زوال عقل

در حالی که برای بسیاری از افراد یک وضعیت ناراحت کننده است، می توان خطر ابتلا به آن را کاهش داد و شروع زوال شناختی را به تاخیر انداخت.

یکی از راه‌های انجام این کار، در کنار ورزش، داشتن یک رژیم غذایی متعادل است.

براساس مطالعه‌ای که اخیرا در مجله تغذیه انگلیس منتشر شده، یک نوع میوه خاص می‌تواند در کاهش خطر ابتلا به زوال عقل مفید باشد.

این مطالعه نشان می دهد که میوه ها می توانند خطر ابتلا به زوال عقل را تا 23 درصد کاهش دهند. این نتایج پس از مطالعه بیش از 13 هزار شرکت کننده در یک مطالعه ژاپنی به دست آمد.

آنها دریافتند افرادی که هر روز مرکبات مصرف می‌کنند، در مقایسه با افرادی که فقط یک یا دو بار در هفته از مرکبات استفاده می‌کنند، در شش سال آینده به میزان قابل توجهی کمتر به زوال عقل مبتلا می‌شوند.

داده های مورد نظر برای این مطالعه از پایگاه داده بیمه مراقبت طولانی مدت ژاپن گرفته شده است.

علاوه بر این، محققان عوامل دیگری مانند مصرف سبزیجات، سایر میوه‌ها و سلامت کلی فرد را تنظیم کردند. از آنجایی که این عوامل متفاوت بودند، رابطه بین مرکبات و زوال عقل تفاوت زیادی نداشت.

نمونه هایی از مرکبات که به کاهش خطر ابتلا به زوال عقل کمک می کنند، عبارتند از: لیمو، پرتقال، گریپ فروت، لیمو ترش سبز و نارنگی.

البته برای رسیدن به این نتیجه که مصرف مرکبات تاثیر قطعی بر کاهش خطر ابتلا به زوال عقل دارد، باید مطالعات و تحقیقات بیشتر و گسترده تری انجام داد.

زوال عقل یکی از کشنده ترین بیماری های جهان است، بیماری که در حال حاضر با درمان های کمی موثر برای مبارزه با این بیماری غیر قابل درمان است.

در حال حاضر، هیچ درمانی برای این بیماری وجود ندارد و درمان‌های موجود محدود است. در نتیجه، بودجه زیادی برای تحقیقات پیشگیرانه و واکنشی در نظر گرفته می شود.

به گزارش مجاهدت از مشرق، محققان دریافتند که در میان تقریباً ۱۱۰۰ سالمند آمریکایی، افرادی که در شهرهایی با آب آشامیدنی آلوده به سرب بزرگ شده‌اند، عموماً در آزمون‌های مهارت‌های حافظه و تفکر نمره بدتری کسب کردند.

به گفته محققان، یافته‌ها نشان می‌دهد که افراد مسنی که دهه‌ها پیش در معرض سرب قرار گرفته‌اند، ممکن است در معرض خطر نسبتاً بالاتر زوال عقل باشند.

سرب یک فلز طبیعی است که در صورت تجمع در خون می‌تواند عوارض جدی برای سلامتی ایجاد کند. کودکان کمتر از ۶ سال در این مورد آسیب پذیرتر هستند، زیرا سرب می‌تواند به مغز در حال رشد آنها آسیب برساند و باعث مشکلات یادگیری یا رفتاری شود.

«جان رابرت وارن»، سرپرست تیم تحقیق از دانشگاه مینه‌سوتا، می‌گوید: «هنوز اطلاعات کمی در مورد اینکه آیا قرار گرفتن در معرض سرب در اوایل زندگی عواقبی برای پیری مغز دارد یا خیر، وجود دارد.»

یافته‌های جدید، تنها ارتباط بین قرار گرفتن در معرض سرب در دوران کودکی و بروز مشکلات شناختی در مراحل بعدی زندگی را نشان می‌دهد.

وارن می‌گوید: «به شیوه‌های مختلفی قرار گرفتن در معرض سرب در دوران کودکی می‌تواند اثرات بلندمدت داشته باشد. به عنوان مثال، کودکانی که سطح سرب خون بالایی دارند معمولاً مشکلات یادگیری و رفتاری بیشتری دارند و کمتر از همسالان خود از دبیرستان فارغ‌التحصیل می‌شوند یا به تحصیلات عالی ادامه می‌دهند. سطح تحصیلات پایین‌تر و همچنین تحریک ذهنی کمتر در طول زندگی با زوال سریع‌تر ذهنی در دوران پیری مرتبط است.»

او خاطرنشان کرد که سرب اضافی هنگامی که وارد بدن می‌شود در استخوان‌ها ذخیره می‌شود، و در آنجا خاموش باقی می‌ماند. اما از دست دادن استخوان یا شکستگی‌های مرتبط با افزایش سن، می‌تواند بخشی از آن سرب را ده‌ها سال بعد وارد جریان خون کند.

محققان دریافتند که به طور متوسط، افراد مسن‌تری که با آب آلوده به سرب بزرگ شده‌اند، هنگام ورود به مطالعه (معمولاً در حدود سن ۶۵ سالگی) در تست‌های شناختی نمره پایین‌تری کسب کردند.

یافته‌های جدید نشان می‌دهد «کودکانی که در معرض سرب قرار می‌گیرند ممکن است نسبت به همسالان خود در معرض خطر بیشتر زوال عقل باشند، اما لزوماً به این معنی نیست که مغز آنها سریع‌تر پیر می‌شود».

به گزارش مجاهدت از مشرق، محققان هنوز در تلاش برای بررسی این موضوع هستند که چگونه عوامل سبک زندگی می‌توانند خطر زوال عقل را تغییر دهند.

زوال عقل یک بیماری مزمن است که می‌تواند ناتوان کننده باشد. از آنجایی که زوال عقل درمانی ندارد، مردم اغلب به این فکر می‌کنند که چه اقداماتی می‌توانند برای کاهش خطر ابتلاء به زوال عقل انجام دهند. مطالعه اخیر نشان داد که برای افراد مبتلا به دیابت، ترکیب برخی از عادات سبک زندگی سالم با کاهش خطر ابتلاء به زوال عقل همراه است.

زوال عقل یک اصطلاح گسترده برای اختلالاتی است که بر توانایی افراد برای به خاطر سپردن، تفکر و استدلال تأثیر می‌گذارد. معمولاً با گذشت زمان شدیدتر می‌شود و می‌تواند به طور قابل توجهی در زندگی روزمره و توانایی زندگی مستقل افراد تداخل ایجاد کند.

برخی از عوامل خطر زوال عقل را نمی‌توان تغییر داد، مانند افزایش سن یا سابقه خانوادگی. با این حال، افراد می‌توانند سایر عوامل خطر را اصلاح کنند. به عنوان مثال، سیگار کشیدن، چاقی و مصرف الکل همگی از عوامل خطر ابتلاء به بیماری آلزایمر و زوال عقل هستند.

ابتلاء به دیابت همچنین یک عامل خطر برای زوال عقل، به ویژه دیابت نوع ۲ است. افراد مبتلا به دیابت می‌توانند با پزشک خود برای مدیریت وضعیت خود و بهبود سلامت خود همکاری کنند.

محققان در این مطالعه بررسی کردند که چگونه هفت عادت سبک زندگی سالم بر خطر زوال عقل تأثیر می‌گذارد. عادات شامل:

• سیگار نکشیدن

• عدم مصرف الکل

• فعالیت بدنی منظم

• داشتن یک رژیم غذایی سالم

• خوابیدن به مقدار کافی

• کم تحرکی کمتر

• داشتن تماس اجتماعی مکرر

محققان بر اساس هفت عامل رفتاری فوق، نمره سبک زندگی سالم را به شرکت کنندگان اختصاص دادند. این مطالعه شامل بیش از ۱۶۰۰۰۰ شرکت کننده از جمله بیش از ۱۲۰۰۰ مبتلا به دیابت بود. محققان شرکت کنندگان را به طور متوسط ۱۲ سال دنبال کردند. آنها دریافتند که عوامل سبک زندگی سالم با خطر کمتر ابتلاء به زوال عقل مرتبط است. اما این کاهش خطر در میان شرکت کنندگان مبتلا به دیابت بارزتر بود.

دکتر «ینگلی لو»، سرپرست تیم تحقیق از دانشکده پزشکی دانشگاه شانگهای جیائو تونگ در چین، می‌گوید: «یافته‌های ما نشان می‌دهد که اگرچه بیماران مبتلا به دیابت در مقایسه با افراد بدون دیابت در معرض خطر بیشتر ابتلاء به زوال عقل هستند، اما پیروی از یک سبک زندگی سالم ممکن است تا حد زیادی این خطر را کاهش دهد.»

به گزارش مجاهدت از مشرق، ۲۱ سپتامبر (۳۰ شهریور) روز جهانی آلزایمر نامگذاری شده است. اکنون بیش از ۵۲ میلیون نفر در جهان با این نوع بیماری زندگی می‌کنند و در واقع در جهان هر سه ثانیه یک نفر به این بیماری مبتلا می‌شود. پیش‌بینی‌های انجام شده نشان می دهد بیش از ۱۳۹ میلیون نفر تا سال ۲۰۵۰ در جهان مبتلا به بیماری دمانس (زوال عقل) شوند.

زوال عقل، اختلال مزمن مغزی و آلزایمر جزو بیماری دمانس هستند. آلزایمر یا بیماری فراموشی، یک نوع اختلال عملکرد مغزی است که در اثر آن به تدریج توانایی‌های ذهنی بیمار تحلیل می‌رود؛ البته با بالا رفتن سن، اندکی فراموشکار شدن در افراد طبیعی است اما در بیماری آلزایمر این اختلال حافظه به تدریج پیشرفت می‌کند.

یک هشتم از افراد دارای ۶۵ سال و بیشتر، این حالت مخرب زوال عقل را دارند. آلزایمر در مرحله اول ممکن است برای خانواده و دوستان قابل تشخیص نباشد اما قبل از بروز، علائم هشداری از خود نشان می‌دهد. چگونه می‌توان آغاز فراموشی (که معمولا بی خطر است) در افراد را به سبب آلزایمر تشخیص داد؟

اکنون حتی افراد زیر ۶۰ سال با مشکلاتی مانند فراموشی به انجمن آلزایمر ایران مراجعه می‌کنند که یکی از علت‌های مهم آن، بیماری کووید۱۹ است، این بیماری با کاهش ارتباطات اجتماعی و افزایش فشار (استرس) و اضطراب بر سیستم اعصاب محیطی و مرکزی تاثیر نامطلوب داشته و سبب افزایش افسردگی شده است.

به گفته معصومه صالحی مدیر عامل انجمن آلزایمر ایران، بیماری آلزایمر بین ۱۰ تا ۱۵ درصد از طریق ژن انتقال می‌یابد اما با پیشگیری از زمان جوانی درصد ابتلای ژنتیک، کاهش زیادی خواهد داشت و در برخی از انواع دمانس درصد انتقال از طریق ژن کمی افزایش بیشتری دارد.

صالحی افزود: در دنیا تحقیقاتی شده است که نشان می‌دهد در جهان بین ۵۲ تا ۵۳ میلیون نفر به دمانس مبتلا هستند و این پیش بینی را کرده‌اند که تا سال ۲۰۵۰ این رقم به بیش از ۱۵۵ میلیون نفر برسد و در حال حاضر پیش‌بینی می‌شود که یک میلیون نفر در ایران به این بیماری مبتلا هستند و همزمان با افزایش سالمندی، شاهد افزایش ابتلا به بیماری آلزایمر نیز خواهیم بود.

بابک زمانی متخصص مغز و اعصاب در این زمینه گفت: آلزایمر یک بیماری عصبی است که بر مغز تاثیر می‌گذارد و موجب مرگ سلول‌های مغزی می‌شود که از دست رفتن حافظه و نیروی شناخت را به دنبال دارد. علائم این بیماری ابتدا خفیف است اما به مرور شدیدتر می‌شود.

وی، از دست دادن حافظه، مشکلات زبانی و  رفتار غیرقابل پیش‌بینی را از علایم اولیه آلزایمر برشمرد و افزود: اصلی‌ترین ویژگی‌ این بیماری این است که ارتباط بین نورون‌های عصبی از بین می‌رود و اطلاعات نمی‌توانند به‌راحتی بین مناطق مختلف مغز و بین عضلات و اندام‌ها عبور کنند. برای همین است که علاوه بر مشکلات مغزی مثل کاهش حافظه، سایر مشکلات رفتاری و حرکتی هم به وجود خواهند آمد.

زمانی اظهار داشت: آلزایمر می‌تواند سبب تغییرات رفتار و پریشانی شود. ممکن است بیمار در محلی آشنا گم شود. بی‌ثباتی خلقی و لغزش در قضاوت نیز عوارض رایج آن هستند. بهداشت ضعیفی نیز دارد. افرادی که قبلا شیک پوش بودند ممکن است لباس‌های آلوده پوشیده و شستن موهای سرشان را فراموش کنند.

علائم هشداردهنده ابتلا به آلزایمر را نادیده نگیرید

وی تصریح کرد: آلزایمر در هر شخص مسیر متفاوتی را طی می‌کند. بعضی اوقات علایم به سرعت تشدید شده و در عرض چند سال، منجر به زوال حافظه شدید و پریشانی می‌شود. برای سایر افراد این تغییرات تدریجی هستند. ممکن است ۲۰ سال طول بکشد که یک بیماری دوره خود را سپری کند و  بیشتر افراد، ۳ تا ۹ سال بعد از تشخیص بیماری زنده می‌مانند.

این پزشک خاطرنشان کرد: هیچ آزمایش ساده‌ای برای تشخیص آلزایمر وجود ندارد. آزمایش‌های غربالگری می‌توانند مهارت‌های هیجانی یا حافظه کوتاه مدت بیمار  را اندازه گیری کنند. می‌توان برای پیشگیری از سایر مشکلات مانند سکته یا تومور از آزمایش های عصب شناختی و اسکن های مغزی استفاده کرد.

آلزایمر چگونه زندگی روزمره ما را تغییر می دهد؟

به گفته زمانی، آلزایمر بر تمرکز اثر می‌گذارد؛ بنابراین بیمار نمی‌تواند کارهای عادی مانند آشپزی یا پرداخت صورتحساب را انجام دهد. مطالعه صورت گرفته روی افراد مبتلا به آلزایمر نشان می‌دهد که دشواری در انجام حساب کتاب‌های مالی، اغلب یکی از اولین علایم این بیماری است. با تشدید علائم، فرد ممکن است افراد یا مکان‌های آشنا را به جا نیاورد، به راحتی گم می‌شود یا از ظروف و لوازم به درستی استفاده نکند.

وی افزود: به عنوان مثال بیمار ممکن است با چنگال موهای خود را شانه کند، بی اختیاری، مشکلات تعادل و فراموش کردن زبان در مراحل پیشرفته ابتلا به آلزایمر رخ  می دهد. اختلالات خلقی، روانی، آشفتگی و بی‌ثباتی خلق و تحریک‌پذیری، ترس و اضطراب، افسردگی و یا دلمردگی، ضعیف تدریجی عواطف، بدبینی‌ و بی‌اعتمادی، بی خوابی و آشفتگی خواب، بی‌قراری ‌و پرسه‌زدن بی‌هدف و یا بی‌حرکت یکجا نشستن،  تکرار یک رفتار یا بیان یک عبارت به صورت مکرر، برداشتن وسایل دیگران، تغییر تدریجی شخصیت بیمار و کاهش ‌تعادل‌ فیزیکی و مهارت‌های‌ حرکتی ‌و هماهنگی میان آنها در راه ‌رفتن، غذاخوردن، لباس‌ پوشیدن، ا ستحمام از دیگر علایم فرد مبتلا به این بیماری است.

این متخصص مغز و اعصاب اظهار داشت: علت اصلی ایجاد این بیماری نامشخص بوده و همین عامل باعث شده است که نتوان راه حل دقیقی برای پیشگیری از آن در نظر گرفت اما پیروی از سبک زندگی سالم و دوری کردن از عوامل خطر ابتلا به آلزایمر می‌تواند فرد را از این بیماری در امان نگه دارد.

زمانی تصریح کرد: سیگار نکشیدن، داشتن رژیم سالم و متوازن که روزانه شامل حداقل پنج بخش میوه و سبزیجات باشد، حداقل ۱۵۰ دقیقه در هفته ورزش هوازی و عدم ابتلا به فشار خون بالا در پیشگیری از ابتلا به آلزایمر موثر است.