به گزارش مجاهدت از مشرق، دیدار سالانه رهبر معظم انقلاب با شاعران که همیشه نیمه رمضان برگزار می‌شد، امسال هم بعد از سه سال وقفه برگزار شد، دیداری متفاوت و شیرین همچون قندشیرین پارسی. دیداری که برای شاعران مهم است و از منظر عموم هم با استقبال زیادی همراه میشود. روز چهارشنبه هفته گذشته بالاخره این دیدار برگزار شد و به قول معروف دل به دلدار رسید. در گزارش امروز به سراغ این دیدار و روایت شاعران رفتیم و در کنارش به اهمیت شعر در فرهنگ ایران‌زمین و چرایی اقبال به آن پرداختیم.
پیوند ناگسستنی با شعر
نام ایران و ایران‌زمین پیوسته با شعر و ادب و فرهنگ همراه و همزاد بوده، هست و خواهد بود. در طول تاریخ و اَدوار دیرین و کُهَنِ ایران، مردم این مرز و بوم هماره با شعر و ادب همدم بودند. مرد و زن و کوچک و بزرگ دل خود را با شعر و ادب پارسی، صفا و جلا می‌بخشیدند و شعر درواقع در متن زندگی مردم بوده است. در اَعصار گذشته در میان عرب‌ها معمول بوده که قبایل و طوایف عرب در جنگ‌ها جهت ترغیب و تقویت لشکر و نیز برای تحقیر و تضعیف لشکرِ خصم، از اشعار، استفاده می‌کردند. ایران، سرزمین خیزشِ شُعَرای نامدار و بزرگ است و از میان مِلَلِ مختلف جهان، کمتر ملتی را می‌توان یافت که دارای چنین خصوصیتی باشد. شاعرانی چون فردوسی، حافظ، سعدی، مولوی، عطار نیشابوری، خواجه عبدالله انصاری، شهریار، محتشم کاشانی و … در بلندای قله شعر و شاعری قرار دارند که در سرودن اشعار، گوی سبقت را از دیگران ربوده‌اند.
رهبر انقلاب در این دیدار در بخشی از صحبت‌هایشان به اهمیت شعر اشاره کردند و فرمودند: «شعر یک رسانه است؛ یک رسانه اثرگذار است. یک دوره‌ای بوده است که تنها رسانه تأثیرگذار در عالم ــ حالا عالم اسلام تا آنجایی که ما بلدیم، می‌شناسیم ــ شعر بوده. شاعر شعر را می‌گفت و شعر خوب البته، به سرعت منتشر می‌شد و مردم آن را می‌شنیدند.»
در ادامه ایشان خاطره‌ای را از شعری که دعبل سروده بود، نقل کردند و گفتند: «من می‌خواهم این را بگویم: «رسانه» یعنی این. این شعر، مِن‌باب‌مثال در ماه رجب در خراسان گفته شده، یک دزد در ماه شعبان آن را حفظ است و بیتی از آن را می‌خواند و [به آن] تمثّل می‌جوید؛ شعر این‌جور انتشار پیدا می‌کرد، این‌جور پخش می‌شد؛ رسانه [بود]. امروز البته رسانه‌ها مختلفند، لکن شعر جای خودش را دارد؛ هیچ کدام از رسانه‌ها، مثل شعر، تأثیرگذار به معنای خاص نیستند. البته بعضی از رسانه‌ها، مثل سینما، احتمالا تأثیر بیشتری از شعر دارند ــ رسانه‌های تصویری و مانند اینها ــ لکن تمام میشود، فراموش میشود؛ یک بار شما فیلم را دیدید، دو بار دیدید، دیگر تمام میشود، اما این شعر مانده، می‌ماند، هزار سال این شعر باقی می‌ماند. این، خصوصیت شعر است. بنابراین، شعر یک رسانه اثرگذار و ماندگار است.»
تاثیر شعر را می‌توان در مقاطع گوناگون تاریخ و کشورهای مختلف جهان و همچنین کشور خودمان به وفور ملاحظه کرد. به عنوان مثال: چه کسی می‌تواند نقش ارزشمند و اثرگذار اشعار غنی و پرشوری را که در جریان مبارزات ابتدای انقلاب اسلامی در قالب سرودهای انقلابی برای ایجاد اتحاد ملی و انسجام اسلامی مورد استفاده قرار می‌گرفت و یا تأثیر اشعار حماسی و در عین حال برانگیزاننده دوران دفاع مقدس را که به شکل سرودها و نوحه‌های معنوی و عرفانی از سوی مداحان اهل بیت یا شعرایی مانند مرحوم آغاسی(ره) و یا سایر خوانندگان عرضه می‌شد، را منکر شود.
شعر انسان‌ها را در خصوصی‌ترین و شخصی‌ترین لحظات زندگی‌شان، در زمان غم و شادی مخاطب قرار می‌دهد زیرا فقط همین فرم ادبی است که می‌تواند تا این حد و با چند کلمه به انسان نزدیک باشد. درنتیجه می‌توان گفت که شعر به ریشه‌های زبان نزدیکی بسیاری دارد. برای همین شعر همیشه اهمیت دارد. هر چقدر هم که تاثیرش را در جامعه امروزی‌مان کمتر از گذشته ببینیم.
اشعاری برای وطن
«ای قدس… ای شهر من
ای قدس… ای عشق من
فردا… فردا… درخت لیمو شکوفه می‌دهد
چشم‌ها لبخند خواهند زد
و کبوتران مهاجر به بام‌های پاک تو بازخواهند گشت
بچه‌ها دوباره برای بازی خواهند آمد
و پدران و پسران در تپه‌های سرسبزت به هم می‌رسند
ای سرزمین من، ای سرزمین صلح و زیتون»
این شعر معروف نزار قبانی، شاعر عرب همیشه مورد استفاده وطن‌دوستان قرار می‌گیرد. گفتن از وطن در اشعار سابقه‌ای قدیمی دارد، اینکه برای وطن شعر گفته شود همیشه در اشعار شاعران وجود داشته است و دیدار شاعران با رهبری هم امسال از این مورد بی‌بهره نبود. یکی از ویژگی‌های بارز دیدار امسال با شعرا، خواندن اشعاری برای وطن بود؛ اشعاری که با تحسین رهبر انقلاب هم مواجه شد و در ویدئوهای مختلف که از این دیدار منتشر شده است، دیده میشود.
اولین شعر برای ایران را فرید طهماسبی خواند، شاعری که رهبری همیشه شعرش را تحسین می‌کردند، او در بخشی از این شعرش گفت:
شمعی زمهر فاطمه در من شکفت و گفت
ایرانیان پاک پروانه منند
گفتم ولی گروهی از اینان … اشاره کرد:
محتاج توبه‌اند ولی پاک دامانند
گفتم ولی گروهی از اینان.. اشاره کرد:
کم را فرو گذار بسان پاک دامنند
قبل از خواندن این شعر و همزمان با صحبت فرید، رهبری اشاره کردند: «شعرتان از نثرتان بهتر است» و وقتی شعرخوانی‌اش تمام شد شعر را تحسین کردند و آن را درست و بی‌حشو خواندند.
لیلا حسین نیا، شاعر دیگری بود که در مورد وطن خواند. شعری که با تحسین شاعران و رهبری همراه شد:
وطن بسوزد و من در خروش و جوش نباشم؟!
خدا کند که بمیرم وطن‌فروش نباشم!
خدا کند که بیفتد سرم به دامن میهن
ولی به وقت خطر بار روی دوش نباشم
مگر نه ریشه ما می‌رسد به شوکت دریا؟
چرا بمانم و چون موج در خروش نباشم؟!
چو مرگ می‌برد آخر به هر طریق تنم را
چرا چرا چو شهیدان لاله‌پوش نباشم؟
منیم جانیم سنه قوربان ده آی گوزل ایران!
به غیر از این چه بگویم اگر خموش نباشم؟!
آفرین گفتن‌های رهبری، همراه با شعرخوانی حسین‌نیا ادامه داشت و در نهایت وقتی شعرش به پایان رسید ایشان این شعر را تحسین کردند و آن بیت اول را تکرار کردند:
«وطن بسوزد و من در خروش و جوش نباشم؟! خدا کند که بمیرم وطن‌فروش نباشم!»
در ادامه این دیدار دکتر بلرام شکرا شاعر هندوستانی هم شعری را برای ایران خواند:
ایران من عزیزتر از جان من سلام
تهران من سلام خراسان من سلام
همریشه ای سلام بر آب و خاک تو
همشیره ای برادر همخوان من سلام
بعد از شعرخوانی‌اش رهبری با تحسین شعرش گفتند: «خدا شما را حفظ کند و شعر خوبی بود.»
حسن زرنقی شاعر تبریزی شعری را برای حاج قاسم سلیمانی خواند و در بخشی از این شعر به موضوع وطن اشاره کرد و گفت:
«کشتند تو را ولی تو نامیرایی
حقا که عجب نمردن زیبایی
چقدر دیر تو را دوستان شناخته‌اند
چقدر خوب تو را می‌شناخت دشمن تو
وطن برای تو دل‌های دردمندان بود
قسم به عشق که مرزی نداشت میهن تو …»
بعد از شعرخوانی زرنقی رهبری با بیان اینکه شعر خوبی بود، گفتند: «شعر گفتن برای حاج قاسم خیلی خوب است.»
من از تو معترض‌تر هستم
یکی از اشعاری که در این دیدار مورد توجه حاضران بود شعری از حسین خزایی شاعری از دیار کرمانشاه بود. این شعر با تحسین رهبر انقلاب همراه شد و گفتند: «شما مضمونی از سخنرانی یک ساعته ما را در چند دقیقه بیان کردید خیلی هم خوب بود. آنجایی که گفتید من از تو معترض‌ترم ان‌شاءالله که معترض نباشید و جوری بشود وضعیت امثال شما و جوان‌های خوب دیگر معترض نباشید. ضمنا سفره‌تون هم از آن کوچکی بیرون بیاید.»
بعد از پخش شدن ویدئو این شعرخوانی در فضای مجازی هم با استقبال کاربران فضای مجازی همراه شد.
در بخشی از شعر حسین خزایی، آمده بود:
«من از تو معترض‌تر هستم، امّا اعتراض این نیست
چنین سوزاندنِ هر مسجد و هر بانک و ماشین، نیست
من از تو معترض‌تر هستم، امّا اعتراض من
بیانش با چماق و سنگ و بطری‌های بنزین نیست
سزای حافظ امنیت و ناموس این ملت
شعار بی‌شرف یا فحش ناموسی و توهین نیست
من از تو معترض‌تر هستم، اما خوب می‌دانم
که کام هیچکس، جز دشمن از آشوب، شیرین نیست
دلی پُر دارم از برخی سران سُست می‌گویم
فقط ارشاد مال مردم بدبختِ پایین نیست
فقط ارشاد را محدود در پوشش نباید کرد
گناهی بدتر از مسئولِ هم شکلِ سلاطین، نیست
چرا خوابید مسئولین ارگان‌های فرهنگی؟
ببین نسل جوانت راجع به آینده خوشبین نیست
چرا خوابید! هشتگ‌های دشمن بوی خون دارند
جهاد اکبری واجب‌تر از تنویر و تبیین نیست
من از تو سفره‌ام کوچکتر و خالی‌تر است اما
برای گریه کردن، شانه بیگانه تسکین نیست
اگر ایراد در کار است، ایراد از مسلمانی‌ست
مسلمان! کار ما ایراد دارد، مشکل از دین نیست
صفِ مردم همیشه از صفِ دشمن سوا بوده
منافق! نام این پاتخت تهران است، برلین نیست»
ناصر فیض شعری طنز در مورد وام گرفتن خواند که با تحسین رهبری و خنده ایشان و حضار همراه شد، در بخشی از شعری که خواند آمده بود:
گفتم بروم بانک کمی وام بگیرم
پشتم بشود گرم که آرام بگیرم
منظور من از پشت همین پشت طبیعی است
بی‌جامه شود سخت مگر وام بگیرم
خود را نکنم پیر و به کامی برسانم
در عهد جوانی که نشد کام بگیرم
از نام نگفتم که مرا ننگ ز نام است
شایسته تر این بود که بی نام بگیرم
شایستگی من به یکی از خدماتش
چون بانک نمی‌خواست که سرسام بگیرم
قولی است به وامی که قرار است دم صبح
بعد از شب پیروزی برجام بگیرم …»
مسلم حسن‌شاهی راویز، شاعر دیگری بود که دو شعر طنز خواند، یکی برای امام رضا(ع) و دیگری در نقد عملکرد مسئولین که هر دو شعر با استقبال رهبری مواجه شد. در این شعر آمده است:
آروزی همگان رویت مسئولین است
نان ما در گرو همت مسئولین است
هر کجا انجمنی شکل بگیرد قطعا
شرط اول قدمش شرکت مسئولین است
چرخ‌ها شکر خدا روی هوا می‌چرخند
مملکت عقربه ساعت مسئولین است
بگذارند به ما وعده ماهانه دهند
وعده‌های الکی عادت مسئولین است
آنچه دارند و ندارند به من یا به تو چه
چون خدا باخبر از ثروت مسئولین است
دوستان خرده نگیرند به شاعر نشدن
تازه این گوشه‌ای از خدمت مسئولین است…
منبع:فرهیختگان
