رفاقت

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از مشرق، «سیداحسان دهسار»، کارشناس تبلیغ سطح عالی حوزه علمیه یادداشتی درباره رفاقت و همنشینی صالح نوشته است.

متن آن را در ادامه بخوانید:

در تعالیم ناب اسلامی به ظریف‌ترین نکته‌های اخلاقی و شاخص‌ترین عوامل مؤثر در سرنوشت و زندگی انسان توجّه شده است که از جملۀ آنها مسئله دوستان و همنشینان است. از آنجایی که طبیعت عمدۀ انسانها به گونه‌ای است که از اطرافیان تأثیرات فراوان روحی و اخلاقی می‌پذیرند، بنابراین انتخاب یک همنشین و دوست مناسب برای دستیابی به سعادت دنیوی و اخروی بسیار مهم است. 

این مسئله، حقیقتی است که حتی خداوند در آیاتی از قرآن آن را بیان می‌دارد؛ در آیات ۲۷ و ۲۸ سورۀ فرقان، پس از بیان حسرت ظالمانِ محبوس در جهنم که از مسیر رسالت نبوی پیروی نکردند، از قول آنها می‌فرماید «یا وَیْلَتی‏ لَیْتَنی‏ لَمْ أَتَّخِذْ فُلاناً خَلیلا؛ ای وای، کاش فلانی را دوست [خود] نگرفته بودم.» این آیه، به روشنی به تأثیر دوستی در سرنوشت انسان تصریح دارد. از این جهت است که احادیث متعددی دربارۀ معیارهای انتخاب دوست از پیامبر(ص) و ائمه علیهم‌السلام صادر شده است. 

بیشتر بخوانید:

رابطه میان بعثت پیامبر(ص) با رشد فضایل اخلاقی

امام سجاد علیه‌السلام همواره یاران خود را از نشست و برخاست با افراد نادان و احمق برحذر می داشتند؛ ایشان در این زمینه می‌فرماید «وَ إِیَّاکَ وَ مُصَاحَبَةَ الْأَحْمَقِ فَإِنَّهُ یُرِیدُ أَنْ یَنْفَعَکَ فَیَضُرُّک‏» یعنی از همنشینی با احمق (کم عقل) بپرهیز؛ چون او می خواهد به تو سود برساند، اما بر اثر کم عقلی و ناتوانی از شناخت خیر و صلاح به جای سود، زیان می رساند.»  (الکافی (ط – الإسلامیة)، ج‏۲، ص۳۷۷)

یا در حدیثی دیگر از امام صادق علیه‌السلام می‌خوانیم «الصَّدَاقَةُ مَحْدُودَةٌ فَمَنْ لَمْ تَکُنْ فِیهِ تِلْکَ الْحُدُودُ فَلَا تَنْسُبْهُ إِلَی کَمَالِ الصَّدَاقَةِ وَ مَنْ لَمْ یَکُنْ فِیهِ شَیْ‏ءٌ مِنْ تِلْکَ الْحُدُودِ فَلَا تَنْسُبْهُ إِلَی شَیْ‏ءٍ مِنَ الصَّدَاقَةِ أَوَّلُهَا أَنْ یَکُونَ سَرِیرَتُهُ وَ عَلَانِیَتُهُ لَکَ وَاحِدَةً وَ الثَّانِیَةُ أَنْ یَرَی زَیْنَکَ زَیْنَهُ وَ شَیْنَکَ شَیْنَهُ وَ الثَّالِثَةُ أَنْ لَا یُغَیِّرَهُ مَالٌ وَ لَا وِلَایَةٌ وَ الرَّابِعَةُ أَنْ لَا یَمْنَعَکَ شَیْئاً مِمَّا تَصِلُ إِلَیْهِ مَقْدُرَتُهُ وَ الْخَامِسَةُ أَنْ لَا یُسْلِمَکَ عِنْدَ النَّکَبَاتِ.» یعنی «دوستی حدودی دارد و این حدود در هر کس نباشد، او را دوست کامل نشمار و در هرکه نباشد، او را به دوستی نسبت نده:

اول اینکه آشکار و نهانش با تو یکی باشد

دوم اینکه زینت تو را زینت خود و عیب تو را عیب خود بداند (احتمالاً یعنی فضیلت‌های دوست برایش پررنگ جلوه کند و از عیب‌های او چشم‌پوشی کند و به روی او نیاورد)

سوم اینکه مال و مقام، حال او را تغییر ندهد

چهارم اینکه آنچه در توان دارد از تو مضایقه نکند

پنجم اینکه تو را به هنگام مصیبت‏‌ها رها نکند.  (الکافی (ط – الإسلامیة)، ج‏۲، ص۶۳۹)

نکته آخر اینکه اگر انتخاب دوست عاقلانه و بر اساس معیارهای صحیح صورت گیرد، عاملی جهت استحکام بنیان‌های اجتماعی خواهد بود، چرا که دستیابی به آرامش روانی و تقویت بنیه‌های معرفتی و علمی، دو گزاره مهم در استحکام یک سرزمین است که این مهم در پرتو روابط اجتماعی سالم تحقق می‌یابد.