گروه دفاعی امنیتی دفاع‌پرس- شهاب شعبانی‌نیا؛ در نبرد‌های نظامی امروزی، حملات هوایی و استفاده از موشک، پهپاد و جنگنده تأثیر بسزایی بر معادلات نبرد دارد و می‌تواند تا حدود زیادی نیروهای جبهه مقابل را دچار چالش کند؛ اما در سوی دیگر، بهره‌مندی مدافعان از سامانه‌های پدافند هوایی، شعاع عملیاتی مهاجمان را محدود می‌کند و هزینه حملات هوایی را برای آن‌ها افزایش می‌دهد.
جمهوری اسلامی ایران نیز با توجه به اهمیت موضوع پدافند هوایی، طی سال‌های گذشته نسبت به تفکیک یگان‌های پدافندی از سطح نیروی هوایی اقدام و قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیا (ص) را ایجاد کرد. در پی این امر، چهارمین نیروی ارتش جمهوری اسلامی ایران یعنی «نیروی پدافند هوایی» نیز شکل گرفت تا ذیل قرارگاه پدافند هوایی و در کنار یگان‌های پدافند هوایی سپاه از آسمان کشور محافظت کند؛ بر همین اساس، دهم شهریور (روز تشکیل قرارگاه پدافند هوایی) در تقویم رسمی کشورمان به‌عنوان «روز پدافند هوایی» شناخته می‌شود.
در دوران دفاع مقدس نیز عملیات «والفجر ۸» نقطه عطفی در تاریخ پدافند هوایی ایران محسوب می‌شود؛ زیرا ایران در جریان این عملیات توانست بیش از ۷۰ فروند جنگنده دشمن را سرنگون کند که این یک رکورد بی‌نظیر در طول یک عملیات محسوب می‌شود.
البته باید به این نکته نیز توجه کرد که با ورود جنگنده‌های جدید ارتش بعثی عراق مانند جنگنده بلندپرواز «میگ ۲۵» به عرصه جنگ، ایران در حوزه پدافند هواییِ زمین‌پایه از تجهیزات لازم جهت انهدام این نوع از جنگنده‌ها برخوردار نبود و فقط در مواقعی با بهره‌گیری از جنگنده‌های شکاری «اف ۱۴» می‌توانست با جنگنده‌های مدرن دشمن مقابله کند.
اِعمال تحریم‌های تسلیحاتی علیه کشورمان و همچنین ضرورت برخورداری از فناوری‌های روز در عرصه پدافند هوایی موجب شد که ایران پس از پایان جنگ تحمیلی به عرصه طراحی و تولید سامانه‌های پدافند هوایی ورود و با تکیه بر توانمندی متخصصان داخلی، نسبت به ساخت انواع سامانه‌های پدافندی برد کوتاه، میان‌برد و دوربرد اقدام کند.
در ابتدای کار، ارتقاء و بهینه‌سازی سامانه‌های پدافندی موجود در دستور کار نیروهای پدافندی کشور قرار گرفت، اما پس از تلاش‌های بسیاری که در این عرصه صورت گرفت، سرانجام جمهوری اسلامی ایران به فناوری طراحی و تولید سامانه‌های پیشرفتهای همچون «باور ۳۷۳»، «سوم خرداد» و «۱۵ خرداد» دست یافت.
همچنین باید یادآور شویم که مبحث پدافند هوایی در نگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است تا جایی است که ایشان از آن به‌عنوان اولویت یاد کرده و بر ارتقاء آمادگی‌ها در این زمینه تأکید کرده‌اند. همچنین در احکام انتصاب فرماندهان قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیا (ص) و نیروی پدافند هوایی ارتش، ضرورت تعامل هم‌افزا و اثربخش با مجموعه نیروهای مسلح در حوزه پدافند هوایی، مورد تأکید فرمانده معظم کل قوا قرار گرفته است.
انهدام پهپاد فوق پیشرفته «گلوبال هاوک» آمریکا در حریم هوایی کشورمان که سال ۱۳۹۸ رخ داد، موجب اذعان دشمنان به قدرت پدافند هوایی ایران شد؛ حتی روس‌ها که به‌عنوان دارنده قوی‌ترین سامانه‌های پدافندی در جهان شناخته می‌شوند، با تحسین قدرت پدافندی ایران، انهدام این هواگرد پنهانکار و بلندپرواز را ناشی از بکارگیری «یک موشک فوق افسانه‌ای» دانستند.
با توجه به آنچه مطرح شد، جمهوری اسلامی ایران در حوزه پدافند هوایی، روند رو به رشدی را طی می‌کند و متخصصان صنعت دفاعی کشورمان توانسته‌اند نیاز‌های مجموعه نیروهای مسلح را در این عرصه مرتفع سازند؛ البته از این نکته نباید غافل شد که تعامل نیروهای مسلح با دانشگاه‌ها در بومی‌سازی سامانه‌های پدافندی، بسیار مؤثر بوده است و افزایش این همکاری‌ها می‌تواند ضریب اثربخشی پدافند هوایی کشور در مواجهه با هرگونه تهدیدی را بیش از پیش افزایش دهد.
انتهای پیام/ 200
