سرویس جهان مشرق _ پس از گذشت حدود ۱ ماه از امضای توافقنامه آتش بس میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان و پایان جنگ قره باغ، همچنان اخبار و روایتهای جالبی در خصوص وقایع رخ داده در دوره جنگ ۴۵ روزه میان دو کشور منتشر میشود.
در جدیدترین مورد از این اخبار، سامول بابایان رییس سابق شورای امنیت محلی منطقه قره باغ اظهارات جالب و عجیبی را در خصوص وضعیت اسفناک نیروهای ارمنی در روز نخست جنگ قره باغ بیان کرده است.
وی در سخنان خود مدعی شد ۴۰ درصد از ادوات توپخانه ای و نیمی از سامانههای پدافندی ارتش ناگورنو قره باغ در همان روز نخست جنگ توسط پهپادهای ترکیه و توپخانه جمهوری آذربایجان نابود شده است که شامل ۱۰ واحد سامانه برد کوتاه SA-۸ و یک واحد S۳۰۰ بوده است.
همچنین وی مدعی است در ۱۵ روز نخست نبرد از ۶ واحد پدافندی Tor-M۲KM حاضر در این منطقه ۴ واحد نابود شده است! اگر چه مدارک تصویری معتبر برای این ادعا وجود ندارد اما ممکن است این سامانه ها در حمله توپخانه ای به سوله های نگهداری نابود شده باشند.
از ۶ واحد سامانه Buk-M۲ حاضر در منطقه نبرد ۵ واحد آن در روزهای نخست به دلیل نبود خدمه و انتظار برای ورود خدمه روسی به این منطقه غیر فعال بوده است و در نتیجه پهپادهای Bayraktar TB۲ ارتش ترکیه و پهپادهای انتحاری ارتش جمهوری آذربایجان به راحتی و در آسمان امن به شکار ادوات نظامی رقیب مشغول میشوند.
سخنان بابایان به عنوان یک مسئول رده بالای ارمنی در جناح مقابل نشان میدهد که علی رغم درگیری شدید ۲ ماه پیش از آغاز جنگ قره باغ و با وجود رزمایش مشترک ترکیه و جمهوری آذربایجان و نقل و انتقالات گسترده زمینی، نه ارتش ارمنستان و نه ارتش محلی منطقه ناگورنو قره باغ انتظار و آمادگی لازم برای وقوع یک جنگ تمام عیار را نداشته اند و به شکل عجیبی غافلگیر شدهاند.
ظاهرا بسیاری از ادوات نظامی نامبرده در بالا پیش از اینکه فرصت ورود به میدان نبرد را پیدا کنند در انبارهای ذخیره تسلیحاتی منطقه قره باغ در حملات پیش دستانه توپخانهای ارتش جمهوری آذربایجان نابود شدهاند.
سرویس جهان مشرق _ ساعتی پیش وزارت دفاع جمهوری آذربایجان ویدئویی را از دید یک فروند پهپاد Bayraktar TB۲ منتشر کرد که لحظه کشف و نابودی یک واحد سامانه پدافندی Tor_M۲ ارتش ارمنستان در حوالی شهر خوجاوند را نشان میداد.
در بیانیه فوق ذکر شده که سامانه پدافندی مذکور ابتدا توسط یک فروند پهپاد انتحاری (احتمالا از مدل هاروپ) هدف قرار گرفته و در ادامه پهپاد رزمی بیرقدار ارتش ترکیه نیز با استفاده از مهمات هواپرتاب MAM_L محل استقرار آن را نابود میکند.
نابودی سامانه Tor_M۲ در شرایطی که به نظر میرسد رادار سامانه در حالت فعال بوده و پهپاد بیرقدار در فاصله بسیار کمی از آن حضور داشته و در برد موشک های این سامانه بوده است جای ابهام بسیاری دارد.
سامانه Tor_M۲ برترین و تقریبا مدرن ترین سامانه پدافندی ارتش ارمنستان به شمار میرود اما این سامانه نیز پس از سایر ادوات پدافندی ارتش ارمنستان نظیر S۳۰۰ و SA۸ مغلوب پهپادهای رزمی ارتش ترکیه شده و در ایجاد آسمان امن بر فراز مناطق راهبردی این کشور در منطقه قره باغ ناتوان بوده است.
سرویس جهان مشرق _ در حالیکه در روزهای مذاکرات جدی میان دو کشور جمهوری آذربایجان و ارمنستان بر سر مناقشه منطقه قره باغ صورت گرفت و در نهایت به توافق آتش بس از روز جاری ختم شد، ادامه پیشروی قوای زمینی مشترک ارتش جمهوری آذربایجان و نیروهای تحت حمایت ترکیه در خطوط مقدم میدان نبرد موجب شده تا نیروهای مدافع ارتش ارمنستان به علت نابودی بخش بزرگی از تجهیزات و مسیر پشتیبانی زمینی بر اثر حملات هوایی پهپادهای Bayraktar TB۲ ترکیه، اقدام به عقب نشینی گسترده و به جا گذاشتن ادوات و تسلیحات خود در این مواضع کنند.
در طول درگیریهای ۲۴ ساعت گذشته تا پیش از رسیدن به نقطه آتش بس، لیست ادوات نابود شده یا به غنیمت داده شده ارتش ارمنستان به شرح زیر است:
۲۲ دستگاه تانک اصلی میدان نبرد T۷۲ از مدلهای مختلف.
۶ دستگاه نفربر زرهی از مدل BMP۱/۲ و MT_LB .
۵ عراده راکت انداز توپخانهای شامل ۴ دستگاه BM۲۱ گراد و ۱ دستگاه Tos۱ A .
۱۰ دستگاه کامیون ترابری نظامی و ۱ سامانه پدافندی کوتاه برد SA۸ .
این حجم از خسارات ارتش ارمنستان به ویژه با توجه به اینکه بسیاری از ادوات فوق به شکل سالم یا با آسیب اندک و قابل کاربری مجدد برای رقیب هستند، نشان میدهد که نظامیان ارمنی برای ادامه جنگ بر روی زمین دچار مشکلات جدی هستند و در صورتی که آتش بس فوری و مذاکرات سیاسی برقرار نشود در هفتههای آینده ارتش ارمنستان مناطق گستردهتری را در منطقه قره باغ از دست خواهد داد.
تنها کافی است به آمار تانکهای نابود شده یا غنیمت داده شده ارمنستان توجه کنیم :
مجموعا در ۱۳ روز نبرد سنگین در این منطقه ۷۰ تانک تی۷۲ ارمنی نابود شده یا به غنیمت رقیب درآمده است که ۲۲ دستگاه مربوط به شبانه روز گذشته و ۴۸ دستگاه مربوط به ۱۲ روز نخست جنگ بوده است. یعنی ارتش ارمنستان در ۲۴ ساعت گذشته معادل ۵۰ درصد از کل تانکهای از دست رفته خود در ۱۲ روز قبل میدان نبرد خسارت دیده است.
همچنین ذکر این نکته نیز الزامی است که اگرچه در روزهای نخست نبرد نیز خسارات تجهیزاتی ارتش ارمنستان بیش از جمهوری آذربایجان بود، اما قوای ارمنی نیز موفق شده بودند خسارات قابل توجهی به رقیب وارد کنند اما در طول ۲۴ ساعت درگیریهای اخیر تنها ۱ کامیون نظامی و ۱ پهپاد انتحاری ارتش جمهوری آذربایجان در این منطقه نابود شده است.
اما جالب ترین موضوع در تحولات ۲ روز اخیر جنگ قره باغ، صحبتهای الهام علی اف رییس جمهور کشور جمهوری آذربایجان در خصوص پیروزیهای نظامی ارتش این کشور در منطقه قره باغ بود.
وی در بخشی از سخنان خود که مربوط به خسارات تجهیزاتی وارد شده به ارتش ارمنستان بود مدعی شد پهپادهای این کشور موفق شدهاند سامانه پدافندی برد بلند اس ۳۰۰ ارتش ارمنستان را که در منطقه قره باغ مستقر شده بود نابود کنند.
کمی بعد ویدئویی از سوی وزارت دفاع آذربایجان منتشر شد که نشان میداد پهپادهای Bayraktar TB۲ ترکیه ۲ سامانه راداری متعلق به ارتش ارمنستان را با استفاده از بمبهای هدایت لیزری MAM_L نابود میکنند.
با دقت بر روی اهداف نابود شده میتوان با احتمال بالایی هدف اول را رادار پیش اخطار فرکانس کوتاه VHF_UHF از مدل P۱۸ روسی دانست.
اما هدف نابود شده دوم که انتشار تصاویر آن جنجال برانگیز شده است از مدل ۳۶D۶ Tin shield است که متعلق به مجموعه پدافندی برد بلند S۳۰۰ ارتش ارمنستان است.
پیش از این و بر اساس تحلیل تصاویر ماهوارهای حضور یک آتشبار سامانه پدافندی S۳۰۰_PT ارتش ارمنستان در اطراف شهر استپاناکرت (خان کندی) مرکز منطقه قره باغ اثبات شده بود.
مشخص نیست چرا فرماندهان ارمنی رادار فوق را در فاصله زیادی از آتشبار اس ۳۰۰ خود (حدود ۲۲ کیلومتری) و بدون حضور سامانههای پدافندی کوتاه برد برای دفاع از آن مستقر کردهاند تا اینچنین به سادگی توسط پهپادهای رزمی ترکیه شکار شود.
به احتمال قوی اشاره الهام علی اف رییس جمهور جمهوری آذربایجان به نابودی سامانه اس ۳۰۰ نیز مربوط به فیلم نابودی همین سامانه راداری بوده است اما تا کنون تصاویری که نشان دهنده نابودی اجزای اصلی سامانه اس۳۰۰ باشد منتشر نشده است.