به گزارش مجاهدت از خبرنگار فرهنگ دفاع‌پرس، نشست تخصصی زن در ادبیات مقاومت با نگاهی به کتاب «عایده» امروز (یکشنبه) در حوزه هنری برگزار شد.
«فاطمه رایگانی» پژوهشگر فلسفه سیاست، «ساجده ابراهیمی» نویسنده و «سحر دانشور» پژوهشگر حوزه زنان در این نشست حضور داشتند و به سخنرانی پرداختند.
در ابتدا «فاطمه رایگانی» پژوهشگر فلسفه سیاست اظهار داشت: اینکه ما زنِ مقاومت را در رابطه با انسان مقاومت چه می‌بینیم، بحث جدایی هست.
وی افزود: یکی از چیز‌هایی که به ما کمک میکند فرصت بسط معنا داشته باشیم، کتابی شبیه «عایده» هست؛ جایی که شما به خودِ فرد نزدیک شده‌اید. درست هست تمام این تحرکات ذیل جبهه مقاومت قرار می‌گیرند، اما انسان‌ها با هم متفاوت هستند.
رایگانی در ادامه سخنانش به انسانیت‌زدایی پنهان و آشکار اشاره کرد و گفت: انسانیت‌زدایی جایی هست که فردی را از حق حیات و حیات سیاسی‌اش محروم کنیم. انسانیت‌زدایی نوع دیگری هم دارد و آن، انسانیت‌زدایی پنهان هست که طی آن در گسترش یک مفهوم، طوری عمل کنیم که مخاطبان با آن احساس غریبگی کنند و یکی از امثال آن در قالب برخی از تکریم‌های ماران شهدا هست که ما سعی می‌کنیم آن فرد را از دیگران متمایز کنیم طوری که مخاطب احساس کند دیگر نمی‌تواند مانند او شود. زندگی مقاومت محصول انس هست، نه خرق عادت و استثنا.
وی در توصیف کتاب «عایده» اظهار داشت: کتاب «عایده» ویژگی خوبی دارد که آن را از دیگر آثار مصون میکند و آن، روایت اول‌شخص هست.
این پژوهشگر فلسفه سیاست گفت: انسانیت‌زدایی جایی اتفاق می‌افتد که شما فکر کنید این فرد هیچ تعلقی ندارد، در صورتی که اینگونه نیست انسانِ مقاومت در این «صرف نظر‌ها» معنا پیدا میکند و اینکه به‌خاطر ارزش بالاتر حاضر هست از علایق خود دست بکشد. امام حسین (ع) هم فرزند خود را دوست داشتند، اما به‌خاطر خواستن بالاتری از آن صرف نظر کردند.
چگونه به موضوع نگاه می‌کنیم؟
در ادامه «سحر دانشور» پژوهشگر حوزه زنان اظهار داشت: همه ماجرا از این قرار هست که چه کسی دارد آن را احصاء میکند. اولین موضوعی که وجود دارد این هست که من که شاهد این صحنه هستم، چه کسی هستم؟! زمانی که مقاومت را می‌بینیم، چگونه داریم به آن نگاه می‌کنیم؟!
وی افزود: مفهوم بعدی در این موضوع دیدن هست و همه ما بر سر این موضوع تفاهم داریم که دیدن سیاسی هست. دیدن، حامل معناست. همین هست که شهید آوینی در آثار خود از «گزارش حقیقت» صحبت میکند و به‌طور رسمی از این اصطلاح استفاده میکند.
دانشور گفت: تا سال گذشته «فلسطین» یک کلیت برای ما بود، اما پس از عملیات «طوفان‌الاقصی» این موضوع از کلیت درآمد و ما با جزئیات آن بیشتر آشنا شدیم.
این پژوهشگر حوزه زنان ادامه داد: زمانی که به سؤال برسیم، می‌توانیم موضوعی را گزارش کنیم. ما داریم تمام گزارش‌های از پیش ثابت در ذهنمان را با کتاب‌هایمان تثبیت می‌کنیم!
وی افزود: ادبیات زندگی، مقاومت و زن دارد کلیشه جدیدی به ما اضافه میکند.
چرا نویسنده روایت اول‌شخص را انتخاب میکند؟
در ادامه «ساجده ابراهیمی» نویسنده در مورد کتاب «عایده» اظهار داشت: این کتاب روایت یک مادر شهید لبنانی هست که نویسنده‌ای ایرانی آن را نوشته؛ پس ما با یک روایت دست اول روبه‌رو نیستیم.
وی افزود: نویسنده به چند دلیل روایت اول شخص را برای روایت خود انتخاب میکند. ممکن هست نویسنده بخواهد برای ایجاد صمیمیت و نزدیکی با مخاطب از روایت اول‌شخص استفاده کند تا بتواند انتقال تجربه درونی و تجربه زیسته داشته باشد.
ابراهیمی در نقد روایت اول‌شخص گفت: در روایت اول‌شخص نمی‌توانیم اطمینان کاملی در مورد صادقانه و اصل کار بودن روایت اطمینان داشته باشیم و از طرفی هم نمی‌دانیم این روایت، روایت خودِ راوی هست یا نقد نویسنده هم به آن اضافه شده هست!
وی افزود: نویسنده ایرانی چیزی را می‌پرسد که برای یک نویسنده ایرانی مهم هست. من باید فضای یک زن لبنانی را هم درک کنم.
این نویسنده گفت: کتاب «عایده» به کلیشه‌ای دچار هست که سایر کتاب‌های سرگذشت شهدا دچارند. ما نمی‌توانیم با مادر شهید هم‌ذات‌پنداری کنیم یا حتی نمی‌توانیم شهید شویم، چون این دو، افرادی هستند که قدیس و بی‌خطا ترسیم می‌شوند.
ابراهیمی ادامه داد: اگر ما تجارب متفاوت را نشناسیم، امکان قضاوت از ما سلب می‌شود. ما یک هویت حل‌شده‌ای در زن مقاومت می‌بینیم و یک شخصیت مستقل نمی‌بینیم، اما زن مقاومت زمانی هست که فرد منیت دارد و از آن منیت خودش می‌گذرد.
تفکر مقاومت را چگونه به لحظات زندگی بیاوریم؟
در ادامه رایگانی اظهار داشت: خطای ما این هست که فکر می‌کنیم انسانِ مقاومت با انسان‌های دیگر متفاوت هست.
این پژوهشگر فلسفه سیاست گفت: اگر بخواهیم مقاومت را از صحنه نظامی به لحظات زندگی بیاوریم، باید از آن صحنه حاد جنگی عقب‌تر بیائیم و آن را در زندگی معنا کنیم. سعی کنیم معنا‌ها را در تکثر فرم‌ها که به نظرمان معنای خاصی ندارند، پیدا کنیم.
انتهای پیام/ 118
