سازمان پدافند غیرعامل

به گزارش مجاهدت از گروه دفاعی امنیتی دفاع‌پرس، نشست صمیمانه رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با جمعی از خبرنگاران و فعالان رسانه‌ای، با محوریت تشریح برنامه‌ها و اهداف نکوداشت هفته پدافند غیرعامل برگزار شد. در این نشست فعالان فضای مجازی و اهالی خبر دغدغه‌ها و مطالبات افکار عمومی در زمینه پدافند غیرعامل به ویژه پس از تجربه دفاع مقدس ۱۲ روزه را مطرح کردند.

سردار غلامرضا جلالی، رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور نیز، ضمن پاسخگویی به سوالات و دغدغه‌های اهالی رسانه به تبیین مأموریت‌ها و اقدامات این سازمان در حوزه ارتقای پایداری ملی متناسب با وظایف و تکالیف قانونی پرداخت و از برگزاری هفته نکوداشت پدافند غیرعامل از ۵ تا ۱۱ آبان‌ماه ۱۴۰۴ خبر داد و تاکید کرد: مطالبه‌گری رسانه‌ها برای رعایت دقیق ضوابط پدافند غیرعامل مطابق قانون، یک اقدام جهادی و انقلابی و در مسیر توسعه خدمت به مردم است. 

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور در این نشست تاکید کرد: مطابق قانون تشکیل سازمان پدافند غیرعامل کشور که در سال ۱۴۰۲ به تصویب رسیده و ابلاغ شده است این سازمان مسئولیت سیاست‌گذاری و راهبری موضوع پدافند غیرعامل را بر عهده دارد و مجری پدافند غیرعامل در سطح ملی با عالی‌ترین مقام هر دستگاه و در استان‌ها با استانداران است.

 سردار جلالی، هفته پدافند غیرعامل سال جاری با هدف توسعه آموزش‌های همگانی پدافند غیرعامل و ارتقای آمادگی دستگاه‌های اجرایی کشور برگزار می‌شود و در طول این ایام، رزمایش‌های متنوع ارزیابی آمادگی در سطوح ملی، دستگاهی، استانی و شهری اجرا خواهد شد.

براساس اعلام رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور، با توجه به نامگذاری هشتم آبان‌ماه به‌عنوان روز پدافند غیرعامل در تقویم رسمی کشور از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی و در اجرای فرامین فرمانده معظم کل‌ قوا مبنی بر ضرورت توسعه فرهنگ پدافند غیرعامل، دستورالعمل اجرایی نکوداشت پدافند غیرعامل سال ۱۴۰۴ در قالب ۱۰ ماده از سوی کارگروه دائمی پدافند غیرعامل کشور ابلاغ شده است.

مطابق این دستورالعمل، هفته نکوداشت امسال با شعار «پدافند غیرعامل؛ تاب‌آوری زیرساختی، پایداری اجتماعی» برگزار می‌شود. 

انتهای پیام/ 241

به گزارش مجاهدت از گروه دفاعی امنیتی دفاع‌پرس، پدافند غیرعامل به‌عنوان یکی از ارکان بنیادین تأمین امنیت ملی و تقویت تاب‌آوری کشور در برابر تهدیدات نوین، جایگاهی راهبردی در سیاست‌گذاری کلان جمهوری اسلامی ایران دارد. اهمیت این حوزه از آن‌روست که در کنار اقدامات نظامی و بازدارندگی سخت، نقش مکمل، پیش‌گیرانه و ماندگاری را در حفاظت از جان، مال و زیرساخت‌های حیاتی ایفا می‌کند. برخلاف تصور رایج که امنیت را صرفاً در قالب ابزار‌های نظامی تعریف می‌کند، پدافند غیرعامل نگاهی هوشمندانه و چندبُعدی به مقابله با تهدیدات دارد.

در شرایط پرتنش منطقه‌ای و جهانی امروز، اهمیت این نوع دفاع، بیش از هر زمان دیگری نمایان شده است. رشد فزاینده تهدیدات ترکیبی – از حملات سایبری و اختلال در زیرساخت‌های حیاتی گرفته تا تهدیدات زیستی و شیمیایی– ساختار‌ها و عملکرد‌های ملی را با چالش‌هایی مواجه ساخته است. سال ۱۴۰۴ را می‌توان دوره‌ای تعیین‌کننده در بازآرایی پدافند غیرعامل دانست؛ دوره‌ای که در آن، تحلیل واقع‌بینانه از وضعیت موجود و ارائه پاسخ‌های چندلایه و منعطف، ضرورتی غیرقابل انکار است.

تحلیل وضعیت جاری نشان می‌دهد که مجموعه‌ای از مخاطرات نوظهور و در حال‌تکامل، زیرساخت‌های کشور را در معرض تهدید قرار داده‌اند. تمرکز این تهدیدات نه‌تنها بر نقاط ضعف زیرساختی، بلکه بر نارسایی‌های مدیریتی و وابستگی‌های فناورانه نیز قرار گرفته است. از این‌رو، ضروری است تا دستگاه‌های اجرایی، فراتر از نگاه اداری، با رویکردی راهبردی و پیش‌نگرانه وارد عمل شوند.

در این چارچوب، قانون تشکیل سازمان پدافند غیرعامل کشور، مصوب سال ۱۴۰۲، بنیان حقوقی و نهادی لازم را برای تعریف مأموریت‌ها و الزامات عملکردی نهاد‌ها فراهم کرده است. بر اساس این قانون، سازمان پدافند غیرعامل کشور با هدف کاهش آسیب‌پذیری، تقویت بازدارندگی، مقاوم‌سازی زیرساخت‌ها و تسهیل مدیریت بحران تشکیل شده و تابع ستاد کل نیرو‌های مسلح است. این سازمان، مسئول هدایت، راهبری و نظارت عالیه بر سیاست‌ها و برنامه‌های پدافند غیرعامل در سطح ملی و در همه دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری و ماده (۲۹) قانون برنامه ششم توسعه کشور است.

مطابق با مفاد قانون، مسئولیت اجرای برنامه‌های پدافند غیرعامل در سطح ملی با رؤسای دستگاه‌ها و در سطح استان‌ها با استانداران است. این نکته بیانگر آن است که انتظار می‌رود هر دستگاه با رویکردی فعال، نسبت به تهیه، اجرا و ارزیابی مستمر برنامه‌های متناسب با سطح تهدیدات خود اقدام کند. سازمان پدافند غیرعامل کشور نیز موظف است نظارت مؤثر و ارائه گزارش‌های منظم به نهاد‌های بالادستی را به انجام رساند.

اما به نظر می‌رسد که نخستین اولویت سال جاری، شناسایی و پایش فعال تهدیدات است. هرچند بسیاری از دستگاه‌ها به تهیه طرح‌های پدافندی اقدام کرده‌اند، اما ضعف در تحلیل اندرکنش میان تهدیدات و آسیب‌پذیری‌ها، یکی از خلأ‌های مهم موجود است. لازم است نظام رصد تهدیدات – چه در سطح ملی و چه استانی – با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و تحلیل داده، بازطراحی و تقویت شود.

دومین اولویت، تمرکز بر پایداری خدمات عمومی حیاتی است. خدماتی نظیر آب، برق، درمان، حمل‌ونقل و ارتباطات، نه‌تنها شاخص توسعه، بلکه معیار مقاومت ملی در برابر بحران‌ها هستند. تاب‌آوری این خدمات، مستلزم تقویت ساختار‌های فنی، افزایش ظرفیت پشتیبان، و طراحی سناریو‌های جایگزین در صورت بروز اختلال است. دستگاه‌ها باید در این زمینه از حالت واکنشی خارج شده و به‌سمت طراحی عملیاتی گام بردارند.

در گام سوم، ارتقاء آمادگی سازمانی و تخصصی ضروری است. بسیاری از نهاد‌ها فاقد ساختار‌های تخصصی مؤثر در حوزه پدافند غیرعامل هستند یا ظرفیت موجود به‌روز نشده است. تقویت تیم‌های واکنش سریع، به‌روزرسانی بانک اطلاعات زیرساخت‌ها، و تدوین نقشه‌های عملیاتی به تفکیک سطح تهدید، از گام‌های کلیدی در این حوزه محسوب می‌شود.

بر پایه قانون، دستگاه‌های اجرایی موظف‌اند در برنامه‌های سرمایه‌ای و طرح‌های توسعه‌ای خود، بودجه و منابع لازم برای مقاوم‌سازی زیرساخت‌ها و اجرای الزامات پدافندی را پیش‌بینی کنند. تخطی از اجرای این الزامات می‌تواند تبعات قانونی برای مدیران دستگاه‌ها در پی داشته باشد.

حفاظت از زیرساخت‌های حیاتی، به‌ویژه در حوزه انرژی، ارتباطات، مراکز درمانی و لجستیکی، دیگر محور اصلی در سیاست‌های پدافندی امسال است. با توجه به افزایش احتمال حملات سایبری هدفمند، راه‌اندازی مرکز عملیات سایبری در سطح ملی و تقویت سامانه‌های هشدار سریع در دستگاه‌ها، باید در دستور کار قرار گیرد. تمرکز بر اقدامات پیشگیرانه و محروم‌سازی دشمن از اطلاعات کلیدی، مکمل این راهبرد خواهد بود.

از منظر فرهنگی و اجتماعی نیز، ارتقاء درک عمومی نسبت به ضرورت پدافند غیرعامل، اولویتی حیاتی است. بدون همراهی مردم و ذی‌نفعان محلی، هیچ طرح پایداری در عمل موفق نخواهد شد. آموزش همگانی، آگاهی‌بخشی از طریق رسانه‌ها، و مشارکت‌دادن جامعه محلی در فرایند‌های آمادگی، باید در تمامی طرح‌ها لحاظ شود.

به اذعان کارشناسان دستگاه‌ها لازم است برنامه‌های پدافند غیرعاملی را با سه رویکرد تدوین کنند؛ برنامه‌های فوری در مواجهه با تهدیدات قطعی یا قریب‌الوقوع، برنامه‌های جاری برای تقویت پیوسته ساختارها، و برنامه‌های ترکیبی که پاسخ‌های چندمنظوره به تهدیدات نوین را هدف قرار می‌دهند. این طبقه‌بندی، از پراکندگی طرح‌ها جلوگیری کرده و موجب تخصیص دقیق‌تر منابع می‌شود.

در نهایت، سال ۱۴۰۴ فرصتی کلیدی برای بازتعریف و تثبیت نقش پدافند غیرعامل در ساختار‌های اجرایی کشور است. اجرای موفق سیاست‌ها و راهبرد‌های این حوزه در گرو درک دقیق این نکته است که خود دستگاه‌های اجرایی، متولیان اصلی تحقق اهداف پدافند غیرعامل هستند.

تجربیات سال‌های اخیر به‌وضوح نشان داده‌اند که غفلت از الزامات پدافند غیرعامل می‌تواند به تحمیل هزینه‌های جدی بر کشور منجر شود. از جمله، حمله سایبری به سامانه توزیع سوخت که منجر به اختلال در شبکه جایگاه‌های سوخت‌رسانی شد، نمونه‌ای روشن از این غفلت است. رخداد‌هایی از این دست، ضمن آسیب به اعتماد عمومی، خسارات اقتصادی و مدیریتی نیز به همراه داشته‌اند. چنین تجربه‌هایی باید به‌مثابه هشداری دائمی در ذهن مدیران و تصمیم‌گیران باقی بمانند.

بدون عزم سازمانی و باور مدیریتی، حتی بهترین قوانین و سیاست‌ها نیز بی‌اثر خواهند ماند؛ بنابراین، ضروری است که دستگاه‌ها با بهره‌گیری از ظرفیت‌های داخلی و همکاری بین‌بخشی، پدافند غیرعامل را به یک مأموریت ذاتی، دائمی و اولویت‌دار در فرآیند‌های خود تبدیل کنند. توجه به این مهم، ضمن افزایش تاب‌آوری ملی، می‌تواند پایداری خدمات حیاتی کشور را در مواجهه با انواع تهدیدات تضمین کرده و امنیت عمومی را در بستر توسعه پایدار نهادینه سازد. دستگاه‌ها نباید صرفاً منتظر ابلاغ‌های بالا به پایین باشند، بلکه لازم است با نگاهی مسئولانه و خلاقانه، خود را بازیگر فعال در ارتقای امنیت و پایداری کشور بدانند. تحقق این هدف، نیازمند اراده مدیریتی، بهره‌گیری از ظرفیت‌های علمی، و تعامل مستمر با نهاد‌های مسئول است.

انتهای پیام/ 271

به گزارش مجاهدت از گروه دفاعی امنیتی دفاع‌پرس، مستند به تبصره ۲ قانون تشکیل سازمان پدافند غیرعامل کشور مصوب ۱۴۰۲/۰۵/۲۹ مجلس شورای اسلامی، اساسنامه سازمان پدافند غیرعامل کشور که به تصویب فرمانده کل قوا رسیده است، با امضای سرلشکر «محمد باقری» رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح برای اجرا، ارائه و رونوشتی از آن به رؤسای سه قوه و فرماندهان نیرو‌های مسلح ارسال شد.

برای مشاهده اساسنامه سازمان پدافند غیرعامل کشور اینجا کلیک کنید.

انتهای پیام/ 200

به گزارش مجاهدت از گروه دفاعی امنیتی دفاع‌پرس، نخستین همایش ملی «هوش مصنوعی و کاربرد‌های آن در پدافند غیرعامل» و افتتاحیه دبیرخانه هوش مصنوعی در سازمان پدافند غیرعامل، با همکاری دانشگاه عالی دفاع ملی، با حضور سردار «غلامرضا جلالی» رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور، حجت‌الاسلام والمسلمین «سید سعیدرضا عاملی» عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، سردار «اسماعیل احمدی مقدم» رئیس دانشگاه عالی دفاع ملی، «محمدسعید سرافراز» رئیس سازمان ملی هوش مصنوعی و جمعی از اساتید دانشگاه، نخبگان و صاحب‌نظران حوزه هوش مصنوعی، در دانشگاه عالی دفاع ملی برگزار شد.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور در این همایش اظهار داشت: امیدوارم با تشکیل میز تخصصی هوش مصنوعی و پدافند غیرعامل و نیز برگزاری جلسات و کارگاه‌های مقدماتی، بتوان به یک جمع‌بندی نهایی نسبت به هوش مصنوعی و کاربرد‌های آن در پدافند غیرعامل دست یافت.

سردار جلالی همچنین به تبیین تاکیدات رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظله‌العالی) به منظور بهره‌مندی مفید و موثر از ظرفیت هوش مصنوعی پرداخت و با بیان اینکه در این راستا باید برای ایجاد و فراهم‌سازی زیرساخت‌ها، نگاه عمیق‌ترو دقیق‌تری صورت گیرد، گفت: هوش مصنوعی به‌عنوان یک پدیده استراتژیک و اثرگذار در زیست‌بوم جهانی شناخته می‌شود که این مهم می‌تواند اثرات بسیار راهبردی در سطوح قدرت ملی کشور‌های مختلف داشته باشد.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با اشاره به سرمایه‌گذاری بسیاری از کشور‌ها در زمینه فراهم‌سازی زیرساخت‌های لازم به منظور بهره‌مندی از هوش مصنوعی، ادامه داد: در همین راستا برخی از کشور‌ها در حال تدوین قوانین و مقررات انحصارگرایانه در این زمینه هستند.

سردار جلالی تاثیر هوش مصنوعی بر تحولات جهانی را مهم برشمرد و افزود: هوش مصنوعی یک مولفه بسیار مهم است که نقش آن بر قدرت ملی کشور و نیز تبادلات جهانی بسیار موثر است.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور تاکید کرد: با توجه به روند تحولات جهانی و احتمال بروز تهدید و انحصار‌ها در این حوزه، لازم است نگاه جامع‌تری به زیست بوم هوش مصنوعی در کشور صورت گیرد و زیرساخت و ابزار‌های مورد نیاز در راستای پیشبرد این مهم توسعه یابد.

وی با اشاره به ایجاد شورای ملی هوش مصنوعی و مرکز ملی هوش مصنوعی، اظهار داشت: رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظله‌العالی) تاکیدات ویژه‌ای مبنی بر تداوم روند ایجاد ساز و کار‌ها و ساختار‌های هوش مصنوعی داشتند.

سردار جلالی با بیان اینکه دارایی یا سرمایه‌ها از جمله مهمترین عناصر مورد توجه پدافند غیرعامل است، متذکر شد: دارایی یا زیرساخت نقش اساسی در تداوم خدمت و تداوم کارکرد‌ها دارد؛ در همین راستا در الگو‌های جدید تهدید، زیرساخت‌ها به عنوان اهداف اصلی و راهبردی در حوزه نظامی شناخته می‌شوند.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور در ادامه تغییرات و تحولات فناورانه در حوزه زیرساخت را مورد اشاره قرار داد و گفت: در این زمینه اثر هوش مصنوعی بر دارایی‌ها و زیرساخت‌ها انکارناپذیر است.

وی بیان کرد: تهدیدات به عنوان عنصر خارجی در زیست بوم هوش مصنوعی تعریف می‌شود و این امر می‌تواند خارج از کنترل کشور‌ها و دولت‌ها بر دارایی‌ها اثر گذارد؛ این در حالی است که هوش مصنوعی بر مولفه تهدید اثرات بسیار زیادی دارد و می‌تواند آن را به شدت تحت تاثیر قرار دهد.

سردار جلالی افزود: در الگو‌های مبتنی بر پدافند غیرعامل، تلاش می‌شود بین اثر تهدید و آسیب، یک حائل ایجاد شود تا از این طریق در صورت اثرگذاری تهدید، آسیب‌پذیری بی‌تاثیر بماند. در پدافند غیرعامل تلاش می‌شود، تهدید را ارزیابی، تشخیص، کنترل، خنثی‌سازی و مدیریت کرد.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور، وابستگی‌های متقابل را به عنوان عنصر دیگر مورد توجه پدافند غیرعامل برشمرد و ابراز داشت: از آن‌جایی که دارایی‌های ما سیستمی بوده و دارای طبقات مختلفی هستند؛ از این رو در ذات سیستم، تعامل و وابستگی بین اجزا وجود دارد؛ بر این اساس ما ناگزیر با پدیده‌ای به نام وابستگی متقابل بین اجزا در دارایی‌ها روبه‌رو هستیم.

سردار جلالی از ریسک به‌عنوان عنصر مهم دیگر مورد توجه در پدافند غیرعامل یاد کرد و توضیح داد: در این خصوص احتمال‌های وقوع حوادث بررسی و ارزیابی می‌شود؛ بنابراین پدافند غیرعامل نیز باید در هرجا که زمینه تهدید وجود دارد، این ارزیابی را انجام دهد که آیا هوش مصنوعی ریسک را کاهش یا افزایش می‌دهد.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور به پیامد‌ها به عنوان دیگر عنصر اشاره و تصریح کرد: به طور کلی دارایی و زیرساخت، تهدید، آسیب‌پذیری، وابستگی متقابل، ریسک و پیامد‌ها عناصر مهمی است که در این زمینه مورد تاکید و توجه قرار می‌گیرد.

وی با اشاره به افزایش جهانی حملات سایبری در دو سال گذشته، بیان کرد: برخی از این حملات که زیرساخت‌های کشور را هدف قرار داده‌اند، مبتنی بر هوش مصنوعی بوده‌اند؛ از این رو، باید تهدیدات و مخاطرات هوش مصنوعی به‌ویژه در بخش زیرساختی کشور، به‌طور جدی مورد توجه قرار گیرد.

سردار جلالی با بیان اینکه در عین توجه و رصد تهدیدات هوش مصنوعی، باید راهبردی برای استفاده از ظرفیت‌های این فناوری در بخش دفاعی داشته باشیم، خاطرنشان کرد: در همین راستا، سازمان پدافند غیرعامل کشور، در دو سال گذشته، به مجموعه شرکت‌های سایبری فعال در حوزه پدافند سایبری بر لزوم استفاده از ظرفیت‌های هوش مصنوعی برای راهبری دفاع موثر سایبری، تاکید کرده است. در این زمینه خوشبختانه اقدامات موثری انجام شده که البته باید تلاش کرد تا به نقطه مطلوب و قابل اطمینان دست یابیم.

به گفته رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور؛ اگر بخواهیم تهدیدات ناشی از هوش مصنوعی را شناسایی و مدیریت کنیم، از حداکثر ظرفیت‌های قابل استفاده هوش مصنوعی برای کشور بهره‌مند شویم و از این فناوری در حوزه دفاع نیز استفاده کنیم، نیازمند ایجاد یک زیست بوم جامع بومی هوش مصنوعی در کشور هستیم.

انتهای پیام/ 113

به گزارش مجاهدت از گروه دفاعی امنیتی دفاع‌پرس، در آستانه ایام نکوداشت پدافندغیرعامل، نشست هم‌اندیشی و هماهنگی دستگاه‌های اجرایی تابعه معاونت امور زیربنایی با حضور سردار «محسن ساسانی» جانشین رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور در سالن شهید آبشناسان این سازمان برگزار شد.

در ابتدای این نشست سرپرست معاونت امور زیربنایی ضمن عرض خوشامدگویی و تبریک پیروزی محور مقاومت در سرزمین‌های اشغالی و آرزوی پیروزی قاطع ملت مظلوم فلسطین و با تشکر از حضور پرشور نمایندگان دستگاه‌های اجرایی که بیانگر اهتمام‌شان در حوزه پدافند غیرعامل است، به تشریح قانون تشکیل سازمان و تبیین دستورالعمل نکوداشت پدافندغیرعامل به عنوان دستور اصلی جلسه پرداخت.

سردار ساسانی نیز در ادامه جلسه با اشاره به ظرفیت‌های قانونی ایجادشده بعد از تصویب قانون تشکیل سازمان بر ضرورت استفاده حداکثری از آن تاکید کرد و این قانون راهبردی را راهگشای بسیاری از معذوریت‌های پیاده‌سازی و تحقق پدافند غیرعامل در دستگاه‌های اجرایی دانست.

مشاور ریاست سازمان در امور مجلس هم گزارشی از فرآیند تصویب قانون در مجلس ارائه و با برشماری ظرفیت‌های حاصله از این قانون به پیش‌بینی راهکار‌های لازم برای برطرف کردن خلاء‌های قانونی موجود در قالب آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های اجرایی منتج از قانون اشاره کرد.

در پایان جلسه هم مشاور حقوقی و بازرسی رئیس سازمان با تشریح موضوع مستنکفین که در قانون تشکیل سازمان بیان شده است بر ضرورت اهتمام در حوزه پدافند غیرعامل به‌منظور پیشگیری از قصور و تقصیر در این حوزه و تبعات قانونی آن برای مسئولین درصورت عمل نکردن به تکالیف و مسئولیت‌های قانونی حوزه پدافندغیرعامل پرداخت.

در این نشست بیش از ۱۰۰ نفر از مدیران پدافندغیرعامل قوه قضائیه، قوه مقننه، وزارت راه و شهرسازی، وزارت امور اقتصادی و دارایی، وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی، وزارت امور خارجه، سازمان برنامه و بودجه، سازمان اداری و استخدامی و همه سازمان‌ها و مراکز تابعه شان و مناطق آزاد کشور حضور داشتند.

انتهای پیام/ 231