سلامت

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از مشرق، این روزها شاید اطرافمان زیاد دیده باشیم بچه هایی را که در هنگام عبور از کنار افرادی غیر از پدر و مادر، خواهر و برادر ، اطوارها و رفتارهای خاص بدنی نشان میدهند مثلا عضلاتشان اسپاسم می شود یا چهره درهم می کشند و بدنشان را فشار می دهند اینها نشانه های دوران کرونا و ریشه های وسواسی و اضطرابی است که در بچه هایمان ناخواسته در حال شکل گیری است.

زمانی که فکر ما دچار اضطراب وسواس گونه می شود ناخودآگاه مکانسیم هایی را برای فرار از آن خطر احتمالی فعال می کند که یکی از همین رفتارها همین است که بچه ها در برخورد با دیگران انجام میدهند درحالیکه شاید پدر یا مادرشان دچار این وسواس ها نباشند اما در دوران کرونا ممکن است ناغافل زنگ ایجاد آن در بچه ها زده شود.

*نشانه های وسواس در کودکان/راهکار مقابله

۱-نگرانی درباره مرگ خود یا عزیزان

نشانه: فکر وسواسی مربوط به مرگ یا بیماری خود یا عزیزان از سوی کودکانمان تا حدی شاید در این ایام معمول و طبیعی باشد اما بیش از آن ممکن است به سوالات پی در پی بچه ها درباره مرگ و کرونا، بیماری خواهر یا برادر و اقوام و موضوعات مربوط به مرگ و دنبال کردن آن در شبکه های مختلف بیانجامد.

راهکار: در این زمینه بهترین راهکار این است که اجازه دهیم بچه ها تخلیه هیجانی شوند مثلا درباره مسائل صحبت کنند ، بازی کنند و آشفتگی هایشان را نقاشی کنند وگرنه هیجانات‌شان مثل یک دیگ زودپز بیرون می زند و به وسواس های فکری عمیق می انجامد.

اگر کودکمان از ما درباره مرگ و بیماری می پرسد بنا به اقتضای سن بهتر است حقایق را به او بگوییم و او را از بیماری آگاه کنیم اما اگر بیش از آن می پرسد بهتر است ذهنش را به مباحث دیگری منحرف کنیم و بیش از حد به او توضیح ندهیم و بگوییم: عزیزم همین که مسائل بهداشتی را رعایت کنی نه برای تو و نه برای ما هیچ مشکلی پیش نمی آید.

۲-ترس از نقض قوانین

نشانه: دومین نشانی ترس از نقض قوانین است اینکه بچه مدام در ذهنش فکر کند اگر قوانینی را نقض کند مثل همین ماسک زدن، دستکش دست کردن یا شست و شوی دست ها ، ممکن است بمیرد یا والدینش را از دست بدهد و دچار عذاب وجدان شود.

راهکار: بهترین حالت این است که اگر این احساس به ما دست داد که بچه هایمان دچار احساس گناه شده اند، بهتر است به جای صحبت تند ما آنها مثلا اینکه : چرا این بار دست هایت را نشستی یا چرا به چشمانت زدی و تو کرونا میگیری و می میری اگر رعایت نکنی!» که نه تنها اضطراب را از بین نمی برد بلکه بچه را تندخو می کند بهتر است به او آموزش های لازم را با آرامش بدهیم.

۳-نگران درباره ریشه بیماری یا ویروس کرونا

نشانه: در این ایام زیاد پیش می آید که بچه ها راجع به کرونا زیاد سوال بپرسند بهتر است به جای ساده انگاری یا رفتارهای تند و هیستریک در سطح فهم بچه ها با آنها حرف بزنیم.

راهکار: دروغ نگوییم و به زبان کودکانه یا با نقاشی و داستان و روایت به او مسائل را توضیح دهیم ولی اگر سوالات او طوری است که نمی توانیم پاسخ دهیم بهتر است از یک متخصص کودک کمک بگیریم.

۴-نگرانی راجع به مبتلا شدن یا نشدن

نشانه: یکی از نگرانی های این روزهای بچه ها این است که آیا مبتلا شده اند یا خیر یا خوش شانس هستند یا بدشانس. همه ما میدانیم که با همه رعایت ها ممکن است در کسری از ثانیه در اثر یک اتفاق دچار ویروس شویم بنابراین همه روش های پیشگیری هم درصد خطا دارد حتی همین ماسک و الکل هم آسیب رسان هستند منتها فعلا بنا به گفته متخصصین بهداشت و سلامت جسم و روان می بایست استفاده کنیم.

راهکار: بنابراین بهتر است بچه ها را به لحاظ ذهنی در این زمینه ارام کنیم و اگر متوجه شدیم درگیری بچه هامان خیلی بیش از حالت عادی شده می بایست او را تحت نظر متخصص قرار دهیم.

۵-وسواس چینش یا نظم

نشانه: یکی از نشانه های وسواس کودکان لمس اشیاء ، نظم دادن به آنها و چینش وسواس گونه است به طوریکه متوجه می شویم از حالت عادی این رفتارشان متفاوت شده است.

راهکار: بهتر است به بچه ها آموزش دهیم که حتی با یک برخورد بدنی هم کرونا نمیگیریم به شرط اینکه ماسک بزنیم و از لوازم ضدعفونی استفاده کنیم البته خود اسپری های رقیق کننده وایتکس که برخی خانواده ها این مدت زیاد استفاده می کنند هم ممکن است به سیستم تنفسی آسیب بزند، بهتر است خودمان از همه وسایل به حدنرمال استفاده کنیم و به بچه هایمان هم همین را توصیه کنیم.

درهر صورت همه راهکارها ممکن است راهگشا هم نشوند و اگر احساس کردیم همه این نشانه ها یا بیشتر آنها در کودکمان وجود دارد به طوریکه باعث خواب و بیداری آشفته و گوشه گیری یا شست و شوی زیاد و مدام او و افکار مرگ و بیماری زیاد شده بهتر است با متخصص کودک در این زمینه مشورت کنیم.

*آیا وسواس کودکان درمان دارد ؟ چه نوع درمانی خوب است؟

«مهدیه صالحی» روانپزشک سلامت و استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران دراین باره می گوید: «خوشبختانه وسواس درمان دارد، هم دارویی و هم غیردارویی. درمان دارویی بیشتر داروهای ضدافسردگی است و غیردارویی هم درمان های شناختی رفتاری که از بازی درمانی تا دیگر انواع درمان ها می شود.

والدین باید بدانند که در این روزها با بچه ها چطور رفتار کنند بنابراین خودشان هم باید آموزش ببینند، خیلی وقت ها حتی والدین در دام وسواس های بچه ها می افتند بنابراین باید خیلی هوشیار باشیم و وسواس های بیماری زا را یا تشخیص دهیم یا از متخصص کودک مشورت بگیریم تا دردام نیافتیم. شاید خیلی والدین فکر کنند که درمان دارویی برای بچه هایشان اعتیاد آور است درحالیکه اینطور نیست.

نکته دیگر این است که بچه ها را دعوا نکنید، سرزنش نکنید، به آنها برچسب نزنیم و تحقیرشان نکنیم، باید اگر حس کردیم رفتارشان وسواس گونه و اضطرابشان زیاد است به آنها کمک کنیم نه اینکه سرزنششان  کنیم، بهتر است حواس بچه را به چیزهای دیگر پرت کنیم ، با آنها بازی کنیم و درباره مسائل دیگر با او صحبت کنیم.

*مرگ عزیزان عامل اضطراب و وسواس کودکان

مجتبی حبیبی، روان شناس سلامت و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران درباره مرگ عزیزان و تأثیر آن روی بچه ها دراین ایام میگوید: همیشه شرایط اینطور بوده که همه می توانستند برای از دست رفته هایشان سوگواری کنند اما الان وضعیت فرق کرده است، پدربزرگ، مادربزرگ، عمه و خاله و دیگر اقوام ممکن است فوت کنند اما ما در مراسمی شرکت نمیکنیم بهتر است اجازه دهیم بچه هایمان هم عزاداری کنند حتی در منزل پدر یا مادربزرگ حضور پیدا کنند با رعایت مسائل بهداشتی به وسایل آنها دست بزنند و حتی گوشه گیری کنند.

بچه های زیر هفت سال مفهوم مرگ را هنوز به درستی نمی فهمند بهتر است آنها را در شرایط ایمن به منزل پدر یا مادربزرگ ببریم تا گریه  کنند و برون ریزی داشته باشند این امر نه تنها برای بچه ها بلکه برای بزرگترها هم لازم است.

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از مشرق، فهیمه سهیلی پور فوق تخصص غدد درون ریز و متابولیسم کودکان و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در پاسخ به این پرسش که «کم خونی فقر آهن در افراد به ویژه کودکان و نوجوانان چه تبعات منفی در سلامتی آنها ایجاد می‌کند؟»،‌اظهار داشت:‌کم خونی ناشی از فقر آهن یکی از شایع ترین اختلالات تغذیه‌ای در سراسر جهان است.

وی با بیان اینکه اثر نامطلوب کم خونی فقر آهن بر تکامل جسمی و روحی و بازده کاری افراد ثابت شده است،گفت:‌ دریافت ناکافی آهن، سوء جذب آهن، خونریزی‌های گوارشی و عفونت‌های انگلی، از علل شایع کم خونی فقر آهن هستند.

بیشتر بخوانید:

علائم کم خونی فقر آهن چیست و چگونه درمان می‌شود؟

این فوق تخصص غدد درون ریز و متابولیسم کودکان بیان داشت:‌ نکته بسیار مهم و کاربردی این است که گاهی علی‌رغم مصرف کافی مواد غذایی آهن‌دار، به علت عادت‌های غلط تغذیه‌ای نظیر مصرف زیاد چای، لبنیات یا کاکائو در همراهی با آهن، جذب آهن به خوبی انجام نمی‌شود و شاهد کم خونی یا «آنمی» فقر آهن هستیم.

سهیلی پور یادآور شد:‌ فقر آهن شایع ترین اختلال هماتولوژیک در دوران کودکی است و با اختلال رشد و تکامل به خصوص تکامل ذهنی در دوران شیرخواری و کودکی همراه است.

بیشتر بخوانید:

ارتباط کم‌خونی و ابتلا به کرونا

وی متذکر شد:‌ مطالعات نشان داده است که فقر آهن طی اولین سال زندگی، حتی اگر آنقدر شدید نباشد که به کم‌خونی منجر شود، با کاهش ضریب هوشی در دوره‌های بعدی زندگی همراه است.

این فوق تخصص غدد درون ریز و متابولیسم کودکان بیان داشت: همچنین رابطه میان بروز اختلالات شناختی در کودکان دبستانی با کم خونی فقر آهن و حتی کمبود آهن بدون آنمی در مطالعات مختلف و متعدد مشاهده شده است.

بیشتر بخوانید:

4 راهکار برای جذب بیشترین میزان آهن از موادغذایی

سهیلی پور تصریح کرد:‌ بنابراین مصرف قطره آهن طی دو سال اول زندگی علی‌رغم بو و طعم خیلی بدی که دارد، باید بیشتر مورد توجه مادران قرار بگیرد. تمیز کردن دندان‌های شیرخوار بعد از مصرف قطره آهن، به خوبی می‌تواند مانع تغییر رنگ آنها شود.

وی ابراز داشت:‌ فقر آهن در کودکان دبستانی می‌تواند سبب افزایش ابتلا به بیماری‌های عفونی، طپش قلب، تنگی نفس، رنگ پریدگی، خستگی زودرس، کاهش توانایی‌های جسمی، کوتاه قدی، تغییرات خلقی، کاهش تمرکز و اختلال در یادگیری شود.

این فوق تخصص غدد درون ریز و متابولیسم کودکان با اشاره به اینکه کم خونی که در موارد شدیدتر و طول کشیده فقر آهن دیده می‌شود، می‌تواند منجر به تغییراتی در رشد و تکامل عصبی کودکان شود، افزود:‌ گاهی حتی علی‌رغم درمان مناسب، برگشت ناپذیر خواهد بود.

سهیلی پور با بیان اینکه ممکن است کاهش ضریب هوشی و کاهش قدرت یادگیری و توانمندی‌های ذهنی و جسمی در سال‌های اولیه مدرسه خود را نشان ندهد،گفت: در مقابل این عوارض در سال‌های بعدی با افت تحصیلی کودک بروز می‌کند.

وی خاطرنشان کرد:‌ مطالعات متعدد نشان داده است که فقر آهن و تأثیر منفی آن بر سیستم عصبی، منجر به اختلال در توجه و تمرکز، کم شدن حافظه و قدرت یادگیری و اختلالات رفتاری در کودکان و نوجوانان می‌شود.

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از مشرق، دکتر علیرضا زالی فرمانده ستاد مقابله با کرونا در کلانشهر تهران معتقد است که مراجعه دیرهنگام مبتلایان به مراکز درمانی یکی از مهمترین دلایل افزایش تعداد بیماران بدحال در هنگام مراجعه به مراکز درمانی بوده و در این رابطه به ایسنا می‌گوید: بخشی از مبتلایان نیز به مراکز غیردولتی مراجعه می‌کنند و تا رسیدن به مراکز ارجاعی تخصصی درمانی کرونا مدت بیشتری زمان می‌برد.

وی طولانی شدن مدت اقامت بیماران در بیمارستان‌ها را از دیگر تبعات این مساله عنوان کرد و افزود: مدت اقامت بیماران در بیمارستان‌ها نسبت به پیک اول و دوم، حداقل بین ۱ تا ۲ روز افزایش داشته و طولانی‌تر شده است.

به گفته زالی، همچنین تعداد بیمارانی که از اورژانس مستقیماً وارد بخش مراقبت‌های ویژه می‌شوند، نسبت به دوره‌های قبل افزایش بیشتری داشته، به گونه‌ای که تقریبا حدود ۲۰ تا ۲۵  درصد مراجعین روزانه به مراکز درمانی استان تهران نیازمند دریافت خدمات مراقبت‌های ویژه در بدو امر هستند.

در این رابطه سوالی که مطرح می‌شود این است که بهترین زمان مراجعه مبتلایان به مراکز درمانی و بیمارستان‌ها چه زمانی است؟

زالی در پاسخ به این سوال با تاکید بر اینکه افراد به محض شروع علایم باید به پزشک و یا مراکز درمانی مراجعه کنند، به ایسنا گفت: متاسفانه بیماری کووید ۱۹ بیماری بسیار پیچیده و فریبنده‌ای است، لذا پزشک باید در رابطه با سیر درمان بیماری، بستری و یا ادامه درمان در منزل تصمیم‌گیری کند.

افراد دارای علائم کرونا چه زمانی به مراکز درمانی مراجعه کنند؟

وی با بیان اینکه علایم بیماری معمولا بین ۳ تا ۵ روز بعد از تماس با ویروس بروز پیدا می‌کند، گفت: شروع علائم در ابتدا ممکن است خفیف باشد، ولی اگر بین بازه زمانی ۵ تا ۱۰ روز بعد از استقرار علائم بیماری تخفیف پیدا کرده،  ثابت بماند و یا تشدید نشود، تقریبا می‌توان پیش‌بینی کرد که بعد از روز دهم امکان بدحال شدن بیمار خیلی غیرمحتمل است.

زالی با بیان اینکه بر خلاف بیماری آنفلوآنزا که شروع ناگهانی دارد، معمولا علایم کووید ۱۹ به صورت تدریجی بروز می‌یابد، اظهار کرد: اکثر علایم این بیماری از اوایل هفته دوم شروع می‌شود و فرق آن با بیماری آنفلوآنزا نیز همین است، بنابراین اگر در آغاز هفته دوم علایم تشدید شده و افزایش سطح علائم بالینی به خصوص تنگی نفس و علائم تنفسی ایجاد شود، احتمال دارد که در هفته دوم شرایط بستری بیمار را تهدید کند.

این پزشک متخصص با تاکید بر اینکه توصیه اصلی ما این است که بیماران از همان ابتدا و با بروز اولین علایم به پزشک مراجعه کنند، گفت: بیماران با بروز هرگونه علائم بالینی جدید به پزشک مراجعه کنند و در این میان بهترین مکان برای مراجعه مراکز جامع سلامت است، چراکه در صورت مراجعه به این مراکز امکان تماس مستمر با بیمار فراهم می‌شود و مراقبین سلامت بیمار را مورد ارزیابی و پیگیری قرار می‌دهند و اگر احتمالا بیمار بدحال شود از طریق مراکز جامع سلامت امکان ارائه تخت و بستری برای بیمار فراهم می‌شود.

    ضرورت ارزیابی و مانیتورینگ بیماران کرونا هر ۴۸ ساعت یکبار

همچنین دکتر نادر توکلی – معاون درمان ستاد کرونای تهران در رابطه با مراجعه دیرهنگام برخی بیماران کرونایی و اثرگذاری آن در بدحالی و پروسه درمان مبتلایان به ایسنا گفت: توصیه ما این است که بیماران به محض بروز علایم به مراکز درمانی و پزشک معالج مراجعه کرده و در صورت عدم نیاز به بستری، حداکثر هر ۴۸ ساعت یکبار وضعیت خود را از طریق پزشک معالج پیگیری کنند، به عبارت دیگر ارزیابی روزانه وضعیت بیمار در این بیماری اهمیت بالایی دارد و در صورت بروز هرگونه تغییر در وضعیت بالینی باید مجددا به پزشک مراجعه شود.  

وی تاکید کرد: وضعیت و حدت بیماری باید توسط پزشک قضاوت شود و حتی اگر علایم خفیف است، ارزیابی و مانیتورینگ بیمار در فواصل ۴۸ ساعته اهمیت زیادی دارد. به عبارت دیگر پزشک معالج بر اساس شرایط بیمار در خصوص انجام تست، سی تی اسکن ریه، تجویز دارو و یا نیاز به بستری و یا ادامه درمان در منزل تصمیم می‌گیرد.

    توصیه جدی مبنی بر مراجعه زودهنگام به پزشک

همچنین دکتر محمدرضا هاشمیان – فوق تخصص مراقبت‌های ویژه در بیمارستان مسیح دانشوری در رابطه با اهمیت زمان مراجعه بیماران به پزشک و مراکز درمانی، گفت: توصیه جدی این است که به محض شروع علایم تنفسی به پزشک مراجعه کرده و به صورت جدی پیگیر وضعیت خود باشید و به کوچکترین علایم تنفسی دقت کنید.

وی با تاکید بر اینکه سرفه و تنگی نفس اصلا شوخی بردار نیست، گفت: خیلی از بیمارانی که الان در بخش‌های ویژه بستری هستند با پای خودشان وارد بیمارستان شده‌اند و پیش از این نسبت به علایم خود بی‌توجهی کرده‌اند.

    بیماران دارای مشکلات زمینه‌ای نباید تا زمان بهبودی کامل رها شوند

هاشمیان با اشاره به اهمیت علایم تنفسی در بیماران دارای مشکلات زمینه‌ای، ‌ اظهار کرد: این دسته از بیماران نباید تا زمان بهبودی کامل رها شوند، باید به طور مرتب تحت نظر بوده و شرایطشان پیگیری شود، چراکه درگیری ریوی در بیماران دارای مشکلات زمینه‌ای و نقص ایمنی می‌تواند بسیار خطرناک باشد، بنابراین توصیه جدی این است که افراد به خصوص بیماران های ریسک و دارای بیماری زمینه‌ای، مشکلات ریوی، کلیوی، فشار خون و دیابت، سالمندان و افراد چاق، با مشاهده کوچکترین علایم تنفسی سریع به پزشک مراجعه کرده و پیگیر وضعیت خود باشند.

    عدم اطلاع افراد از بیماری‌های زمینه‌ای خود؛ مشکل جدی کرونا

این عضو هیات علمی دانشگاه، مشکل جدی بعدی را عدم آگاهی افراد از وضعیت جسمانی خود مطرح کرد و گفت: بسیاری از مبتلایان از بیماری‌های زمینه‌ای خود همچون فشار خون، دیابت و غیره بی اطلاعند، این دسته از افراد با مشاهده درگیری ریوی پایین پس از سی تی اسکن به منزل رفته و خیلی پیگیر وضعیت خود نیستند؛ در حالیکه درگیری ریوی در این افراد به سرعت افزایش یافته و زمانی متوجه می‌شوند که دیگر کار از کار گذشته، این مساله بخصوص در دوران کرونا مشهودتر شده و خیلی از بیماران پیش از مراجعه به بیمارستان از وضعیت و بیماری‌های زمینه‌ای خود اطلاع ندارند، همین مساله اهمیت مراجعه به مراکز درمانی به محض شروع علایم را دوچندان می‌کند.

    مراجعه دیرهنگام به پزشک و بستری دیرهنگام از عوامل افزایش آمار فوتی‌ها

وی مراجعه دیرهنگام بیماران به مراکز درمانی در پیک سوم بیماری و گاها و بستری دیرهنگام را مشکلی جدی و یکی از عوامل افزایش آمار فوتی‌ها بیان کرد و گفت: توصیه اکید ما این است که به خصوص افراد دارای بیماری زمینه‌ای به محض اطلاع از بیماری خود حتی اگر علایم تنفسی ندارند، حتما تحت نظر پزشک قرار گرفته و با دستور پزشک روند بیماری را طی کنند.

این فوق تخصص مراقبت‌های ویژه با تاکید بر اینکه مبتلایان دارای بیماری زمینه‌ای باید سریعا سی تی اسکن انجام دهند، عنوان کرد: البته این مساله به این معنا نیست که هر بیمار بدون مشکل زمینه‌ای هم با کمترین علایم سی تی اسکن کند؛ چراکه همچنان ۹۰ درصد مبتلایان با درمان‌های علامتی و استراحت در منزل خوب می‌شوند، ولی حتما باید پیگیر شرایط خود بوده و اصول قرنطینه خانگی را جدی و واقعی رعایت کنند؛ چراکه هم بیمار و هم ناقل هستند.

    با مشاهده علائم هشدار کووید سریعا به پزشک مراجعه کنید

همچنین دکتر علیرضا فاطمی – متخصص عفونی بیمارستان شهدای تجریش نیز پیش از این به ایسنا گفته بود: کماکان تب، بدن درد، سردرد، سرفه و علایم گوارشی از اصلی‌ترین علایم این بیماری است. البته یکی از علایمی که از انتهای بهار شایع‌تر شد، اختلال در حس بویایی و چشایی مبتلایان است که به افتراق کرونا از سایر بیماری‌های تنفسی کمک زیادی می‌کند.

وی با بیان اینکه بیماران باید به محض شروع علایم با پزشک مشورت کنند و در صورت بروز علایم هشدار باید سریعا و مجددا به پزشک مراجعه کنند، با اشاره به برخی از علایم هشدار کووید، مطرح کرد: ادامه تب تا بیش از ۵ روز، بروز سرفه به صورت مستمر و مداوم و بروز تنگی نفس چه در حال استراحت و چه در هنگام فعالیت از مهمترین علایم هشدار این بیماری است که در این موارد توصیه نمی‌شود که فرد همچنان به خود درمانی و درمان‌های علامتی ادامه دهد.

وی با تاکید بر مراجعه سریع به پزشک در زمان بروز علایم هشدار، گفت: شاید پزشک بعد از بررسی و معاینه بیمار، همچنان به ادامه درمان قبلی و استراحت در منزل توصیه کند، ولی در این موارد حتما باید پزشک در مورد ادامه درمان در بیمارستان و یا منزل تصمیم‌گیری کند.

فاطمی در پایان یکی از چالش‌های بیماری کووید ۱۹ را غیرقابل پیش بینی بودن روند و سیر بیماری در افراد دانست و گفت: معمولا علایم و آثار بیماری در هفته اول ناشی از تکثیر ویروس بوده و در هفته دوم علایم به دنبال پاسخ شدید سیستم ایمنی بدن بروز می‌کند. لذا معمولا درمان بیمارانی که در هفته دوم بدحال می‌شوند، با چالش بیشتری مواجه است؛ چراکه پزشک علاوه بر ویروس باید با سیستم ایمنی بدن فرد هم جنگیده و واکنش‌های خیلی شدید آن را مهار کند، لذا توصیه اکید این است که در هر زمان و ساعتی چه در هفته و روزهای اول و چه در هفته دوم، بیمار با مشاهده هر کدام از علایم هشدار یعنی تب بیش از چند روز، سرفه‌های مستمر و تنگی نفس، سریعا به پزشک و مراکز درمانی مراجعه کند.