زرادخانه هسته ای

آیا تنش بین کره شمالی و جنوبی در ۲۰۲۳ به تقابل نظامی می‌انجامد؟

آیا تنش بین کره شمالی و جنوبی در ۲۰۲۳ به تقابل نظامی می‌انجامد؟



پس از دور جدید آزمایش‌های موشکی کره شمالی، کره جنوبی خواستار رزمایش مشترک هسته‌ای با آمریکا شده است؛ با این تفاسیر آیا تنش بین دو کره در ۲۰۲۳ به مرحله تقابل می انجامد؟

به گزارش مجاهدت از مشرق به نقل از فرانس۲۴ پس از یک سال که مشخصه بارز آن آزمایش‌های موشکی مکرر کره شمالی بود، شروع سال ۲۰۲۳ میلادی تا اندازه زیادی به سال ۲۰۲۲ شباهت دارد زیرا پیونگ‌یانگ اول ژانویه یک موشک کوتاه‌برد دیگر را به طور آزمایشی پرتاب کرد. این در حالی بود که کره شمالی سال ۲۰۲۲ را با انجام سه آزمایش موشکی در شب قبل از کریسمس به پایان رساند.

کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی روز یکشنبه خواستار افزایش تصاعدی موجودی زرادخانه هسته‌ای این کشور (شامل تولید انبوه موشک‌های دارای کلاهک هسته‌ای) در سال جاری شد. کیم در نطق سال نو خود حتی آشکارا کره جنوبی را یک «هدف» توصیف کرد.

کریستوف بلاث، کارشناس حوزه «دو کره» در دانشگاه بردفورد، می‌گوید که این درخواست و نطق گویای همه چیز است زیرا پیونگ‌یانگ در گذشته از استفاده از این واژه اجتناب می‌کرد زیرا به حفظ ایده «اتحاد دوباره دو کشور برادر» نیاز داشت.

دانیلو دله‌فاو، استادیار محقق موسسه «تیم بین‌المللی مطالعات امنیتی» مستقر در ورونا، بر این باور است که تحولات چند روز اخیر نشان می‌دهد که وقتی پای کره شمالی در میان باشد، «ما در شرایط بسیار نگران‌کننده‌ای قرار می‌گیریم.»

نخستین اتفاق پنج پهپاد پرتابی کره شمالی به حریم هوایی کره جنوبی در ۲۷ دسامبر بود، پهپادهایی که سامانه پدافند هوایی سئول را به چالش کشید. بلاث می‌گوید: کره شمالی می‌خواست ثابت کند که قادر به نمایش موفقیتش در این حوزه است؛ حوزه‌ای که همسایه جنوبی‌اش هنوز موفق به تحقق آن نشده و این در حالی است که کره جنوبی از لحاظ فناوری، دست بالا را نسبت به پیونگ‌یانگ دارد.»

احتمالی که تاکنون سابقه نداشته

یون سوک‌یول، رئیس جمهور کره جنوبی در گفت‌وگویی که روز دوشنبه منتشر شد، گفت که «چتر هسته‌ای و بازدارندگی گسترده آمریکا دیگر برای اطمینان دادن به کره جنوبی کافی نیست.» یون با درخواست برگزاری رزمایش مشترک هسته‌ای با آمریکا، تعجیب ناظران را برانگیخت.

بلاث درباره این اظهارات گفت: این بدان معنا نیست که سئول در حال برنامه‌ریزی جهت دستیابی به سلاح هسته‌ای در آینده نزدیک است.

دله‌فاو می‌گوید: چنین رزمایش‌هایی شامل شبیه‌سازی حمله هسته‌ای کره شمالی و تدارک واکنش سئول است؛ هم واکنش متعارف و هم هسته‌ای. چنین رزمایشی در صورت برگزاری، نخستین باری خواهد بود که یک کشور غیرناتو، چگونگی کار با تسلیحات هسته‌ای را فرا می‌گیرد.

به نوشته نشریه «چوسون ایلبو»، واشنگتن از این رزمایش استقبال می‌کند هرچند دولت جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا از تایید رسمی آن خودداری کرده است. بایدن در پاسخ به سوالی درباره این موضوع، با یک «نه» کوتاه، به وضوح پاسخ منفی داد.

بلاث افزود: با این حال، صرفاً احتمال برگزاری چنین رزمایشی، پیامی را به پیونگ‌یانگ مخابره می‌کند. مطرح کردن احتمال برگزاری رزمایش راهی است تا سئول از طریق آن به پیونگ‌یانگ بفهماند که در صورت بمباران اتمی از جانب آنها، حمله هسته‌ای تلافی‌جویانه متناسبی در کار خواهد بود حتی اگر کره جنوبی به خودی خود سلاح هسته‌ای نداشته باشد.

دله‌فاو اضافه کرد: این اقدام همچنین راهی برای اعمال فشار بر پاشه آشیل کیم است. یکی از هراس‌های بزرگ کره شمالی، دستیابی همسایه جنوبی‌اش به سلاح و توانمندی هسته‌ای است. با توجه به این ترس، رزمایش‌های مشترک سئول و واشنگتن، به کره جنوبی این امکان را می‌دهد که ورقی متناقض‌نما با دو کارکرد رو کند؛ قدرت‌نمایی هسته‌ای در عین پایبندی رسمی به معاهده منع گسترش!

اشتباه محاسباتی کیم

اظهارات رئیس جمهور کره جنوبی بخشی از تغییر مسیر گسترده‌تری است که دولت محافظه‌کار یول به اجرا درآمده است.

دله‌فاو دراین‌باره گفته است: سیاست دولت کنونی کره جنوبی، در مقایسه با رویکرد دولت لیبرالی که قبل از یون سوک یول بر سر کار بود و آغوشش به روی راهکار دیپلماتیک با پیونگ‌یانگ باز بود، کاملاً در تضاد بوده و در حال حاضر دلیل تشدید تنش تا اندازه‌ای به این موضع جنگ‌طلبانه مربوط است.

یول همچنین در گزارشی دولتی، به این موضوع اشاره کرده که تمایل دارد تا کره شمالی را به عنوان یک کشور «دشمن» در نظر بگیرد؛ لقبی که در سال ۲۰۱۸ از کنار نام کره شمالی حذف شده بود!

بلاث می‌گوید که در این بین، پیونگ‌یانگ پس از برگزاری اجلاس در سال ۲۰۱۸ با دونالد ترامپ، رئیس جمهور وقت آمریکا، بلاتکلیف است. جان بولتون، مشاور امنیت ملی دولت وقت آمریکا مقرر کرده بود که پیش از تعدیل تحریم‌ها علیه پیونگ‌یانگ، کره شمالی باید به طور تمام و کمال از برنامه هسته‌ای خود دست بکشد و این کشور به هیچ عنوان قادر به پذیرش این موضوع نبود.

کره شمالی پس از مواجه شدن با رویکرد جنگ‌طلبانه دولت ترامپ که رد ادامه با تمرکز دولت بایدن بر روسیه و چین همراه شد، تصمیم گرفت تا «فشار بر کره جنوبی را افزایش دهد به این امید که سئول بتواند متحد آمریکایی خود را برای تعدیل موضع در قبال پیونگ‌یانگ، ترغیب کند.»

بلاث افزود: اما کیم دراین‌باره مرتکب یک اشتباه محاسباتی شد. یول به هیچ عنوان مطابق انتظار کیم واکنش نشان نداد و در عوض، واشنگتن را برای حضور نظامی بیشتر در منطقه تهییج کرد. در واقع، رئیس جمهور کره جنوبی با ترغیب آمریکا برای فراهم کردن سلاح بیشتر برای سئول، پاسخ تهدید کره شمالی را می‌دهد. در حال حاضر، شاهد تسلیح کره جنوبی هستیم.

با تمام این تفاسیر، نباید چندان هم بدبین باشیم؛ هر دو تحلیلگر کاملاً آشکارا اعلام کرده‌اند که غیرمحتمل است که تشدید تنش کنونی به درگیری مستقیم منجر شود.

دله‌فاو گفت: کره شمالی می‌داند که تا کجا می‌تواند پیش برود و چه محدودیت‌هایی دارد زیرا این کشور از لحاظ اقتصادی به چین وابسته است؛ کشوری که تمایلی ندارد تا شبه‌جزیره کره درگیر جنگ شود. به هر حال، پیونگ‌یانگ می‌داند که آمریکا از لحاظ نظامی قادر به شکست دادن کره شمالی است. با این وجود، دو کره بازی خطرناکی را آغاز کرده‌اند. خطر اینکه یک حادثه ناخوشایند، کنترل شرایط را از دست دو طرف خارج کند، همیشه وجود دارد و از این منظر، پرتاب پهپاد از کره شمالی در بحبوحه تنش‌های فزاینده، احتمال وقوع حادثه‌ای غیرعمدی اما با عواقب جبران‌ناپذیر را افزایش می‌دهد.

بلاث در پایان نتیجه‌گیری کرد: و حتی اگر چنین اتفاقاتی هم رخ ندهد، این واقعیت همچنان برقرار است که کره شمالی آزمایش‌های موشکی زیادی انجام می‌دهد و در سوی مقابل کره جنوبی، به طور فزاینده‌ای مواضع خصمانه اتخاذ کرده و جنگ‌طلب‌تر می‌شود. این دو تحول، می‌تواند از این به بعد به «هنجارهای جدید» در روابط دو کره بدل شود.

این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده است

آیا تنش بین کره شمالی و جنوبی در ۲۰۲۳ به تقابل نظامی می‌انجامد؟ بیشتر بخوانید »

اخراج مرد شماره ۲ ارتش کره شمالی

اخراج مرد شماره ۲ ارتش کره شمالی



دومین مقام قدرتمند نظامی کره شمالی پس از کیم‌ جونگ اون، رهبر این کشور، اخراج شد!

به گزارش مجاهدت از مشرق، کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی که بالاترین مقام نظامی این کشور محسوب می‌شود، پاک جونگ چون، دومین مقام قدرتمند ارتشی پس از خودش (کیم) را اخراج کرد؛ کسی که از او به عنوان مرد شماره ۲ ارتش پیونگ‌یانگ نام برده می‌شد.

پاک نایب رئیس کمیسیون مرکزی ارتش حزب کارگر حاکم بر کره شمالی بود و دبیر کمیته مرکزی این حزب نیز محسوب می‌شد و حالا ری‌یونگ گیل جانشین وی شده است.

پیونگ‌یانگ برای این اقدام هیچ دلیل و توضیحی نداده است. کره شمالی دائما در پست‌های عالیرتبه دست به تغییر می‌زند و گردهمایی‌های پایان سال حزب حاکم نیز معمولا به منظور اعلام متصدی‌های جدید و تصمیمات سیاستی محوری استفاده می‌شود.

تلویزیون دولتی کره شمالی تا پیش از این پاک را نشسته روی صندلی ردیف جلو سکوی سخنرانی کمیته مرکزی حزب حاکم نشان می‌داد اما در تازه‌ترین تصویر تلویزیونی، صندلی او خالی است.

پاک همچنین در تصاویر حضور کیم در «کاخ خورشید کومسوسان» در روز سال نو که خبرگزاری رسمی کره شمالی منتشر کرده نیز حضور ندارد.

کمیسیون مرکزی ارتش حزب کارگر که ریاست آن را کیم جونگ اون برعهده دارد، قدرتمندترین نهاد تصمیم‌گیری ارتش کره شمالی محسوب می‌شود حتی بالاتر از وزارت دفاع!

اخراج و جایگزینی پاک پس از آن رخ داد که کیم دیروز(یکشنبه) با هدف مقابله با آمریکا و کره جنوبی، خواستار تولید موشک‌های قاره‌پیمای جدید و گسترش زرادخانه هسته‌ای پیونگ‌یانگ شده بود.

منبع: مهر

این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده است

اخراج مرد شماره ۲ ارتش کره شمالی بیشتر بخوانید »

آمریکا نمی‌تواند پشت اقیانوس پنهان شود

آمریکا نمی‌تواند پشت اقیانوس پنهان شود



سفیر روسیه در واشنگتن گفت که مسکو کسی را تهدید نمی‌کند اما اگر مجبور به استفاده از سلاح اتمی بشود، آمریکا نمی‌تواند پشت اقیانوس پناه بگیرد.

به گزارش مجاهدت از مشرق، به نقل از نشنال اینترست، آناتولی آنتونوف، سفیر روسیه در واشنگتن گفت که طراحان نظامی آمریکایی «ظاهرا امیدوارند که واشنگتن بتواند در صورت استفاده از سلاح اتمی در اروپا، پشت اقیانوس سنگر بگیرد؛ در چنین حالتی، چیزی به‌نام جنگ هسته‌ای محدود وجود ندارد.»

آنتونوف در مقاله‌ای در نشریه نشنال اینترست نوشت: منطقی است که فرض کنیم هرگونه استفاده از سلاح اتمی این ظرفیت را دارد که بلافاصله تنش محلی یا منطقه‌ای را به جنگی جهانی بدل کند.

به اعتقاد وی، خطر تشدید تنش از طرف آمریکا است نه روسیه، زیرا آمریکا دهه‌ها است که با توسعه ناتو، به مرزهای روسیه تجاوز کرده و معاهدات مختلفی در حوزه کنترل تسلیحات راهبردی را با روسیه نقض و بی‌اعتبار کرده است.

وی افزود: اعتراض‌های مسکو به اینکه امنیت ملی این کشور در معرض خطر قرار گرفته، به راحتی نادیده گرفته می‌شود؛ موضوعی که مسکو را به سمت این باور سوق می‌دهد که آمریکا به بیان ساده قصد دارد تا به طور مشخص از طریق مواجهه با مسکو، امتیازات امنیتی گرفته و به تسلط نظامی در پهنه جهان دست یابد.

به گفته آنتونوف، بحران جاری در اوکراین، به دلیل تداوم همین سیاست‌ها ایجاد شده؛ سیاست‌هایی که مسکو را مجبور کرده که به آن پاسخ نظامی بدهد.

وی اضافه کرد: اگر روسیه به این باور برسد که آمریکا و متحدانش، موجودیت این کشور را تهدید می‌کنند، همانطور که در دکترین نظامی مسکو بیان شده، از سلاح اتمی استفاده خواهد کرد.

آنتونوف گفت که مقامات آمریکایی با هدف تشدید شرایط، اظهارات رهبری روسیه را تحریف می‌کند. به گفته وی، «واشنگتن می‌خواهد با استفاده از تهدیدهای ساختگی درباره استفاده مسکو از سلاح اتمی، مردم خود و دیگر کشورها را بترساند.

آنتونوف، واشنگتن را ترغیب کرد تا ادبیات و سیاست‌های خود را تعدیل کرده و به امنیت ملی روسیه احترام گذاشته و برای تاکید بر تعهدات نسبت به اجتناب از هرگونه استفاده از سلاح اتمی، به این کشور و سایر کشورهای اتمی بپیوندد.

این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده است

آمریکا نمی‌تواند پشت اقیانوس پنهان شود بیشتر بخوانید »

وجود بیش از ۹۰ درصد ذخایر کلاهک‌های هسته‌ای جهان در آمریکا و روسیه

وجود بیش از ۹۰ درصد ذخایر کلاهک‌های هسته‌ای جهان در آمریکا و روسیه


گروه دفاعی امنیتی دفاع‌پرس: کنترل تسلیحات هسته‌ای برای مهار رقابت تسلیحاتی و تنظیم زرادخانه‌های دو کشور بزرگ دارای سلاح هسته‌ای، روسیه (شوروی سابق) و ایالات متحده آمریکا ضروری بود؛ البته کنترل تسلیحات از طریق شفافیت بیشتر و محدودیت‌های راستی‌آزمایی‌شده و در برخی موارد تأییدنشده، به تنش‌زدایی بین‌المللی کمک کرده و منجر به کاهش قابل توجه زرادخانه‌های هسته‌ای روسیه و ایالات متحده، به ویژه پس از جنگ سرد شده است.

با وجود این، زرادخانه‌های روسیه و ایالات متحده آمریکا همچنان از نظر تعداد کلاهک‌های هسته‌ای و سامانه‌های مربوطه بسیار زیاد هستند و آمار از وجود بیش از ۹۰ درصد ذخایر جهانی در این دو کشور حکایت می‌کند. علاوه بر این دیپلماسی کنترل تسلیحات هسته‌ای روسیه و ایالات متحده از زمان مذاکرات پیمان کاهش تسلیحات استراتژیک جدید در سال ۲۰۱۰ (استارت جدید) به بن‌بست رسیده است.

براساس آنچه موسسه تحقیقاتی صلح استکهلم منتشر کرده، ساختار کنترل تسلیحات موجود در سال‌های اخیر به‌ویژه از طریق فروپاشی پیمان نیرو‌های هسته‌ای میان‌برد (INF) در سال ۱۹۸۷ در سال ۲۰۱۹ بیشتر فرسوده شده است؛ تحولات اخیر شامل درخواست‌هایی برای کنترل تسلیحات چندجانبه بوده که منعکس‌کننده نقش فزاینده سایر کشور‌های مجهز به سلاح هسته‌ای است.

انتهای پیام/ 231

این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده است

وجود بیش از ۹۰ درصد ذخایر کلاهک‌های هسته‌ای جهان در آمریکا و روسیه بیشتر بخوانید »

چالش‌ها و فرصت‌های ائتلاف استراتژیک چین و روسیه/ سناریو ائتلاف نظامی پکن و مسکو مقابل ناتو +تصاویر

چالش‌ها و فرصت‌های ائتلاف استراتژیک چین و روسیه/ سناریو ائتلاف نظامی پکن و مسکو مقابل ناتو +تصاویر



از آنجایی که وجه مشترک مناسبات روسیه و چین به مقابله با سیاست‌های آمریکا و هژمونی آن بر نظام بین‌الملل برمی‌گردد، سناریوهای متعددی برای آینده این روابط و موانع پیش روی آن ترسیم می‌شود.

سرویس جهان مشرق _ در سایه آشفتگی و پراکندگی ائتلاف ناتو در پی آغاز عملیات نظامی روسیه در اوکراین و ناتوانی این ائتلاف در پاسخ به عملیات روسیه و یا هرگونه مداخله نظامی، به نظر می رسد که  تحریم‌های اقتصادی بارزترین سلاح غرب برای تحت فشار قرار دادن مسکو باشد. با این حال به نظر می‌رسد که روسیه خود را به خوبی برای این تحریم‌ها آماده کرده و طی سالهای گذشته روابط اقتصادی و راهبردی خود را با قدرت‌هایی همچون ایران و چین در هم تنیده تا تاثیرات اقدامات اقتصادی غرب را محدود کند. تقویت روابط روسیه و چین برای مقابله با محاصره و تحریم‌های اقتصادی غرب در همین چارچوب است.

در همین راستا «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری روسیه در فوریه سال ۲۰۲۲ به منظور شرکت در افتتاحیه بازی‌های المپیک وارد پکن شد. به نظر می‌رسد که این سفر در راستای تلاش برای خنثی کردن پیامدهای اقدامات اقتصادی غرب علیه مسکو بود؛ اقداماتی که از یک سو به دلیل عملیات نظامی روسیه در اوکراین و از سوی دیگر طبق اهداف قبلی واشنگتن  ضد مسکو انجام می‌شود. در همین چارچوب طرف روسی و چینی در سفر پوتین به پکن بر مشارکت استراتژیک دو کشور از طریق امضای توافق نامه‌هایی  که بالغ بر ۱۵ عدد بود از جمله قرارداد صادرات گاز روسیه به چین از طریق خط لوله‌های جدید تاکید کردند.

آغاز عصر جدید در روابط بین الملل

در جریان سفر پوتین به پکن، طرف‌های روسی و چینی همچنین از آغاز یک مشارکت استراتژیک عمیق با هدف ایجاد تغییر در نظام جهانی جهت مقابله با نفوذ آمریکا در سراسر دنیا خبر دادند.   اعلامیه خبر همکاری استراتژیک چین و روسیه هم‌زمان با آغاز بازی‌های زمستانی المپیک در پکن در اولین دیدار پوتین و «شی جین پینگ» رئیس جمهور چین از زمان آغاز اپیدمی کرونا از دو سال گذشته منتشر شد. بر اساس بیانیه مشترک اجلاس شی جین پینگ و پوتین، اعلام شراکت جدید چین و روسیه آغاز یک عصر جدید در روابط بین الملل است.

در این بیانیه بر حمایت مجدد چین از خواسته‌های امنیتی روسیه به منظور حل و فصل بحران‌های شرق اروپا در ماه‌های اخیر و همکاری پکن با مسکو در مقابله با گسترش ناتو تاکید شده بود.   هرچند که در آن زمان در این بیانیه مستقیما به بحران اوکراین اشاره نشد، اما طرف چینی و روسی ائتلاف ناتو را به  اتخاذ گزینه جنگ سرد متهم کرده و خواستار پایان دادن به هژمونی آمریکا بر نظام بین الملل شدند.

از طرف دیگر بیانیه مشترک صادر شده از سوی چین و روسیه در جریان سفر ولادیمیر پوتین به پکن، آمریکا را به شعله‌ور کردن اعتراضات در هنگ کنگ و  تشویق به جدایی طلبی در تایوان متهم و به تاثیر منفی استراتژی واشنگتن بر  صلح و ثبات در منطقه هند و اقیانوس آرام اشاره کرد. در این بیانیه آمده که ایجاد یک ائتلاف نظامی جدید میان آمریکا و انگلیس و استرالیا رقابت تسلیحاتی در منطقه هند و اقیانوس آرام و استفاده از سلاح هسته‌ای در آن را تشدید می‌کند.

چالش‌ها و فرصت‌های ائتلاف استراتژیک چین و روسیه/ سناریو ائتلاف نظامی پکن و مسکو مقابل ناتو +تصاویر

دو طرف در این بیانیه همچنین تاکید کردند که روابط جدید پکن و مسکو بر هر اتحاد سیاسی و نظامی در دوران جنگ سرد برتری دارد و مشارکت میان دو کشور حد و مرزی نداشته و شامل سطوح مختلف از جمله انرژی، فضا، تغییرات آب و هوایی، هوش مصنوعی، اینترنت و … است.

این بیانیه همچنین نگرانی چین و روسیه را درباره برنامه‌های واشنگتن و توسعه سامانه دفاع موشکی و استقرار موشک‌های میان‌برد و کوتاه‌برد در منطقه آسیا-اقیانوسیه و اروپا  ابراز کرده و از همه قدرت‌های هسته‌ای خواست تا  ذهنیت جنگ سرد را کنار گذاشته و وابستگی به زرادخانه هسته‌ای در سیاست‌های امنیتی خود را کاهش دهند.

ائتلاف استراتژیک چین و روسیه در حوزه انرژی

در بیانیه مشترک روسیه و چین  دو طرف بر همکاری سیاسی جهت مقابله با تحرکات بدخواهانه واشنگتن تاکید کرده و از یک ائتلاف استراتژیک  بی‌سابقه میان پکن و مسکو در زمینه انرژی  پرده برداشتند. روسای جمهور چین و روسیه  همچنین درباره معاملاتی به ارزش صدها میلیارد دلار در زمینه انرژی به توافق رسیدند که ارزش برخی از آنها ۱۱۷.۵ میلیارد دلار  برآورد شده است.

در همین چارچوب شرکت روس‌نفت روسیه  قراردادی ۱۰ ساله با شرکت ملی نفت چین برای تامین ۱۰۰ میلیون تن نفت خام امضا کرد.   شرکت گازپروم روسیه نیز یک قرارداد ۲۵ ساله برای تحویل سالانه ۱۰ میلیارد متر مکعب گاز  از طریق خط لوله گاز سیبری که در سال ۲۰۱۹ راه اندازی شد، با طرف چینی امضا کرد.

قابل ذکر است که روسیه سومین تامین‌کننده گاز چین می‌باشد؛ کشوری که بزرگترین مصرف کننده انرژی در جهان است. چین  حدود ۴۳ درصد از گاز مورد نیاز خود شامل ۸۹ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی مایع و ۴۶ میلیارد متر مکعب گاز را  وارد می‌کند.

چالش‌ها و فرصت‌های ائتلاف استراتژیک چین و روسیه/ سناریو ائتلاف نظامی پکن و مسکو مقابل ناتو +تصاویر

نیاز سالانه گاز چین بیش از ۳۳۱ میلیارد مترمکعب تخمین زده می‌شود و پیش‌بینی می‌گردد که این میزان تا سال ۲۰۳۰ به ۵۲۶ میلیارد متر مکعب افزایش یابد؛ ضمن این که پکن در حال برنامه‌ریزی برای کاهش وابستگی به زغال سنگ به عنوان یکی از منابع اصلی انرژی است.   پیش از این در سال ۲۰۱۴ شرکت گازپروم روسیه قراردادی ۳۰ ساله با شرکت ملی نفت چین برای ساخت خط لوله سه هزار کیلومتری سیبری در روسیه و ۵ هزار کیلومتری در چین امضا کرد.   این خط در سال ۲۰۱۹ با ظرفیت ۱۰ میلیارد مترمکعب گاز آغاز به کار کرده است.

مناسبات روسیه و چین در بهترین مرحله تاریخی

در حال حاضر چین به بزرگترین شریک روسیه تبدیل شده و تجارت دو جانبه در سال ۲۰۲۱ میان آنها به رکورد جدید ۱۴۷ میلیارد دلاری رسید.   در سطح نظامی، پکن و مسکو سال گذشته با تشدید مانورهای نظامی مشترک نقشه راهی برای تعمیق مناسبات نظامی امضا کردند.   بر همین اساس بعد از تشدید بحران روسیه و اوکراین و تهدیدهای واشنگتن مبنی بر تحمیل اقدامات تهاجمی اقتصادی جامع علیه مسکو، بسیاری از کارشناسان روابط بین الملل انتظار دارند که پکن کمک‌های اقتصادی زیادی به روسیه ارائه دهد؛ همانطور که در جریان بحران الحاق کریمه به روسیه در سال ۲۰۱۴  پکن اقداماتی از قبیل ارائه سیستم‌های پرداخت جایگزین، اعطای وام به بانک‌ها و شرکت‌های روسی و خرید بیشتر نفت روسیه انجام داد.

به طور کلی تقویت همکاری‌های چین و روسیه نشان می‌دهد دو طرف به این نتیجه رسیده‌اند که هر دو آنها توسط غرب و آمریکا محاصره شده‌اند؛ به ویژه از زمان روی کار آمدن دولت جو بایدن در ایالات متحده که تلاش کرده پکن را در سطح جهانی تضعیف کند. درواقع  روسای جمهوری روسیه و چین به این نتیجه رسیده‌اند که بهترین گزینه برای مقابله با این سیاست‌های آمریکا، پشتیبانی آنها از یکدیگر است.   در بیانیه مشترکی که در اجلاس اخیر شی جین پینگ و پوتین صادر شد بر حمایت روسیه و چین از یکدیگر در تمامی نقاط اختلاف با واشنگتن و متحدان آن به ویژه درباره مسائل تایوان و اوکراین و گسترش ناتو تاکید شده است.

چالش‌ها و فرصت‌های ائتلاف استراتژیک چین و روسیه/ سناریو ائتلاف نظامی پکن و مسکو مقابل ناتو +تصاویر

در همین زمینه روزنامه چینی «گلوبال تایمز» در گزارشی اعلام کرد که تعمیق  مناسبات نزدیک چین و روسیه آخرین خط دفاعی برای حفاظت از نظام جهانی است و حتی شاید ایجاد یک نظام بین‌المللی جدید را به دنبال داشته باشد که صراحتا در مخالفت با چشم‌انداز آمریکا و غرب است.

چین و روسیه در مسیر چند قطبی کردن جهان

برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که حجم مبادلات تجاری چین و روسیه به میزان قابل توجهی افزایش یافته و به ۱۴۶ میلیارد دلار رسیده است و  در بیانیه مشترک روسای جمهور دو طرف تاکید شده که روابط میان آنها فراتر از همکاری‌های استراتژیک است. «وانگ یی» وزیر امور خارجه چین نیز  تاکید کرد که دوستی چین و روسیه مانند سنگ محکم است و یک چشم انداز گسترده همکاری میان چین و روسیه وجود دارد.   ظاهراً دو طرف توافق کردند که در صورت محاصره یا تحریم روسیه از جانب آمریکا و غرب، چین همه محصولاتی که مسکو پیش از این به اروپا صادر می‌کرد را خریداری کند.

در جریان سفر پوتین به پکن وزیر امور خارجه چین اعلام کرد که  این کشور ظرفیت خرید مقادیر بالای گاز از روسیه را دارد و بازار چین عرصه مناسبی برای واردات روسیه خواهد بود.

چالش‌های پیش روی همکاری پکن و مسکو

اما سوال مهمی که کارشناسان امور بین‌الملل مطرح می‌کنند این است که آیا همکاری چین و روسیه می‌تواند به یک ائتلاف بزرگ تبدیل شود و یا موانعی در این مسیر وجود دارد.   برخی کارشناسان معتقدند که روابط پکن و مسکو در همه سطوح در حال توسعه است و این مناسبات صرفاً به مبادلات تجاری محدود نشده و به ابعاد سیاسی نیز رسیده است.

به همین دلیل به نظر می‌رسد که چین و روسیه هردو اعتقاد دارند که اگر یکی از آن حذف شود دیگری نیز حذف خواهد شد؛ بنابراین آنها موظف هستند که متحد استراتژیک هم باشد. سپس  با تقویت روابط  مثلث روسیه و  چین و ایران که هند و پاکستان نیز به آن ملحق خواهند شد، معادلات جهان در سطح اقتصادی و انسانی و سیاسی با نقش آفرینی روسیه تغییر خواهد کرد.

اما از طرف دیگر طبق ارزیابی کارشناسان و تحلیلگران امور بین الملل ممکن است این مشارکت و همکاری عمیق چین و روسیه با موانعی روبرو شود.

پرواضح است که شراکت  چین و روسیه نشان دهنده عزم دو کشور برای مقابله با آمریکاست. بنابراین تعجبی ندارد که ایالات متحده نسبت به این روابط پکن و مسکو ملاحظاتی داشته باشد؛ زیرا آن را چالشی جدی برای تسلط خود بر  نظام جهانی می‌بیند. در همین راستا آمریکا در اولین واکنش به  اجلاس مشترک چین و روسیه به پکن هشدار داد که وقوع یک درگیری بی ثبات کننده در اروپا به منافع چین در کل جهان آسیب می‌رساند.

چالش‌ها و فرصت‌های ائتلاف استراتژیک چین و روسیه/ سناریو ائتلاف نظامی پکن و مسکو مقابل ناتو +تصاویر

به همین دلیل بود که در بیانیه مشترک پکن و مسکو اشاره مستقیمی به بحران اوکراین نشد و این مسئله نشان می‌دهد که چین همچنان به دنبال آن است که در موضع دشمنی با غرب قرار نگیرد. در همین راستا بسیاری از ناظران به وجود محدودیت‌ها و چالش‌هایی در همکاری چین و روسیه اشاره می‌کنند که مانع از توسعه واقعی شراکت دو طرف در آینده می‌شود.   هر چند که روابط کنونی میان پکن و مسکو در طول قرن گذشته به بهترین سطح خود رسیده است اما  هنوز چالش‌ها و اختلافاتی میان دو طرف وجود دارد.

در حوزه انرژی نیز با وجود همکاری کامل میان پکن و مسکو بسیاری از ناظران معتقدند که چشم اندازهای دوطرف  در این زمینه با واقعیت‌های میدانی تطابق ندارد.   به عنوان مثال انتقال گاز روسیه به چین مستلزم ساخت خطوط لوله جدید در شهرهای چین و همچنین تعهدات واضح و مشخص پکن برای انعقاد قراردادهای بلندمدت است و این مسئله همچنان در محافل دو طرف جای بحث و مناقشه دارد.

بر همین اساس پیش‌بینی می‌شود که در آینده نزدیک  همکاری چین و روسیه در مقابله با تهدیدات آمریکا محدود به حمایت «پشت به پشت»   و نه جنگیدن «شانه به شانه» در کنار یکدیگر شود. آنچه که این فرضیه را تقویت می‌کند این است که توسعه همکاری چین و روسیه تا حد تشکیل یک ائتلاف نظامی مشابه ناتو بنا به دلایل مختلف که مهمترین آنها فقدان عناصر اتحاد نظامی میان دو کشور است بسیار دشوار می‌باشد  و علیرغم تقویت همکاری نظامی میان پکن  و مسکو آنها دست کم در آینده نزدیک قادر به تشکیل ائتلافی همانند ناتو نیستند.

در چشم‌انداز جهانی جدید چین و روسیه در موضع مخالفت با بلوک‌های بزرگ در نظام بین الملل هستند؛ همانند شرایطی که در دوره جنگ سرد وجود داشت.   بر همین اساس به نظر می‌رسد که مناسبات روسیه و چین در سطح بالایی از هماهنگی استراتژیک و نظامی قرار دارد اما هیچگونه تعهد دفاعی متقابل میان دو طرف دیده نمی‌شود.

اما با وجود این که پکن و مسکو آمادگی ورود به یک ائتلاف نظامی رسمی را ندارند تحت فشار سیاست‌های ناتو وارد روابطی شده‌اند که به آن روابط «شبه اتحادی» گفته می‌شود. به طوری که در این مناسبات هریک از طرفین از دیگری حمایت کرده و اساسا اقدامی که منافع طرف مقابل را به چالش بکشد انجام نمی‌دهد.   از طرف دیگر محتوای بیانیه مشترک اخیر چین و روسیه حاکی از امکان گسترش روابط راهبردی میان دو طرف تحت فشار جنگ سردِ تحمیل شده توسط آمریکاست و این روابط شامل یک رابطه نظامی مهم و نه  یک اتحاد نظامی کامل می‌شود.

این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده است

چالش‌ها و فرصت‌های ائتلاف استراتژیک چین و روسیه/ سناریو ائتلاف نظامی پکن و مسکو مقابل ناتو +تصاویر بیشتر بخوانید »