متعدد و دقیق حمله به اهداف در ساحل کرده و از لانچرهای مختلف زمینی و دریایی، با کمک جاتو، پرتاب می شود. لذا به نظر می رسد در کنار سایر پرنده های نقطه زن انتحاری، باید “باور” را نیز به لیست مذکور اضافه کرد. ضمن آنکه یکی از این لانچرها، روی ناو پشتیبانی لجستیکی شهید مهدوی قرار دارد و به نظر می رسد با بکارگیری آن در رزمایش اخیر، پیام عملیاتی شدن آن به دوستان و دشمنان مخابره شده است.
انهدام دو هدف با فواصل مختلف توسط یک پهپاد
طبق آنچه گزارش رسانه ملی از این رزمایش منتشر کرده، نیروی دریایی سپاه در یکی از مراحل تمرینی خود، اقدام به انهدام دو هدف متفاوت و با فاصله از یکدیگر، توسط یک پهپاد کرده است. اگرچه در این گزارش، اعلام شد نام پهپاد، اعلام نمی شود اما تصاویر به نمایش درامده مربوط به یکی از مشهورترین پرنده های ایرانی یعنی مهاجر ۶ مجهز به ۴ بمب هوشمند “قائم” است. در تصاویر به نمایش درآمده، پهپاد پس از شلیک هر کدام از موشک ها، موفق به انهدام اهدافی در ساحل و دریا می شود که با این اقدام، به نظر می رسد فصل جدیدی از ماموریت ها و امکان هدایت تسلیحات نصب شده روی پرنده های ایرانی باز شده است.
پهپاد و سلاح نصب شده روی آن در رزمایش اخیر سپاه
لذا، اشاره نیروی دریایی سپاه به بخش های مختلف این رزمایش، از جمله “حضور پهپادهای بمب‌افکن و نقطه‌زن با اهداف چندگانه و همزمان“، می تواند همین سناریو بالا باشد که با موفقیت و دقت بالایی، انجام شده است. با توجه به اینکه پرنده هایی مانند مهاجر ۶، فطرس و کمان ۲۲ می توانند ۴ تا ۶ بمب هوشمند را حمل کنند، گسترش این تمرین و حل موضوعات نرم افزاری و سخت افزاری آن برای انهدام اهداف متفاوت توسط یک پرنده بدون سرنشین، به بالا رفتن راندمان این پرنده ها و تاثیرگذاری بیشتر آنها در میان نبرد منجر خواهد شد. بویژه آنکه بمب های هشومند ایرانی نظیر سری “قائم” قابلیت این را دارند که تنها با یک شلیک، هدف مورد نظر از جمله شناور کوچک، رادار متحرک یا سامانه های دیگر تاکتیکی را با خسارات جدی مواجه سازند.
با این اوصاف، همانطور که فرماندهان سپاه پاسداران اعلام کرده اند با نمایش بخشی از آمادگی همه‌جانبه نیروی دریایی سپاه و ارتش در رزمایش اخیر آب‌های خلیج فارس و دریای عمان، بار دیگر مشخص شد هیچ گزندی متوجه امنیت پایدار جاری در این منطقه نخواهد بود و قدرت‌های فرامنطقه‌ای نیز به خوبی از آمادگی‌های رزمندگان ما برای مقابله قاطع با هرگونه تهدید و ماجراجویی به‌عنوان یک حقیقت انکارناپذیر، آگاه تر شده اند؛ انشاء الله.
این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده است
به گزارش مجاهدت از گروه دفاعی امنیتی دفاع‌پرس، رزمایش نیروی دریایی سپاه با نام سردار شهید «نصرالله شفیعی» با هدف نمایش اقتدار و آمادگی‌های نیرویی برای مقابله با تهدیدات متصور در خلیج فارس و عملکرد مطلوب سامانه موشکهای کروز دریایی، پهپادهای رزمی و نقطه‌زن با اهداف چندگانه مشخص و همزمان و سامانه‌های هوشمند بدون سرنشین زیرسطحی با موفقیت کامل برگزار شد.
سردار دریادار پاسدار «علیرضا تنگسیری» با اشاره به برگزاری رزمایش نیروی دریایی سپاه مزیّن به نام شهید والامقام سردار «نصرالله شفیعی» اظهار داشت: در این رزمایش، سامانه موشکهای کروز دریایی در کلاس‌های متفاوت، پهپادهای بمب‌افکن و نقطه‌زن با اهداف چندگانه و همزمان، سامانه‌های هوشمند بدون سرنشین زیرسطحی، شلیک راکت بالگرد‌ها، هلی‌برن تکاوران ویژه بر موقعیت‌های متحرک و شناور، رژه اقتدار بسیج دریایی مردم‌پایه و دیگر مؤلفه‌های دفاعی قدرت در نیروی دریایی سپاه عملکرد بسیار مطلوبی داشتند.
سردار تنگسیری با تاکید بر اینکه در این رزمایش تمامی مراحل عملیاتی پیش‌بینی شده با زمانبندی مشخص با موفقیت کامل انجام شد، افزود: هندسه قدرت رزم بر اساس تهدیدات و فعالیت‌های نظامی دشمن طراحی و ساخته شده است و به برکت انقلاب اسلامی توسط دانشمندان جوان و متعهد کشور تولید و تکثیر شده است و کاملاً بومی و ملی است و در این زمینه اصلاً نیازی به هیچ طرف خارجی نداریم و کاملاً مستقل و خودکفا هستیم.
فرمانده نیروی دریایی سپاه با اشاره به نقاط تمایز این رزمایش در مقایسه با رزمایش‌های گذشته خاطرنشان کرد: رزم سطحی شناورهای هجومی و موشک‌انداز با شلیک موشکهای کروز دریایی و انواع راکتها و مین‌ریزی گسترده آفندی و پدافندی در محدوده رزمایش شلیک و اصابت همزمان موشکهای کروز دریایی از دو جغرافیای متفاوت به یک هدف مشخص، اصابت پهپادها به‌صورت همزمان به یک هدف مشخص از قرارگاه‌های متفاوت، از جمله اقداماتی بود که در این رزمایش با موفقیت انجام پذیرفت.
دریادار تنگسیری تنوع و حجم زیاد آتش و انفجار در سواحل جزیره فارسی به‌منظور تمرین دفاع مستحکم استفاده از سلاح‌های هوشمند زیرسطحی جهت حمله و انهدام پایگاه‌ها و تأسیسات دریایی و ساحل دشمن، سازماندهی کامل و به‌کارگیری نیروی نارنجی دشمن فرضی در کلاس دشمن واقعی را از دیگر برنامه‌های این رزمایش توصیف کرد که به نحو مناسبی به مرحله اجرا درآمد.
وی حضور فعال و گسترده دریادلان بسیج دریایی و وابستگان نیروی دریایی سپاه در جغرافیای رزمایش به‌منظور مردمی کردن امنیت سواحل و آب‌های سرزمینی را از ویژگی‌های دیگر رزمایش شهید شفیعی قلمداد کرد و افزود: تمرین تاخت آبی-خاکی علیه پایگاه و تأسیسات دریایی دشمن و هماهنگی و هم‌افزایی با به‌کارگیری شبکه یکپارچه پدافند هوایی و نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز از جمله برنامه‌های پیش‌بینی شده در این رزمایش بود که با کیفیت و دقت بالا و مثال‌زدنی به منصه ظهور رسید.
دریادار تنگسیری در پایان، این رزمایش را در فهرست برنامه‌های آمادگی یگانی و سالانه نیروی دریایی سپاه توصیف و تصریح کرد: به فضل الهی آمادگی‌های همه‌جانبه نیروی دریایی سپاه و نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در آب‌های خلیج فارس و دریای عمان و تنگه هرمز هیچ گزندی متوجه امنیت پایدار جاری در این منطقه نخواهد بود و قدرت‌های فرامنطقه‌ای نیز به خوبی از آمادگی‌های رزمندگان ما برای مقابله قاطع با هرگونه تهدید و ماجراجویی به‌عنوان یک حقیقت انکارناپذیر، آگاه هستند.
انتهای پیام/ 200
این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده است
به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از مشرق، مشاهده نمونه هدایت شونده از راکت توپخانه‌ای GMLRS در ارتش آمریکا سبب ایجاد موجی جدید در عرصه تسلیحات توپخانه‌ای شد.
این راکت با برد حدود ۷۰ کیلومتر و هدایت تا انتهای مسیر بر مبنای مکانیابی جهانی و رسیدن به خطای کمتر از ۳۰ متر سبب کاهش نیاز به مهمات مصرفی و افزایش قابل توجه اثرگذاری آتش پشتیبانی توپخانه شد. مزیت دیگر هدایت شونده بودن مهمات توپخانه‌ای شامل گلوله‌ها و راکتها، آسیب جانبی کمتر است که خصوصاً در استفاده از آنها در نواحی نزدیک به مناطق غیرنظامی حائز اهمیت است.
در ایران در بین محصولات راکتی ساخت وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح راکتهای توپخانه‌ای فجر-۱ تا ۵ از پرکاربردترین محصولات هستند. راکتهای فجر-۳ و ۵ به عنوان نمونه‌های سنگین این خانواده در نیروی زمینی ارتش و سپاه و نیروی دریایی سپاه مورد استفاده قرار دارند. فجر-۳ راکتی با طول ۵.۲ متر و کالیبر ۲۴۰ میلیمتری و جرم ۴۰۷ کیلوگرم و سرجنگی ۸۵ کیلوگرمی است که از پرتابگر ۱۲ تایی استفاده می کند و به برد ۴۳ کیلومتر دست می یابد.
راکتهای فجر-۲ و ۳ و پرتابگر آنها
فجر-۵ هم با طول نزدیک به ۶.۵ متر، کالیبر ۳۳۳ میلیمتر، جرم ۹۱۵ کیلوگرم و سرجنگی ۱۷۵ کیلوگرمی دارای برد ۷۵ کیلومتر است. هر دوی این راکتها دارای نمونه‌ای با همین قطر اما طول کمتر و طبیعتاً پیشران کوچکتر و برد کمتر هستند به ترتیب به نامهای فجر-۲ و ۴ که کمتر شناخته شده هستند. فجر-۳ و ۵ توسط گروه‌های مقاومت اسلامی در لبنان و فلسطین نیز علیه اشغالگران صهیونیست مورد استفاده قرار دارند. فجر-۵ دارای یک نمونه دو مرحله‌ای هم بوده که از پرتابگر تکی شلیک می‌شود و دارای برد ۱۸۰ کیلومتر است.
راکتهای فجر-۴ و ۵ و پرتابگر آنها
راکتهای فجر-۳ و ۵ با تجهیز با سامانه‌های مخابراتی امکان شبکه شدن با هم و عملکردن به صورت یک آتشبار را هم یافتند. به این ترتیب امکان اجرای آتش برنامه ریزی شده و نیز تهاجم علیه یک موضع از نواحی دارای فاصله از هم ممکن می‌شود.
در بهار ۱۳۹۳ و در نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه برای اولین بار یک راکت هدایت شونده ایرانی مشاهده شد که راکت فجر-۵ هدایت شونده بود و به نام موشک فجر-۵ شناخته شد. کمی بعد مشخص شد که نیروی هوافضا در بخش انتهایی آن از بالکهایی با شیوه طراحی موشک فاتح-۱۱۰ استفاده کرده است که امکان شلیک آن از پرتابگر لوله‌ای را ناممکم می کرد هر چند که سبب رسیدن این سلاح به دقت بسیار بالایی شده بود.
راکت فجر-۵ تبدیل شده به موشک در نمایشگاه نیروی هوافضای سپاه در ۱۳۹۳
در بهمن ۱۳۹۵ وزارت دفاع راکت فجر۵سی را رونمایی کرد. این راکت با مجهز شدن به بالکهای کنترلی در ناحیه دماغه و سامانه‌های مبتنی بر مکانیابی به قابلیت هدایت تا انتهای مسیر دست یافته و همچون نمونه ساخته شده توسط سپاه عملاً از نظر طبقه‌بندی علمی و فنی به رده موشکها ارتقاء می‌یافت. بالکهای پایدارساز در این سلاح مشابه راکت فجر-۵ حفظ شده و پرتابگر نیز مشابه قبل به صورت لوله‌ای بود با این تغییر که از یک پوشش مخروطی برای محافظت از قسمت هدایت و کنترل افزوده شده استفاده شده بود.
راکت فجر-۵سی رونمایی شده در ۱۸ بهمن ۱۳۹۵
به نظر می‌رسد که پرتابگر لوله‌ای مشاهده شده برای فجر-۵سی لوله‌های کوتاه‌تری نسبت به نمونه مورد استفاده برای راکت فجر-۵ دارد تا با بیرون ماندن بخش هدایت و کنترل امکان نصب بالکهای کنترلی برای آن فراهم شود که در ادامه گزارش بیشتر به این موضوع می پردازیم.
آزمایش‌های اولیه راکت فجر-۵ هدایت شونده
راکتهای هدایت شونده در کنار نمونه‌های بدون هدایت می‌توانند برای انهدام اهداف خاص و گزینش شده از دشمن مانند مقرهای فرماندهی، محل تجمع افراد، ساختمانهای فنی و پشتیبانی، اتاقهای هدایت و کنترل پهپاد و تأسیسات رله مخابراتی دشمن مورد استفاده قرار بگیرند. ترکیب دقت بالا و سرجنگی قوی سبب می‌شود تا این اهداف شامل استحکامات، ساختمانهای نسبتاً بزرگ و اهداف دارای محافظت ظاهری که صرفاً مختصات آنها در دسترس است نیز باشد.
نمونه آزمایشی راکت فجر-۵ هدایت شونده
فجر-۵ هدایت شونده با بالکهای کنترلی نصب شده روی دماغه
مدتی بعد از رونمایی از فجر-۵سی و در اطلاعات منتشر شده از محصولات وزارت دفاع در نمایشگاه دفاعی بغداد، نوع هدایت شونده فجر-۴ نیز مشاهده شد. لازم به ذکر است تا پیش از آن حتی از خود فجر-۴ هم اطلاعات چندان و حتی تصویر خاصی منتشر نشده بود اما به یکباره انتشار تصویر نوع هدایت شونده آن مورد توجه تحلیلگران قرار گرفت خصوصاً احتمال انتقال این سلاح به محور مقاومت برای ناظران خارجی مهم بود.
راکتهای فجر-۴ و ۵ هدایت شونده؛ تصویر شلیک مربوط به فجر-۵ است
از نکات ظاهری قابل ذکر در مورد راکت هدایت شونده فجر-۴ محل نصب بالکهای کنترلی و تغییر نوع بالکهای پایدارساز انتهایی است. بالکهای کنترلی در این راکت به جای ناحیه دماغه نزدیک به بخش میانی بدنه نصب شده و بالکهای پایدارساز هم به جای نمونه مدور باز شونده از دور بدنه از نوع ثابت ذوزنقه‌ای و با ترکیب مشابه در بالکهای پایدارساز موشک فاتح-۱۱۰ طراحی شده است.
وضعیت بالکهای مذکور که همگی ثابت و بیرون از بدنه نصب شده‌اند نشان می‌دهد که فجر-۴ هدایت شونده قابل استفاده از پرتابگرهای لوله‌ای فعلی مربوط به راکتهای ۳۳۳ میلیمتری نیست.
پرتابگر فجر-۴
دو نوع از راکت هدایت شونده فجر-۴ با دو هدایت مختلف روی پرتابگر مشاهده می شود
در فیلم‌های منتشر شده از آزمایش‌های راکتهای جدید مشخص شد که پرتابگر دو تایی استتار شونده در کامیون‌های تجاری که قبلاً هم در تحویل به نیروی زمینی ارتش و سپاه مشاهده شده بود برای فجر-۴ هدایت شونده نیز استفاده می‌شود.
تصویری از آزمایش فجر-۴ هدایت شونده
لحظات پایانی پرواز فجر-۴ هدایت شونده و برخورد به فاصله بسیار نزدیک هدف
طبیعتاً انتظار می‌رود که اختلاف برد موجود در این راکتها در نمونه هدایت شونده آنها نیز وجود داشته باشد. اطلاعات منتشر شده از فجر-۴ و ۵ هدایت شونده نشان می‌دهد که طراحان این موشکها تلاش داشته‌اند تا نمونه‌های هدایت شونده کمترین کاهش برد نسبت به نمونه غیر هدایت شونده را داشته باشند.
کالیبر (میلیمتر)
طول (متر)
جرم کل**
جرم سرجنگی
کمترین برد
برد بیشینه
فجر-۲
۲۴۰
۳.۵۵۰
۲۸۳
۸۵
۱۰
۲۳
فجر-۳
۲۴۰
۵.۲۰۰
۴۰۷
۸۵
۱۸
۴۳
فجر-۴
۳۳۳
۴.۹۵۰
۷۵۰
۳۰۰
۱۵
۲۶
فجر-۴ ه.ش.*
۳۳۳
۴.۹۵۵
۷۵۵
۲۶۰
۱۹
۲۳
فجر-۵
۳۳۳
۶.۴۸۵
۹۱۵
۱۷۵
۴۴
۷۵
فجر-۵ ه.ش.
۳۳۳
۶.۴۶۵
۹۲۰
۱۱۲
۴۵
۶۸
* منظور از ه.ش. عبارت “هدایت شونده” است. **در جدول فوق جرم‌ها به کیلوگرم و بردها به کیلومتر نوشته شده است.
لازم به ذکر است به طور کلی می‌توان انتظار داشت تا سرجنگی راکتهای هدایت شونده نسبت به نمونه غیر هدایت شونده کاهش داشته باشد زیرا بخشی از وزن سرجنگی به طور معمول برای جبران خطا و افزایش شعاع اثرگذاری در نظر گرفته می‌شود که با افزایش دقت دیگر نیازی به این تمهید نیست.
از سوی دیگر افزودن سامانه‌های هدایت و کنترل و ناوبری به راکتی که قبلاً طراحی شده و پیشران آن تغییر نکرده است سبب کاهش برد می‌شود. بخش کمی از این کاهش برد با طی کردن مسیر بهینه به واسطه وجود کنترل قابل جبران است و بخش دیگر را می‌توان با کاستن از سرجنگی جبران کرد. بررسی اطلاعات راکتهای هدایت شونده فجر-۴ و ۵ هم نشان دهنده توجه طراحان به کاهش سرجنگی برای پرهیز از کاهش شدید برد است.
فجر-۴ هدایت شونده مجهز به هدایت ترکیبی و دارای جستجوگر در دماغه
یک نکته جالب پیرامون راکت فجر-۴ هدایت شونده، به کارگیری آن به صورت هواپرتاب توسط هواپیماهای سوخو-۲۲ فیتر نیروی هوافضای سپاه است. قبلاً به کارگیری راکت های توپخانه ای سطح به سطح به صورت هوا به سطح در دنیا سابقه داشته است و اینکار سبب افزایش برد قابل توجهی می شود ضمن اینکه در هزینه های توسعه سلاح هواپرتاب مد نظر هم صرفه جویی قابل توجهی صورت می گیرد.
پرتاب فجر-۴ هدایت شونده از هواپیمای سوخو-۲۲
موضوع قابل ذکر دیگر وجود انواع هدایت قابل به کارگیری در راکتهای هدایت شونده است. دستکم برای راکت فجر-۴ یک گونه مجهز به جستجوگر اپتیکی یا لیزری مشاهده شده است.
یک راکت جدید نیز در نمایشگاه دستاوردهای سازمان صنایع دفاع در خرداد ۱۴۰۰ مشاهده شد که از خانواده فجر-۴ یا فجر-۳ بوده و به نظر می‌رسد از جستجوگر اپتیکی یا لیزری استفاده می کند. بالکهای کنترلی این راکت هدایت شونده در ناحیه دماغه قرار داده شده است و مساحت نسبی بزرگتری در مقایسه با فجر-۵ هدایت شونده دارد.
نمونه جدید مشاهده شده در نمایشگاه دستاوردهای وزارت دفاع در خرداد ۱۴۰۰
به واسطه مجهز شدن به جستجوگر برای هدایت در فاز نهایی پرواز، دقت موشک در حد نقطه‌زنی خواهد بود. در صورت عدم استفاده از جستجوگر برای فاز پایانی مسیر، دقت اصابت به دقت سامانه هدایت مکانیابی جهانی وابسته بوده که برای دو راکت فجر-۴ و ۵ هدایت شونده در اطلاعات منتشر شده جدید، خطای کمتر از ۵۰ متر تصریح شده است. از دیگر نکات قابل ذکر در مورد این راکتهای هدایت شونده عمر انبارداری ۵ ساله برای فجر-۴ و ۱۰ ساله برای فجر-۵ و استفاده از پیشران دوپایه سوخت جامد در آنها است.
در تصاویر منتشر شده جدید از آزمایش راکت هدایت شونده فجر-۵ یک بخش افزوده شده به لوله پرتاب آن مشاهده می‌شود. این بخش دارای یک درپوش احتمالاً آب‌بندی شده به سبک و سیاق سامانه‌های پدافند هوایی مرصاد-۱۶ و پانزده خرداد است که پس از شلیک این درپوش تکه تکه شده و موشک از کنیستر خارج می شود. با این تفاوت که در موشکهای پدافندی ابتدا درپوش با مکانیزم بخصوصی تکه تکه و دور می شود اما در فجر-۵ این درپوش به واسطه برخورد دماغه خود موشک شکسته می‌شود. با افزوده شدن بخش مذکور، لوله پرتاب فجر-۵ عملاً به کنیستر تبدیل می‌شود اما علاوه بر مزیت‌های پرتاب از کنیستر یک مزیت مهم دیگر هم برای راکت فجر-۵ هدایت شونده ایجاد می‌شود.
پرتاب فجر-۵ هدایت شونده از یک پرتابگر مجهز به درپوش
در نسخه اولیه فجر-۵سی پوشش مخروطی تنها وظیفه محافظت از بخش جلویی آن را در هنگام نگهداری و حمل و نقل بر عهده داشت و باید پیش از پرتاب به صورت دستی باز می‌شد. از سوی دیگر این پوشش امکان جایدهی بالکهای کنترلی را نداشته و این بالکها هم باید پیش از شلیک روی فجر-۵سی در صحنه عملیات مونتاژ می‌شدند که با وجود ارزشمندی بسیار بالای این راکت هدایت شونده، محدودیت مهمی را پیش روی استفاده آسان از آن قرار می‌داد.
شلیک فجر-۵سی در رزمایش سپاه در اسفند ۱۳۹۵؛ تصویر نشان دهنده عدم امکان قرارگیری بالک های کنترلی در داخل پوشش محافظ است
اصابت دقیق فجر-۵ هدایت شونده به هدف
با افزوده شدن این بخش درپوش‌دار به لوله پرتاب، عملاً فضای کافی برای قرارگیری فجر-۵ هدایت شونده به صورت آماده شلیک و بدون نیاز به هرگونه فعالیت قبل از شلیک ایجاد شده و محدودیت‌های مذکور برطرف شده است.
نکته دیگر پیرامون فجر-۵ هدایت شونده توسعه یک نمونه با برد ۱۵۰ کیلومتر اما تک مرحله‌ای از این راکت است که با مشخصه GF-۵LR۲ مشاهده شده. این راکت در نمایشگاه دستاوردهای سازمان صنایع دفاع در عرصه رزم زمینی در خرداد ماه سال جاری مشاهده شد. علاوه بر برد بسیار بهتر در کنار قابلیت هدایت، نوع بالکهای پایدارساز انتهایی این سلاح نیز نسبت به فجر-۵سی تغییر کرده است که ابهاماتی را در رابطه با نوع پرتابگر مورد استفاده ایجاد می‌کند.
در این سلاح از ترکیب ۶ تایی بالکهای مستطیلی استفاده شده است که قبل از آن استفاده از بیش از ۴ بالک فقط در موشک بالستیک حاج قاسم با ۸ بالک دیده شده بود. اما در هر صورت افزوده شدن این راکت به مجموعه توپخانه نیروهای مسلح سبب افزایش قابل توجه اثرگذاری این یگان می‌شود.
نمونه برد افزوده از فجر-۵ در نمایشگاه خرداد ۱۴۰۰
نکته بعدی چگونگی رسیدن به برد ۱۵۰ کیلومتری بدون استفاده از پیشران دو مرحله‌ای است. با توجه به طول حدوداً ۶.۴ متری این نمونه از فجر-۵ افزایش طول و به تبع آن افزایش حجم پیشران قابل تصور نیست. احتمال استفاده از مواد سبک در سازه و بدنه و پوسته عایق موتور سوخت جامد و نیز تغییر نوع سوخت جامد و استفاده از پیشران قوی‌تر گزینه‌های محتمل در این مورد است. احتمال کاستن از سرجنگی هم از نظر فنی قابل طرح است اما از نظر عملیاتی سرجنگی کاسته شده تنها به بهای قابلیت نقطه‌زنی و کمترین خطای اصابت قابل توجیه است.
کمترین برد این نمونه در حدود ۷۲ کیلومتر، جرم کلی بیشتر از ۹۰۰ کیلوگرم و سرجنگی ۱۱۲ کیلوگرم، هدایت آن از نوع مکانیابی جهانی با خطای کمتر از ۵۰ متر و شعاع اثرگذاری سرجنگی ترکشی-انفجاری شدید آن ۵۰۰ متر اعلام شده است.
همچنین یک نمونه از فجر-۵ هدایت شونده با جرم کمتر و در حدود ۷۵۰ کیلوگرم و برد ۱۸ تا ۴۰ کیلومتر نیز در این نمایشگاه مشاهده شد. این نمونه قاعدتاً برای پر کردن خلاء برد بین بیشترین برد فجر-۴ هدایت شونده و کمترین برد فجر-۵های قبلی توسعه یافته است. طول این نمونه ۵.۲۹۰ میلیمتر، سرجنگی آن ۱۰۰ کیلوگرم (احتمالاً) و نوع هدایت آن با مکانیابی جهانی GPS/GLONASS و خطای آن کمتر از ۲۵ متر اعلام شده است.
نمونه برد ۴۰ کیلومتری فجر-۵ هدایت شونده
مقایسه مشخصات سه گونه هدایت شونده فجر-۵
کالیبر (میلیمتر)
طول (متر)
جرم کل*
جرم سرجنگی
کمترین برد
برد بیشینه
برد کوتاه
۳۳۳
۵.۲۹۰
۷۵۰
۱۰۰≈**
۱۸
۴۰
برد متوسط
۳۳۳
۶.۴۶۵
۹۲۰
۱۱۲
۴۵
۶۸
برد بلند
۳۳۳
۶.۴۸۵≈
۹۲۰≈
۱۱۲
۷۰≈
۱۵۰≈
*در جدول فوق جرم‌ها به کیلوگرم و بردها به کیلومتر نوشته شده است. ** منظور از نماد ≈ برابری حدودی است.
علاوه بر راکتهای فجر-۴ و ۵ که با کالیبر ۳۳۳ میلیمتر بزرگترین راکتهای لوله پرتاب توپخانه‌ای کشور هستند، در سالهای اخیر پروژه‌هایی برای هدایت پذیر کردن راکتهای ۱۲۲ میلیمتری نیز انجام شده است. یک پروژه در وزارت دفاع که با هدف صرف کمترین هزینه با سامانه‌های ارزان قیمت، خطای این راکت را به کمتر از ۲۰ متر رسانده و از ترکیب ۶ تایی بالکهای پایدارساز در انتهای بدنه استفاده می‌کند و پروژه دیگری در جهاد خودکفایی نیروی زمینی سپاه که این راکت را به خطای کمتر از ۷ متر رسانده است.
راکت ۱۲۲ میلیمتری هدایت شونده با خطای کمتر از ۲۰ متر ساخت وزارت دفاع
البته به نظر می‌رسد هر دوی این نمونه‌ها امکان استفاده از پرتابگرهای فعلی را ندارند. امید می‌رود با عملیاتی شدن نسخه‌های قابل شلیک از پرتابگرهای فعلی این راکتها و نیز اجرای پروژه مشابه برای راکتهای ۲۴۰ میلیمتری فجر-۳ شاهد رسیدن به تنوع کافی از راکتهای هدایت شونده و نیز نمونه‌های نقطه‌زن برای اثرگذاری هرچه بیشتر واحدهای توپخانه در کشور باشیم.
