سردار علی آزادی

گروه اجتماعی دفاع‌پرس – سردار «علی آزادی» فرمانده انتظامی استان کردستان؛ مهمترین نشانه ­های احساس امنیت در فضا‌های شهری شامل حضور در فضا‌های شهری در ساعت­‌های پایانی شب، حضور در فضا‌های خلوت، نداشتن ترس از سرقت اموال، نداشتن ترس و اضطراب از سکونت در منطقه می­ باشد.

در این راستا یکی از رسالت­‌های طراحی شهری و معماری فضا‌های شهری کاهش پتانسیل­‌های طبیعی جرم خیزی مناطق می­ باشد و بر این اساس می‌توان از طریق آرایش و طراحی کالبد شهر برای جلوگیری از ارتکاب جرایم و یا کاهش آن بهره برد.

سه رکن اساسی پیشگیری از جرم را در حوزه «قانون، پیشگیری­‌های اجتماعی و برنامه ریزی و طراحی­‌های مناسب» است که بدون توجه به آن نمی­ توان از جرایم قابل انتظار در محیط کاست و تحقیقات نشان می­ دهد که ترس از جرم در یک جامعه به عنوان یک عامل نفاق، مشکلی بزرگتر از خود جرم است.

مردم اغلب از جا‌هایی که احساس در معرض خطر بودن، آسیب دیدن و به طور کلی ناامن بودن دارند، دوری می­ کنند و به تدریج این محیط­‌ها متروک می­ شوند، اگر چه در ابتدا واقعا ناامن نبوده اند، اکنون به مکان­‌هایی برای سوءاستفاده و فعالیت‌های مجرمانه تبدیل می­ شوند و بنابراین ایجاد محیطی که مردم را جذب و تشویق به پیاده روی بدون ترس و حس ناامنی بکند، شمار مردم ناظر را افزایش می­ دهد که این نیروی مردمی برای امنیت خود مردم، بسیار قوی عمل می­ کند و کیفیت زندگی در آن محیط را افزایش می ­دهد.

بیشتر رفتار‌ها و اعمالی که گروه ­های زیادی از استفاده کنندگان را از مراکز شهری می­ ترساند، اعمالی است که گرچه به طور اصولی جرم نیست، اما باعث بی نظمی عمومی می ­شود، مانند حضور معتادان یا ناسزا گویی افراد که جهت کاستن از اثرات این اعمال بر دهن مردم می ­توان از تکنیک تکرار مناظر آشنا استفاده کرد و این تکنیک در فضا‌های عمومی شهری، نه تنها حس غربت و اضطراب آن را از بین می‌برد، بلکه به مردم در مسیریابی کمک می­ کند و از گم شدن احتمالی و ترس ناشی از آن جلوگیری می‌کند. همچنین این مسئله علاوه بر ساخت اماکن و فضا‌های آشنا، می­ تواند در قالب مبلمان شهری با سبک‌های آشنا نظیر نیمکت­‌ها و سطل­ ها، کیوسک­‌های تلفن و ایستگاه ­های اتوبوس و نظایر آن که از جمله عناصر الحاقی به محیط محسوب می ­شوند، نیز قابل حصول باشد و البته استفاده از سبک ­های آشنا به معنی نفی طرح‌های مدرن و نوآوری نخواهد بود.

امروزه پارک ­ها و فضای سبز را می ­توان آخرین بازمانده ­های طبیعت در شهر‌ها و حلقه ارتباطی انسان شهرنشین با طبیعت دانست که نقش تعیین کننده‌ای در حمایت از سیستم‌های اکولوژی اجتماعی و زیباسازی سیمای شهر را برعهده دارد کاربری پارک می‌تواند بیشترین نقش را در تغییر هوای شهر و شادابی مردم داشته باشد؛ پس این کاربری می ­بایست مؤلفه­ هایی، چون امکانات، زیبایی، امنیت، دسترسی راحت، توزیع مناسب در سطح شهر و مساحت مناسب داشته باشد تا بتواند نقش خود را به درستی ایفا کند محققان اذعان می‌دارند که یک پارک می ­تواند به عنوان یک دره اجتماعی عمل کند که مانع از انجام فرآیند‌های اجتماعی لازم برای پیشگیری از جرم و جنایت باشد.

از آنجایی که پارک می ­تواند هم مکان تفریحی مشروع عمومی و هم مکان جرم باشد، کاربران مشروع ممکن است در صورت بروز مشکلات از حضور در این مناطق خودداری کنند؛ این اجتناب از عواقب ناشی از حضور افراد متخلف در پارک است همچنین ممکن است جرم را به مناطق خاصی از شهر جلب کنند و در نتیجه، رفتار‌های اجتنابی را تقویت می ­کنند و سبب بروز ناخواسته جدایی گزینی می ­شوند و از آنجایی ­که عمومی­‌تر از فضا‌های خصوصی هستند، اغلب آن­ها به عنوان مکان­‌هایی است که به­ راحتی برای فعالیت­‌های نامطلوب (یعنی فضا‌های زندگی برای بی خانمان، دزدان، بازار فروشندگان مواد مخدر و رفتار مجرمانه نوجوانان) مورد توجه قرار می­ گیرند.

انتهای پیام/ 241

گروه اجتماعی دفاع‌پرس – سردار «علی آزادی» فرمانده انتظامی استان کردستان؛ آسیب‌های اجتماعی از قبیل اعتیاد، خشونت، بزهکاری، قتل، سرقت، فرار از مدرسه، طلاق و… به عنوان یک تهدید جدی، سلامت همه افراد جامعه به ویژه کودکان، نوجوانان و جوانان را با خطر مواجه ساخته است.

امروزه با وجود پیشرفت‌‌های فراوان در زمینه پیشگیری و کنترل آسیب‌های اجتماعی، افراد به دلیل عدم اتکا به تعلیمات پیامبران در زمینه اخلاق، معنویت و روابط سالم انسانی، از بحرانی که سلامت جسم و روح آنها را به خطر افکنده، رنج می‌برند. بنابراین، تنها راه نجات از بحران‌هایی که سلامت جوامع را به خطر افکنده است، بازگشت به آموزه‌های دین مبین اسلام است.

یگانه هدف دین اسلام، دستیابی انسان به سعادت در دنیا و آخرت است که خداوند برای دستیابی به این هدف در همه زمینه ها دستورات لازم را در اختیار بشر قرار داده است و چنانچه هر کدام از این دستورات به صورت صحیح در جامعه نهادینه و عملی شود در همان راستا موجب کاهش آسیب های اجتماعی می شود.

امر به معروف و نهی از منکر از بنیادی‌ترین فرایض دینی است که از یک طرف ضامن گسترش ارزش‌های معنوی و اخلاقی در میان جامعه بشری بوده که بدون آن سایر احکام عبادی نیز اقامه نخواهد شد و از طرف دیگر مایه حیات، نشاط، پویایی و احساس امنیت اجتماعی جامعه اسلامی و راهکاری عملی برای جلوگیری از انحراف در دین است.

در انبوهی از آیات قرآن و احادیث پیشوایان معصوم (ع) اهمیت، جایگاه و کارکردهای گوناگون این فریضه و همچنین عواقب و پیامدهای جبران ناپذیر ترک فعل و یا فراموشی آن به وضوح بیان شده است و خداوند متعال در قرآن کریم به زیبایی این مسئله را بیان نموده آنجا که می فرماید: «مردان و زنان مومن همه یاور و دوستدار یکدیگرند، خلق را به کار نیکو وادار و از کار زشت منع می‌کنند». این دو فریضه باید توسط همه افراد جامعه، چه در مسائل فردی و جزئی و چه در مسائل اجتماعی و کلی اجرا شود؛ زیرا این دو فریضه نقش بنیادین و اساسی در امنیت اخلاقی و معنوی جامعه اسلامی دارند.

امر به معروف و نهی از منکر با وجود آنکه یک امر اجتماعی است، اما عواقب آن متوجه تک تک اعضا جامعه می شود و نوعی حساسیت عمومی در برابر گناه است که نمی گذارد، فرد و جامعه به سوی بی بندوباری و سقوط پیش برود و زمینه تربیت سالم اجتماعی و پیشگیری از آسیب های اجتماعی را فراهم می سازد. در نتیجه تأمین امنیت و آسایش، رفاه و آرامش و حقوق مردم همه در گرو انجام این فریضه الهی است.

امروزه که استکبار جهانی با تهاجم فرهنگی، امنیت اخلاقی و معنوی جامعه دینی را متزلزل نموده است. ضرورت دارد که امر به معروف و نهی از منکر بیش از گذشته مورد توجه قرار بگیرد. فریضه امر به معروف و نهی از منکر با مقوله امنیت و کاهش آسیب ها در جامعه و اقتدار نظام اسلامی ارتباط تنگاتنگ و نزدیکی دارد.

امنیت به عنوان یکی از شاخصه های مهم توسعه جوامع، مستلزم همکاری همه نهاد ها و سازمان‌های اجتماعی و نیز شهروندان یک جامعه است. که از میان آنها پلیس در مقام بخشی مهم از دستگاه امنیتی کشور وظیفه خطیر تأمین امنیت و آسایش داخلی را بر عهده دارد.

وظیفه اصلی پلیس ترویج خوبی ها و مقابله با ناهنجاری ها در جامعه است و این همان فریضه امر به معروف و نهی از منکر است که پلیس نقش اساسی در احیاء و پایداری آن دارد و موجب امنیت اخلاقی و کاهش آسیب ها و ارتقای سلامت در جامعه می شود.

منابع:

1- قرآن کریم، سوره توبه، آیه 71.

2- اژدر شمخانی و همکاران (1396). آثار امر به معروف و نهی از منکر در امنیت و انتظام جامعه. دانش انتظامی همدان، سال چهارم، شماره 3.

انتهای پیام/ 241