سردار سعید منتظرالمهدی

گروه جامعه دفاع‌پرس – سردار «سعید منتظرالمهدی» معاون فرهنگی و اجتماعی فراجا: این روز‌ها بسیاری از والدین از وابستگی فرزندانشان به فضای مجازی شکوه و شکایت دارند و اغلب می‌پرسند که چگونه می‌توان مانع از این وابستگی شد و میزان حضور فرزندانن را در این فضا کم کرد.

واقعیت این هست که فضای مجازی، و حضور در شبکه‌های اجتماعی مجازی، به بخشی جدایی ناپذیر از «زندگی واقعی» امروزه ما تبدیل شده هست. چه اینک ما نه تنها بخش مهمی از اطلاعات و اخبار روزانه مورد نیاز خود را از این فضا دریافت می‌داریم بلکه بخشی ار زندگی و کار و فعالیت و ارتباطات احتماعی خویش را در چارچوب و درون این دنیای حیرت‌انگیز سامان می‌بخشیم و به انجام می‌رسانیم. بنابراین، اینک فضای مجازی، و دنیای دیجیتال، به فرصتی مهم برای «بهتر زیستن» تبدیل شده هست و لاجرم دیگر نه تنها نمی‌توان این فضا را از زندگی واقعی خود حذف کرد بلکه اساسا زیستن بدون آن را نمی‌توان متصور شد.

اما، این فضا علیرغم سودمندی‌های فراوان، می‌تواند اثرات زیانباری را بر ذهن و مغز و جسم و روان انسان ها، به ویژه کودکان و نوجوانان، برجای بگذارد. به ویژه، این اثرات بر گروه‌های کم سن و سال زمانی وخیم‌تر می‌شود که آنان روزانه بیش از ۳-۲ ساعت از وقت خویش را به پرسه‌زنی در این فضا، یا انجام بازی‌های دیجیتال، بگذرانند. در چنین شرایطی آنان دچار نوعی «نشانگان» (سندرم) روان‌شناختی می‌شوند که اصطلاحا «اختلال بازی دیجیتال» (یا وابستگی به فضای مجازی) نامیده می‌شود.

وابستگی کودکان و نوجوانان به فضای مجازی انبوهی نشانه بدخیم در پی دارد که از آن میان می‌توان به: گوشه گیری، پرخاشجویی، افت عاطفی، کاهش تمرکز، فرسودگی مغزی، افت تحصیلی و مسئولیت‌گریزی، اشاره کرد. این علائم به نوبه خود می‌توانند فرایند «اجتماعی شدن» کودکان و نوجوانان را دستخوش بدکارکردی قرار دهند و مانع از رشد بهنجار آنان شود. از همین روی باید حضور گروه‌های کم سن و سال (و البته بزرگسالان) را در فضای مجازی مدیرت کرد.

برای مدیریت حضور در فضای مجازی، و پیشگیری از اثرات حاصل از وابستگی به این فضا، راهکار‌های زیادی وجود دارد که از آن میان این راهکار‌ها سودمندتر به نظر می‌رسند:

یک – ایجاد محدودیت برای حضور در فضای مجازی، برای این منظور والدین می‌بایست استفاده روزانه بیش از ۲ یا ۳ ساعت در این فضا را برای فرزندانشان ممنوع سازند. گرچه چنین محدودیتی ممکن هست با واکنش مخالفت جویانه فرزندان روبه رو شود، اما اگر والدین با گفت‌و‌گو و البته قاطعیت و هماهنگی بر آن اصرار ورزند، فرزندان ناگزیر از پذیرش آن خواهند شد.

دوم – فاصله گیری از گوشی به هنگام ناهار، شام، در حضور میهمان، به هنگام تماشای تلویزیون و گفت‌و‌گو‌های خانوادگی و نظایر آن. این نوع حد و حدود قائل شدن موجب می‌شود تا افراد خانواده لذت‌های مختلف را تجربه کنند و تفریح و لذت خود را به سر در گوشی فرو بردن محدود نسازند.

سوم – گفت‌وگوی صمیمانه پیرامون اثرات منفی وابستگی به فضای مجازی. چنانچه والدین به گونه‌ای صمیمانه پیرامون اثراتی همچون کمبود خواب، کاهش تمرکز، منزوی شدن، کج خلقی و چکِ وسواس گونه‌ی گوشی، با فرزندان خود گفت‌و‌گو نمایند می‌توانند مانع از استمرار وابستگی خود و فرزندانشان به دنیای دیجیتال شوند.

چهارم – فاصله گیری از فضای دیجیتال در روزی از روز‌های هقته چنانچه همه اعضای خانواده تصمیم بگیرند در یکی از روز‌های هفته کلیه وسایل دیجیتال خود را خاموش کنند و وقت خویش را صرف فعالیت‌های دیگر نمایند، می‌توانند قدم موثری برای وابسته نشدن به دنیای مجازی بردارند.

خلاصه آنکه گرچه نمی‌توانیم فضای دیجیتال را از ذهن و زندگی خود و فرزندانمان حذف کنیم، اما ناگزیر باید حضور در آن را سامان دهیم و محدود سازیم چرا که در غیر این صورت گرفتار واکنش‌های منفی و مضر می‌شویم که رستن از آن‌ها دشوار خواهد بود.

انتهای پیام/ ۲۴۱