سازمان حج و زیارت

به گزارش مجاهدت از مشرق، دهم ذی‌الحجه از جمله روزهای مبارک و بزرگی است که به اهمیت آن در آیات الهی قرآن و روایات ائمه اطهار (ع) تاکید شده است. عید قربان از اعیاد مهمّ اسلامی است. این روز یادآور اخلاص و بندگی حضرت ابراهیم(ع) در برابر پروردگار خویش است، آنجا که فرمان حق برای ذبح اسماعیل صادر شد، و ابراهیم آن بنده فرمانبردار خداوند آماده اجرای این فرمان شد و اسماعیل را به قربانگاه برد و کارد بر حلقومش نهاد، ولی ندایی رسید که ای ابراهیم از عهده این آزمون الهی برآمدی! دست نگهدار که فرمانبرداری خویش را به درستی اثبات کرده ‏ای. جبرئیل همراه با «قوچی» فرود آمد و ابراهیم آن را قربانی کرد، و سنّت قربانی در منا از آن روز برقرار شد.

عید قربان در زمره اعیاد بزرگ مسلمانان شمرده می‌شود و آن را به عید اضحی نامگذاری کرده اند، چرا که اضحی جمع ماده ضحی به معنی ارتفاع روز و امتداد نور آفتاب است و هنگامی که خورشید بالا می‌آید (قبل از ظهر)، آن موقع را ضحی گویند. به همین سبب حجاج به هنگام بالا آمدن آفتاب قربانی می‌کنند و روز دهم ذی‌الحجه را که قبل از ظهر آن، عمل قربانی انجام می‌شود «عید اضحی» می‌گویند.

عید قربان و قربانی کردن صرفا برای حاجیانی که در سرزمین الهی حضور دارند، واجب است و برای کسانی که در کشورهای مختلف زندگی می کنند، واجب نیست. دراصل فلسفه عید قربان، به مسلخ بردن شهوات نفسانی است که باید آن را به قربانگاه برده و در پیشگاه معبود آن را از بین ببریم. ما در نهم ذی‌الحجه با خواندن دعای عرفه منسوب به دعای امام حسین (ع) در روز عرفه به شناخت خود نزدیک تر می شویم و از خدا آمرزش طلب می کنیم، تا در دهم ذی‌الحجه نفس و آمال دنیوی خود را قربانی کنیم و به خدای متعال نزدیک تر شویم.

تاریخچه عید قربان

عید قربان پیش از دوران تاریخ بشر نیز وجود داشت. انسان‌های اولیه برای کسب رضایت خدایان دست به قربانی کردن حیوانات و انسان‌ها می‌زدند. تاریخ قربانی بسیار قدیم است و از زمان حضرت آدم ابوالبشر (ع) وجود داشته و در ادیان گذشته نیز جزو مقررات دینی به شمار می‌آمده که شمه‌ای از آن به اختصار بیان می‌شود:

۱- قربانی فرزندان حضرت آدم (ع) که نخستین قربانی در عالم بشمار می‌رود و در آیات۳۰- ۲۷ سوره مائده تصریح شده که خلاصه شرح آن چنین است: دو پسر حضرت آدم به نام هابیل و قابیل به ترتیب شبانی (چوپانی) و کشاورزی می‌کردند و صاحب گوسفندان و آب و خاک فراوان بودند، حضرت آدم (ع) آنان را امر به قربانی در راه خدا کرد. هابیل یکی از بهترین شتران یا گوسفندان را برای قربانی در راه خدا اختصاص داد و قابیل دسته‌ای از گندم‌های پست و نامرغوب را جهت قربانی انتخاب کرد که قربانی هابیل مقبول درگاه پروردگار گردید و قربانی قابیل به علت عدم اخلاص مردود گشت. قابیل به سبب قبول نشدن قربانی حسادت ورزید و آتش خشم و کینه اش زبانه کشید، نفس اهریمنی و شیطانی قابیل او را به کشتن برادر وادار کرد و هابیل را کشت و در دنیا و آخرت زیانکار گردید.

۲- حضرت نوح پیغمبر (ع) پس از طوفان، مذبحی ترتیب داد و حیوانات بسیاری در آنجا برای خدا قربانی کرد.

۳- قربانی حضرت ابراهیم خلیل (ع) یگانه فرزندش اسماعیل (ع) که در آیات ۱۰۲ تا ۱۰۷ سوره صافات بیان گردیده است.

 ۴- در زمان حضرت موسی (ع) به عقیده یهودیان دو نوع قربانی وجود داشت، یکی قربانی دموی و دیگری قربانی غیر دموی که قربانی دموی بر ۳ قسم است: قربانی که آن را به آتش می‌سوزاندند و جز پوست آن چیزی باقی نمی‌گذاردند، قربانی که برای جبران گناه تقدیم می‌کردند و قسمتی از آن را می‌سوزاندند و قسمت دیگر را برای کاهنان باقی می‌گذاشتند و قربانی که برای تندرستی انجام می‌دادند و در خوردن گوشت آن مختار بودند.

قربانی غیردموی نیز عبارت از رها کردن حیوان در بیابان‌ها بود و اعراب نیز از بنی اسرائیل تقلید کردند و به عنوان تقرب به بتان خود، حیوانات را در بیابان رها می‌کردند و اسلام این عادات نکوهیده را تحریم کرد و این همان قربانی است که در آیه ۱۰۳ سوره مائده به نام بحیره و سائبه نامیده شده است.

۵- در آئین مسیحیت نیز به عقیده عیسویان، قربانی منحصر به شخص مسیح بوده و گویند حضرت عیسی (ع) خون و گوشت خود را فدای مردم جهان ساخت و به همین مناسبت یکی از فروع دین نصاری آن است که باید ماهی یک مرتبه و یا حداقل سالی یک بار نزد کشیش بروند و به قدر تمکن، وجهی به وی تقدیم دارند و به تمام گناهانی که در مدت مزبور مرتکب شده اند اقرار کنند تا کشیش که به عقیده آنان جنبه غفاریت دارد آن گناهان را بیامرزد.

۶- در اعراب زمان جاهلیت که سران قبایل به مکه می‌آمدند، ساکنان مکه مهماندار و میزبان آنان بودند و هر دو دسته خود را به کشتن شتر و گاو و گوسفندان برای بتان خویش و اطعام به فقرا و گرسنگان موظف می‌دانستند.

عید قربان همانند عید سعید فطر از جمله اعیاد بزرگی است که که در روایات به آن «یوم النحر» و «یوم الاضحی» گفته می‌شود و ائمه اطهار (ع) به حدی آن را حائز می‌دانند که نماز این عید را واجب دانستند و فرمودند: «صَْلاةُ الْعِیْدِینِ فَریضَةٌ؛ نماز عید فطر و قربان واجب است.» (استبصار، ج. ۱، ص. ۴۴۳)، اما فق‌ها این نماز در عصر غیبت را به استناد روایت امام باقر (ع) که فرمود: «لَا صَلَاةَ یَوْمَ الْفِطْرِ وَ الْأَضْحَی إِلَّا مَعَ إِمَام؛ نماز دو عید باید همراه با امام باشد»، واجب نمی‌دانند.

سنت پیامبر (ص) در عید قربان

عید قربان به عنوان یکی از اعیاد بزرگ اسلامی، اعمال و آدابی دارد از جمله آن سنت پیامبر (ص) در این عید بزرگ است؛ روایت شده که رسول خدا (ص) در عید فطر و قربان هر اندازه هوا سرد و یا گرم بود، بُرد می ‏پوشید و عمامه به سر می ‏نهاد. همچنین رسول خدا (ص) روز عید فطر و قربان، وقتی برای نماز عید خارج می ‏شد، صدایش را به تکبیر بلند می ‏کرد.

همچنین امام صادق (ع) در حدیثی فرمود: سنت بر آن جاری شده که آدمی روز «عید فطر»، قبل از رفتن برای خواندن نماز عید در مصلّی، و در «عید قربان» بعد از آن، افطار کند.

«همانگونه که گفته شد قربانی کردن برای کسانی که در حج حضور ندارند، مستحب است، اما از سوی ائمه اطهار (ع) و پیامبر اکرم (ص) بسیار سفارش شده است و در روایتی آمده که امّ سلمه نزد پیامبر (ص) آمد و گفت:‌ ای رسول خدا (ص)، عید اضحی فرا می‌رسد، و من قیمت قربانی را در اختیار ندارم، پس آیا قرض کنم و قربانی کنم؟ فرمود: قرض بگیر؛ زیرا که آن قرضی ادا شده است.

عید سعید قربان هم مانند دیگر مناسبت‌های مذهبی اعمال خاصی دارد که برای انجام آن‌ها فضیلت‌های بسیاری تعریف شده است. در این گزارش اعمال شب و روز این عید خجسته گرد آوری شده است.

اعمال با فضیلت عید قربان در روایاتی از امام جواد(ع)

امام جواد علیه‌السلام در روایتی به ۶ عمل با فضیلت در این روز اشاره کرده، فرمود «مَا مِنْ عَمَلٍ أَفْضَلَ یَوْمَ النَّحْرِ مِنْ دَمٍ مَسْفُوکٍ أَوْ مَشْیٍ فِی بِرِّ الْوَالِدَیْنِ أَوْ ذِی رَحِمٍ قَاطِعٍ یَأْخُذُ عَلَیْهِ بِالْفَضْلِ وَ یَبْدَؤُهُ بِالسَّلَامِ أَوْ رَجُلٍ أَطْعَمَ مِنْ صَالِحِ نُسُکِهِ وَ دَعَا إِلَی بَقِیَّتِهَا جِیرَانَهُ مِنَ الْیَتَامَی وَ أَهْلِ الْمَسْکَنَةِ وَ الْمَمْلُوکِ وَ تَعَاهَدَ الْأُسَرَاء. ( خصال شیخ صدوق، جلد۱، ص ۲۹۸)

یعنی در روز عید قربان‏ چیزی با فضیلت‌تر از این چیزها نیست:

۱ـ قربانی‏ کردن
۲ـ حرکت در جهت نیکی به پدر و مادر
۳ـ خویشاوندی که قطع صله رحم کرده به او چیزی ببخشد
۴ـ آغاز سلام کند
۵ ـ مردی که از بهترین جای قربانی اش به دیگران اطعام کند و بقیه آن را به همسایگان از یتیمان و بیچارگان و بردگان بدهد
۶ـ از اسیران دلجویی کند

اعمال شب عید قربان

۱-شب زنده داری
۲- زیارت حضرت سید الشهداء علیه السلام
۳- خواندن دعای:

یا دَائِمَ الْفَضْلِ عَلَےالْبَرِیةِ یا بَاسِطَ الْیدَینِ بِالْعَطِیةِ یا صَاحِبَ الْمَوَاهِبِ السَّنِیةِ صَلِّ عَلَےمُحَمَّدٍ وَ آلِهِ خَیرِ الْوَرَےسَجِیةً وَ اغْفِرْ لَنَا یا ذَا الْعُلَےفِےهَذِهِ الْعَشِیةِ.‌ای کسی که جود و بخشش توبه آفریدگان همیشگےاست!‌ای آنکه دو دست سخاوت خود را براےعطا گشودهای!‌ای صاحب عطاهاےگرانبها! بر محمّد و خاندان او، نیکوخوترےن مردمان درود فرصت، و ما رااےخداےبلندمرتبه در چنین شبےبیامرز.

اعمال روز عید قربان

۱- غسل کردن
۲- نماز عید قربان
۳- خواندن دعای چهل و هشتم صحیفه سجادیه
۴- خواندن دعای چهل و ششم صحیفه سجادیه
۵- خواندن دعای ندبه
۶- قربانی کردن
۷- تکبیرات مشهور را پس از نماز ظهر روز عید تا پس از ده نماز (نماز صبح روز دوازدهم) بخواند

اللّهُ اَکْبَرُ اللّهُ اَکْبَرُ لا اِلهَ اِلا اللّهُ وَ اللّهُ اَکْبَرُ اَللّهُ اَکْبَرُ اَللّهُ اَکْبَرُ و لِلّهِ الْحَمْدُ اَللّهُ اَکْبَرُ عَلےما هَدانا اَللّهُ اَکْبَرُ عَلےما رَزَقَنا مِنْ بَهیمَةِ الاْنْعامِ وَالْحَمْدُلِلّهِ عَلےما اَبْلانا

خدای بزرگتر است، خدا بزرگ است. نیست معبود حقی جز پروردگار و خدای بزرگ است خدا بزرگتر است و ستایش مخصوص خداست خدا بزرگ است بر آنچه ما را راه نموده خدای بزرگتر است بر آنچه به ما روزی کرده از چهار پایان بی ‏زبان و ستایش خدا راست بر این آزمایش.

به گزارش مجاهدت از مشرق، حرم حضرت رقیه سلام الله علیها حدود ۳۰ سال گذشته توسعه پیدا کرد و اقداماتی به منظور پذیرایی از زائران ریحانةالحسین علیه‌السلام انجام شد. با وجود اینکه سال‌ها داعش و تکفیری‌ها در سوریه حضور داشتند و برای تخریب و اهانت به این مکان مقدس برنامه‌ریزی کرده بودند، با کمک نیروهای مقاومت و شهدای مدافع حرم، آسیبی به حرم وارد نشد و توطئه آنها خنثی شد.

 با «سیدمحمد میری» یکی از خادمان ایرانی حرم حضرت رقیه سلام الله علیها به گفتگو نشسته ایم که می‌خوانیم:

ماجرای حمله داعش به حرم‌های سوریه

داعش از اوایل دهه ۹۰ موجب ایجاد ناامنی در سوریه شد. آنها به حرم حرت رقیه (س) هم حمله کرده بودند؟ 

داعش در نقاط مختلف دمشق حضور داشت و اطراف حرم‌های مطهر حضرت رقیه و حضرت زینب سلام‌الله قرارگاه ایجاد کرده بود. چند بار هم به حرم حضرت زینب سلام‌الله علیها حمله کرد و خسارت‌هایی به بار آورد، اما با تلاش نیروهای مقاومت و مدافعان حرم، داعش از بین رفت و هم‌اکنون دمشق در امنیت است.

سحرگاه ولادت امام علی علیه‌السلام در سال ۹۳ بود. در کنار ضریح حضرت رقیه سلام الله علیها در حال روضه‌خوانی بودیم که به یک‌باره صدای مهیبی پیچید و شیشه‌های بخشی از حرم و سوئیت ما فرو ریخت. داعش خمپاره‌ای زده بود که فاصله آن تا اتاق محل اسکان من، حدود ۷۰ متر بود. وقتی شرایط عادی شد، به پشت بام رفتم و دیدم که حدود یک متر از پشت بام آسیب دیده است. 

برای اینکه داعش وضعیت حرم را شناسایی نکند، درهای حرم را بستیم و اجازه ورود به کسی ندادیم. بعد هم مصالح آوردیم و آنجا را بازسازی کردیم تا کسی متوجه نشود؛ تا جایی که وقتی بازسازی کردیم، برای اینکه نو بودن سنگ‌ها مشخص نشود، زغالی روی آن مالیدیم.

 پاکسازی زینبیه از داعش در عرض چند ساعت با فرماندهی حسین همدانی

شما در ایام حضور داعش در سوریه، حضور مستمری در این کشور داشتید و به عنوان خادم حرم حضرت رقیه (س) حتما خاطراتی هم از آن دوران دارید. از رشادت‌های نیروهای مقاومت و نحوه پاکسازی منطقه اطراف حرم‌های سوریه بگویید.

شهید حسین همدانی از فرماندهان شجاع بود. سمت حرم حضرت زینب سلام الله علیها، میدانی به نام میدان حجیره بود. آنجا داعشی‌ها با سرهای بریده، فوتبال بازی می‌کردند تا رعب و وحشت ایجاد کنند. شب تاسوعا، در حرم برنامه داشتیم و حدود ۳۰۰ نفری بودیم. آن موقع اصلا خانم‌ها نبودند و به دلیل نبود امنیت، فقط آقایان به حرم می‌آمدند. آن شب حاج حسین همدانی گفت: می‌خواهیم امشب جای خوبی برویم. گفتم: هرجایی برویم خوب است و من با شما می‌آیم. به سمت حرم حضرت زینب سلام‌الله علیها و میدان حجیره رفتیم. بعد از دقایقی متوجه شدم که عملیاتی قرار است انجام شود و میدان حجیره را پاکسازی کنند. اینکه می‌گویم به سمت حرم حضرت زینب سلام الله علیها رفتیم، به این آسانی نبود. در مسیر، باران آتش و گلوله بود و خمپاره‌زن‌ها هم در نقاط مختلف منطقه زینبیه حضور داشتند. در منطقه زینبیه هم شاید تعداد افراد حاضر انگشت‌شمار بود و در بخشی هم برخی از افرادی که ساکن آنجا بودند، مجبور بودند که در خانه بمانند.

سخت‌تر از همه هم پیکرهایی بود که داعش سربریده بود و با سرهای آنها در حال بازی بودند. به حرم حضرت زینب سلام الله علیها که رسیدیم و روضه‌خوانی تمام شد، عملیات را اعلام کردند. عملیات ساعت یک بامداد آغاز شد و آنقدر این عملیات به خوبی فرماندهی و اجرایی شد که تا اذان صبح، منطقه از داعشی‌ها پاکسازی شد و حتی میدان حجیره را تغییر کاربری دادند. میدان حجیره به خاطر موقعیت استراتژیکی که داشت، شاهراه تردد نیروهای مقاومت ایرانی، حیدریون و فاطمیون بود. عملیات پاکسازی میدان حجیره واقعا سخت بود که البته رزمنده‌های فاطمیون نقش خیلی مهمی در آن داشتند.

چرا حرم حضرت رقیه (س) شبانه‌روز باز نیست؟

یکی از مشکلاتی که در برهه‌های مختلف موجب نارضایتی زائران حرم حضرت رقیه (س) بوده، بسته بودن حرم در ساعاتی از شبانه‌روز است. بسته بودن حرم در آن زمان به خاطر امنیت قابل توجیه است، اما چرا در حال حاضر هم حرم حضرت رقیه (س) شبانه‌روزی نیست؟

در گذشته به خاطر نبود امنیت، درهای حرم برای اقامه نماز بیش‌تر باز می‌شد. اکنون هم حرم از یک ساعت قبل از اذان صبح باز می‌شود و بعد هم از ساعت ۸ صبح تا حدود یک ساعت بعد از نماز مغرب به روی زائران باز است. البته این بسته بودن درهای حرم به دلیل نبود زائر است. عمده زائران خارجی که به حرم ریحانةالسحین مشرف می‌شوند، در منطقه زینبیه و دور از حرم حضرت رقیه سلام الله علیها اسکان دارند و بعد از نماز مغرب به هتل‌ها باز می‌گردند. برای همین ما درهای حرم را می‌بندیم. البته در صورتی که زائر حضور داشته باشد و همچون سال‌های قبل از حضور داعش، تعداد زائران افزایش پیدا کند، آمادگی برای باز بودن دائمی حرم وجود دارد.

با این وجود، گاهی کاروان‌ها از ما می‌خواهند که مثلا ساعت ۱۲ یا یک بامداد برای غبارروبی و زیارت به حرم مشرف شوند که ما هم موافقت کرده و حرم را برای حضور آنها آماده می‌کنیم. البته در برخی مناسبت‌ها حرم شبانه‌روز باز است و زائران در هر زمانی می‌توانند به زیارت مشرف شوند. به طور مثال در شب تاسوعا و عاشورای حسینی هر لحظه در حرم برنامه است. همچنین در اربعین نیز مراسم راهپیمایی اربعین در سوریه از حرم حضرت رقیه به حرم حضرت زینب سلام الله علیهما برگزار می‌شود.

اربعین سال گذشته ـ دمشق

برپایی مراسم جاماندگان اربعین در سوریه

مراسم اربعین در سوریه به چه صورت است؟ از چه زمانی این مراسم شکل گرفت؟

از بیش از ۱۵ سال گذشته مراسم اربعین در سوریه اجرایی شد و جاماندگان اربعین حسینی از حرم حضرت رقیه سلام الله علیها حرکت کرده و به سوی حرم حضرت زینب سلام الله علیها می‌روند. حتی آنهایی که در حرم حضرت زینب هستند، برای شرکت در این مراسم به حرم ریحانةالحسین به عنوان مبدأ حرکت، مشرف می‌شوند. اوایل شاید در راهپیمایی جاماندگان اربعین در سوریه ۵۰ نفر شرکت می‌کردند، اما در سال‌های اخیر این تعداد افزایش یافته است؛ به طوری که حتی سال گذشته با وجود شیوع کرونا و اعمال برخی محدودیت‌ها، بیش از ۳۰ هزار نفر در مراسم جاماندگان اربعین سوریه از حرم تا حرم شرکت کردند.

وقتی که سفیر عربستان از شکوه حرم حضرت رقیه (س) متحیر شد

وضعیت زائران حرم حضرت رقیه (س) از گذشته تاکنون چگونه بوده است؟

در سوریه ۱۷ ملیت حضور دارد و حرم حضرت رقیه سلام الله علیها جایی است که در آن از هر قشری از مسیحی گرفته تا اهل تسنن حضور می‌یابد. همه وقتی می‌آیند، محو فضای معنوی آن می‌شوند. قبل از جنگ در سوریه و حضور داعش، شاید در روز بیش از ۱۰۰ توریست خارجی داشتیم. در ورودی حرم چادر عربی گذاشته بودیم و از آنها محترمانه می‌خواستیم که حجاب داشته باشند و آنها با وجود اینکه مسلمان نبودند و اعتقادی هم به حجاب نداشتند، بر اساس قوانین و به خاطر احترام به حرم، به خوبی می‌پذیرفتند و با حجاب وارد حرم می‌شدند. 

مرحوم شیخ الاسلام در سال‌های گذشته، سفیر ایران در سوریه بود. او هم از جهت سیاسی و هم دینی فرد مدبری بود و حتی وقتی در سوریه حضور داشت، نماز صبحش در حرم ترک نمی‌شد. یک روز به من گفت: می‌خواهیم جشن ۲۲ بهمن را در حرم حضرت زینب سلام الله علیها برگزار کنیم. ۲۲ بهمن، جشن ملی است و همه در جاهای مجلل برپا می‌کردند. اول متعجب شدم و گفتم که امکان ندارد. چرا که وضعیت حرم به گونه‌ای است که افراد برای ورود به صحن باید کفش‌های خود را در بیاورند و بدون کفش وارد شوند. پس از این درخواست، من موضوع را با تولیت حرم در میان گذاشتم و آنها هم موافقت کرده و گفتند که مانعی نیست.

حرم حضرت رقیه، جایی است که از در ورودی باید کفش را در بیاوری. صحن، سنگ و رواق‌ها هم فرش است. آن زمان به آقای شیخ الاسلام گفتم: وزیر و سفیر می‌آیند و آنها به خودشان اجازه نمی‌دهند که کفش‌شان را در آورند. شیخ‌الاسلام گفت: باید در بیاورند. به هر ترتیب کفشداری در حرم را به خارج حرم منتقل و فضا را برای برپایی جشن ۲۲ بهمن آماده کردیم. با آغاز مراسم، سفرای کشورهای مختلف وارد حرم می‌شدند. آن موقع من دنبال سفیر کانادا و آلمان نبودم. بلکه فقط منتظر بودم ببینم سفیر عربستان چگونه وارد می‌شود. وقتی سفیر عربستان آمد، کفشش را در آورد و پس از ورود به حرم، محو سقف حرم و مصلای آن شده بود. همه عبارت‌های حرم هم از عبارات عربی و احادیثی از پیامبر اعظم صلی‌الله علیه و آله با «قال رسول‌الله» بود و کسی نمی‌توانست چیزی بگوید که مثلا این چیست؟ سفیر عربستان در سوریه همه جا را متحیر نگاه می‌کرد و در آخر سؤال کرده بود که اینجا با این همه جلال و شکوه کجاست و چه کسی دفن است؟ وقتی به او گفتند که دختر سه ساله امام حسین علیه السلام و نوه پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله است، متعجب شد. من این جمله را نشنیدم، اما نقل کردند که یکی به او گفته است: شما نگاه کنید قبر نوه پیامبر اینچنین آباد است، شما قبرستان بقیع را چهار امام معصوم علیهم‌السلام در آن دفن است، تخریب کردید. گفته شد که او پس از شنیدن این انتقاد، سفیر عربستان در سوریه راهش را ادامه داد و چیزی نگفت.

برپایی جشن ۲۲ بهمن در حرم حضرت رقیه سلام الله علیها تدبیری بود که سفیر کشورمان در آن زمان داشت و با این اقدام، شکوه و جلال حرم حضرت رقیه سلام الله علیها را به نمایندگان کشورهای مختلف نشان داد و جشن پیروزی انقلاب اسلامی را به صورت متفاوت برگزار کرد.

مصیبت‌های اسرای کربلا در سوریه/ مردم شام به خاندان اهل بیت (ع) سنگ پرتاب می‌کردند

سرزمین شام یکی از شهرهای تاریخی است که خاندان اهل بیت علیهم السلام پس از واقعه عاشورا به آنجا می‌آیند. درباره این شهر و اماکن تاریخی آن از مسجد اموی تا باب طوبی و سایر زیارتگاه‌های آن برایمان بگویید.

در سوریه ادیان مختلفی حضور دارند. باب طوبی محله‌ای است که بیش‌تر مسیحیان و یهودیان در آنجا سکونت دارند. دروازه ساعات هم جایی است که دروازه شام به آن می‌گفتند. در گذشته هر شهر دری برای ورود داشته است که دروازه ساعات، مکانی است که پس از واقعه عاشورا در سال ۶۱ هجری، اول ماه صفر خاندان اهل بیت علیهم السلام را پشت آن نگه می‌دارند. مردم آنجا، شهر را چراغانی می‌کنند، چرا که گفته بودند این‌هایی که دارند می‌آیند، خارجی و افراد خائنی هستند. به آنها نگفته بودند که این افراد، فرزندان و خاندان پیامبر اعظم صلی‌الله علیه و سلم هستند.

از دروازه ساعات تا حرم حضرت رقیه سلام الله علیها و مسجد اموی، به صورت پیاده نهایت ۲۰ دقیقه زمان می‌برد؛ اما وقتی قافله اسرای کربلا به دستور یزید بن معاویه به همراه سرهای شهدا از دروزاه شهر وارد شدند، غروب به خرابه شام رسیدند؛ چون خاندان اهل بیت علیهم السلام را در شهر گرداندند. می‌گفتند آن زمان دیوارهای خانه‌ها کوتاه بوده است. مردم از بالای دیوار به حضرت زینب سلام الله علیها و اسرای کربلا سنگ می‌زدند. مردم این منطقه از شام آنقدر کینه امام علی علیه السلام را داشتند، که وقتی کسی می‌گفت مثلا این فرزند علی است، با او بدرفتاری می‌کردند. در تاریخ داریم که حتی بر سر اسرای دشت کربلا از خانم حضرت زینب سلام الله علیها و امام سجاد علیه السلام تا کوچک‌ترها سنگ و آتش پرتاب می‌کردند. در برخی از مناطق سوریه همچنان این بغض و کینه نسبت به خاندان امام علی علیه‌السلام وجود دارد و شاید بتوان گفت که ریشه داعش از چنین تفکری ایجاد شده است.

قبر صلاح الدین ایوبی که شیعیان را زنده به گور می‌کرد و به نوعی داعش هم از چنین تفکری متولد شد، در دمشق به چه صورت است؟

سمت بازار حمیدیه جایی به نام قلعه است که زمان قدیم زندان بوده و اکنون به قلعه معروف شده است. تاریخ به خوبی نشان می‌دهد که ظلم، پایدار نیست. نه تنها قبر صلاح‌الدین ایوبی که به نسل‌کشی شیعه پرداخت، بلکه حتی معاویه که روزی بر تخت سلطنت بود و خدم و حشم داشت، اکنون مخروبه‌ای بیش نیست. چند بار وهابی‌ها تصمیم گرفتند که قبر معاویه را آباد کنند، اما هیچ وقت این اتفاق نیفتاد. با این وجود، قبر معاویه صغیر که محبت اهل بیت علیهم‌السلام را در دل داشت، اکنون وجود دارد و بسیاری از افراد هم به آنجا می‌روند. معاویه شاید به ظاهر دنیایش را آباد کرد و حضرت زینب سلام الله علیها، دختر امیرالمومنین علیه‌السلام خرابه‌نشین بود و نه سقفی، نه فرشی و چیزی داشت، اما اکنون حرم عمه سادات آباد است و قبر معاویه به لجن کشیده شده است. این‌ها همه تاریخی است که ما باید از آن درس بگیریم و محبت اهل بیت علیهم السلام را برای سعادت دنیا و آخرت در وجودمان تقویت کنیم.