زبان فارسی

به گزارش مجاهدت از گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، «افسانه واحدیار» شاعر معاصر هرات درباره هفدهمین دوره جشنواره بین‌المللی شعر فجر اظهار داشت: در برهه کنونی اغلب شعرای افغانستان پس از تحولات اخیر مهاجر شدند و تعداد بسیار معدودی از اهل ادب و هنر در کشور مانده‌اند. با این حال با همه چالش‌های فرا راه سعی می‌کنند چراغ ادبیات را در این خاک زنده نگهدارند. خوشبختانه امروزه اینترنت دسترسی به اطلاعات، آثار و حتی ارتباط مجازی به نویسندگان و شعرا را آسان ساخته و این کمک می‌کند تا سریع‌تر از اتفاقات و جریان‌های ادبی بیرون از کشور مطلع شد. به این ترتیب کسانی هستند که به موازات جریان‌های ادبی که در ایران رایج است مثل جریان شعر زبان‌گرا یا جریان غزل پیش‌رو و جریان شعر نو هندی آثاری در افغانستان خلق کرده‌اند و می‌کنند.

وی افزود: به دلیل اینکه ما با ایران همزبان هستیم مطالعه آثاری که در این ایران تولید می‌شود برای یک افغانستانی خیلی آسان است. از آنجایی که من فرد تقریباً کتاب خوانی هستم و به مطالعه ادبیات معاصر علاقه‌مندم، سعی می‌کنم هر کتاب خوبی که در ایران منتشر می‌شود تهیه کنم و بخوانم و خود را از جریان‌ها و گفتمان‌های ادبی معاصر ایران آگاه سازم. حس می‌کنم معلومات ادبی خود را با مطالعه ادبیات معاصر ایران و جهان می‌توان بروز ساخت.

واحدیار گفت: تا به حال ارتباطی با جشنواره‌های ادبی ایران ارتباطی نداشته‌ام؛ تنها در جشنواره ماورا که توسط خانه ادبیات مستقل افغانستان سال ۱۳۹۸ در اصفهان برگزار شده بود شرکت کردم که خوشبختانه جز برگزیدگان بخش نقد ادبی معرفی شدم.

این شاعر و منتقد ادبی در بخش دیگری از این گفت‌وگو درباره جشنواره بین‌المللی شعر فجر افزود: جشنواره شعر فجر فرصت خوبی است برای شعرای گمنام که دیده و شناخته شوند. همچنین برگزاری چنین جشنواره‌هایی به شعرا خصوصاً شعرای جوان انگیزه می‌دهد که کار ادبی را جدی‌تر بگیرند و برای آن انرژی و وقت بیشتری اختصاص بدهند و آثار با کیفیت‌تری تولید کنند که این خود منجر به بالندگی و تعالی نهاد شعر می‌شود.

شاعر مجموعه «مانند عشق در دقایق ممنوعه» افزود: از آنجایی که جشنواره شعر فجر، بخش‌های متعددی مثل شعر بزرگ سال و شعر کودک و نوجوان، پژوهش‌ها شعری و … دارد این انگیزه را به شاعران می‌دهد که سعی کنند با کار در این بخش‌های متعدد، این حوزه‌ها را بروز سازند و تقویت کنند.

شعر بیست سال اخیر هرات در «پرسه در دیگری»

واحدیار گفت: یادم است زمانی که در مقطع لیسه (دبیرستان) درس می‌خواندم گاهی متون ادبی می‌نوشتم که حس می‌کردم شعر هستند ولی با اصول و فنون نوشتن شعر آشنا نبودم و مسلماً چیزهایی هم که می‌نوشتم شعر نبودند. پس از اینکه در دانشکده زبان و ادبیات دانشگاه هرات قبول شدم از طریق هم‌کلاسی‌ها و اساتیدم با جلسات نقد شعر انجمن ادبی هرات آشنا شدم. حضور در آن جلسات در سال ۱۳۸۷ انگیزه‌ای شد تا به طور جدی در مورد شعر و ادبیات به مطالعه بپردازم و تلاش کنم که معلومات خود را پیرامون آفرینش اثر ادبی افزایش دهم.

وی افزود: اولین مجموعه شعرم به نام «مانند عشق در دقایق ممنوعه» که در برگیرنده سیاه مشق‌های شاعرانه من است در اواخر سال ۱۳۸۹ منتشر شده است. از این مجموعه راضی نیستم چون کمی شتاب زده و به تشویق دوستان اقدام به چاپ آن کردم. شعرهای این مجموعه اغلب فضای عاشقانه‌ای دارند و چنانکه باید پوست نینداخته‌اند.

این شاعر و منتقد ادبی همچنین درباره دومین کتاب شعر خود گفت: دومین مجموعه شعری من به نام «مرگ سر زده سر می‌زند» توسط انتشارات انجمن ادبی و انتشارات قدس در سال ۱۳۹۸ منتشر شد. فضای کارهای این مجموعه از مجموعه اول تا حدودی فاصله گرفته است. نگاه من به امور نسبتاً عمیق شده و مسائل اجتماعی و دغدغه‌های زنانه در این مجموعه محوریت یافته است. راوی در شعرهای این مجموعه تلاش کرده که صدای زنان در جامعه‌ای سنتی و زن ستیز را توسط سازه شعری بازتاب دهد و نگاهی انتقادی به دنیای زنان سرزمینش داشته باشد.

وی همچنین به انتشار یکی از پژوهش‌هایش درباره شعر معاصر هرات اشاره کرد و گفت: طی این سال‌ها دانشجوی رشته ادبیات فارسی دری بوده‌ام پژوهش‌ها و نقدهایی بر کتاب‌های شعرا نوشته‌ام و در نشریه‌ها و سایت‌های ادبی منتشر کرده‌ام. در زمان قرنطینه کرونا از فرصت خانه نشینی استفاده کردم و شعر بیست سال اخیر حوزه هرات را مورد مطالعه و پژوهش قرار دادم که ضمیمه نقدهای که نوشته بودم در قالب کتابی به نام «پرسه در دیگری» در سال ۱۴۰۰ توسط انتشارات «آن» در ۲۷۰ صفحه منتشر شد.

واحدیار افزود: این کتاب شامل سه فصل است. فصل اول تحت عنوان گشودن شعر هرات اختصاص یافته به بررسی وضعیت شعر در افغانستان، فرامتن‌های اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، جریان‌های شعری، جلسات و نشریه‌های ادبی که در طی بیست سال اخیر در حوزه ادبی هرات وجود داشته است. در فصل دوم زیر عنوان گره گشایی متن به بررسی آثار ۱۵ تن از شعرای هرات پرداخته شده است. فصل سوم هم به بررسی سازه‌های هنری زنان افغانستان اختصاص یافته است.

انتهای پیام/ 121

به گزارش مجاهدت از گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، «یوسفعلی میرشکاک» شاعر، نویسنده، پژوهشگر و طنزپرداز، در دهمین جلسه درس‌گفتار‌های شاهنامه به ورود رندانه فردوسی به ماجراهای شاهنامه پرداخت و اظهار داشت: فردوسی گاهی خودش را به عنوان راوی وارد ماجرا می کند و در آنجاست که به سخنوری و بیان اندیشه های خویش می پردازد.

سخن ماند از تو همی یادگار
سخن را چنین خوار مایه مدار

میرشکاک در بخش دیگری از این نشست به واژه سازی هنرمندانه فردوسی در شاهنامه اشاره و خاطر نشان کرد: فردوسی عبارت ها را به گونه ای واضح می سازد و واژه را طوری به کار می برد که همان معنای مورد نظرش را افاده کند.

میرشکاک، که در این جلسه هم به شرح و تحلیل بخش دیگری از داستان فریدون پرداخت، فریدون را انسان کامل عنوان کرد و گفت: فریدون با داد و دهش اسطوره شده است.

«فریدونِ فرخ فرشته نبود
ز مشک و ز عنبر سرشته نبود
به داد و دهش یافت آن نیکویی
تو داد و دهش کن فریدون تویی»

میرشکاک درادامه با اشاره به تفاوت شاهنامه پژوهی و شاهنامه شناسی تصریح کرد: هوشنگ ابتهاج هم بیشتر از اهل پژوهش و آکادمی روی حافظ کار کرده بود. حافظ را می‌شناخت چون ذوقش در راستای حافظ بود و از بس که حافظ خوانده بود، با او همداستان شده بود.

این برنامه، ساعت ۱۸ تا ۲۰ سه شنبه های هر هفته در خیابان سمیه، نرسیده به حافظ، حوزه هنری، سالن سلمان هراتی برگزار می شود و حضور در آن برای همۀ علاقه‌مندان و پژوهشگران آزاد است.

انتهای پیام/ 121

به گزارش مجاهدت از خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، «محمدمهدی اسماعیلی» وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در نشست شورای هماهنگی پاسداشت زبان فارسی که صبح امروز برگزار شد، با تاکید بر اهتمام جدی دولت نسبت به موضوع زبان فارسی، اظهار داشت: جلسه‌ای در دولت وجود ندارد که در آن موضوع زبان فارسی مطرح نشده باشد.

وی توجه مسوولین در واژه‌گزینی کلمات فارسی را مطوب دانست و ادامه داد: در بسیاری از جلسات که عمدتاً مرتبط به موضوعات اقتصادی و دارای اهمیت است به‌واسطه توجهاتی که صورت گرفته است اعضای محترم نسبت به زبان فارسی توجه پیدا کرده‌اند و کلمات جایگزین فارسی را مورد بهره‌برداری قرار می‎دهند چراکه زبان فارسی جزو جدایی‌ناپذیری از هویت ملی است و این موضوع جناحی و حزبی و متعلق به جریان خاصی نیست هرچند این مسئله در انقلاب اسلامی و توسط امام خمینی (ره) و به‌ویژه رهبر معظم انقلاب اسلامی احیا شده است.

رئیس شورای هنر تاکیدات مکرر رهبر معظم انقلاب اسلامی پیرامون پاسداشت زبان فارسی را راه‌گشا دانست و تصریح کرد: شاید اگر تاکیدات رهبری درخصوص زبان فارسی نبود ما امروز در این‌باره وضعیت نامناسب‌تری داشتیم درحالی که زبان فارسی جزء جدایی ناپذیر هویتی ما بوده است. البته توجه به زبان فارسی به‌معنی نفی خرده فرهنگ‌ها و تنوع گویش‌ها و سایر زبان‌های رایج در ایران که رنگین‌کمانی زیباست، نیست بلکه توجه به زبان رسمی کشور است که طبق قانون اساسی موظف به پاسداشت آن هستیم.

عضو شورای انقلاب فرهنگی از مجموعه وزارت صمت و اتاق اصناف بخاطر اهتمام در ایجاد سامانه تشکر کرد و اظهار داشت: بخش مهمی از تعدی به زبان فارسی با لعاب و پوشش‌هایی مثل لزوم انجام کار اقتصادی، صنعتی و حفظ پیوستگی جهانی و بین‌المللی اتفاق می‌افتد که این نگاه منفعلانه باعث شده تا بسیاری از واژه‌هایی که می‌توانست معادل فارسی داشته باشد را نداشته باشیم.

اسماعیلی بهره‌گیری از نام عملیات‌های بزرگ دوران دفاع مقدس را مورد تاکید قرار داد و افزود: باید وارد فضا‌هایی شویم که مردم را در استفاده از کلمات فارسی تهیج کند و اسم‌هایی را مورد نظر قرار دهیم که شکوه را به مخاطب و گوینده انتقال دهد.

وی همکاری وزارتخانه‌های اقتصادی در به‌کارگیری از اسامی فارسی را ضروری دانست و تاکید کرد: وزارتخانه‌هایی که تولیداتی دارند که نیاز‌های روزمره مردم را تامین می‌کنند باید نسبت به مسئله زبان فارسی و به‌کارگیری کلمات فارسی توجه داشته باشند و ما در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وظیفه توجه دادن به این موضوع را داریم.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به حساسیت‌های معاونت مطبوعاتی این وزارتخانه درخصوص زبان فارسی اشاره کرد و افزود: بنده شخصا نسبت به وضعیت کنونی زبان فارسی تاسف می‌خورم و در حوزه‌های تبلیغات تلویزیونی و شهری و دیگر مسائل درباره زبان فارسی احساس نگرانی داریم و باید در جلسات مختلف فعالیت مستمر صورت گیرد. ما در وزارتخانه موضوع نظارت بر تبلیغات را به هیچ دستگاهی واگذار نکرده‌ایم و قانون این اجازه را به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی داده است.

رئیس شورای هنر با تاکید براینکه نظارت بر تبلیغات منحصراً در اختیار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است، ادامه داد: در خصوص تبلیغات غیراخلاقی و نادرست تذکر و لغو مجوز کانون‌های تبلیغاتی صورت خواهد گرفت، اما در حوزه پاسداشت زبان فارسی در مطبوعات و خبرگزاری‌ها هیئات نظارت بر مطبوعات باید ورود داشته باشد چراکه پاسداشت زبان فارسی در حوزه تبلیغات و رسانه‌ها باید جدی پیگیری شود.

اسماعیلی حفظ و پاسداشت زبان فارسی را ماموریت اول معاونت‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دانست و افزود: در حوزه فیلم‌های سینمایی سازمان سینمایی دقت داشته باشد و در مجوز ساخت و نمایش حتما در ممیزی‌ها به کلمات فارسی دقت شود چراکه در تبلیغات نباید از کلمات خارجی استفاده شود.

وی فرهنگسازی صداوسیما در پاسداشت زبان فارسی را مهم و قابل تقدیر خواند و اظهار داشت: فعالیت‌های صداوسیما در حوزه پاسداشت زبان فارسی مناسبت، اما در حوزه ورزش استفاده از کلمات غیرفارسی کاملا جا افتاده است که باید اصلاح شود و در حوزه برنامه‌های ورزشی و بازی‌های رایانه‌ای گزارشات مستمر صورت گیرد تا در این زمینه به کارنامه روشنی برسیم.

انتهای پیام/ 121

به گزارش مجاهدت از گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، زبان، یکی از مؤلفه‌های مؤثر در هویت بخشیدن به تمدن و فرهنگ هنر کشور است. زبان فارسی که بیش از هزار سال سابقه کتابت در فرهنگ بشری دارد و توانسته است از رهگذرمتون منثور و منظوم خود، آثار مانایی خلق کند، همواره در نگاه بلند ادبا و رهبران فهیم کشور، عزیز بوده است و عظیم.

رهبر معظم انقلاب اسلامی که از سنین نوجوانی به موضوع ادبیات، چه با مطالعه داستان‌ها و رمان‌ها، و چه با سیر در اشعار شاعران، مأنوس بوده‌اند، به خوبی به نقش زبان در پویایی و ماندگاری آثار ادبی پی برده‌اند. از سوی دیگر، امروزه بر کسی پوشیده نیست که زبان کارکرد سیاسی و بین المللی نیز دارد و یکی از مقولات وحدت سیاسی هر کشور می تواند محسوب شود.

نشست «زبان فارسی در منظومه فکری رهبر معظم انقلاب اسلامی» که با سخنرانی محمد حسن مقیسه برگزار می‌شود، گزارشی از نقطه نظرها، دیدگاه‌ها، کوشش‌ها و دغدغه‌ای رهبر فرزانه انقلاب درباره حفظ و گسترش زبان فارسی در داخل و خارج از کشوراست.

این برنامه به صورت زنده از آپارات و صفحه مجازی حوزه هنری به نشانی‌های زیر نیز پخش خواهد شد:

www.aparat.com/hozehonari

Instagram.com/h.z.farsi

این نشست در خیابان سمیه، نرسیده به حافظ، حوزۀ هنری، سالن طاهره صفارزاده برگزار می‌شود و حضور در آن برای عموم آزاد است.

انتهای پیام/ 121