سال نو

به گزارش مجاهدت از مشرق،‌ سال نو که از راه می‌رسد بازار فروش میوه، آجیل، لباس و سایر اقلام داغ می‌شود، آن‌هایی که حقوق، عیدی و سنواتشان را دریافت کرده‌اند با کارت عابربانک پُر از پولشان، خریدهای متعددی را انجام می‌دهند و گاهی حتی موجودی حسابشان را نگاه نمی‌کنند. در این میان افرادی هستند که قربانی کلاهبرداران به روش کپی کارت بانکی می‌شوند و تمام موجودی حسابشان در یک چشم به هم زدن «صفر» می‌شود! به همین منظور خبرنگار «جوان» با سرهنگ رامین پاشایی، معاون اجتماعی پلیس فتا انتظامی کشور گفتگو کرده است تا روش‌های مقابله با این نوع کلاهبرداری را تشریح کند.

نحوه کلاهبرداری با دستگاه اسکیمر به چه صورت است؟

یکی از ترفندهای مجرمان که از قدیم جزو جرایم سایبری بوده و تا امروز هم شیوه و شگرد آن تغییر نکرده است، کپی کارت بانکی با اسکیمر است. در این نوع کلاهبرداری، مجرمان با روش‌های مختلف، از یک لحظه غفلت خریدار سواستفاده می‌کنند و با دستگاه اسکیمر از نوار مغناطیسی کارت بانکی، کپی می‌گیرند. در ادامه فرد مجرم این اطلاعات کپی شده را به یک کارت بانکی خام منتقل می‌کند. حالا او با در دست داشتن کارتی مشابه کارت بانکی قربانی و با رمزی که پیش‌تر به او گفته شده است، از حساب فرد به صورت غیرقانونی برداشت می‌کند.

معمولا این نوع کلاهبرداری‌ها در چه روزهایی از ماه یا سال بیشتر اتفاق می‌افتد؟

تجزیه و تحلیل پرونده‌های قضایی این را به ما می‌گوید که جرایم اسکیمر عمدتا در اوایل ماه افزایش پیدا می‌کند، آن هم به این دلیل که مجرمان مطمئن هستند کارت بانکی هموطنان، موجودی بالایی دارد و واریزی حقوق‌ها نیز انجام شده است.

سال‌هاست که این کلاهبرداری انجام می‌شود و افراد زیادی پول‌هایشان را از دست می‌دهند. آیا نمی‌توان مانع آن شد؟

هرچند امروز هموطنان زیادی نسبت به کلاهبرداری‌ها از طریق اسکیمر و کپی کارت بانکی آگاهی پیدا کرده‌اند، اما اگر بخواهم شفاف بگویم، متاسفانه فرهنگ ما در خصوص کارت مغناطیسی یا همان کارت عابر بانک، ضعیف است. بارها اعلام کرده‌ایم که به هیچ عنوان کارت بانکی خود را به فروشندگان ندهید و رمزتان را محرمانه نگه دارید، اما متاسفانه می‌بینیم که این مسئله رعایت نمی‌شود و هموطنان به راحتی کارتشان را در اختیار فروشندگان قرار می‌دهند و رمز کارتشان را نیز با صدای بلند اعلام می‌کنند.

از طرفی کارت‌های عابر بانک در کشور ما در مقایسه جهانی امنیت پایینی دارند. تا جایی که این کارت‌ها به‌راحتی قابلیت کپی شدن و برداشت موجودی دارند. همچنین حجم تراکنش‌های بانکی یعنی همان حجم انتقال پول نیز از طریق کارت بانکی هم در خرید و هم در انتقالات پول بالاست به همین دلیل افراد سودجو و کلاهبردار پس از کپی کارت یا حتی سرقت آن می‌توانند در کمتر از نیم الی یک ساعت، تمام موجودی کارت افراد را خالی کنند و به سرقت ببرند.

مسئله دیگر در خصوص تعدد کارت‌های بانکی است، افراد به هر بانکی که بروند، برای اخذ وام یا هر اقدام بانکی دیگر ملزم به افتتاح حساب و دریافت کارت عابر بانک هستند. همین مسئله به میزان جرایم اسکیمری می‌افزاید. این در حالی است که در اکثر کشورهای دنیا این تعدد کارت وجود ندارد بلکه افراد یک کارت دارند در حالی که می‌توانند در بانک‌های مختلف حساب داشته باشند تمام حساب‌هایشان در یک کارت تجمیع می‌شود. در این کشورها نحوه برداشت و پرداخت پول نیز متفاوت است. مثلا در کارت عابر بانک کشور ما همان لحظه تسویه حساب مالی اتفاق می‌افتد و اعتبارسنجی برای برداشت پول از کارت وجود ندارد، یعنی به محض اینکه شما کارت را در دستگاه بکشید و رمز را بزنید، پول از حساب برداشت می‌شود. این مسئله بهانه را دست افرادی می‌دهد که قصد سواستفاده از کارت بانکی افراد را دارند.

برای جلوگیری از کپی کارت بانکی باید همواره دو نکته مدنظر هموطنان ما باشد، اینکه کشیدن کارت در دستگاه پوز و همچنین وارد کردن رمز توسط خودشان صورت بگیرد. اما متاسفانه در کشور ما این اتفاق نمی‌افتد و هموطنان ما در این مسئله ضعیف عمل می‌کنند و در مقابل نیز فروشندگان و مغازه داران نیز این نکته را رعایت نمی‌کنند.

گاهی مشاهده می‌شود که فروشندگان به درخواست مشتری توجه نمی‌کنند و اجازه نمی‌دهند که مشتری خودش کارت را در دستگاه پوز بکشد. مشتری هم خرید زیادی کرده و نمی‌خواهد آن‌ها را برگرداند. آیا فروشندگان نباید ملزم به قراردادن دستگاه پوز در اختیار مشتری شوند؟

بله درست است، متاسفانه عمده فروشندگان دستگاه عابر بانک خود را پشت دخل قرار می‌دهند و فقط خودشان به آن دسترسی دارند. از آنجایی که این دستگاه در دسترس خریدار نیست و نمی‌توانند کارت را خودشان در دستگاه پوز بکشند یا رمزشان را وارد کنند، همین موضوع بهترین بهانه برای مجرمان سایبری شده است. اما به این نکته توجه کنید که 90 درصد کپی کارت‌های بانکی توسط دستگاه پز سیار اتفاق افتاده است و درصد کمی مربوط به فروشندگان ثابت است. ما پرونده داشتیم که در یک فروشگاه معتبر، مسئول صندوق از دستگاه سیار استفاده می‌کرد و با سواستفاده از غفلت کارفرما، کارت‌های بانکی خریداران را کپی و سپس موجودی آن‌ها را خالی کرده است.

میزان جرایم اسکیمری نسبت به گذشته چه تغییراتی کرده است؟

نسبت به گذشته جرایم اسکیمری بسیار کمتر شده است. قبلا یکی از چند جرم با نرخ فراوانی بالا بود، اما در حال حاضر نسبت به گذشته کاهش محسوسی داشته است.

بیشترین جرایم اسکیمری مربوط به کدام مناطق کشور است؟

یکی از نقاط کشور که پرونده‌های جرایم اسکیمری در آن بسیار زیاد است، استان البرز و در جاده چالوس است. در جاده هراز هم جرایم اسکیمری بالاست، اما در جاده چالوس این جرایم بیشتر است.

اغلب چه طیف از افراد، قربانی جرایم اسکیمر شده‌اند؟

بروز جرایم سایبری با توجه به میزان تحصیلات و سن و متغیرهای دیگر تغییر می‌کند، اما در جرایم اسکیمر ما طیف وسیعی از افراد را داریم که مورد سواستفاده جرایم اسکیمری قرار گرفته‌اند، یعنی مالباخته صاحب‌نام و شناخته‌شده، دکتر، بازیگر صدا و سیما، خبرنگار و … داشته‌ایم که قربانی این نوع کلاهبرداری شده‌اند. این موضوع به دلیل فرهنگ ناشی از استفاده از کارت بانکی و عمل نکردن به توصیه‌های پلیس فتا در این زمینه است؛ توصیه اول، نسپردن کارت بانکی به دست فروشندگان است و توصیه دوم، وارد کردن رمز توسط صاحب کارت می‌باشد.

در این روزهای سال که افراد زیادی به شهرهای مختلف سفر کرده‌اند و با کارت عابربانکی خود خریدهای متعددی انجام می‌دهند، چه توصیه‌ای دارید که قربانی جرایم اسکیمری نشوند؟

به عنوان معاون اجتماعی پلیس و به عنوان یک شهروند، هر فروشگاهی که بگوید کارتت را به من بده و رمزت را بگو، هر چقدر هم که خرید کرده باشم، وقت گذاشته باشم، وسایل را همانجا می‌گذارم و از فروشنده می‌خواهم که دستگاه پوز را در اختیار خودم قرار دهد، اگر فروشنده قبول نکند، از او خرید نخواهم کرد. من این کار را چندین بار انجام داده‌ام. تذکراتی نیز به صورت اخطار به این فروشندگان داده‌ایم تا حتما پس از آن، دستگاه پوز را در اختیار خریداران قرار دهند.

آن دسته از فروشندگانی که نمی‌توانند دستگاه پوز را در اختیار مشتری قرار دهند، حتما باید «پین پد» در فروشگاه خود داشته باشند. یعنی آن‌ها می‌توانند دستگاه پوز را در کنار دخل و نزدیک خود قرار دهند، اما پین پد را در مقابل خریدار بگذارند تا صاحب کارت رمز کارتش را خودش وارد دستگاه کند.

در آخر نیز به هموطنان توصیه می‌کنم به صورت هفتگی یا ماهانه، رمز کارت عابر بانک را تغییر دهند و مبنا را بر این بگذارند که کارتشان هنگام خرید، کپی شده است. آن‌ها با تغییر رمز کارت عابر بانکی‌شان، مجرمان احتمالی در خصوص کلاهبرداری اسکیمری را ناکام می‌گذارند.