روزنامه شرق

*********

سالی که گذشت مملو از حوادثی بود که زمین بازی ایران در عرصه سیاست خارجی را هر روز شرایط خاص خودش را داشته و امروز در آستانه ورود به سال جدید، پیش‌بینی سال آینده سخت‌تر از همیشه است.

روزنامه‌های اصلاح‌طلب با این دید که سال بعد هیچ راهی جز مذاکره وجود ندارد به استقبال بهار رفته‌اند، روزنامه شرق در گزارشی با عنوان «زمان انتخاب است» نوشته است:

امروز در آستانه ورود به سال جدید، پیش‌بینی سال آینده سخت‌تر از همیشه است و بازی روسیه با ورق ایران در معادلات جنگ اوکراین، تأثیر چین در نقش میانجی ایران در پرونده هسته‌ای و مذاکرات احتمالی با آمریکا و حتی روابط نه‌چندان رو به رشد ایران و همسایگانش در چند ماه اخیر، تصویر واضحی از معادلات احتمالی در سال آینده را ترسیم نمی‌کند.

شرق در ادامه می‌نویسد:

در سیاست بین‌الملل، اصطلاح «بن‌بست» مفهومی ندارد؛ چراکه همیشه راه‌حل‌ها و گزینه‌های جدید قابل طراحی و اجرا هستند. برخلاف علوم طبیعی یا پزشکی که در شرایطی با محدودیت‌های غیرقابل تغییر مواجه هستند، در سیاست و روابط بین‌الملل انعطاف‌پذیری بیشتری وجود دارد و حتی پس از اشتباهات، امکان انتخاب مسیرهای جدید باقی است. به‌عنوان نمونه، آلمان و ژاپن پس از نابودی در جنگ جهانی دوم، از طریق سیاست‌های مبتکرانه توانستند به قدرت‌های برجسته جهانی تبدیل شوند. این مثال نشان می‌دهد که با وجود چالش‌ها، هیچ کشوری با بن‌بست واقعی روبه‌رو نیست. مشکل زمانی ایجاد می‌شود که برخی مسئولان به‌جای تلاش برای یافتن راه‌حل‌ها، مسیر کشور را به‌گونه‌ای مدیریت می‌کنند که همچنان در شرایط دشوار باقی بماند.

روزنامه آرمان امروز نیز در گزارشی به بررسی پیام جدید آمریکا پس از تجاوز به یمن پرداخته و می‌نویسد:

یکی از خصوصیت‌های بد ترامپ کاسبکاری و معامله‌گری اوست که خوشبختانه این ویژه‌گی برای تامین منافع مردم و کشور امتیاز مثبتی‌ست. او هم‌چنین شیفته اشتهار است. این نقطه ضعفِ خصلتی ایشان هم برای گرفتن امتیاز و رسیدن به تفاهم امر بسیار مثبتی خواهد بود. از جانب دیگر ترامپ این موجود عجیب با همه دنیا درگیر شده است که بنفع همگان و تقسیم شر اوست. در دور اول، دنیا با وی مدارا کرد تا منافع کشورشان محفوظ بماند؛ در این زمان نیز مقامات اروپا، روسیه، چین و دیگر کشورها از جمله منطقه خاورمیانه تلاش خواهند کرد که با خرد و دوراندیشی منافع خود را از گزند این فرد مصون بدارند و داد و ستدی قابل قبول را به سرانجام برسانند.

آنچه در ذهن اصلاح‌طلبان می‌گذرد راه انداختن فضایی است که طی آن به بهانه مذاکرات اصول کشور به صورت کامل زیر پا گذاشته شود.این خط پس از عملیات گروهک تروریستی سنتکام در یمن شکل جدی‌تری به خود گرفته است.

درخواست مذاکره دارای چارچوب‌ها و الزاماتی در محتوا و شیوه اجراست. اما ترامپ چیزی شبیه آنچه در مذاکرات سران آمریکا- کره‌شمالی رخ داد را دوست دارد؛ در کنار هم ایستادند لبخند زدند و عکس یادگاری گرفتند.

از نظر مقامات عالی ایران، رسانه‌ای‌شدن ارسال نامه از سوی ترامپ یعنی نویسنده نامه، خود اقدامی در راستای فشار بر طرف مقابل انجام می‌دهد.

قبل از این، ترامپ به هنگام امضای یادداشت فشار حداکثری، درخواست و پیشنهاد مذاکره به ایران را مطرح کرد. آیت‌الله خامنه‌ای هم به صریح‌ترین شکل ممکن، مذاکره را رد کردند و آن را «عاقلانه، هوشمندانه و شرافتمندانه» ندانستند.

*********

استیضاح همتی و استعفای ظریف همچنان سوژه‌هایی داغ در روزنامه‌های اصلاح‌طلب است، روزنامه اعتماد در شماره امروز خود درباره این دو ماجرا نوشته است:

استیضاح وزیر اقتصاد فارغ از اینکه چه انگیزه‌ای پشت آن بود، تبعات گوناگونی دارد. این تبعات بستگی تمام به نحوه واکنش دولت و آقای پزشکیان دارد. با این توضیحات روشن است که مساله استیضاح سیاسی است و نه اجرایی و حقوقی. پس این اقدامی ضد وفاق و ضد مبنای شکل‌گیری این انتخابات و آمدن پزشکیان بوده است. اگر پزشکیان می‌تواند ماجرا را به ۱۶ تیر برگرداند، قطعا وفاق پیروز خواهد شد، و الا باید نعش وفاق را برای تدفین بدرقه کرد.

اعتماد در گزارشی دیگر نوشته است:

اگر به شکل متناسب با تغییر این فرد، اصلاح ساختار نهادی ضد تولیدی و ضد عادلانه کنونی در دستور کار قرار نگیرد، همان نکته‌ای که آقای رییس‌جمهور گفتند صحت خود را به نمایش خواهد گذاشت. خاضعانه به ایشان توصیه می‌کنم این رای عدم اعتماد را، رای عدم اعتماد به یک فرد معین در نظر نگیرند، بلکه به اندیشه‌ها و سیاست‌های نادرست و فاجعه‌ساز تسری دهند.

روزنامه شرق نیز وفاق را پروژه مرده خوانده و می‌نویسد:

اکنون در شرایطی که تلاش‌های انجام‌شده طی هفت، هشت ماه اخیر نتوانسته به جایی برسد و کار هنوز در مسیر درست قرار ندارد و برای آقای پزشکیان نیز باید روشن شده باشد که «دعوا نکنیم» و «وفاق» در سیاست که عرصه تعارض منافع اقشار و نمایندگان آنها و صاحبان منافع مشروع و نامشروع است، جایی ندارد، سؤال این است که آیا دامنه آثار رفتار با این دو بسیار فراتر از شخص ایشان نخواهد رفت و شخص رئیس‌جمهور را بیش از پیش با مشکل مواجه نخواهد کرد؟

با استعفای ظریف و برکناری همتی، تندروهای اصلاح‌طلب باز هم فریاد استعفای پزشکیان سر داده‌اند و معتقدند که نمی‌گذارند پزشکیان کار کند و لذا بهتر است دیگر تحمل نکند! تندروهای اصلاح‌طلب که اینگونه بر طبل بی‌ثباتی سیاسی کشور و بی‌دولتی می‌کوبند، در سویی دیگر مخالفان پزشکیان را به اعمال فشار برای استعفای او متهم می‌کنند!

با برکناری همتی از سوی مجلس، روزنامه هم‌میهن و اعتماد و برخی دیگر از اصلاح‌طلبان “فاتحه وفاق” را خواندند و استفاده مجلس از ابزار قانونی خود برای نظارت بر دولت را تعبیر به مرگ وفاق و وفاق یک‌طرفه کردند. گویی وفاق یعنی هیچ کس نگوید بالای چشم دولت ابروست! حالا جالب آن است که آنها پیش از این هم، وفاق را برنمی‌تابیدند و از همان آغاز با آن مخالف بودند.

برخی اصلاح‌طلبان تلاش می‌کنند فضا را رادیکال نگه دارند و با غوغای سیاسی دنبال تسویه حساب با جبهه مقابل خود هستند. اما به نظر می‌رسد رویکرد خود دولت این‌گونه نیست و همان طور که پزشکیان در تشکیل کابینه مقابل هیاهوی تندروهای اصلاح‌طلب ایستاد، اکنون هم نمی‌خواهد خود را با ساز آنها هماهنگ کند.

روز گذشته قوۀ قضائیه بعد از دعوت ظریف به استعفا، حکم ماجرای دبش را هم که شامل دو وزیر دولت سیزدهم می‌شد، اعلام کرد، این ماجرا مورد توجه روزنامه فرهیختگان قرار گرفته و نوشته است:

یکی از مهم‌ترین استدلال‌ها برای رد ادعای سیاسی‌کاری قوه قضائیه در این پرونده (چای دبش)، تاریخچه برخورد این قوه با تخلفات در همه دولت‌هاست. از دولت احمدی‌نژاد با محکومیت افرادی چون محمدرضا رحیمی و حمیدرضا بقایی، تا دولت روحانی با پرونده حسین فریدون، قوه قضائیه نشان داده که در صورت وجود شواهد، فارغ از جناح‌بندی سیاسی، اقدام به رسیدگی می‌کند.

در ادامه این گزارش آمده است:

واکنش‌هایی که این احکام را سیاسی می‌خوانند، ناشی از این است که این گروه تلاش دارند این احکام را به‌عنوان ابزاری برای تسویه‌حساب سیاسی جلوه دهند و بگویند که ساداتی‌نژاد و فاطمی‌امین قربانی انگیزه‌های غیرقضایی شده‌اند. اما این خط فکری با تناقض مواجه است، چراکه دسته دیگری از منتقدان وجود دارند که معتقدند احکام صادرشده بسیار سبک است. وقتی صحبت از خسارتی در حد ۳ میلیارد دلار در میان است، حبس ۱ یا ۲ساله به نظر بسیاری از ناظران، تناسبی با جرم ندارد. اگر هدف قوه قضائیه تسویه‌حساب سیاسی بود، احتمالاً احکام سنگین‌تری صادر می‌شد تا ضربه بزرگ‌تری به این افراد و جناح‌شان وارد کند.

نکته قابل توجه در این گزارش آن است که نباید اجازه داد این دوگانه انتقاد (سیاسی‌کاری یا سبکی حکم) شیرینی ‌برخورد با دو مقام در سطح وزیر را کمرنگ کند. اینکه قوه قضائیه توانسته دو نفر از وزرای سابق را به اتهام اخلال در نظام اقتصادی محکوم کند، خود یک دستاورد است. این اقدام نشان‌دهنده این است که هیچ‌کس، حتی در رده‌های بالای قدرت، از رسیدگی قضایی مصون نیست.

در این ویژه‌نامه، نگاهی به آخرین مواضع جناح‌های سیاسی و تحولات مهم داخلی، خارجی، اوضاع اقتصادی و اجتماعی کشور انداخته می‌شود که مخاطبان بامطالعه آن به رهیافت‌های مهم، نکات و تأملات از سیر وقایع اثرگذار دست خواهند یافت، در این بخش با ما همراه باشید.

*********

با حضور نیروهای تروریستی گروه تحریرالشام و در دست گرفتن قدرت در سوریه، روزنامه‌های اصلاح‌طلب در حال این‌همانی وقایع دمشق با تهران هستند.

روزنامه آرمان ملی بدون توجه به ماهیت تحریالشام خواهان مذاکره با آن‌ها شده و نوشته است:

اسرائیلی‌ها تلاش خواهند کرد زیرساخت‌های نظامی و توانایی‌های تسلیحاتی سوریه را از بین ببرند. علت نیز آن است که اسرائیل به هیچ وجه نمی‌تواند برای همیشه جریان‌های ضداسرائیل را از بین ببرد لذا با این بمباران و نفوذ در خاک سوریه قصد دارد خطرها را برای خود تنها به تعویق بیندازند همان‌طور که خطر را در غزه و لبنان را برای خود به تعویق انداخته و نتوانسته است کاملا آن را رفع کند.

دربخش دیگری از گزارش این روزنامه اصلاح‌طلب آمده است:

طبیعتا این گروه‌ها بر اساس شعار ملی‌گرایانه دور هم جمع شده‌اند و بعد از اینکه سوریه دوران اخیر را پشت‌سر بگذارد حتما به اسرائیلی توجه خواهند کرد که بیش‌ترین تجاوز را علیه سوریه انجام داده و در آینده نیز اسرائیلی‌ها تنها بازیگرانی خواهند بود که حاضر نیستند دولتی مستقر و قوی در سوریه روی کار بیاید. اتفاقا ایران اکنون باید مراقب باشد که برخی گروه‌های حاکم بر دمشق را با صهیونیست‌ها شبیه‌سازی نکند. چرا که این نگرش، این گروه‌ها را به سمت اسرائیل سوق خواهد داد و این موجب شکل‌گیری کینه نسبت به ما خواهد شد. لذا ایران باید با نگاهی مناسب به تحرکات این گروه بنگرد تا شرایط جدید در سوریه به وجود ‌آید.

روزنامه شرق نیز در یادداشتی خواهان وفاق به ذائقه اصلاح‌طلبان رادیکال از جمله تقسم بندی قومی جدید شده تا ایران سوریه‌ای نشود! این روزنامه نوشته است:

جای خوشبختی است که رئیس‌جمهور محترم به ایده وفاق ملی پایبند هستند و در پی لوازم آن اما بایستی از تجربه‌های ملی خودمان نیز بهره ببریم. در اوایل انقلاب طرحی ارائه شد که انتخاب مسئولان محلی از بین اهالی همان منطقه صورت گیرد و چنین شد اما چندان بر پایداری ملی نیفزود و گاهی به ضد خود تبدیل شد. اینکه در کشور از همه ظرفیت‌های این سو و آن سو بهره بگیریم، امری مسلم، واضح و حتی ضروری است. ولی باید مراقب بود که این کار اندک اندک زمینه‌ساز تفرقه و شکاف میان ایرانیان نشود و اصلا همین تعبیر ایرانیان یا ملت ایران یا مردم ایران، چه اشکالی دارد که این همه از قوم و قومیت سخن می‌گویم!

هل دادن کشور به سوی قومیت‌گرایی پس از تحولات سوریه جای تامل دارد، شرکت همه اقوام ایرانی در اتمسفر سیاسی نشان از هم‌زبانی ملی در حوزه تمدنی ایرانی دارد اما تلاش برای قومیتی کردن آن چیزی جز افزایش تقابل قومی و سپس دینی و تضعیف هویت ملی و همدلی و زبان فارسی نخواهد داشت.

به‌طور قطعی ظهور یک نیروی قوم‌گرای فاشیستی که هدف غایی آن به جان هم انداختن ایرانیان، تجزیه کشور و اجرای طرح‌های صهیونیستی در داخل کشور است، مطلوب هیچ فرد عاقل و وطن‌دوستی نیست، موتور محرک این طرز فکر خطرناک، ایجاد حس کاذب اعمال بی‌عدالتی و تبعیض در میان اقوام است که باعث خواهد شد که هویت آن‌ها در معرض خطر قرار بگیر.

در این وضعیت قربانی کردن منافع کشور پیش پای چند دسته سیاسی یا از ناآگاهی حاملان آن است و یا سایه انداختن یک پارادایم خاص که بوی نفوذ می‌دهد!