زنان در دفاع مقدس

به گزارش مجاهدت از خبرنگار حماسه و جهاد دفاع‌پرس، دهه شصت و بحبوحه دفاع مقدس رد پای زنان همه جا بود، چه در خط مقدم جنگ با گرفتن اسلحه بر دوش و مبارزه با دشمن، چه در لباس امدادگر و بهیار و چه در صحنه پشتیبانی و حمایت از میدان‌های نبرد، مهمتر از همه آنجا که پای دل کندن وسط بود، این زن‌ها بودند که دل می‌کندند تا مردانشان به میانه آتش دشمن دشمن بروند و دفاع کنند. اما به واسطه وقایع و ماجرا‌های بی شمار رخ داده در میدان اصلی جنگ و جبهه که توسط مردان رقم می‌خورد به موضوع زنان در جنگ کمتر توجه شد. مجموعه اقدامات و فعالیت‌های زنان در آن دوران هرچند بی سر و صدا و بدون هیاهو در کنار جریان اصلی دفاع مقدس کمتر دیده شد، اما رفته رفته با قوت گرفتن ادبیات دفاع مقدس و پایداری و ته نشین شدن رویداد‌ها و وقایع، در قالب هنر و در کتاب و فیلم و نمایش به به بروز و ظهور درآمد.

گسترش رسانه‌ها گرد فراموشی و بی توجهی از ماجرای حضور زنان در دفاع مقدس را کنار زد و انتشار‌هایی همچون «دا»، «من زنده‌ام» در دهه ۸۰ و ۹۰ به این اتفاق کمک کرد که دفاع مقدس را از زاویه دیگری بتوان دید. با این وجود اندک توجه رسانه‌های در دهه شصت به حضور زنان در صحنه‌های مختلف دفاع مقدس قاب‌های ماندگاری از آن دوران را به یادگار گذاشت که در تاریخ ایران اسلامی بی نظیر و کم نظیر است.

سال ۱۳۶۳ مانور نظامی‌ای در ورزشگاه شهید شیرودی تهران با حضور زنان برگزار شد. در بخشی از این مانور زن‌ها نیز با اسلحه حضور داشتند. اسلحه‌هایی که با یک شاخه گل درون لوله‌های تفنگ قرار بود پیام متفاوتی را مخابره کنند. یک قاب تصویر از این مانور برای همیشه ماندگار شد، تصویر زنی اسلحه به دشت و حجاب کامل که نگاه نافذش و پر صلابتش از زیر نگاه عکاس تصویر در نرفته است.

عکس متعلق به «منیر زاهد پناه» از اهالی ملارد است از آن زن‌هایی که در دوران انقلاب فعالیت‌های انقلابی را شروع کرد و با شروع جنگ به عنوان جهادگر در فعالیت‌های پشتیبانی نقش فعال داشت. روز‌های جنگ همه ملارد و ادم‌هایش برای جبهه هر کاری از دستشان بر می‌آمد می‌کردند. تعداد زیادی از زن‌ها هر روز مشغول پخت نان می‌شدند و پس از خشک کردن آن‌ها را میفرستادند جبهه. در حقیقت یکی از پایگاه‌های اصلی پشتیبانی خوار و بار و مواد غذایی جبهه همین ملارد بود که منیر زاهدی هم یکی از زنان فعال در این زمینه هر کاری از دستش بر می‌آمد انجام می‌داد.

او، اما درباره عکسی که بعد‌ها به گفته خودش جهانی شد و «محمد نوروزی» آن را با عنوان «آماده دفاع» در روزنامه اطلاعات منتشر کرده بود اینطور می‌گوید: «نمی‌دانم چه شد که عکاس از بین آن همه خانم بسیجی اسلحه به دست مرا برای لنز دوربینش انتخاب کرد. همین عکس در صفحه اول مجله زن روز چاپ شد و از قضا افتاد دست پدرم. سر همین یک دست کتک مفصل از او خوردم. همان زمان چند نفر از منافقین در ملارد دستگیر شدند و پدر هم که سواد نداشت فکر می‌کرد من هم عضو منافقین شدم که عکسم روی مجله چاپ شده. هرچه می‌گفتم مانور بود گوش نمی‌کرد. از شانس توی دکه روزنامه فروشی روستایمان هم این مجله را آوردند و دست همه افتاد. مردم وقتی می‌شنیدند تصویر یک دختر ملاردی روی جلد مجله رفته ذوق می‌کردند. ماجرا البته به اینجا ختم نشد و آشنا‌ها هرکجا عکسم را می‌دیدند خبر می‌دادند. مثلا پشت ساختمان ۷۲ تن عکس را کشیدند یا عکس تا بوسنی و هرزگوین هم برده شد!

عکس دیگر جهانی شده بود، هر روز قبل از سریال اوشین در تیتراژ برنامه تصویر زندگی عکس می‌آمد روی صفحه تلویزیون برای همین همه بهمان زنگ می‌زدند. عکس در کتاب پنجم ابتدایی هم رفت و پوستر و بنرش کردند. یک روز به ستوه آمدم و به دفتر روزنامه اطلاعات رفتم و گفتم تورا به خدا عکس مرا انقدر چاپ نکنید، پدرم درآمده، برایم دردسر شده. آن زمان یک بچه هم داشتم، گفتم من ازدواج کرده‌ام و الان هم این عکس برایم دردسر شده. آخر مردم به شوهرم گفته بودند که زنت توی خانه اسلحه دارد، بگرد ببین کجا قایم کرده. شوهرم به حرفشان می‌خندید. خودش می‌دانست اسلحه برای مانور بسیج بود، آن هم بدون فشنگ.»

انتهای پیام/ ۱۴۱

گروه استان‌های دفاع‌پرس‌ ـ «اسما دهقان» مسئول نشر آثار و ارزش‌های مشارکت زنان در دفاع مقدس سیستان و بلوچستان؛ بی‌تردید یک از گروه های مؤثر و بسیار مهم در نهضت عاشورا ، زنان بودند. اگر اسلام با قیام امام حسین (ع) زنده است، سهم بزرگی از آن مربوط به زنانی است که تاریخ مانند آن را کمتر دیده است.

زنان در کربلا نشان دادند که تکلیف اجتماعی خاص مردان نیست، بلکه آنان نیز برابر وظیفه شرعی باید به جریان های اجتماعی توجه کنند و آن جا مسئله حمایت از دین مطرح و اقامه حق تنها با قیام آنان میسر می شود در صحنه حضور یابند.

آری، این بانوان آگاه و معتقد، وظیفه دینی خویش را در قیام عاشورا، با حفظ هنجارهای اسلامی، به بهترین وجه به انجام رسانیده و نشان دادند که یک زن می تواند در بزرگترین و مهمترین حماسه انقلابی و دینی عصر خویش سهمی عظیم و افتخار آفرین داشته باشد، تا در آینده نیز زنانی مخلص و با ایمان تداوم دهنده حرکت ایشان در راه حفظ مبانی و ارزش های اسلامی باشند.

زنان حاضر در کربلا تمامی بهانه‌ها را کنار گذاشتند. ارزش‌ها را نفروختند و با آن همه مصائبی که برایشان پدید آمده بود، همواره در جهت حفظ عفت و حجاب خویش تلاش می‌کردند.

زنان ایران نیز با الگوگیری از زنان حاضر در حادثه جانگداز کربلا، در صحنه‌های مختلفی از دفاع مقدس به اندازه رزمندگان حضور داشتند ولی نوع حضورشان متفاوت بود زنان نقش دفاعی، حمایتی، درمانی، تربیتی و تبلیغی درجبهه های جنگ داشتند.

و اما امروز دشمن تلاش دارد نقش زن را در جامعه اسلامی ما کمرنگ و بی‌ارزش کند که باید تلاش کنیم با حضور پررنگ و چشمگیر در تمام صحنه‌های انقلاب، نقشه‌های شومشان را خنثی کنیم.

زنان هدف نهايی غرب و دشمنان قرار گرفته‌اند و با تخريب ارزش زن و از بين بردن مسئوليت و رسالت زن در خانواده و جامعه قصد دارند ضربه عميقي بر خانواده وارد كنند.

اما زنان و دختران آگاه و با بصریت جامعه کنونی با الگو قرار دادن زنان کربلا و زنان هشت سال دفاع مقدس ثابت کرده‌اند که اگر دیروز در دفاع مقدس شهیدانی را با افتخار تقدیم کرده اند، امروز هم در جهت حفظ آرمان‌های امام و شهیدان و در جهت در اهتزاز ماندن پرچم ولایت فقیه مردانه ایستاده اند و توطئه های دشمن از جمله جنگ نرم، تحریم های ظالمانه و مشکلات اقتصادی، جنجالها و فریب های رسانه‌ای چه از طریق جراید و چه ماهواره‌ها و یا ابزار دیگری آنها را از آموزه‌های قرآنی، اهل بیتی و حسینی جدا نخواهد کرد.

انتهای پیام/

«سیده شریفه حسینی» مسئول سازمان زنان دفاع مقدس استان بوشهر در گفت‌وگو با خبرنگار دفاع‌پرس در بوشهر اظهار داشت: ایثار و شهادت گفتمانی بود كه بعد از دفاع مقدس به واسطه زنان ما تبیین شد. گفتمان ایثار و شهادت مفاهیمی مانند شجاعت، حماسه و مردانگی و نوع دوستی را در خود جای می داد و تمام تلاش زنان ما در دوران دفاع مقدس بر این بود كه این حس نوع دوستی و شهادت را برای همسران و فرزندان خود تبیین و بازگو كنند.

وی افزود: زنان نویسنده در این حوزه نیز در تكمیل رسالت رزمندگان بسیار موفق بوده‌اند و شور و احساسی كه وارد داستان‌هایشان می‌كنند موجب ماندگاری آنها شده است.

این مسئول تصریح کرد: بسیاری از نویسندگان در آن دوران نبوده‌اند اما در خلق اثر، تاریخ شفاهی و مصاحبه و پژوهش بسیار موفق‌اند و آثار خوبی را خلق كرده‌اند.

مدیر سازمان زنان دفاع مقدس بوشهر گفت: با توجه به علاقمندی دانشجویان و طلاب همانند سال گذشته امسال نیز دوره نویسندگی خاطرات شفاهی هر هفته روز چهارشنبه در اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس استان بوشهر برگزار خواهد شد.

انتهای پیام/

«محمدصادق افشاری» مسئول دفتر تاریخ شفاهی تهران، دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، مستقر در محل برگزاری سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران؛ در مورد حوزه‌های اصلی فعالیت انتشارات راه‌یار اظهار داشت: انتشارات راه‌یار در حوزه‌های پیشرفت، جهاد سازندگی، زنان، دفاع مقدس در حوزه پشتیبانی از جنگ و زنان پشتیبان جنگ و پشت جبهه را روایت می‌کند و کاری به خود جبهه ندارد؛ چون بخش جبهه متصدی دارد، اما بخش پشت جبهه متصدی ندارد، نهضت سوادآموزی و مباحث روز انقلاب اسلامی را روایت می‌کند که نیاز روز جامعه است، مانند مطالبه‌گری.

مسئول دفتر تاریخ شفاهی تهران، دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی افزود: محور و تمرکز اصلی کار ما در چهار حوزه اصلی پیشرفت، مدافعان حرم، پشتیبانی جنگ نهضت و جهاد است.

وی در مورد آثار جدیدی که به نمایشگاه آمده‌اند گفت: ما حدود ۱۶۰ اثر داریم که سال گذشته ۶۰ اثر را چاپ کردیم و جدیدترین آثار ما کتاب‌های جولان جوانمرد، زاده زابل، حوض خون، گردان نانوا‌ها (که در مورد زنان خانوکی (اهل خانوک کرمان) است)، معلم حسابی (که در مورد علوم تربیتی است)، نان سال‌های جنگ (در مورد پشتیبانی جبهه است)، سرباز روز نهم (در مورد شهید مدافع حرم مصطفی صدرزاده است)، کشکول آقا میرزا جواد آقا (که در مورد مدافعان حرم هست)، ابوعلی و ممنوع‌الخروج است.
افشاری در مورد آثاری که انتشارات راه یار در حوزه پیشرفت به نمایشگاه آورده است، اظهار داشت: در حوزه پیشرفت هم کتاب «عملیات احیا» را منتشر کرده‌ایم که در مورد کارخانه جِمکو سبزوار است و یک مجموعه دانش‌بنیان بوده که به ضرردهی رسیده است و مدیر انقلابی وارد می‌شود و کارخانه را احیا می‌کند و به شکوفایی می‌رساند. این کارخانه الآن از ضرردهی، به سوددهی کلان رسیده است.

مسئول دفتر تاریخ شفاهی تهران، دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی در پاسخ به این پرسش که «رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار خود، به حوزه کودک و نوجوان اشاره فرمودند. آیا انتشارات شما در این حوزه فعالیتی داشته است؟»، گفت: ما در انتشارات‌مان مجموعه‌ای به اسم «همبازی» داریم. این مجموعه با محوریت «مادر و کودک» و «پدر و کودک» ایفای نقش می‌کند و یک سری آثار را در این مورد تولید می‌کند. این مجموعه، موضوعی مانند نوع تعامل مادر و کودک و نوع روایت‌های کودکانه از انقلاب اسلامی را تولید و چاپ می‌کند.

وی افزود: یک سری کتاب داستان کودک هم در دست تولید داریم. یک سری مجموعه در دست تولید داریم که به نمایشگاه نرسیده‌اند، اما در حوزه کودک هستند.

افشاری در پاسخ به پرسش «به نظر شما، کتاب‌هایی که در حوزه مدافعان حرم، مقاومت و انقلاب اسلامی و دفاع مقدس داشتید، آیا توانسته است مخاطبان خاص خود را در نمایشگاه پیدا کند و جایگاهی داشته باشد؟» بیان داشت: کتاب‌های حوزه دفاع مقدس مانند حوض خون، از چاپ سی‌ام خود فراتر رفته است با آنکه کمتر از یک سال است که منتشر شده و تقریظ رهبری روی آن خورده است.

مسئول دفتر تاریخ شفاهی تهران، دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی ادامه داد: کتاب «اینجا سوریه است» روایت زنان سوریه‌ای از آشوب‌های سوریه است که جای خود را پیدا کرده است. حوزه مدافعان حرم نیز اینگونه است.

وی افزود: ما در حوزه پیشرفت، یکی از پرچمداران اولیه این حرکت بودیم و الآن به لحاظ تولید، به جای خوبی رسیده‌ایم و کتاب‌هایی که تولید کرده‌ایم، کتاب‌های دسته اول حوزه پیشرفت هستند؛ مانند «آرزو‌های دست‌ساز» و «امواج اراده‌ها» و کتاب‌های زاده زابل و جولان جوانمرد نیز تازه چاپ شده‌اند. مردم از این کتاب‌ها استقبال کرده‌اند.

افشاری در مورد حضور مردم در نمایشگاه کتاب گفت: طبق آمار، استقبال مردم از نمایشگاه خیلی خوب بوده است و هر چه جلوتر می‌رویم و به روز‌های آخر نزدیک می‌شویم این استقبال بیشتر می‌شود. امسال خیلی‌ها هم به صورت مجازی کتاب می‌خرند.

مسئول دفتر تاریخ شفاهی تهران، دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی ادامه داد: مردم هدفمندتر وارد بازار می‌شوند و می‌دانند که چه می‌خواهند و به همان غرفه می‌روند و خرید خود را می‌کنند.

سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «آینده خواندنی‌ست» ۲۰ تا ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۲ در مصلی امام خمینی (ره) تهران و همزمان به‌صورت مجازی در ketab.ir در حال برگزاری است.

انتهای پیام/ 118